อัตราแลกเปลี่ยนแบบลอยตัวคืออะไร? พร้อมตัวอย่าง

ในวงการการเงินโลก อัตราแลกเปลี่ยนไม่ได้เป็นเพียงแค่ตัวเลขธรรมดาเท่านั้น แต่ยังเป็นตัวกำหนดทิศทางของเศรษฐกิจ มีผลต่อการค้า และส่งผลกระทบต่อชีวิตประจำวันของเรา หนึ่งในระบบอัตราแลกเปลี่ยนที่ได้รับความนิยมและมีการถกเถียงกันอย่างกว้างขวางคือ ระบบอัตราแลกเปลี่ยนแบบลอยตัว แต่ระบบนี้คืออะไร ทำงานอย่างไร และทำไมถึงมีความสำคัญมากขนาดนี้?

ในบทความนี้ เราจะให้คำจำกัดความของอัตราแลกเปลี่ยนแบบลอยตัว เปรียบเทียบกับระบบอัตราแลกเปลี่ยนแบบคงที่ พร้อมยกตัวอย่างจากสถานการณ์จริง รวมถึงอธิบายข้อดีข้อเสียของระบบนี้ นอกจากนี้ เรายังจะอธิบายว่าทำไมทั้งนักเทรด นักลงทุน และผู้กำหนดนโยบายถึงให้ความสำคัญกับเรื่องนี้อย่างใกล้ชิด

ทำความเข้าใจอัตราแลกเปลี่ยน

ก่อนที่จะเจาะลึกไปยังระบบอัตราแลกเปลี่ยนแบบลอยตัว เรามาทำความเข้าใจคำว่า “อัตราแลกเปลี่ยน” กันก่อน อัตราแลกเปลี่ยนคือมูลค่าของสกุลเงินประเทศหนึ่งเทียบกับสกุลเงินของอีกประเทศหนึ่ง เช่น 1 ดอลลาร์สหรัฐ เท่ากับ 18 แรนด์ของแอฟริกาใต้ ซึ่งนั่นคืออัตราแลกเปลี่ยน USD/ZAR

อัตราแลกเปลี่ยนมีอิทธิพลต่อ :

• การค้าระหว่างประเทศ

• ค่าเดินทาง

• ผลตอบแทนจากการลงทุน

• นโยบายการเงิน

ระบบอัตราแลกเปลี่ยนมี 2 ประเภทหลักๆ คือ แบบลอยตัวและแบบคงที่ (หรือตรึง) ซึ่งแต่ละประเทศอาจเลือกใช้ระบบใดระบบหนึ่งหรือ แบบผสมผสานขึ้นอยู่กับกลยุทธ์ทางเศรษฐกิจของตน

อัตราแลกเปลี่ยนแบบลอยตัวคืออะไร?

อัตราแลกเปลี่ยนแบบลอยตัวคือระบบการกำหนดมูลค่าของสกุลเงินโดยที่ราคาจะถูกกำหนดตามกลไกตลาด โดยเฉพาะจากอุปสงค์และอุปทานในตลาด Forex โดยไม่มีเป้าหมายหรือการผูกตรึงราคาล่วงหน้า ทำให้อัตราแลกเปลี่ยนสามารถเปลี่ยนแปลงได้อย่างอิสระ

รัฐบาลหรือธนาคารกลางจะไม่แทรกแซงเพื่อรักษาราคาคงที่อย่างต่อเนื่อง แต่ในบางสถานการณ์ที่รุนแรง อาจมีการเข้าแทรกแซงเพื่อรักษาเสถียรภาพทางเศรษฐกิจ ระบบนี้เรียกว่า “การลอยตัวแบบมีการจัดการ” (managed float)

จุดเด่นสำคัญ:

• มูลค่าของสกุลเงินเปลี่ยนแปลงได้ทุกวันหรือแม้แต่ทุกชั่วโมง

• ได้รับอิทธิพลจากดุลการค้า อัตราดอกเบี้ย อัตราเงินเฟ้อ ความมั่นคงทางการเมือง และการเก็งกำไร

• ประเทศส่วนใหญ่ที่พัฒนาแล้วใช้ระบบนี้ เช่น สหรัฐฯ สหราชอาณาจักร ญี่ปุ่น แคนาดา และออสเตรเลีย

อัตราแลกเปลี่ยนแบบลอยตัวทำงานอย่างไร?

สมมติว่าอุปสงค์ของยูโร (EUR) เพิ่มขึ้นเทียบกับดอลลาร์สหรัฐ (USD) นักลงทุนหรือนักเทรดต้องการยูโรมากขึ้นเพื่อการลงทุนในสินทรัพย์ยุโรปหรือการค้าสินค้า

การเพิ่มขึ้นนี้จะทำให้อัตราแลกเปลี่ยน EUR/USD สูงขึ้น หมายความว่ายูโรแข็งค่าขึ้น ส่วนดอลลาร์อ่อนค่าลง

ในทางกลับกัน หากอุปสงค์ยูโรลดลง ยูโรก็จะอ่อนค่าลง และดอลลาร์จะแข็งค่าขึ้น การเคลื่อนไหวเหล่านี้เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องเนื่องจาก:

• ข้อมูลเศรษฐกิจที่เผยแพร่ (เช่น การเติบโต GDP หรืออัตราการว่างงาน)

• การเปลี่ยนแปลงอัตราดอกเบี้ยของธนาคารกลาง

• เหตุการณ์ทางภูมิรัฐศาสตร์

• ความเชื่อมั่นของตลาด

อัตราแลกเปลี่ยนแบบลอยตัวสะท้อนการประเมินแบบเรียลไทม์ของสุขภาพและแนวโน้มเศรษฐกิจของประเทศ

ตัวอย่างอัตราแลกเปลี่ยนแบบลอยตัว

สหรัฐอเมริกา (USD)

ดอลลาร์สหรัฐเป็นตัวอย่างที่ชัดเจนของสกุลเงินลอยตัว ได้รับอิทธิพลจากนโยบายของธนาคารกลางสหรัฐฯ (Federal Reserve) ข้อมูลเศรษฐกิจ เช่น อัตราเงินเฟ้อและการจ้างงาน รวมทั้งความเชื่อมั่นของนักลงทุนทั่วโลก เหตุการณ์อย่างการขึ้นอัตราดอกเบี้ยหรือความตึงเครียดทางภูมิรัฐศาสตร์ส่งผลต่อการเคลื่อนไหวของดอลลาร์อย่างมาก

ญี่ปุ่น (JPY)

เงินเยนเป็นสกุลเงินลอยตัว แต่ธนาคารกลางญี่ปุ่นมักจะเข้าแทรกแซงเมื่อความผันผวนสูงเกินไป เช่น หากเยนแข็งค่ามากเกินไปจะส่งผลกระทบต่อการส่งออก จึงอาจมีการดำเนินการชั่วคราวเพื่อปรับสมดุล

แอฟริกาใต้ (ZAR)

แรนด์แอฟริกาใต้เป็นสกุลเงินลอยตัวที่ตอบสนองอย่างรวดเร็วต่อราคาสินค้าโภคภัณฑ์ การพัฒนาทางการเมือง และความเสี่ยงในตลาดโลก เมื่อความไม่แน่นอนในตลาดเพิ่มขึ้น สกุลเงินของตลาดเกิดใหม่อย่างแรนด์มักจะอ่อนค่าลง

สหราชอาณาจักร (GBP)

ปอนด์อังกฤษเป็นอีกตัวอย่างหนึ่ง ข่าวสารเกี่ยวกับ Brexit เคยทำให้อัตราแลกเปลี่ยน GBP/USD มีความผันผวนสูง เนื่องจากตลาดประเมินความเสี่ยงทางเศรษฐกิจใหม่

อัตราแลกเปลี่ยนแบบลอยตัว vs แบบคงที่

หลายประเทศเลือกใช้ระบบผสม หรือระบบลอยตัวแบบมีการจัดการ โดยมีการแทรกแซงในบางครั้งเพื่อแก้ไขความผันผวนที่มากเกินไป ในขณะที่ปล่อยให้ตลาดกำหนดราคาในภาพรวม

อัตราแลกเปลี่ยนลอยตัวและการเทรด Forex

ระบบอัตราแลกเปลี่ยนแบบลอยตัวเป็นรากฐานของตลาด Forex ซึ่งเป็นตลาดการเงินที่ใหญ่ที่สุดและมีสภาพคล่องมากที่สุดในโลก

เหตุใดนักเทรดจึงชื่นชอบอัตราแลกเปลี่ยนแบบลอยตัว:

• ความผันผวน: การเคลื่อนไหวของราคาที่มากขึ้นหมายถึงโอกาสในการเทรดที่มากขึ้น

• เข้าถึงได้ตลอด 24 ชั่วโมง 5 วัน: Forex เปิดตลอด 24 ชั่วโมง ทับซ้อนกับช่วงการซื้อขายหลัก (ลอนดอน นิวยอร์ก โตเกียว)

• กลยุทธ์ที่หลากหลาย: นักเทรดใช้การวิเคราะห์ทางเทคนิค การติดตามแนวโน้ม หรือการซื้อขายตามข่าวสารในคู่สกุลเงินลอยตัว

คู่สกุลเงินลอยตัวยอดนิยม ได้แก่:

• EUR/USD

• GBP/USD

• USD/JPY

• USD/ZAR

• AUD/USD

แพลตฟอร์มอย่าง EBC Financial Group ให้บริการเข้าถึงคู่เงินเหล่านี้ พร้อมสเปรดแบบเรียลไทม์ สภาพคล่องลึก และเครื่องมือวิเคราะห์กราฟที่เหมาะกับทั้งผู้เริ่มต้นและมืออาชีพ

ตัวอย่างล่าสุด

การระบาดใหญ่ของโควิด 19

ในช่วงต้นปี 2020 ความตื่นตระหนกและความไม่แน่นอนนำไปสู่การอพยพครั้งใหญ่เพื่อความปลอดภัย ดอลลาร์สหรัฐแข็งค่าขึ้นเมื่อเทียบกับหลายสกุลเงิน ขณะที่ประเทศผู้ส่งออกน้ำมันอย่างรัสเซียและไนจีเรียกลับต้องพบกับภาวะเงินฝืด อัตราแลกเปลี่ยนแบบลอยตัวปรับตัวอย่างรวดเร็วสะท้อนความวุ่นวายนี้

Brexit

ปอนด์อังกฤษอ่อนค่าลงหลังการลงประชามติ Brexit ในปี 2016 อัตราแลกเปลี่ยนแบบลอยตัวช่วยให้ค่า GBP/USD สามารถดูดซับผลกระทบและสะท้อนความเสี่ยงทางการค้าใหม่ได้

การขึ้นอัตราดอกเบี้ยของสหรัฐฯ (2022–2023)

ขณะที่ Fed ปรับขึ้นอัตราดอกเบี้ยเพื่อควบคุมภาวะเงินเฟ้อ ค่าเงินดอลลาร์กลับแข็งค่าขึ้นเมื่อเทียบกับสกุลเงินที่ลอยตัว เช่น ยูโรและเยน การเปลี่ยนแปลงนี้ส่งผลกระทบต่อการค้าและกระแสเงินทุนทั่วโลก

ประเทศต่างๆ ควรใช้ระบบอัตราแลกเปลี่ยนแบบลอยตัวหรือไม่?

ไม่มีคำตอบที่เหมาะกับทุกประเทศ อัตราแลกเปลี่ยนแบบลอยตัวมอบความยืดหยุ่นและอิสระ เหมาะกับประเทศที่มีเสถียรภาพทางเศรษฐกิจและพัฒนาแล้ว

อย่างไรก็ตาม ระบบนี้อาจไม่เหมาะกับประเทศขนาดเล็กหรือประเทศกำลังพัฒนา เพราะความผันผวนอาจนำไปสู่ความไม่มั่นคงทางเศรษฐกิจและสังคมได้

ปัจจัยที่ประเทศพิจารณาเมื่อต้องเลือกใช้ระบบอัตราแลกเปลี่ยน ได้แก่:

• ขนาดและความเปิดกว้างของเศรษฐกิจ

• เป้าหมายนโยบายการเงิน

• ระดับสำรองเงินตราต่างประเทศ

• โครงสร้างการค้า

• ประวัติของเงินเฟ้อหรือเงินเฟ้อสูงมาก

ประโยชน์และความเสี่ยง

สรุป

โดยสรุป ระบบอัตราแลกเปลี่ยนแบบลอยตัวช่วยปรับค่าของสกุลเงินตามอุปสงค์และอุปทาน สะท้อนภาพสถานะและผลการดำเนินงานทางเศรษฐกิจของประเทศได้อย่างแม่นยำแบบเรียลไทม์

แม้ว่าระบบนี้จะสร้างความผันผวนและความไม่แน่นอนบ้าง แต่ก็ให้ความยืดหยุ่น โปร่งใส และอิสระในการบริหารจัดการเงินตราในโลกที่เชื่อมโยงกันอย่างใกล้ชิดในปัจจุบัน

ข้อสงวนสิทธิ์: เอกสารนี้จัดทำขึ้นเพื่อวัตถุประสงค์ในการให้ข้อมูลทั่วไปเท่านั้น และไม่ได้มีเจตนา (และไม่ควรพิจารณาว่าเป็น) คำแนะนำทางการเงิน การลงทุน หรือคำแนะนำอื่นใดที่ควรอ้างอิง ความคิดเห็นใดๆ ในเอกสารนี้ไม่ได้เป็นคำแนะนำจาก EBC หรือผู้เขียนว่ากลยุทธ์การลงทุน หลักทรัพย์ ธุรกรรม หรือการลงทุนใดๆ เหมาะสมกับบุคคลใดบุคคลหนึ่งโดยเฉพาะ