ดอลลาร์สหรัฐฯจะล่มหรือไม่? จับตาสัญญาณเศรษฐกิจ

ดอลลาร์สหรัฐฯ เป็นสกุลเงินสำรองหลักของโลกมาอย่างยาวนาน โดยมีบทบาทสำคัญต่อการค้า การเงิน และการลงทุนในระดับโลก อย่างไรก็ตาม ความกังวลเกี่ยวกับการล่มสลายของดอลลาร์สหรัฐฯ และเสถียรภาพในระยะยาวเริ่มทวีความรุนแรงขึ้น เนื่องจากนโยบายเศรษฐกิจ ความตึงเครียดทางภูมิรัฐศาสตร์ และการเปลี่ยนแปลงในโครงสร้างการเงินโลก

บทความนี้จะวิเคราะห์ปัจจัยที่ก่อให้เกิดความกังวลดังกล่าว สำรวจภูมิทัศน์ทางเศรษฐกิจในปัจจุบัน และประเมินความเป็นไปได้ของการล่มสลายของดอลลาร์สหรัฐฯในอนาคต

ความแข็งแกร่งในอดีตและสถานะปัจจุบันของดอลลาร์สหรัฐฯ

ดอลลาร์สหรัฐฯ ก้าวขึ้นสู่สถานะสกุลเงินหลักของโลกตั้งแต่ข้อตกลงเบรตตันวูดส์ในปี 1944 ซึ่งกำหนดให้ดอลลาร์สหรัฐฯ เป็นสกุลเงินสำรองระหว่างประเทศหลัก โดยมีทองคำหนุนหลัง แม้สหรัฐฯ จะยกเลิกมาตรฐานทองคำในปี 1971 แต่ดอลลาร์สหรัฐฯ ก็ยังคงเป็นสกุลเงินที่ได้รับความเชื่อถือมากที่สุดในโลก

หลายประเทศถือครองดอลลาร์สหรัฐฯ ไว้ในทุนสำรองระหว่างประเทศ และการทำธุรกรรมทางการค้าระหว่างประเทศส่วนใหญ่ก็ใช้ดอลลาร์สหรัฐฯ เป็นตัวกลาง ความเป็นผู้นำของดอลลาร์สหรัฐฯ ได้รับการเสริมความแข็งแกร่งจากตลาดการเงินที่มีขนาดใหญ่และสภาพคล่องสูง กรอบกฎหมายที่มั่นคงและเสถียรภาพของเศรษฐกิจสหรัฐฯ

อย่างไรก็ตาม ในระยะหลัง ความกังวลเกี่ยวกับความมั่นคงระยะยาวของดอลลาร์สหรัฐฯ ได้เพิ่มมากขึ้น ปัญหาเงินเฟ้อ หนี้สาธารณะที่เพิ่มสูงขึ้น ความไม่มั่นคงทางการเมือง และการแข่งขันจากประเทศอื่น ๆ ทำให้เกิดความกลัวว่าดอลลาร์สหรัฐฯ อาจสูญเสียสถานะสกุลเงินสำรองของโลก นักวิเคราะห์บางรายเตือนว่าปัจจัยเหล่านี้อาจนำไปสู่การอ่อนค่ารุนแรง หรือแม้กระทั่งการล่มสลายของดอลลาร์สหรัฐฯ ซึ่งอาจสร้างความปั่นป่วนทางเศรษฐกิจในวงกว้าง

สัญญาณเตือนสำคัญที่จุดประกายความกังวลต่อการล่มสลายของดอลลาร์สหรัฐฯ

1) หนี้สาธารณะของสหรัฐฯที่เพิ่มขึ้นต่อเนื่อง

หนึ่งในภัยคุกคามที่สำคัญที่สุดต่อดอลลาร์สหรัฐฯ คือระดับหนี้สาธารณะที่เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว โดยในช่วงปลายปี 2024 มีรายงานว่าการขาดดุลด้านการลงทุนของสหรัฐฯ พุ่งแตะระดับสูงสุดเป็นประวัติการณ์ที่ 26.2 ล้านล้านดอลลาร์ หรือคิดเป็น 88% ของ GDP รายปี โดยไม่มีสัญญาณว่าจะชะลอตัว

สาเหตุหลักเกิดจากการใช้จ่ายภาครัฐที่เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ทั้งจากโครงการสวัสดิการสังคม งบกลาโหม และมาตรการกระตุ้นเศรษฐกิจ ยิ่งรัฐบาลสหรัฐฯ กู้ยืมมากเท่าใด ความเสี่ยงที่นักลงทุนจะหมดความเชื่อมั่นในความสามารถในการชำระหนี้ก็จะยิ่งเพิ่มขึ้น หากนักลงทุนเริ่มสงสัยในความน่าเชื่อถือของรัฐบาล อาจมีการเรียกร้องอัตราดอกเบี้ยที่สูงขึ้น ซึ่งจะยิ่งเพิ่มต้นทุนการกู้ยืมและสร้างภาระให้กับเศรษฐกิจโดยรวม

2) ความพยายามลดการพึ่งพาดอลลาร์สหรัฐฯ (De-Dollarisation)

ประเทศต่าง ๆ เริ่มแสวงหาทางเลือกใหม่เพื่อลดการพึ่งพาดอลลาร์สหรัฐฯ ในการค้าระหว่างประเทศและการถือครองทุนสำรอง ตัวอย่างเช่น จีน รัสเซีย และประเทศอื่น ๆ ได้พยายามใช้สกุลเงินทางเลือกในการค้าระหว่างประเทศและการเงิน

นอกจากนี้ กลุ่มประเทศ BRICS (บราซิล รัสเซีย อินเดีย จีน และแอฟริกาใต้) ยังได้หารือเกี่ยวกับการจัดตั้งสกุลเงินสำรองใหม่เพื่อลดอิทธิพลของดอลลาร์ นักวิเคราะห์หลายรายชี้ว่า นโยบายกีดกันทางเศรษฐกิจและการลดบทบาทของธนาคารกลางสหรัฐฯ (Fed) ในการสนับสนุนสภาพคล่องด้วยเงินดอลลาร์ อาจเร่งแนวโน้มการลดการพึ่งพาดอลลาร์และทำให้สถานะความเป็นผู้นำของดอลลาร์ในเวทีโลกอ่อนแอลง

3) นโยบายการค้าและภาษีนำเข้า

การใช้นโยบายการค้าและมาตรการภาษีนำเข้าได้เพิ่มความไม่แน่นอนต่ออนาคตของดอลลาร์สหรัฐฯ ตัวอย่างเช่น กลยุทธ์การตั้งกำแพงภาษีของประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ได้สร้างความผันผวนให้กับตลาดการเงินทั้งในด้านค่าเงินและตลาดหุ้น

รายงานล่าสุดระบุว่า มาตรการภาษีนำเข้าที่รุนแรง เช่น การประกาศเก็บภาษี 25% สำหรับรถยนต์นำเข้าได้ยกระดับความตึงเครียดทางการค้าจนอาจบั่นทอนความเชื่อมั่นต่อเศรษฐกิจและดอลลาร์สหรัฐฯ ได้อย่างมีนัยสำคัญ

4) แรงกดดันจากเงินเฟ้อ

เงินเฟ้อเป็นอีกหนึ่งปัจจัยที่สร้างความกังวลต่อดอลลาร์สหรัฐฯ อย่างรุนแรง ธนาคารกลางสหรัฐฯ (Fed) ต้องเผชิญความท้าทายในการรักษาเสถียรภาพของราคา โดยในปี 2022 และ 2023 เงินเฟ้อได้พุ่งขึ้นแตะระดับสูงสุดในรอบหลายทศวรรษ แม้ในช่วงปลายปี 2024 และต้นปี 2025 อัตราเงินเฟ้อจะเริ่มลดลง แต่ผลกระทบระยะยาวจากการอัดฉีดเงินเข้าสู่ระบบจำนวนมหาศาลยังคงไม่แน่นอน

นอกจากนี้ ต้นทุนการนำเข้าที่เพิ่มขึ้นจากภาษีและนโยบายการคลังที่ขยายตัวมากเกินไป อาจผลักดันให้เงินเฟ้อเร่งตัวขึ้นอีก ซึ่งจะบั่นทอนอำนาจซื้อของดอลลาร์สหรัฐฯและทำให้นักลงทุนสูญเสียความเชื่อมั่น โดยเฉพาะหลังจากการล้มละลายของธนาคารรายใหญ่หลายแห่งในปี 2023

ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากการล่มสลายของดอลลาร์สหรัฐฯ

หากดอลลาร์สหรัฐฯ ล่มสลาย จะก่อให้เกิดผลกระทบอย่างรุนแรงในทันที โดยอาจเกิดภาวะเงินเฟ้อขั้นรุนแรงหรือแม้แต่ภาวะเงินเฟ้อแบบควบคุมไม่ได้ (Hyperinflation) ความเชื่อมั่นในค่าเงินจะลดลงอย่างรวดเร็ว ทำให้ราคาสินค้าและบริการพุ่งสูงขึ้นอย่างฉับพลัน ส่งผลให้ประชาชนส่วนใหญ่ไม่สามารถเข้าถึงสิ่งจำเป็นในชีวิตประจำวันได้ เงินออมที่ถือไว้ในรูปของดอลลาร์สหรัฐฯ จะสูญเสียมูลค่าแทบจะในทันที ส่งผลกระทบต่อทั้งครัวเรือนและภาคธุรกิจอย่างรุนแรง ต้นทุนการนำเข้าสินค้าจำเป็น เช่น น้ำมันและอาหาร จะพุ่งสูงขึ้น นำไปสู่ปัญหาการขาดแคลนและความไม่มั่นคงในห่วงโซ่อุปทาน

การล่มสลายของดอลลาร์สหรัฐฯ จะกระตุ้นให้เกิดความตื่นตระหนกในภาคการเงิน อาจนำไปสู่การถอนเงินจำนวนมากจากธนาคาร (Bank Run) และสร้างความปั่นป่วนอย่างกว้างขวางในตลาดหุ้น นักลงทุนและสถาบัน การเงินจะเร่งย้ายสินทรัพย์ไปยังทางเลือกที่ปลอดภัยกว่า เช่น ทองคำ สกุลเงินต่างประเทศ หรือสินทรัพย์ดิจิทัล ธนาคารกลางสหรัฐฯ (Fed) จะประสบความยากลำบากในการควบคุมสถานการณ์ เพราะนโยบายการเงินแบบดั้งเดิมอาจไม่สามารถใช้ได้ผลเมื่อค่าเงินกำลังเสื่อมมูลค่าอย่างรวดเร็ว

ในระดับนานาชาติ การล่มสลายของดอลลาร์สหรัฐฯ จะส่งแรงสั่นสะเทือนไปทั่วตลาดโลก โดยหลายประเทศถือครองดอลลาร์สหรัฐฯ และพันธบัตรรัฐบาลสหรัฐฯ เป็นทุนสำรองจำนวนมาก การลดค่ากะทันหันของดอลลาร์จะทำให้ความมั่งคั่งของประเทศเหล่านั้นลดลงอย่างรวดเร็ว ประเทศที่พึ่งพาการค้าหรือหนี้ที่ผูกกับดอลลาร์สหรัฐฯ จะเผชิญกับความยากลำบากทางการเงินอย่างรุนแรง ความไม่มั่นคงที่เกิดขึ้นทั่วโลกอาจจุดชนวนให้เกิดภาวะเศรษฐกิจถดถอยลึก หรือแม้กระทั่งภาวะเศรษฐกิจตกต่ำครั้งใหญ่ในระดับโลก ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจในทุกทวีป

การล่มสลายของดอลลาร์สหรัฐฯเป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้หรือเป็นเพียงการตื่นตระหนกเกินเหตุ?

แม้จะมีความกังวลตามที่กล่าวมา แต่ในระยะใกล้ความเป็นไปได้ที่ดอลลาร์สหรัฐฯ จะล่มสลายโดยสมบูรณ์ยังถือว่าต่ำ เนื่องจากยังได้รับประโยชน์จากบทบาทที่ฝังรากลึกในระบบการเงินโลก ความแข็งแกร่งโดยเปรียบเทียบของเศรษฐกิจสหรัฐฯ และการขาดทางเลือกอื่นที่เหมาะสมในระดับสากล

อย่างไรก็ตาม สิ่งนี้ไม่ได้หมายความว่าดอลลาร์สหรัฐฯ จะไม่มีวันถูกสั่นคลอน หากยังมีการบริหารเศรษฐกิจที่ไร้ประสิทธิภาพ การสะสมหนี้ในระดับสูงและการเปลี่ยนแปลงในระบบการเงินโลกอย่างต่อเนื่อง ดอลลาร์สหรัฐฯ ก็อาจสูญเสียความแข็งแกร่งลงตามลำดับ หากสหรัฐฯ ไม่สามารถจัดการกับปัญหาเหล่านี้ได้ ก็อาจต้องเผชิญกับการลดบทบาทลงอย่างช้า ๆ แม้จะไม่ถึงขั้นล่มสลายโดยตรงก็ตาม

สรุป

ถึงแม้ว่าจะมีความกังวลเกี่ยวกับเสถียรภาพของดอลลาร์สหรัฐฯ ในอนาคต แต่โอกาสที่ดอลลาร์จะล่มสลายอย่างสมบูรณ์ยังคงเป็นไปได้น้อย อย่างไรก็ตาม การติดตามสถานการณ์เศรษฐกิจอย่างใกล้ชิด การบริหารการเงินอย่างมีระเบียบ และการมีบทบาทในความสัมพันธ์ทางการค้าระหว่างประเทศอย่างต่อเนื่อง เป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยรักษาความมั่นคงของดอลลาร์สหรัฐฯ

ทั้งผู้กำหนดนโยบายและนักลงทุนควรใส่ใจสัญญาณเตือนต่าง ๆ และเตรียมตัวให้พร้อมเพื่อปรับกลยุทธ์รับมือกับความท้าทายที่อาจเกิดขึ้นในโลกการเงินที่มีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา

คำเตือน: เอกสารนี้จัดทำขึ้นเพื่อวัตถุประสงค์ในการให้ข้อมูลทั่วไปเท่านั้น และไม่ได้มีจุดประสงค์เพื่อเป็นคำแนะนำทางการเงิน การลงทุน หรือคำแนะนำอื่นใดที่ควรอ้างอิง (และไม่ควรพิจารณาว่าเป็นคำแนะนำ) ความคิดเห็นใดๆ ในเอกสารนี้ไม่ถือเป็นคำแนะนำของ EBC หรือผู้เขียนว่ากลยุทธ์การลงทุน หลักทรัพย์ ธุรกรรม หรือการลงทุนใดๆ เหมาะสมกับบุคคลใดบุคคลหนึ่งโดยเฉพาะ