Tại sao Nikkei giảm 1.407 điểm vào hôm qua?

Chỉ số Nikkei 225 của Nhật Bản giảm 1.407 điểm, tương đương 2,93%, xuống còn 46.847 vào ngày 14 tháng 10, mức giảm trong một ngày tồi tệ nhất kể từ tháng 4, do sự sụp đổ bất ngờ của liên minh cầm quyền tại Nhật Bản.

Đợt bán tháo diễn ra sau khi Komeito, đối tác nhỏ của Đảng Dân chủ Tự do trong 26 năm, tuyên bố vào cuối ngày thứ Sáu rằng đảng này sẽ rời khỏi liên minh, làm dấy lên nghi ngờ liệu lãnh đạo LDP mới đắc cử Sanae Takaichi có thể giành đủ số phiếu để trở thành thủ tướng hay không.

Thông báo này đã chấm dứt cái gọi là "thương vụ Takaichi", xóa bỏ đợt tăng giá phấn khích đã đưa Nikkei lên mức cao kỷ lục trên 47.000 chỉ vài ngày trước đó.

'Thương vụ Takaichi' của Nikkei: Từ mức cao kỷ lục đến sự sụp đổ

Vào ngày 6 tháng 10, một ngày sau khi Sanae Takaichi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử lãnh đạo LDP, chỉ số Nikkei tăng vọt 4,75% và đóng cửa ở mức trên 47.000 lần đầu tiên trong lịch sử.

Các nhà đầu tư hoan nghênh nền tảng thúc đẩy tăng trưởng của Takaichi, hứa hẹn sẽ tăng chi tiêu của chính phủ, giảm chi phí vay và các chính sách ngăn cản Ngân hàng Nhật Bản tăng lãi suất.

Động lực thúc đẩy đợt tăng giá "thương vụ Takaichi":

• Kỳ vọng vào các biện pháp kích thích tài chính mạnh mẽ dưới sự lãnh đạo của Takaichi, khôi phục các chính sách theo phong cách "Abenomics".

• Niềm tin rằng Ngân hàng Nhật Bản sẽ trì hoãn kế hoạch tăng lãi suất do áp lực từ chính phủ.

• Đồng yên yếu đi giúp tăng lợi nhuận và khả năng cạnh tranh của các nhà xuất khẩu Nhật Bản.

• Giả định rằng liên minh LDP-Komeito sẽ vẫn còn nguyên vẹn, mang lại sự ổn định chính trị.

Lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 30 năm của Nhật Bản tăng vọt lên mức cao kỷ lục do lo ngại về việc tăng phát hành nợ để tài trợ cho các kế hoạch chi tiêu của Takaichi, trong khi lợi suất trái phiếu kỳ hạn 2 năm giảm do kỳ vọng BOJ sẽ trì hoãn việc tăng lãi suất.

Các ngành bất động sản, công nghệ và công nghiệp nặng dẫn đầu mức tăng trưởng khi các nhà đầu tư định vị cho sự tăng trưởng nhờ các biện pháp kích thích.

Biến động mạnh trên các thị trường tài chính không phải là điều hiếm gặp, và sự sụt giảm đáng kể của một trong những thước đo chính của nền kinh tế châu Á đã gây ra nhiều lo ngại. Để hiểu rõ hơn về những gì đã xảy ra, cần xem xét bối cảnh rộng lớn hơn của tổng quan về thị trường cổ phiếu toàn cầu cũng như các yếu tố cụ thể ảnh hưởng đến từng khu vực. Mặc dù sự kiện này tập trung vào một chỉ số cụ thể, nhưng nó phản ánh bức tranh chung về sự nhạy cảm của các nhà đầu tư trước tin tức kinh tế và chính trị toàn cầu.

Đảng Komeito rút lui: Liên minh Nhật Bản sụp đổ sau 26 năm

Niềm vui này chỉ kéo dài vỏn vẹn bốn ngày. Vào thứ Sáu, ngày 10 tháng 10, sau khi thị trường đóng cửa nghỉ cuối tuần, lãnh đạo Đảng Komeito Tetsuo Saito tuyên bố đảng của ông sẽ chấm dứt quan hệ đối tác 26 năm với LDP.

Quyết định này được đưa ra sau cuộc họp với Takaichi vào đầu ngày hôm đó, nhưng không giải quyết được căng thẳng về cách LDP xử lý vụ bê bối tài trợ chính trị đã gây ảnh hưởng đến đảng cầm quyền trong hai năm.

"Sự tiếp tục của liên minh LDP-Komeito chính là tiền đề cho sự tăng trưởng của thị trường chứng khoán", một quan chức tại một công ty quản lý tài sản được Jiji Press trích dẫn giải thích.

"Bây giờ khi nó đã sụp đổ, các nhà đầu tư đang chờ đợi để xem khuôn khổ của chính quyền tiếp theo." [1]

Sự tan vỡ của liên minh tạo ra sự không chắc chắn đáng kể về việc liệu Takaichi có thể giành đủ số phiếu bầu tại quốc hội để trở thành thủ tướng hay không khi Quốc hội triệu tập cuộc bầu cử dự kiến vào khoảng ngày 21 tháng 10.

Trong cuộc họp kín với các nhà lập pháp LDP vào thứ Ba, bà đã xin lỗi về sự sụp đổ của liên minh, gọi đó là "trách nhiệm của tôi" và cam kết "nỗ lực đến phút cuối cùng" để đạt được thỏa thuận với một đối tác liên minh mới tiềm năng như Đảng Dân chủ vì Nhân dân.

Các nhà phân tích tại Julius Baer cảnh báo rằng "có nguy cơ thị trường chứng khoán Nhật Bản sẽ điều chỉnh trong ngắn hạn khi đảng Komeito rút khỏi liên minh cầm quyền của Nhật Bản".

Một số người tham gia thị trường lo ngại về sự kiện "thiên nga đen" tiềm ẩn, khi các đảng đối lập thành lập liên minh lớn ngăn cản Takaichi trở thành thủ tướng.

Nikkei sụp đổ: Công nghệ giảm 6%, Ngân hàng dẫn đầu sự sụt giảm

Các ngành công nghệ và ngân hàng dẫn đầu đà giảm vào thứ Ba, trong khi các nhà xuất khẩu cũng chịu thiệt hại do đồng yên tăng giá do nhu cầu trú ẩn an toàn.

Chỉ số TOPIX , theo dõi nhiều công ty Nhật Bản hơn, đã giảm 63,60 điểm, tương đương 1,99%, xuống còn 3.133,99.

Đồng yên đã đảo ngược đà giảm trước đó và tăng giá so với đồng đô la vào phiên giao dịch buổi chiều khi các nhà đầu tư tìm kiếm tài sản trú ẩn an toàn.

Michael Brown, Chiến lược gia nghiên cứu cấp cao tại Pepperstone, lưu ý rằng căng thẳng thương mại Mỹ-Trung gia tăng, bao gồm phí cảng của Trung Quốc đối với tàu của Mỹ và lệnh trừng phạt đối với Hanwha Ocean bắt đầu từ ngày 14 tháng 10, đã gây ra tâm lý e ngại rủi ro và thúc đẩy nhu cầu đối với đồng tiền Nhật Bản.

Các yếu tố nội tại của một quốc gia, cùng với những tác động từ bên ngoài, thường là nguyên nhân chính dẫn đến những dao động lớn. Chẳng hạn, hiệu suất của chỉ số Nikkei 225 có thể chịu ảnh hưởng sâu sắc từ biến động của đồng tiền JPY. Đồng thời, những diễn biến trong chính sách tiền tệ quốc tế, đặc biệt là các quyết định về lãi suất từ Cục Dự trữ Liên bang, cũng có thể tạo ra làn sóng ảnh hưởng đến tâm lý giao dịch và dòng vốn chảy vào các thị trường khác, bao gồm cả thị trường chứng khoán Nhật Bản.

Thị trường trái phiếu phản ánh nhu cầu trú ẩn an toàn

Lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm của Nhật Bản đã giảm xuống 1,67% vào thứ Ba từ mức cao nhất trong 17 năm vào tuần trước là gần 1,75% khi các nhà đầu tư tìm kiếm tài sản trú ẩn an toàn và tháo chạy khỏi cổ phiếu.

Diễn biến thị trường trái phiếu ngày 14 tháng 10:

• Lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản kỳ hạn 10 năm giảm xuống 1,67%, giảm so với mức cao 1,75% đạt được vào tuần trước.

• Lợi suất trái phiếu 30 năm giảm từ mức cao kỷ lục được thiết lập vào tuần trước do hy vọng về gói kích thích của Takaichi. [2]

• Lợi suất trái phiếu kỳ hạn 2 năm vẫn ở mức thấp do kỳ vọng BOJ sẽ trì hoãn việc tăng lãi suất.

• Chuyến bay đến nơi an toàn đã đảo ngược làn sóng bán tháo trái phiếu vào tuần trước do lo ngại về mở rộng tài chính.

Bộ trưởng Tài chính Katsunobu Kato đã cố gắng xoa dịu thị trường bằng cách tuyên bố rằng tình hình kinh tế hiện tại của Nhật Bản khác với thời kỳ "Abenomics" với các biện pháp kích thích mạnh mẽ dưới thời cựu Thủ tướng Shinzo Abe.

"Lạm phát, chứ không phải giảm phát, hiện là mối quan tâm chính", Kato lưu ý, đồng thời cảnh báo về những động thái tiền tệ nhanh chóng và một chiều.

Ý nghĩa chính sách từ bình luận của Kato:

• Chính phủ có thể không sẵn lòng theo đuổi chính sách mở rộng tài chính mạnh mẽ như Takaichi đã hứa trong chiến dịch tranh cử.

• Trọng tâm đã chuyển từ biện pháp kích thích chống giảm phát sang quản lý lo ngại về lạm phát.

• Hiện nay, sự ổn định tỷ giá hối đoái được ưu tiên hơn sự suy yếu của đồng yên để thúc đẩy xuất khẩu.

• Thêm vào đó là sự không chắc chắn về việc liệu Takaichi có thể thực hiện được nền tảng thúc đẩy tăng trưởng của mình hay không. [3]

Nhận xét của bộ trưởng cho thấy rằng ngay cả khi Takaichi thành lập thành công một liên minh mới và trở thành thủ tướng, khả năng thực hiện các chính sách mở rộng thúc đẩy làn sóng "thương mại Takaichi" của bà có thể bị hạn chế bởi lo ngại về lạm phát và kỷ luật tài chính.

Kết luận

Thị trường sẽ tập trung vào việc liệu Takaichi có thể đảm bảo được một đối tác liên minh mới trước cuộc bỏ phiếu bầu thủ tướng quốc hội dự kiến diễn ra vào khoảng ngày 21 tháng 10 hay không.

Để giải mã những đợt giảm điểm đột ngột, các nhà đầu tư thường dựa vào phương pháp đánh giá các yếu tố vĩ mô nhằm xác định các nguyên nhân tiềm ẩn. Tuy nhiên, đôi khi, thị trường lại phản ứng với khái niệm về những sự kiện "thiên nga đen" - những biến cố hiếm gặp, khó dự đoán nhưng mang lại hậu quả nghiêm trọng. Việc phân tích kỹ lưỡng các dữ liệu kinh tế và theo dõi sát sao các chỉ báo có thể giúp nhà đầu tư chuẩn bị tốt hơn trước những cú sốc thị trường như vậy.

Cuộc họp chính sách tiền tệ của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) vào ngày 29-30 tháng 10 cũng sẽ được theo dõi sát sao, vì sự bất ổn về đường lối lãnh đạo của chính phủ có thể ảnh hưởng đến quyết định lãi suất của ngân hàng trung ương. Cho đến khi có sự rõ ràng về chính trị, các nhà phân tích dự đoán biến động mạnh trên thị trường chứng khoán Nhật Bản sẽ tiếp tục gia tăng.

Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung và không nhằm mục đích (và không nên được coi là) tư vấn tài chính, đầu tư hoặc các hình thức tư vấn khác mà chúng ta nên tin cậy. Không có ý kiến nào trong tài liệu này cấu thành khuyến nghị của EBC hoặc tác giả rằng bất kỳ khoản đầu tư, chứng khoán, giao dịch hoặc chiến lược đầu tư cụ thể nào là phù hợp với bất kỳ cá nhân cụ thể nào.

Nguồn

[1] https://www.nippon.com/en/news/yjj2025101400746/nikkei-plunges-amid-political-uncertainty-in-japan.html 

[2] https://finance.yahoo.com/news/japanese-stocks-surge-takaichi-trade-100000466.html

[3] https://www.reuters.com/world/asia-pacific/japan-finance-minister-calls-economic-strategies-that-fit-inflation-era-2025-10-14/