Đăng vào: 2025-10-13 Cập nhật vào: 2025-10-14
Howard Marks là một trong những tiếng nói được kính trọng nhất trong giới tài chính toàn cầu. Là người đồng sáng lập và đồng chủ tịch của Oaktree Capital Management, ông đã xây dựng một sự nghiệp được định hình bởi lý trí, kỷ luật và sự khiêm nhường về mặt trí tuệ.
Bản ghi nhớ đầu tư của ông, được Warren Buffett và vô số chuyên gia khác lưu hành rộng rãi và đọc rất say mê, đã định hình cách các nhà đầu tư suy nghĩ về rủi ro, chu kỳ và hành vi thị trường.
Bài viết này khám phá nền tảng trí tuệ và khuôn khổ thực tiễn trong triết lý đầu tư của Howard Marks - các nguyên tắc của ông về kiểm soát rủi ro, tâm lý thị trường và tính nhất quán dài hạn. Bài viết cũng nhấn mạnh tầm quan trọng lâu dài của công trình của ông trong môi trường tài chính đầy biến động ngày nay.
Howard Marks nổi tiếng với khả năng đọc vị và điều chỉnh chiến lược theo những sự vận động tuần hoàn của thị trường tài chính. Ông tin rằng việc hiểu rõ các giai đoạn này – từ hưng phấn đến sợ hãi – là chìa khóa để đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt. Đặc biệt, việc nhận diện và phản ứng đúng đắn với cảm xúc chung của các nhà đầu tư, thường bị chi phối bởi lòng tham và nỗi sợ, là yếu tố sống còn để tránh những cạm bẫy và tận dụng cơ hội khi thị trường đạt đỉnh hoặc chạm đáy.
Howard Marks sinh năm 1946 và lớn lên tại Queens, New York. Nhờ thành tích học tập xuất sắc, ông được nhận vào Trường Wharton thuộc Đại học Pennsylvania, nơi ông lấy bằng tài chính và sau đó là bằng MBA chuyên ngành kế toán và tiếp thị tại Trường Kinh doanh Booth, Đại học Chicago.
Đầu sự nghiệp, Marks gia nhập Citicorp, nơi ông chuyên về trái phiếu lợi suất cao - những tài sản khi đó bị coi là "rác". Việc tiếp xúc sớm với các khoản đầu tư phi truyền thống và bị hiểu lầm này đã ảnh hưởng sâu sắc đến tư duy của ông. Điều này chứng minh rằng thị trường thường định giá sai rủi ro, và cơ hội thực sự nằm ở nơi mà sự đồng thuận còn chưa chắc chắn hoặc còn e ngại.
Việc chuyển đến TCW Group sau này đã cho phép ông tinh chỉnh những ý tưởng này hơn nữa, quản lý danh mục đầu tư trái phiếu lợi suất cao và trái phiếu khó đòi. Những kinh nghiệm này đã đặt nền móng cho trọng tâm đặc trưng của Oaktree Capital sau này: đầu tư có kỷ luật, kiểm soát rủi ro vào các thị trường kém hiệu quả.
Năm 1995, Howard Marks đồng sáng lập Oaktree Capital Management cùng Bruce Karsh và một số đồng nghiệp từ TCW. Sứ mệnh của công ty khác biệt so với các công ty cùng ngành - ưu tiên quản lý rủi ro, minh bạch và tính nhất quán hơn là lợi nhuận đầu cơ.
Oaktree nhanh chóng trở thành biểu tượng của nợ xấu và các chiến lược tín dụng thay thế. Triết lý cơ hội thận trọng của Marks - chỉ hành động táo bạo khi có cơ hội thuận lợi - đã chứng tỏ hiệu quả đặc biệt trong các cuộc khủng hoảng, bao gồm Khủng hoảng Tài chính Châu Á, Khủng hoảng Tài chính Toàn cầu và các biến động thị trường sau đó.
Văn hóa coi trọng khách hàng của công ty, cùng với cam kết của Marks về tính chính trực về mặt trí tuệ, đã đưa Oaktree trở thành một trong những công ty quản lý đầu tư thay thế lớn nhất thế giới, giám sát hàng chục tỷ đô la tài sản.
Cốt lõi trong tư duy của Howard Marks nằm ở một ý tưởng cốt lõi: kiểm soát rủi ro quan trọng hơn tối đa hóa lợi nhuận. Theo lời ông, "Nếu bạn tránh xa những kẻ thua cuộc, những người chiến thắng sẽ tự lo cho bản thân họ."
Một số nguyên tắc tạo nên nền tảng cho triết lý của ông:
Kiểm soát rủi ro là ưu tiên hàng đầu. Nhà đầu tư nên tập trung vào việc tránh thua lỗ lớn thay vì theo đuổi lợi nhuận phi thường.
Sự bất đối xứng rất quan trọng. Các khoản đầu tư tốt có ít rủi ro nhưng tiềm năng tăng giá đáng kể.
Tư duy cấp độ hai. Các nhà đầu tư thành công suy nghĩ khác biệt và sâu sắc hơn - đặt câu hỏi về các giả định, phân tích động lực hành vi và xác định những gì người khác bỏ qua.
Sự khiêm tốn và kiên nhẫn. Thị trường luôn bất định; những nhà đầu tư giỏi nhất sẽ chấp nhận những gì họ không biết và hành động thận trọng khi niềm tin còn thấp.
Đối với Marks, thành công trong đầu tư không phải là những dự đoán táo bạo mà là những quyết định nhất quán giúp gia tăng lợi thế theo thời gian.
Howard Marks phân biệt rõ ràng giữa rủi ro và biến động. Trong khi biến động đo lường biến động giá ngắn hạn, rủi ro thực tế là khả năng mất vốn vĩnh viễn.
Ông lập luận rằng các nhà đầu tư thường nhầm lẫn giữa hai khái niệm này, nhầm lẫn biến động giá với rủi ro. Trên thực tế, biến động có thể mang đến cơ hội nếu nhà đầu tư hiểu được giá trị nội tại. Marks tin rằng những cơ hội tốt nhất xuất hiện khi thị trường đang trong trạng thái lo sợ, và tài sản được giao dịch dưới giá trị thực của chúng.
Theo quan điểm của ông, lợi nhuận vượt trội không đến từ sự quyết liệt mà từ việc quản lý rủi ro một cách chu đáo. Triết lý của ông nhấn mạnh sự chuẩn bị cho những bất ổn - bởi vì thị trường, giống như thời tiết, không bao giờ có thể dự báo chính xác.
Triết lý đầu tư của ông luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xác định giá trị thực của một tài sản, thay vì chạy theo các xu hướng nóng hổi. Ông cho rằng thành công dài hạn đến từ việc mua tài sản dưới giá trị nội tại và bán khi chúng được định giá quá cao. Đồng thời, việc đánh giá cẩn trọng các loại nguy cơ tài chính là một phần không thể thiếu, giúp nhà đầu tư bảo toàn vốn và tối ưu hóa lợi nhuận trong môi trường biến động.
Marks chịu ảnh hưởng sâu sắc từ tài chính hành vi. Ông xem chu kỳ thị trường như sự phản ánh cảm xúc của con người - dao động giữa lòng tham và nỗi sợ hãi.
Khái niệm con lắc thị trường của ông mô tả cách tâm lý lạc quan và bi quan dao động quá mức theo cả hai hướng. Các nhà đầu tư thường mua vào khi niềm tin đạt đỉnh và bán ra khi tuyệt vọng chiếm ưu thế. Nhận ra những thái cực hành vi này cho phép Marks hành động ngược lại, mua vào khi tài sản rẻ và không được ưa chuộng.
Ông thường nhắc nhở các nhà đầu tư rằng thành công đòi hỏi cả sự sáng suốt lẫn lòng dũng cảm: sự sáng suốt để nhận ra khi nào đám đông sai lầm, và lòng dũng cảm để hành động khi nỗi sợ hãi lấn át. Theo ông, kỷ luật cảm xúc cũng quan trọng như kỹ năng phân tích.
Trong cuốn sách "Làm chủ chu kỳ thị trường", Marks trình bày một trong những khuôn khổ toàn diện nhất của mình. Ông giải thích rằng thị trường vận động theo những mô hình tuần hoàn được thúc đẩy bởi các yếu tố cơ bản của nền kinh tế, tâm lý nhà đầu tư và điều kiện tín dụng.
Ông phân loại các chu kỳ thành các giai đoạn - từ lạc quan thái quá và tín dụng dễ dàng đến hoảng loạn và suy thoái. Nhiệm vụ của nhà đầu tư không phải là dự đoán chính xác các điểm đảo chiều mà là hiểu chúng ta đang ở đâu trong chu kỳ và điều chỉnh mức độ rủi ro cho phù hợp.
Tư thế phòng thủ: khi định giá bị kéo căng và sự nhiệt tình tăng cao.
Tư thế hung hăng: khi sự bi quan chiếm ưu thế và tài sản bị định giá thấp.
Nhận thức mang tính thích ứng và tuần hoàn này là nền tảng trong chiến lược của Marks và là lý do chính giúp Oaktree phục hồi sau khủng hoảng.
Howard Marks ủng hộ phương pháp đầu tư trí tuệ có cấu trúc. Các công cụ được ông trích dẫn nhiều nhất bao gồm:
Tư duy cấp độ hai: Vượt ra ngoài lý luận bề ngoài - không hỏi "Triển vọng của một công ty sẽ như thế nào?" mà là "Những gì đã được định giá và những người khác có thể sai như thế nào?"
Biên độ an toàn: Chỉ mua khi tài sản được giao dịch dưới giá trị nội tại, đảm bảo có vùng đệm chống lại sai sót.
Tư duy xác suất: Thừa nhận sự không chắc chắn bằng cách suy nghĩ theo phạm vi và xác suất thay vì sự chắc chắn.
Phán đoán độc lập: Đánh giá cao sự hiểu biết trái chiều hơn là ý kiến đồng thuận.
Những công cụ này kết hợp phân tích lý trí với nhận thức tâm lý, tạo thành nền tảng cho thành công đầu tư lâu dài của ông.
Những bản ghi nhớ của Howard Marks nằm trong số những ấn phẩm được mong đợi nhất trong lĩnh vực tài chính. Chúng kết hợp lối văn xuôi dễ hiểu với những hiểu biết sâu sắc, đề cập đến các chủ đề như rủi ro, chu kỳ, lạm phát và tâm lý đầu tư.
Hai cuốn sách của ông - Điều Quan Trọng Nhất (The Most Important Thing) và Làm Chủ Chu Kỳ Thị Trường (Mastering the Market Cycle) - chắt lọc hàng thập kỷ kinh nghiệm thành những bài học thực tiễn. Trong cuốn Điều Quan Trọng Nhất (The Most Important Thing), Marks chỉ ra những đức tính đầu tư cốt lõi như kiên nhẫn, hoài nghi và nhận thức về chu kỳ.
Warren Buffett từng nhận xét rằng "Khi tôi thấy bản ghi nhớ của Howard Marks trong hộp thư đến, đó là điều đầu tiên tôi đọc". Sự chứng thực này nhấn mạnh sự tôn trọng mà Marks dành cho nhiều thế hệ nhà đầu tư.
Thành tích của Oaktree chứng minh tính hiệu quả của triết lý Marks: lợi nhuận ổn định dài hạn, mức giảm thiểu rủi ro tối đa và khả năng phục hồi mạnh mẽ sau khủng hoảng. Hiệu suất của công ty trong thời kỳ thị trường suy thoái - khi những công ty khác chịu tổn thất lớn - đã chứng minh giá trị của việc kiểm soát rủi ro và tính kiên nhẫn.
Tuy nhiên, các nhà phê bình cho rằng lập trường bảo thủ có thể dẫn đến hiệu suất kém trong những thị trường tăng trưởng mạnh mẽ. Marks thừa nhận sự đánh đổi này, khẳng định rằng "bạn không thể dự đoán, bạn có thể chuẩn bị". Ông coi hiệu suất kém trong ngắn hạn là cái giá tất yếu của sự ổn định lâu dài.
Trong thế giới đầy biến động, bất ổn địa chính trị và lãi suất biến động như hiện nay, phương pháp của ông vẫn luôn phù hợp. Ông ưu tiên tính kỷ luật hơn là đầu cơ và hiểu biết hơn là dự đoán.
Các bài học từ lịch sử, chẳng hạn như khủng hoảng kinh tế toàn cầu năm 2008, đã chứng minh rõ ràng tầm quan trọng của việc nhận thức về chu kỳ và quản lý rủi ro. Trong những giai đoạn bất ổn như vậy, nhiều nhà đầu tư đã mất phương hướng, trong khi những người có tầm nhìn xa trông rộng lại tìm thấy cơ hội lớn. Việc học hỏi từ các sự kiện trong quá khứ giúp chúng ta chuẩn bị tốt hơn cho những biến động không thể tránh khỏi trong tương lai.
Không chỉ thành tích, di sản thực sự của Howard Marks còn nằm ở giáo dục. Những bản ghi nhớ và sách của ông đã trở thành cẩm nang vượt thời gian cho cả giới chuyên môn lẫn sinh viên.
Ông không chỉ ảnh hưởng đến cộng đồng đầu tư giá trị mà còn cả các phương pháp tiếp cận hiện đại về đánh giá rủi ro, tài chính hành vi và nhận thức chu kỳ. Nhiều nhà đầu tư hàng đầu hiện nay đã áp dụng các nguyên tắc của ông vào khuôn khổ đầu tư của riêng họ.
Thông qua Oaktree và các bài viết công khai của mình, Marks đã định hình nên sự hiểu biết của cả một thế hệ về ý nghĩa của việc đầu tư một cách thông minh, có đạo đức và kiên nhẫn.
Howard Marks dạy rằng đầu tư thành công là sự kết hợp giữa phân tích, tâm lý và tính khí. Những bài học của ông có thể được tóm tắt như sau:
Tập trung vào kiểm soát rủi ro trước khi theo đuổi lợi nhuận.
Hãy suy nghĩ độc lập và tránh tâm lý đám đông.
Nhận biết chu kỳ thị trường và điều chỉnh cho phù hợp.
Hãy khiêm tốn - chấp nhận sự không chắc chắn và hành động thận trọng.
Duy trì kỷ luật về mặt cảm xúc và sự kiên nhẫn.
Bài học rút ra từ triết lý của Howard Marks là trường tồn: nhà đầu tư không cần phải là thiên tài - họ chỉ cần tránh những sai lầm nghiêm trọng mà người khác thường xuyên mắc phải. Trong một thế giới bị chi phối bởi đầu cơ và ồn ào, thông điệp về sự bình tĩnh, lý trí của ông là một tài sản quý hiếm và trường tồn.
A: Howard Marks là người đồng sáng lập và đồng chủ tịch của Oaktree Capital Management, nổi tiếng với các bản ghi nhớ đầu tư, chuyên môn đầu tư giá trị và hiểu biết sâu sắc về chu kỳ thị trường.
A: Triết lý của ông nhấn mạnh vào việc kiểm soát rủi ro, tư duy cấp độ thứ hai, cơ hội ngược dòng và hiểu biết về chu kỳ thị trường, thay vì theo đuổi lợi nhuận ngắn hạn.
A: Cuốn sách The Most Important Thing, Mastering the Market Cycle và những bản ghi nhớ được đọc rộng rãi của ông cung cấp những bài học thực tế về đầu tư, rủi ro và hành vi thị trường.
A: Họ chắt lọc nhiều thập kỷ kinh nghiệm thành những hiểu biết thực tế về rủi ro, chu kỳ và tâm lý nhà đầu tư, thường có ảnh hưởng đến các nhà đầu tư chuyên nghiệp trên toàn thế giới.
A: Tập trung vào quản lý rủi ro, kiên nhẫn, tránh hành vi đám đông và điều chỉnh chiến lược dựa trên chu kỳ thị trường thay vì đầu cơ.
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung và không nhằm mục đích (và không nên được coi là) tư vấn tài chính, đầu tư hoặc các hình thức tư vấn khác mà chúng ta nên tin cậy. Không có ý kiến nào trong tài liệu này cấu thành khuyến nghị của EBC hoặc tác giả rằng bất kỳ khoản đầu tư, chứng khoán, giao dịch hoặc chiến lược đầu tư cụ thể nào phù hợp với bất kỳ cá nhân cụ thể nào.
