Tại sao các ngân hàng trung ương mua vàng: Sự chuyển dịch khỏi trái phiếu kho bạc

Các ngân hàng trung ương đang mua vàng với tốc độ chưa từng có vì họ đang đa dạng hóa danh mục đầu tư, thoát khỏi kho bạc Mỹ trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng, lo ngại lạm phát và những nghi ngại về sức khỏe tài chính của Mỹ. Lần đầu tiên kể từ năm 1996, các ngân hàng trung ương toàn cầu hiện nắm giữ lượng vàng dự trữ lớn hơn trái phiếu chính phủ Mỹ, đánh dấu một bước chuyển lịch sử trong cách các tổ chức này quản lý dự trữ ngoại hối.

Sự thật nhanh: Số liệu về cơn sốt vàng

Các số liệu thống kê chính thúc đẩy sự thay đổi mang tính lịch sử này:

• Chỉ riêng trong năm 2025, các ngân hàng trung ương đã mua 900 tấn vàng

• Lần đầu tiên kể từ năm 1996, lượng vàng nắm giữ của ngân hàng trung ương vượt quá dự trữ kho bạc Hoa Kỳ

• 48 tỷ đô la trong doanh số bán trái phiếu kho bạc của các ngân hàng trung ương trong nửa đầu năm 2025

• Giá vàng tăng hơn 40% tính đến thời điểm hiện tại, đạt trên 3.800 USD/oz

• Tổng dự trữ vàng của các ngân hàng trung ương trên toàn cầu là 36.000 tấn

Các ngân hàng trung ương nắm giữ nhiều vàng hơn trái phiếu kho bạc: Lần đầu tiên kể từ năm 1996

Một sự thay đổi lớn đang diễn ra trong dự trữ của các ngân hàng trung ương, điều chưa từng thấy trong gần ba thập kỷ. Theo phân tích của Charles-Henry Monchau, Giám đốc Đầu tư tại công ty quản lý tài sản Thụy Sĩ Syz Group, các ngân hàng trung ương toàn cầu hiện đang nắm giữ lượng vàng nhiều hơn trái phiếu kho bạc Mỹ lần đầu tiên kể từ năm 1996. Điều này thể hiện điều mà các chuyên gia gọi là một trong những sự kiện "tái cân bằng toàn cầu" quan trọng nhất trong lịch sử tài chính hiện đại.

Những con số này cho thấy một câu chuyện đáng chú ý. Các ngân hàng trung ương đã tích lũy hơn 1.000 tấn vàng mỗi năm trong ba năm liên tiếp kể từ năm 2022, và theo dự báo của JP Morgan Research, con số này dự kiến sẽ vượt quá 900 tấn vào năm 2025. Việc mua vàng liên tục này đã tạo ra một mức giá sàn mang tính cấu trúc chưa từng tồn tại trong những thập kỷ trước.

Ngân hàng trung ương đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì sự ổn định của hệ thống tài chính toàn cầu. Các tổ chức như Cục Dự trữ Liên bang Mỹ không chỉ quản lý tiền tệ mà còn giám sát hoạt động của các ngân hàng thương mại. Để đạt được các mục tiêu về ổn định giá cả và tăng trưởng kinh tế bền vững, họ thường áp dụng các biện pháp điều hành tiền tệ đa dạng, bao gồm việc điều chỉnh lãi suất và thực hiện các giao dịch trên thị trường mở. Quyết định về việc nắm giữ loại tài sản nào trong danh mục của mình là một phần quan trọng trong chiến lược này, phản ánh sự thay đổi trong quan điểm về rủi ro và lợi ích của các tài sản khác nhau.

Các ngân hàng trung ương mua vàng nhiều nhất: Bảng xếp hạng năm 2025

Việc tích trữ vàng trải dài trên nhiều khu vực, với những khu vực dẫn đầu nổi lên trong cuộc đua đa dạng hóa dự trữ:

Thổ Nhĩ Kỳ xứng đáng được chú ý đặc biệt khi là nước mua ròng trong 26 tháng liên tiếp kể từ tháng 6 năm 2023, trong khi Ngân hàng Quốc gia Séc đã mua vàng trong 29 tháng liên tiếp kể từ tháng 3 năm 2023. Những chiến dịch kéo dài này chứng minh bản chất chiến lược của các vụ mua lại này hơn là hoạt động mua theo cơ hội.

Các Ngân hàng Trung ương Bán tháo 48 tỷ đô la trái phiếu kho bạc Hoa Kỳ

Trong khi các ngân hàng trung ương tích trữ vàng, họ đồng thời giảm lượng trái phiếu kho bạc nắm giữ trong nỗ lực mà các nhà phân tích gọi là "phi đô la hóa" phối hợp:

Điều này không chỉ đơn thuần là tái cân bằng danh mục đầu tư. Phân tích của Ngân hàng Bank of America cho thấy các ngân hàng trung ương đã bán ròng trái phiếu kho bạc kể từ tháng 3 năm 2025, với đà giảm tăng tốc sau sự kiện áp thuế "Ngày Giải phóng" của Trump vào tháng 4.

Tại sao các Ngân hàng Trung ương chọn Vàng thay vì Trái phiếu Kho bạc

Một số yếu tố hấp dẫn đang thúc đẩy sự thay đổi mang tính lịch sử này khỏi việc nắm giữ trái phiếu kho bạc truyền thống:

• Mối quan ngại về tài chính: Mức nợ công của Hoa Kỳ ngày càng tăng và sự phân cực chính trị ảnh hưởng đến sự ổn định lâu dài của Kho bạc

• Bảo vệ khỏi lệnh trừng phạt: Không giống như dự trữ ngoại tệ, vàng không thể bị đóng băng thông qua các hạn chế của SWIFT hoặc tịch thu tài sản

• Hàng rào chống lạm phát: Vàng cung cấp sự bảo vệ trong thời kỳ tiền tệ mất giá mà trái phiếu không thể sánh kịp

• Bảo hiểm địa chính trị: Vàng vật chất mang lại sức mạnh mặc cả trong các cuộc khủng hoảng và xung đột quốc tế

• Giảm sự phụ thuộc vào đồng đô la: Đa dạng hóa khỏi việc tiếp xúc với hệ thống tiền tệ đơn lẻ giúp giảm rủi ro hệ thống

• Độc lập về chính sách: Việc nắm giữ vàng không bị ảnh hưởng bởi những thay đổi chính sách của chính phủ nước ngoài và sự can thiệp chính trị

Như Monchau lưu ý, "Những người kiểm soát nhiều vàng nhất sẽ có thêm một lớp quyền mặc cả trong thời kỳ khủng hoảng, lệnh trừng phạt hoặc biến động tiền tệ."

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động, việc đa dạng hóa tổng tài sản quốc gia nắm giữ trở nên cần thiết hơn bao giờ hết. Trong nhiều thập kỷ, chứng khoán nợ do chính phủ phát hành luôn là lựa chọn hàng đầu nhờ tính thanh khoản cao và rủi ro thấp. Tuy nhiên, những lo ngại về lạm phát, nợ công, và sự ổn định của hệ thống tài chính đã thúc đẩy nhiều quốc gia xem xét lại cấu trúc dự trữ của mình, tìm kiếm các tài sản thay thế có thể mang lại sự an toàn và độc lập cao hơn.

Mua vàng bí mật: Tại sao một số ngân hàng trung ương che giấu việc mua vàng

Một khía cạnh đáng chú ý trong hoạt động mua vàng của các ngân hàng trung ương hiện nay là khối lượng mua "không được báo cáo" đáng kể. Hội đồng Vàng Thế giới đã phát hiện ra sự chênh lệch đáng kể giữa số lượng người mua đã biết và tổng nhu cầu của ngân hàng trung ương, cho thấy một số quốc gia đang mua vàng mà không công khai.

Nhu cầu ảo này có thể được thúc đẩy bởi:

• Những cân nhắc chiến lược để tránh tác động đến thị trường

• Sự nhạy cảm chính trị xung quanh các động thái phi đô la hóa

• Lợi thế cạnh tranh trong quản lý dự trữ

• Tránh trừng phạt thông qua tích lũy rời rạc

Các giao dịch vàng của ngân hàng trung ương thường diễn ra thông qua thị trường phi tập trung thay vì các sàn giao dịch công khai, trong đó Hiệp hội thị trường vàng London đóng vai trò là thị trường toàn cầu chính cho các giao dịch bí mật của tổ chức này.

Việc mua vàng của Ngân hàng Trung ương ảnh hưởng đến giá vàng như thế nào

Nhu cầu liên tục của ngân hàng trung ương này đã góp phần đáng kể vào hiệu suất ngoạn mục của vàng, tạo ra sự hỗ trợ về mặt cấu trúc khác với những thập kỷ trước:

Phân tích tác động giá:

• Tăng trưởng hơn 40% vào năm 2025 một phần nhờ nhu cầu của các tổ chức

• Hiệu ứng sàn giá: Các ngân hàng trung ương thường nắm giữ vàng trong thời gian dài, không giống như các nhà đầu tư tư nhân bán ra trong thời kỳ căng thẳng

• Dữ liệu tương quan: Mỗi 100 tấn vàng mà ngân hàng trung ương mua vào tương quan với mức tăng giá khoảng 2-3% trong vòng 6 tháng

• Hạn chế về nguồn cung: Việc mua vào của ngân hàng trung ương chiếm 25% nhu cầu vàng hàng năm, tạo ra mức phí bảo hiểm khan hiếm

Dự trữ vàng của Kho bạc Hoa Kỳ hiện đã vượt quá 1 nghìn tỷ đô la về giá trị, gấp hơn 90 lần so với con số được nêu trong bảng cân đối kế toán của chính phủ dựa trên mức giá chính thức đã lỗi thời là 42,22 đô la một ounce.

Dự trữ vàng so với dự trữ đô la: Giải thích sự thay đổi lịch sử

Sự so sánh này cho thấy lý do tại sao các ngân hàng trung ương đang thực hiện chuyển đổi:

Sự thay đổi cơ bản này phản ánh mối lo ngại ngày càng tăng rằng việc nắm giữ trái phiếu kho bạc khiến các ngân hàng trung ương phải đối mặt với các quyết định tài chính và chính trị của Hoa Kỳ nằm ngoài tầm kiểm soát của họ.

Các nhà đầu tư cá nhân có nên theo dõi các ngân hàng trung ương không?

Cơn sốt vàng của ngân hàng trung ương tạo ra cả cơ hội và cân nhắc cho các nhà đầu tư bán lẻ:

Lợi ích tiềm năng:

• Xác nhận của tổ chức: Việc mua vào của ngân hàng trung ương mang lại niềm tin vào triển vọng dài hạn của vàng

• Hỗ trợ giá: Nhu cầu ổn định của các tổ chức tạo ra mức giá sàn trong thời kỳ thị trường căng thẳng

• Đa dạng hóa: Thực hiện các chiến lược của ngân hàng trung ương có thể làm giảm mối tương quan danh mục đầu tư với các tài sản truyền thống

• Bảo vệ lạm phát: Đặc điểm phòng ngừa truyền thống của vàng vẫn còn nguyên vẹn

Các yếu tố rủi ro:

• Định giá cao: Nhu cầu của ngân hàng trung ương có thể duy trì giao dịch vàng ở mức cao kỷ lục

• Thách thức về thời gian: Các nhà đầu tư bán lẻ có thể gặp khó khăn trong việc xác định thời điểm tham gia thị trường biến động

• Cân nhắc về lưu trữ: Vàng vật chất cần được lưu trữ an toàn không giống như kho tiền của ngân hàng trung ương

• Sự khác biệt về thanh khoản: Các nhà đầu tư cá nhân có thể phải đối mặt với chi phí giao dịch cao hơn

  
  

Nhìn về phía trước: Dự báo nhu cầu vàng của Ngân hàng Trung ương

Xu hướng cấu trúc hướng tới việc các ngân hàng trung ương mua nhiều vàng hơn có khả năng sẽ tiếp tục trong năm 2025 và 2026:

Dự báo của JP Morgan:

• Dự kiến sản lượng hàng năm đạt hơn 900 tấn cho đến năm 2026

• Nhu cầu ổn định ngay cả khi giá tăng cao

• Mở rộng sự tham gia của các ngân hàng trung ương thị trường phát triển

Sáng kiến mới:

• Chương trình mua sắm trong nước của Ngân hàng Uganda nhắm vào các thợ mỏ thủ công

• Các chương trình tương tự đang được các ngân hàng trung ương thị trường mới nổi khác xem xét

• Đường ống dẫn dầu trực tiếp từ mỏ đến kho dự trữ giúp giảm sự phụ thuộc vào thị trường

Các chất xúc tác chính:

• Mối lo ngại tiếp tục về tài chính của Hoa Kỳ

• Căng thẳng địa chính trị ở Châu Âu và Châu Á

• Sự bất ổn trong chính sách đồng đô la

• Kỳ vọng lạm phát

Kết luận

Sau gần ba thập kỷ, các ngân hàng trung ương đang tái cân bằng cơ bản danh mục dự trữ của mình từ các tài sản định giá bằng đô la sang vàng. Sự thay đổi mang tính lịch sử này phản ánh mối lo ngại ngày càng tăng về tính bền vững tài chính của Hoa Kỳ, rủi ro địa chính trị và sự ổn định lâu dài của hệ thống tiền tệ quốc tế hiện tại.

Lịch sử đã chứng minh vai trò của kim loại quý trong nền kinh tế thế giới. Khi sự tăng giá chung của hàng hóa và dịch vụ trở thành một mối đe dọa, vàng thường được coi là một công cụ phòng ngừa lạm phát hiệu quả. Quay ngược thời gian, cơ chế tiền tệ dựa trên vàng từng là trụ cột của hệ thống tài chính toàn cầu, cung cấp một nền tảng ổn định cho các đồng tiền quốc gia. Mặc dù hệ thống này đã không còn tồn tại, nhưng giá trị cố hữu và khả năng duy trì sức mua của vàng vẫn là yếu tố quan trọng khiến các tổ chức lớn tin tưởng và tăng cường nắm giữ.

Xu hướng này có vẻ mang tính cấu trúc hơn là theo chu kỳ, khi các ngân hàng trung ương hiện nắm giữ nhiều vàng hơn trái phiếu kho bạc Hoa Kỳ lần đầu tiên kể từ năm 1996. Đối với các nhà đầu tư, điều này vừa thể hiện sự xác nhận vai trò của vàng như một tài sản chiến lược vừa là cơ hội tiềm năng để điều chỉnh danh mục đầu tư theo dòng tiền của tổ chức.

Thông điệp cơ bản rất rõ ràng: các tổ chức tài chính tinh vi nhất thế giới đang bỏ phiếu bằng dự trữ ngoại hối của mình, lựa chọn vàng thay vì trái phiếu chính phủ với số lượng chưa từng có. Sự thay đổi này có thể định hình giai đoạn tiếp theo của quá trình tiến hóa tiền tệ toàn cầu.

Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung và không nhằm mục đích (và không nên được coi là) tư vấn tài chính, đầu tư hoặc các hình thức tư vấn khác mà chúng ta nên tin cậy. Không có ý kiến nào trong tài liệu này cấu thành khuyến nghị của EBC hoặc tác giả rằng bất kỳ khoản đầu tư, chứng khoán, giao dịch hoặc chiến lược đầu tư cụ thể nào là phù hợp với bất kỳ cá nhân cụ thể nào.