ทําไมดอลลาร์ถึงแข็งค่าที่สุดในโลก

ความแข็งแกร่งของดอลลาร์สหรัฐ สร้างความงุนงงและดึงดูดความสนใจของนักเศรษฐศาสตร์ นักลงทุน และผู้กำหนดนโยบายมาโดยตลอด แม้จะมีความท้าทายด้านการเงิน การขาดดุลการค้า และความขัดแย้งทางการเมืองซ้ำ ๆ ดอลลาร์ก็ยังคงครองความเป็นใหญ่ในระบบการเงินโลก มูลค่าของมันไม่ใช่เพียงการสะท้อนผลการดำเนินเศรษฐกิจปัจจุบันเท่านั้น แต่ยังเป็นผลมาจากบริบททางประวัติศาสตร์และข้อได้เปรียบเชิงโครงสร้างที่ทำให้ดอลลาร์กลายเป็นสกุลเงินที่ทรงอำนาจที่สุดในโลก

บทความนี้ จะสำรวจรากฐานทางประวัติศาสตร์และเสาหลักเชิงโครงสร้างที่อธิบายว่าทำไมดอลลาร์ถึงแข็งค่า โดยอิงจากมรดกของ Bretton Woods ระบบ Petrodollar และการขาดทางเลือกที่น่าเชื่อถือ

จุดเริ่มต้นของ Bretton Woods และความเป็นใหญ่ทางประวัติศาสตร์

ตำแหน่งพิเศษของดอลลาร์สหรัฐเริ่มมาตั้งแต่ปลายสงครามโลกครั้งที่สอง ในปี 1944 ผู้แทนจาก 44 ประเทศพันธมิตรได้รวมตัวกันที่ Bretton Woods รัฐนิวแฮมป์เชียร์ เพื่อออกแบบระบบการเงินระหว่างประเทศใหม่ ผลลัพธ์คือการกำหนดให้ดอลลาร์สหรัฐเป็นสกุลเงินหลักของการเงินโลก โดยผูกค่ากับทองคำที่ออนซ์ละ 35 ดอลลาร์ ขณะที่สกุลเงินอื่น ๆ ถูกตรึงกับดอลลาร์

แม้ว่ามาตรฐานทองคำจะล่มสลายในปี 1971 ภายใต้การบริหารของประธานาธิบดีริชาร์ด นิกสัน แต่รากฐานที่วางไว้ที่ Bretton Woods ก็ได้ยืนยันความเป็นใหญ่ของดอลลาร์ ในเวลานั้น การค้าระหว่างประเทศ การลงทุน และสำรองเงินตราโลกได้ถูกดอลลาร์เข้าครอบงำอย่างหนักแล้ว สร้างแรงผลักดันที่สามารถอยู่รอดแม้หลังการเปลี่ยนผ่านสู่เงิน Fiat จุดเริ่มต้นทางประวัติศาสตร์นี้ยังคงมีอิทธิพลต่อระบบการเงินระหว่างประเทศจนถึงปัจจุบัน

การฝังตัวในระบบการเงินโลก

ตลอดหลายทศวรรษที่ผ่านมา ดอลลาร์สหรัฐได้ฝังตัวอย่างลึกซึ้งในเส้นเลือดหลักของการเงินโลก ปัจจุบันดอลลาร์เป็นสกุลเงินหลักสำหรับการออกใบแจ้งหนี้การค้า การให้กู้ข้ามพรมแดน และธุรกรรมทางการเงิน ตัวอย่างเช่น สินค้าโภคภัณฑ์อย่างทองแดง ข้าวสาลี และน้ำมัน มักถูกกำหนดราคาด้วยดอลลาร์ ไม่ว่าประเทศสหรัฐอเมริกาจะมีส่วนเกี่ยวข้องโดยตรงกับการค้านั้นหรือไม่ก็ตาม

บทบาทที่ฝังตัวนี้สร้าง ผลกระทบเชิงเครือข่าย ที่ทรงพลัง: ยิ่งดอลลาร์ถูกใช้มากเท่าไหร่ มูลค่าของมันก็ยิ่งสูงสำหรับผู้เข้าร่วมในเศรษฐกิจโลก บริษัทต่าง ๆ นิยมออกใบแจ้งหนี้เป็นดอลลาร์เพื่อลดความเสี่ยงด้านอัตราแลกเปลี่ยน ขณะที่ธนาคารและนักลงทุนพบว่าทรัพย์สินที่อิงดอลลาร์มีสภาพคล่องสูงและได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวาง ดังนั้น อิทธิพลของดอลลาร์จึงขยายตัวไปไกลเกินกว่าพรมแดนของสหรัฐอเมริกาเอง

ความสามารถในการแปลงสกุลเงินได้อย่างรวดเร็วและระบบ Petrodollar

หนึ่งในข้อได้เปรียบสำคัญของดอลลาร์สหรัฐ คือ ความสามารถในการแปลงสกุลเงินได้ง่าย ดอลลาร์สามารถแลกเปลี่ยนได้อย่างสะดวกในตลาดโลก ทำให้เป็นสื่อกลางที่สะดวกสำหรับการค้าระหว่างประเทศ สภาพคล่องนี้ได้รับการสนับสนุนโดยขนาดและความลึกของตลาดการเงินสหรัฐ ซึ่งยังคงไม่มีใครเทียบได้ทั้งในด้านความเข้าถึงและความน่าเชื่อถือ

อีกหนึ่งคุณลักษณะเชิงโครงสร้างที่สำคัญคือระบบที่เรียกว่า Petrodollar ตั้งแต่ทศวรรษ 1970 ประเทศผู้ส่งออกน้ำมันหลัก ๆ ได้กำหนดราคาส่งออกของตนเกือบทั้งหมดในหน่วยดอลลาร์ ซึ่งทำให้เกิดความต้องการดอลลาร์อย่างต่อเนื่อง เพราะทุกประเทศที่ต้องการซื้อน้ำมัน ซึ่งเป็นสินค้าโภคภัณฑ์ที่สำคัญที่สุดในโลก ต้องถือดอลลาร์สหรัฐก่อน การนำ Petrodollar กลับมาลงทุนในสินทรัพย์ของสหรัฐต่อไปยิ่งเสริมความเป็นใหญ่ของดอลลาร์ให้แข็งแกร่งยิ่งขึ้น

ไม่มีสกุลเงินทางเลือกที่น่าเชื่อถือ

แม้ว่าจะมีนักวิจารณ์บางครั้งเสนอให้ ยูโร หยวนจีน หรือแม้แต่ สกุลเงินดิจิทัล มาแทนที่ดอลลาร์ แต่ยังไม่มีคู่แข่งใดที่ใกล้เคียงกับบทบาทระดับโลกของมัน ยูโรถูกจำกัดด้วยความแตกแยกทางการเมืองภายในสหภาพยุโรป ขณะที่หยวนจีนถูกจำกัดด้วยการควบคุมเงินทุนและความโปร่งใสที่จำกัด ส่วนสกุลเงินดิจิทัลยังขาดขนาด ความมั่นคง และความเชื่อมั่นจากสถาบันที่จำเป็นต่อการทำหน้าที่เป็นสินทรัพย์สำรอง

ดังนั้น แม้จะมีข้อบกพร่อง ดอลลาร์ยังคงเป็นตัวเลือกที่มีข้อบกพร่องน้อยที่สุดในระบบการเงินระหว่างประเทศ การขาดทางเลือกที่น่าเชื่อถือนี้ทำให้ความต้องการดอลลาร์ระดับโลกยังคงมีอยู่แทบโดยอัตโนมัติ

โครงสร้างพื้นฐานโลกที่อิงดอลลาร์

สถาปัตยกรรมของระบบการเงินโลกถูกสร้างขึ้นรอบ ๆ ดอลลาร์ ระบบการชำระเงิน เช่น SWIFT, เครือข่ายการชำระเงินระหว่างประเทศ และช่องทางธนาคารตัวแทน ส่วนใหญ่ใช้งานบนพื้นฐานดอลลาร์ โครงสร้างพื้นฐานนี้ทำให้ธุรกรรมทางการเงินข้ามทวีป ไม่ว่าจะเป็นการค้า หรือการลงทุน มักผ่านระบบที่กำหนดค่าเป็นดอลลาร์

ความฝังตัวเช่นนี้สร้าง ความขึ้นอยู่กับเส้นทาง (Path Dependence) การเปลี่ยนไปใช้สกุลเงินอื่นจะต้องไม่เพียงแต่มีนโยบายใหม่ แต่ยังต้องสร้างระบบชำระเงิน การเคลียร์ และการบริหารความเสี่ยงทั้งหมดใหม่ ซึ่งมีค่าใช้จ่ายสูง ดังนั้น แรงเฉื่อยทำให้การใช้ดอลลาร์ยังคงดำเนินต่อไป

ความต้องการต่อเนื่องจากธนาคารกลางและสถาบันการเงิน

สุดท้าย ธนาคารกลางและสถาบันการเงินโลกให้การสนับสนุนต่อมูลค่าของดอลลาร์อย่างต่อเนื่องผ่านการถือครองสำรองเงินตรา ตามรายงานของ กองทุนการเงินระหว่างประเทศ (IMF) ประมาณ 58% ของสำรองเงินตราต่างประเทศทั่วโลกยังคงถือเป็นดอลลาร์ ซึ่งมากกว่าสกุลเงินคู่แข่งใด ๆ อย่างมาก

ความต้องการอย่างต่อเนื่องนี้ไม่ได้สะท้อนเพียงแค่ธรรมเนียม แต่เป็น ทางเลือกที่มีเหตุผล การถือครองดอลลาร์ให้สภาพคล่อง ความปลอดภัย และการเข้าถึงตลาด US Treasury ขนาดใหญ่ สำหรับเศรษฐกิจขนาดเล็ก ยังช่วยสร้างบัฟเฟอร์ป้องกันความผันผวน ทำให้มั่นคงในช่วงวิกฤติ

บทสรุป: สกุลเงินที่มีรากฐานที่ลึกซึ้ง

คำถามที่ว่า ทำไมดอลลาร์ถึงแข็งค่าที่สุด ไม่สามารถอธิบายได้จากผลการดำเนินเศรษฐกิจระยะสั้นเท่านั้น แต่เป็นผลมาจาก การตัดสินใจทางประวัติศาสตร์ ข้อได้เปรียบเชิงโครงสร้าง และแรงเฉื่อยในระบบ ที่ยกระดับดอลลาร์เหนือคู่แข่งทั้งหมด ตั้งแต่ระบบ Bretton Woods ไปจนถึงระบอบ Petrodollar จากเครือข่ายการชำระเงินระดับโลกไปจนถึงสำรองของธนาคารกลาง ดอลลาร์ได้ฝังตัวอยู่ในโครงสร้างพื้นฐานของการเงินระหว่างประเทศอย่างลึกซึ้ง

ในปัจจุบัน และมีแนวโน้มยาวนานหลายทศวรรษข้างหน้า ความเป็นใหญ่ของดอลลาร์ยังคงมั่นคง ความแข็งแกร่งนี้ไม่ใช่เพียงเพราะความแข็งแกร่งของเศรษฐกิจสหรัฐ แต่เป็นเพราะ ตำแหน่งเฉพาะตัวที่ดอลลาร์ครอบครองในระบบโลก ตำแหน่งที่ประวัติศาสตร์ โครงสร้าง และนิสัยทำให้ยากที่จะโค่นลงอย่างยิ่ง

ข้อสงวนสิทธิ์: เอกสารนี้จัดทำขึ้นเพื่อวัตถุประสงค์ในการให้ข้อมูลทั่วไปเท่านั้น และไม่ได้มีเจตนา (และไม่ควรพิจารณาว่าเป็น) คำแนะนำทางการเงิน การลงทุน หรือคำแนะนำอื่นใดที่ควรอ้างอิง ความคิดเห็นใดๆ ในเอกสารนี้ไม่ได้เป็นคำแนะนำจาก EBC หรือผู้เขียนว่ากลยุทธ์การลงทุน หลักทรัพย์ ธุรกรรม หรือการลงทุนใดๆ เหมาะสมกับบุคคลใดบุคคลหนึ่งโดยเฉพาะ