Vàng như một loại bảo hiểm danh mục đầu tư: Tác động thực sự hay huyền thoại cũ?

Vàng đã giữ một vị trí độc đáo trong lịch sử nhân loại qua hàng ngàn năm. Từ thời các nền văn minh cổ đại sử dụng vàng làm tiền tệ cho đến thời các nhà đầu tư hiện đại tích trữ vàng trong kho, sức hấp dẫn của nó vẫn trường tồn. Trong thế giới tài chính, vàng thường được quảng bá như một công cụ bảo hiểm danh mục đầu tư — một biện pháp phòng ngừa suy thoái thị trường, mất giá tiền tệ và lạm phát. Lý do rất đơn giản: khi thị trường chứng khoán lao dốc, vàng có xu hướng giữ giá hoặc thậm chí tăng giá, nhờ đó giảm thiểu tổn thất danh mục đầu tư.

Tuy nhiên, thực tế phức tạp hơn nhiều. Vàng không phải là lá chắn thần kỳ tự động bù đắp cho mọi cuộc khủng hoảng thị trường. Hiệu quả của nó như một công cụ bảo hiểm danh mục đầu tư phụ thuộc vào điều kiện thị trường, hành vi của nhà đầu tư và các yếu tố kinh tế vĩ mô. Trong thế kỷ 21 — với thị trường biến động nhanh, giao dịch thuật toán và các loại tài sản mới — việc đặt câu hỏi liệu vàng có còn mang lại những phẩm chất bảo vệ vốn có của nó hay không, hay danh tiếng của nó chỉ là một di sản bị thổi phồng quá mức từ quá khứ.

Tại sao vàng được coi là bảo hiểm danh mục đầu tư

Danh tiếng là nơi trú ẩn an toàn của vàng bắt nguồn từ một số đặc điểm. Vàng là một tài sản hữu hình có giá trị nội tại, được công nhận trên toàn cầu và không bị ràng buộc trực tiếp bởi chính sách của bất kỳ chính phủ nào. Không giống như tiền giấy, vàng không thể được các ngân hàng trung ương tạo ra theo ý muốn. Trong lịch sử, vàng là một công cụ lưu trữ giá trị đáng tin cậy, đặc biệt là trong thời kỳ kinh tế bất ổn.

Ý tưởng về vàng như một công cụ bảo hiểm danh mục đầu tư dựa trên sự tương quan — hay chính xác hơn là sự thiếu tương quan. Vàng thường hoạt động khác với cổ phiếu và trái phiếu, đặc biệt là trong dài hạn. Bằng cách đưa vàng vào danh mục đầu tư đa dạng, các nhà đầu tư mong muốn giảm thiểu biến động và giảm thiểu rủi ro thua lỗ trong thời kỳ thị trường căng thẳng. Tiền đề là khi tài sản rủi ro giảm, vàng sẽ tăng hoặc duy trì ổn định, làm giảm tác động tiêu cực đến lợi nhuận chung.

Bảo vệ lạm phát: Vai trò nổi tiếng nhất của vàng

Một trong những lý do phổ biến nhất khiến các nhà đầu tư mua vàng là để phòng ngừa lạm phát. Khi sức mua của tiền giấy bị xói mòn, nguồn cung cố định của vàng đồng nghĩa với việc giá trị của nó tính theo tiền tệ có xu hướng tăng lên.

Những năm 1970 là ví dụ điển hình, nhưng những năm gần đây lại cho thấy một bức tranh trái chiều. Từ năm 2011 đến năm 2015, lạm phát vẫn ở mức thấp ở hầu hết các nền kinh tế phát triển, và giá vàng giảm mạnh bất chấp các biện pháp kích thích kinh tế liên tục của ngân hàng trung ương. Điều này nhấn mạnh rằng mối liên hệ giữa vàng và lạm phát không phải là cơ học; tâm lý nhà đầu tư, lãi suất và sức mạnh tiền tệ đều ảnh hưởng đến kết quả.

Tuy nhiên, trong nhiều thập kỷ, vàng nhìn chung vẫn giữ được sức mua tốt hơn tiền mặt. Một đô la nắm giữ vào năm 1970 ngày nay có giá trị ít hơn nhiều, nhưng cùng một giá trị nắm giữ bằng vàng vẫn giữ được phần lớn sức mua thực tế.

Vàng trong môi trường giảm phát và lãi suất thấp

Mặc dù vàng nổi tiếng là kênh phòng ngừa lạm phát, nhưng hiệu suất của nó trong bối cảnh giảm phát lại biến động hơn. Giảm phát làm tăng giá trị thực của tiền mặt và tài sản có thu nhập cố định, khiến vàng - tài sản không sinh lời - trở nên kém hấp dẫn hơn.

Tuy nhiên, trong thế giới lãi suất thấp hiện nay, chi phí cơ hội của việc nắm giữ vàng là rất nhỏ. Khi lãi suất thực tế - lãi suất danh nghĩa trừ đi lạm phát - ở mức âm, vàng trở nên hấp dẫn hơn vì nhà đầu tư không phải hy sinh thu nhập đáng kể khi nắm giữ nó. Đây là một lý do khiến vàng tăng mạnh từ năm 2019 đến 2020, khi lãi suất toàn cầu giảm và các ngân hàng trung ương bơm thanh khoản vào thị trường.

Ngân hàng trung ương và nhu cầu vàng

Một yếu tố quan trọng trên thị trường vàng là hoạt động của ngân hàng trung ương. Nhiều ngân hàng trung ương nắm giữ vàng như một phần dự trữ ngoại hối, coi trọng tính thanh khoản và sự độc lập của vàng với chính sách của các quốc gia khác.

Trong những năm gần đây, các ngân hàng trung ương tại các thị trường mới nổi như Trung Quốc, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đã liên tục mua vào. Nhu cầu của các tổ chức này hỗ trợ giá vàng và củng cố vai trò của vàng như một tài sản dự trữ chiến lược. Việc ngân hàng trung ương mua vào không phải là đầu cơ ngắn hạn; nó phản ánh niềm tin vào vai trò của vàng như một công cụ phòng vệ trước biến động tiền tệ và rủi ro địa chính trị.

Vàng so với các nơi trú ẩn an toàn khác

Vàng thường được so sánh với trái phiếu kho bạc Mỹ, đồng franc Thụy Sĩ và đồng yên Nhật. Mỗi loại đều có thế mạnh riêng. Trái phiếu kho bạc mang lại lợi suất và được chính phủ Mỹ bảo lãnh, nhưng cũng đi kèm rủi ro lãi suất. Các đồng tiền trú ẩn an toàn có thể mạnh lên trong khủng hoảng, nhưng vẫn chịu ảnh hưởng bởi các quyết định chính sách tiền tệ.

Ngược lại, vàng không mang lại lợi suất, cũng không có rủi ro tín dụng hay rủi ro đối tác. Nó không bị ràng buộc với bất kỳ nền kinh tế đơn lẻ nào và được công nhận trên toàn cầu. Điều này khiến vàng trở thành một hình thức bảo hiểm độc đáo, nhưng không nhất thiết mang lại lợi nhuận cao nhất trong mọi cuộc khủng hoảng. Đôi khi, trái phiếu hoặc tiền tệ có hiệu suất vượt trội hơn vàng trong ngắn hạn; lợi thế của vàng nằm ở khả năng phục hồi trong nhiều kịch bản khác nhau.

Phân bổ danh mục đầu tư: Bao nhiêu vàng là đủ?

Không có câu trả lời chung nào cho việc phân bổ vàng lý tưởng. Nghiên cứu từ các nhà quản lý tài sản cho thấy việc phân bổ 5–10% có thể cải thiện lợi nhuận điều chỉnh theo rủi ro của danh mục đầu tư trong dài hạn. Quá ít, hiệu ứng đa dạng hóa của vàng có thể không đáng kể; quá nhiều, danh mục đầu tư có thể hoạt động kém hiệu quả trong thị trường chứng khoán tăng giá.

Việc phân bổ hợp lý phụ thuộc vào mục tiêu, khung thời gian và khả năng chấp nhận rủi ro của nhà đầu tư. Đối với những người tập trung vào bảo toàn vốn, việc phân bổ vàng cao hơn có thể là hợp lý. Đối với các nhà đầu tư tập trung vào tăng trưởng, vàng có thể đóng vai trò nhỏ hơn và mang tính chiến lược hơn.

Kết luận: Quan điểm cân bằng về vàng

Danh tiếng của vàng như một công cụ bảo hiểm danh mục đầu tư một phần là huyền thoại, một phần là sự thật. Nó đã mang lại sự bảo vệ trong nhiều cuộc khủng hoảng lịch sử, nhưng hiệu suất ngắn hạn của nó không được đảm bảo. Nhà đầu tư hiện đại nên xem vàng không phải là một viên đạn thần kỳ, mà là một công cụ ổn định dài hạn có thể bổ sung cho các chiến lược phòng thủ khác.

Trong thời đại bất ổn thị trường, rủi ro địa chính trị và chính sách tiền tệ phi truyền thống, vàng vẫn chiếm một vị trí quan trọng trong nhiều danh mục đầu tư. Giá trị của nó không nằm ở việc thay thế các tài sản khác, mà nằm ở việc tăng cường khả năng phục hồi tổng thể. Dù bạn coi vàng là kho báu cổ xưa hay bảo hiểm hiện đại, sức hấp dẫn bền bỉ của vàng vẫn khó có thể bỏ qua.

Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung và không nhằm mục đích (và không nên được coi là) tư vấn tài chính, đầu tư hoặc các hình thức tư vấn khác mà chúng ta nên tin cậy. Không có ý kiến nào trong tài liệu này cấu thành khuyến nghị của EBC hoặc tác giả rằng bất kỳ khoản đầu tư, chứng khoán, giao dịch hoặc chiến lược đầu tư cụ thể nào phù hợp với bất kỳ cá nhân cụ thể nào.