Đăng vào: 2025-02-03 Cập nhật vào: 2025-10-28
Giá bid và ask là nền tảng cốt lõi của mọi thị trường tài chính, từ chứng khoán, ngoại hối đến tiền điện tử, phản ánh động lực cung cầu và quyết định chi phí giao dịch của bạn.
Giá bid và ask, hay còn gọi là giá chào mua và giá chào bán, chính là hai mức giá quan trọng nhất mà bạn thấy trên bảng báo giá. Hiểu một cách đơn giản, giá bid là mức giá cao nhất mà một người mua sẵn sàng trả cho một tài sản tại một thời điểm nhất định, trong khi giá ask là mức giá thấp nhất mà một người bán sẵn sàng chấp nhận để bán tài sản đó.
Hãy bắt đầu hành trình nâng cao kiến thức giao dịch của bạn bằng cách mở tài khoản demo tại EBC.
EBC sẽ cùng bạn khám phá sâu hơn về cách các mức giá này vận hành, ảnh hưởng của chênh lệch giá bid-ask (spread) đến lợi nhuận và cách bạn có thể sử dụng chúng để đưa ra quyết định giao dịch thông minh hơn.
Các ý chính:
Giá Bid (Giá chào mua): Là mức giá cao nhất một người mua sẵn sàng trả để mua một tài sản. Khi bạn muốn bán, bạn sẽ bán ở giá Bid.
Giá Ask (Giá chào bán): Là mức giá thấp nhất một người bán sẵn sàng chấp nhận để bán một tài sản. Khi bạn muốn mua, bạn sẽ mua ở giá Ask.
Chênh lệch giá (Spread): Là sự khác biệt giữa giá Ask và giá Bid. Đây là chi phí giao dịch và là nguồn lợi nhuận cho các nhà môi giới và nhà tạo lập thị trường.
Mối quan hệ: Giá Ask luôn cao hơn giá Bid. Spread càng hẹp cho thấy tài sản có tính thanh khoản cao và chi phí giao dịch thấp.
Để trở thành một nhà giao dịch thành công, việc nắm vững các khái niệm cơ bản là bước đi không thể thiếu. Trong đó, giá bid và ask là hai trong số những thuật ngữ quan trọng nhất, tạo nên nền móng cho mọi hoạt động trên thị trường tài chính. Chúng không chỉ đơn thuần là những con số trên màn hình mà còn phản ánh tâm lý thị trường, mức độ thanh khoản và là yếu tố trực tiếp ảnh hưởng đến chi phí giao dịch của bạn. Việc hiểu rõ bản chất, cách thức hoạt động và mối quan hệ giữa chúng sẽ mang lại cho bạn một lợi thế cạnh tranh đáng kể.
Tương tự như một phiên đấu giá, thị trường tài chính là nơi người mua và người bán liên tục thương lượng để tìm ra một mức giá chung được chấp nhận. Giá bid đại diện cho phía cầu, trong khi giá ask đại diện cho phía cung. Sự chênh lệch giữa hai mức giá này, được gọi là spread, chính là chi phí cơ hội và lợi nhuận cho các trung gian thị trường. Bằng cách phân tích sâu hơn từng yếu tố, bạn sẽ có cái nhìn toàn diện về cách thị trường định giá một tài sản và làm thế nào để tận dụng kiến thức này trong chiến lược đầu tư của mình.
Trong thị trường tài chính, đặc biệt là Forex, mọi giao dịch đều xoay quanh hai mức giá cơ bản mà bạn sẽ thấy trên màn hình: giá chào mua (bid) và giá chào bán (ask). Sự khác biệt nhỏ giữa hai mức giá này tạo thành khoảng cách giá mua bán, một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến chi phí giao dịch của nhà đầu tư. Hiểu rõ cách hai mức giá này hoạt động là nền tảng để bạn thực hiện các lệnh mua bán cơ bản một cách hiệu quả, dù bạn muốn mở một vị thế mua hay bán.
Giá bid, hay giá chào mua, là mức giá cao nhất mà một người mua sẵn sàng chi trả để sở hữu một tài sản tại một thời điểm cụ thể. Đây là mức giá mà bạn sẽ nhận được ngay lập tức nếu muốn bán tài sản của mình. Về bản chất, giá bid thể hiện sức mạnh của phe mua trên thị trường.
Hãy tưởng tượng bạn đang muốn bán một cổ phiếu FPT. Trên bảng giá điện tử, bạn sẽ thấy cột giá bid cùng với khối lượng tương ứng. Con số này cho bạn biết rằng có những người mua đang chờ sẵn ở mức giá đó để khớp lệnh bán của bạn. Ví dụ, nếu giá bid của FPT là 85.000 VNĐ, điều đó có nghĩa là mức giá tốt nhất bạn có thể bán ngay lập tức là 85.000 VNĐ cho mỗi cổ phiếu.
Giá bid được quyết định bởi tổng hợp các lệnh đặt mua của tất cả các nhà đầu tư tham gia thị trường. Mức giá bid cao nhất hiển thị trên bảng giá được gọi là Best Bid. Theo quy luật cung cầu cơ bản được đề cập bởi các chuyên gia tại LiteFinance, người mua luôn muốn mua với giá thấp nhất có thể, nhưng trong một thị trường cạnh tranh, họ phải đưa ra mức giá hấp dẫn để có thể mua được tài sản, từ đó hình thành nên giá bid.
Ngược lại với giá bid, giá ask, hay giá chào bán, là mức giá thấp nhất mà một người bán sẵn sàng chấp nhận để bán đi tài sản của họ. Đây là mức giá bạn phải trả nếu muốn mua một tài sản ngay lập tức. Giá ask đại diện cho sức mạnh của phe bán trên thị trường.
Tiếp tục với ví dụ cổ phiếu FPT, nếu bạn muốn mua cổ phiếu này, bạn cần nhìn vào cột giá ask. Giả sử giá ask đang là 85.100 VNĐ. Điều này có nghĩa là bạn cần trả ít nhất 85.100 VNĐ cho mỗi cổ phiếu để sở hữu nó ngay lập tức. Mức giá ask thấp nhất trên thị trường được gọi là Best Ask.
Giá ask được hình thành từ tập hợp các lệnh đặt bán của những người đang nắm giữ tài sản. Người bán, theo lẽ tự nhiên, luôn muốn bán được ở mức giá cao nhất có thể. Tuy nhiên, để giao dịch được thực hiện, họ phải đưa ra một mức giá cạnh tranh để thu hút người mua. Sự tương tác liên tục giữa người mua và người bán tạo ra một dải giá liên tục, trong đó giá ask luôn cao hơn giá bid.
Chênh lệch giá bid-ask, hay thường gọi là spread, là sự khác biệt giữa giá ask (giá bán) và giá bid (giá mua). Đây là một trong những chi phí giao dịch cơ bản nhất mà mọi nhà đầu tư phải đối mặt. Công thức tính spread rất đơn giản:
Spread = Giá Ask - Giá Bid
Ví dụ, với cổ phiếu FPT có giá bid là 85.000 VNĐ và giá ask là 85.100 VNĐ, spread sẽ là: 85.100 - 85.000 = 100 VNĐ
Spread này chính là khoản lợi nhuận mà các nhà tạo lập thị trường (market makers) hoặc các nhà môi giới thu được khi họ thực hiện vai trò trung gian, tạo thanh khoản cho thị trường bằng cách luôn sẵn sàng mua ở giá bid và bán ở giá ask. Như được giải thích bởi BrokerChooser, đây là một phần chi phí giao dịch mà nhà đầu tư phải trả. Một spread hẹp (chênh lệch thấp) cho thấy tài sản có tính thanh khoản cao và chi phí giao dịch thấp, điều này có lợi cho nhà giao dịch. Ngược lại, spread rộng (chênh lệch cao) thường thấy ở các tài sản kém thanh khoản hoặc trong thời điểm thị trường biến động mạnh, làm tăng chi phí giao dịch của bạn.
Hiểu định nghĩa của giá bid và ask là bước đầu tiên. Bước tiếp theo và quan trọng hơn là học cách đọc, phân tích và ứng dụng chúng vào các quyết định giao dịch hàng ngày. Bảng giá điện tử không chỉ hiển thị giá mà còn cung cấp thông tin quý giá về độ sâu thị trường, tâm lý nhà đầu tư và các cơ hội tiềm năng. Việc thành thạo kỹ năng này sẽ giúp bạn xác định thời điểm vào và ra lệnh tối ưu, quản lý rủi ro hiệu quả và tránh được những sai lầm không đáng có.
Từ việc đọc bảng giá cổ phiếu trên sàn giao dịch chứng khoán Việt Nam đến việc phân tích các cặp tiền tệ trên thị trường ngoại hối, nguyên tắc của giá bid và ask vẫn không thay đổi. Tuy nhiên, cách chúng được hiển thị và ý nghĩa đằng sau các con số có thể khác nhau đôi chút. Bằng cách đi sâu vào các ví dụ thực tế và các chiến lược đặt lệnh cụ thể, bạn có thể biến những kiến thức lý thuyết thành công cụ mạnh mẽ để cải thiện kết quả giao dịch của mình.
Việc theo dõi biến động của giá mua và giá bán cũng đòi hỏi sự hiểu biết về đơn vị đo lường biến động giá nhỏ nhất, thường được biểu thị bằng pip, cho phép các trader định lượng sự thay đổi của thị trường. Mức độ tính thanh khoản của tài sản đóng vai trò then chốt trong việc xác định độ rộng của khoảng cách giá này. Một thị trường có tính thanh khoản cao thường có khoảng cách giá hẹp hơn, giúp giảm chi phí giao dịch cho nhà đầu tư.
Bảng giá chứng khoán hay nền tảng giao dịch ngoại hối thường hiển thị giá bid và ask cùng với khối lượng tương ứng. Việc hiểu rõ từng thành phần sẽ giúp bạn có cái nhìn sâu sắc về tình hình cung cầu hiện tại của một tài sản. Hãy xem xét một ví dụ cụ thể về bảng giá cổ phiếu FPT trên Sàn Giao dịch Chứng khoán TPHCM (HOSE).
Thông thường, bạn sẽ thấy một bảng gồm nhiều cột, nhưng quan trọng nhất là các cột liên quan đến giá và khối lượng ở 3 mức giá tốt nhất:
| Dư Mua (Bid) | Dư Bán (Ask) | ||
|---|---|---|---|
| Giá 3 | KL 3 | Giá 3 | KL 3 |
| Giá 2 | KL 2 | Giá 2 | KL 2 |
| Giá 1 | KL 1 | Giá 1 | KL 1 |
Giải thích các cột:
Giá 1 (Bid): Đây là mức giá chào mua cao nhất (Best Bid). Nếu bạn muốn bán ngay, đây là giá bạn sẽ nhận được.
KL 1 (Bid): Là tổng khối lượng cổ phiếu đang chờ mua ở mức Giá 1.
Giá 1 (Ask): Đây là mức giá chào bán thấp nhất (Best Ask). Nếu bạn muốn mua ngay, đây là giá bạn phải trả.
KL 1 (Ask): Là tổng khối lượng cổ phiếu đang chờ bán ở mức Giá 1.
Giá 2, KL 2, Giá 3, KL 3: Tương tự, đây là các mức giá và khối lượng tốt thứ hai và thứ ba. Chúng cho thấy độ sâu của thị trường.
Ví dụ, nếu bạn muốn mua 1.000 cổ phiếu FPT và KL 1 (Ask) chỉ có 500 cổ phiếu, bạn sẽ mua được 500 cổ phiếu ở Giá 1 (Ask) và 500 cổ phiếu còn lại sẽ phải mua ở Giá 2 (Ask) cao hơn, hoặc chờ có người bán thêm ở Giá 1.
Hiểu giá bid và ask là chìa khóa để sử dụng các loại lệnh một cách hiệu quả, giúp bạn kiểm soát giá thực hiện và tối ưu hóa giao dịch.
Lệnh thị trường (Market Order):
Lệnh Mua thị trường: Lệnh của bạn sẽ được khớp ngay lập tức với giá Ask thấp nhất hiện có trên thị trường. Bạn ưu tiên tốc độ khớp lệnh hơn là giá cả.
Lệnh Bán thị trường: Lệnh của bạn sẽ được khớp ngay lập tức với giá Bid cao nhất hiện có. Tương tự, bạn ưu tiên tốc độ hơn giá.
Lệnh giới hạn (Limit Order):
Lệnh Mua giới hạn (Buy Limit): Bạn đặt một mức giá mua tối đa, thấp hơn giá Ask hiện tại. Lệnh chỉ được khớp khi giá Ask trên thị trường giảm xuống bằng hoặc thấp hơn mức giá bạn đặt. Điều này giúp bạn mua được tài sản với giá tốt hơn mong đợi.
Lệnh Bán giới hạn (Sell Limit): Bạn đặt một mức giá bán tối thiểu, cao hơn giá Bid hiện tại. Lệnh chỉ được khớp khi giá Bid trên thị trường tăng lên bằng hoặc cao hơn mức giá bạn đặt, giúp bạn chốt lời ở mức giá mục tiêu.
Lệnh dừng (Stop Order):
Lệnh Mua dừng (Buy Stop): Bạn đặt lệnh mua ở một mức giá cao hơn giá Ask hiện tại, thường để tham gia vào một xu hướng tăng giá khi giá phá vỡ một ngưỡng kháng cự quan trọng.
Lệnh Bán dừng (Sell Stop): Bạn đặt lệnh bán ở một mức giá thấp hơn giá Bid hiện tại, thường được dùng để cắt lỗ hoặc tham gia vào một xu hướng giảm giá khi giá phá vỡ một ngưỡng hỗ trợ.
Thanh khoản là một yếu tố cực kỳ quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến spread. Thanh khoản thể hiện mức độ dễ dàng mà một tài sản có thể được mua hoặc bán trên thị trường mà không làm ảnh hưởng đáng kể đến giá của nó.
Thanh khoản cao và Spread hẹp: Các tài sản có khối lượng giao dịch lớn và thu hút nhiều người tham gia (như các cặp tiền tệ chính EUR/USD, cổ phiếu blue-chip như FPT) thường có tính thanh khoản rất cao. Theo phân tích từ Top1Markets, khi có nhiều người mua và người bán cạnh tranh, sự chênh lệch giữa giá chào mua cao nhất và giá chào bán thấp nhất sẽ thu hẹp lại. Spread hẹp có lợi cho nhà giao dịch vì nó làm giảm chi phí giao dịch.
Thanh khoản thấp và Spread rộng: Ngược lại, các tài sản ít được giao dịch hơn (như các cặp tiền tệ ngoại lai, cổ phiếu penny) có tính thanh khoản thấp. Với ít người mua và người bán hơn, chênh lệch giá bid-ask sẽ lớn hơn nhiều. Giao dịch các tài sản này sẽ tốn kém hơn và có thể gặp rủi ro trượt giá (slippage), tức là giá thực hiện lệnh khác biệt so với giá dự kiến.
Việc hiểu rõ spread không chỉ dừng lại ở lý thuyết mà còn là một kỹ năng thực hành quan trọng để tối ưu hóa lợi nhuận. Chênh lệch giá bid-ask là một chi phí không thể tránh khỏi, nhưng bạn hoàn toàn có thể quản lý và giảm thiểu tác động của nó. Điều này đòi hỏi bạn phải nhận biết được các yếu tố ảnh hưởng đến spread, biết cách so sánh điều kiện giao dịch giữa các nhà môi giới và lựa chọn được một đối tác uy tín có mức chi phí cạnh tranh.
Một nhà giao dịch thông minh sẽ không chỉ tập trung vào việc dự đoán hướng đi của thị trường mà còn chú trọng đến việc kiểm soát các chi phí giao dịch. Lựa chọn một nhà môi giới với spread thấp, minh bạch và nền tảng giao dịch ổn định là một phần không thể thiếu trong chiến lược thành công dài hạn. Việc này đặc biệt quan trọng đối với các nhà giao dịch trong ngày (day traders) hoặc các nhà giao dịch lướt sóng (scalpers), những người thực hiện nhiều giao dịch trong một thời gian ngắn và lợi nhuận trên mỗi giao dịch thường nhỏ. Hãy bắt đầu hành trình tối ưu hóa chi phí bằng cách giao dịch tại EBC để trải nghiệm các điều kiện cạnh tranh.
Spread không phải là một con số cố định mà có thể thay đổi liên tục do nhiều yếu tố tác động. Hiểu được những yếu tố này sẽ giúp bạn lựa chọn thời điểm giao dịch tốt hơn và tránh được các giai đoạn spread giãn rộng bất thường.
Thanh khoản tài sản: Như đã đề cập, đây là yếu tố quan trọng nhất. Tài sản càng có nhiều người mua và bán thì spread càng hẹp.
Biến động thị trường (Volatility): Trong các giai đoạn thị trường biến động mạnh, chẳng hạn như khi có tin tức kinh tế quan trọng được công bố (Bảng lương phi nông nghiệp của Mỹ, quyết định lãi suất của Fed), sự không chắc chắn tăng lên. Các nhà tạo lập thị trường sẽ mở rộng spread để bù đắp cho rủi ro gia tăng.
Thời gian giao dịch trong ngày: Đối với thị trường toàn cầu như ngoại hối, spread thường hẹp nhất khi các phiên giao dịch lớn trùng nhau (ví dụ: phiên London và phiên New York). Ngược lại, spread có thể giãn rộng vào cuối ngày giao dịch hoặc trong các phiên ít sôi động hơn (ví dụ: phiên châu Á đối với các cặp tiền châu Âu).
Mô hình kinh doanh của nhà môi giới: Một số nhà môi giới cung cấp spread cố định (fixed spread), trong khi những người khác cung cấp spread thả nổi (variable spread). Spread thả nổi thường hẹp hơn trong điều kiện thị trường bình thường nhưng có thể giãn rộng đáng kể khi có biến động.
Mỗi loại tài sản có đặc điểm thanh khoản và biến động khác nhau, dẫn đến mức spread điển hình cũng khác nhau. Việc lựa chọn một nhà môi giới uy tín với chi phí cạnh tranh là rất quan trọng.
Dưới đây là bảng so sánh mức spread tham khảo cho các loại tài sản phổ biến. Lưu ý rằng các con số này chỉ mang tính chất minh họa và có thể thay đổi tùy thuộc vào nhà môi giới và điều kiện thị trường.
| Loại Tài Sản | Ví dụ | Mức Spread Tham Khảo (Pip/Điểm) | Đặc điểm |
|---|---|---|---|
| Ngoại hối (Cặp chính) | EUR/USD | 0.1 - 1.5 pips | Thanh khoản rất cao, spread cực kỳ cạnh tranh. |
| Ngoại hối (Cặp chéo) | EUR/JPY | 0.5 - 2.5 pips | Thanh khoản tốt, spread cạnh tranh. |
| Ngoại hối (Cặp ngoại lai) | USD/TRY | 10 - 50+ pips | Thanh khoản thấp, biến động cao, spread rất rộng. |
| Chỉ số chứng khoán | S&P 500 (US500) | 0.3 - 1.0 điểm | Thanh khoản cao, phù hợp giao dịch trong ngày. |
| Hàng hóa (Kim loại) | Vàng (XAU/USD) | 15 - 40 cents | Rất phổ biến, thanh khoản tốt, spread hợp lý. |
| Cổ phiếu (Blue-chip) | Apple (AAPL) | Vài cents | Thanh khoản cao trên các sàn lớn. |
| Tiền điện tử | Bitcoin (BTC/USD) | Vài đô la đến hàng chục đô la | Biến động cao, spread rộng hơn so với tài sản truyền thống. |
Khi so sánh các sàn giao dịch, bạn không chỉ nên nhìn vào con số spread quảng cáo mà còn cần kiểm tra các loại phí khác như hoa hồng (commission), phí qua đêm (swap) và các điều kiện thực thi lệnh.
Việc lựa chọn đúng nhà môi giới có thể tạo ra sự khác biệt lớn cho kết quả giao dịch của bạn. Đây là một quyết định quan trọng đòi hỏi sự điều tra thương mại cẩn thận. Dưới đây là các tiêu chí để bạn đánh giá và lựa chọn.
Giấy phép và quy định: Luôn ưu tiên các nhà môi giới được quản lý bởi các cơ quan tài chính uy tín (như ASIC, FCA, CySEC). Điều này đảm bảo tiền của bạn được bảo vệ và nhà môi giới hoạt động một cách minh bạch.
So sánh chi phí toàn diện: Đừng chỉ nhìn vào spread. Hãy tính tổng chi phí giao dịch, bao gồm cả spread và hoa hồng. Một số tài khoản ECN có thể có spread rất thấp (gần như bằng 0) nhưng tính phí hoa hồng trên mỗi giao dịch.
Loại spread (Cố định vs. Thả nổi): Spread cố định mang lại sự ổn định và dễ dự đoán chi phí, phù hợp với người mới bắt đầu. Spread thả nổi có thể thấp hơn trong điều kiện bình thường nhưng rủi ro giãn rộng khi có tin tức, phù hợp với các nhà giao dịch kinh nghiệm hơn.
Nền tảng giao dịch và tốc độ khớp lệnh: Một nền tảng ổn định, nhanh chóng và không bị báo giá lại (requotes) là rất quan trọng. Bạn có thể kiểm tra điều này bằng cách mở tài khoản demo tại EBC để trải nghiệm trước khi nạp tiền thật.
Tính minh bạch: Nhà môi giới uy tín sẽ công bố rõ ràng và minh bạch các mức spread trung bình và điển hình của họ cho từng sản phẩm.
Việc thấu hiểu bản chất của giá bid, giá ask và chênh lệch spread không chỉ là kiến thức nền tảng mà còn là một kỹ năng thiết yếu giúp bạn điều hướng thị trường tài chính một cách tự tin và hiệu quả. Chúng là ngôn ngữ của thị trường, phản ánh liên tục cuộc giằng co giữa cung và cầu, từ đó mở ra những cơ hội và cả những rủi ro. Bằng cách áp dụng những kiến thức đã học, bạn có thể đọc vị thị trường tốt hơn, đặt lệnh chính xác hơn và quan trọng nhất là quản lý chi phí giao dịch một cách thông minh.
Tuy nhiên, ngay cả trong điều kiện thị trường có tính thanh khoản tốt, nhà đầu tư vẫn có thể gặp phải hiện tượng trượt giá khi đặt lệnh. Điều này xảy ra khi giá thực thi lệnh chênh lệch so với giá dự kiến tại thời điểm đặt lệnh, thường là do biến động thị trường nhanh hoặc khoảng cách giá mở rộng đột ngột. Việc nắm vững cách các yếu tố này tương tác sẽ giúp bạn đưa ra quyết định giao dịch sáng suốt hơn và quản lý rủi ro hiệu quả.
Hãy nhớ rằng, mọi giao dịch bạn thực hiện đều bắt đầu bằng việc mua ở giá ask và bán ở giá bid. Sự chênh lệch giữa chúng là chi phí bạn phải trả để tham gia thị trường. Vì vậy, việc lựa chọn một đối tác giao dịch đáng tin cậy với điều kiện cạnh tranh là một yếu tố then chốt để tối đa hóa tiềm năng lợi nhuận.
Hành trình trở thành một nhà giao dịch thành công đòi hỏi sự học hỏi không ngừng. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn một cái nhìn sâu sắc và toàn diện. Hãy bắt đầu áp dụng ngay hôm nay bằng cách giao dịch tại EBC và biến kiến thức thành lợi thế của riêng bạn.
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung và không nhằm mục đích (và cũng không nên được coi là) lời khuyên về tài chính, đầu tư hay các lĩnh vực khác để bạn có thể dựa vào. Không có ý kiến nào trong tài liệu này được coi là khuyến nghị từ EBC hoặc tác giả rằng bất kỳ khoản đầu tư, chứng khoán, giao dịch hay chiến lược đầu tư cụ thể nào phù hợp với bất kỳ cá nhân nào.
