ทำไม Bond Yield คือเสียงเตือนที่นักลงทุนต้องฟังให้ดี จับสัญญาณให้แม่น?

Bond Yield คืออัตราผลตอบแทนที่นักลงทุนจะจากการถือพันธบัตร ที่จะสะท้อนถึงความคุ้มค่าเมื่อเทียบกับราคาตลาดปัจจุบัน รวมถึงยังยังเป็นตัวชี้วัดสำคัญของสภาวะเศรษฐกิจโดยรวม บทความนี้จะอธิบายความหมายของ Bond Yield อย่างชัดเจน พร้อมเจาะลึกปัจจัยที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงของ Yield ประเภทต่าง ๆ ที่ควรรู้ และข้อควรระวังก่อนลงทุนในพันธบัตรอย่างรอบด้าน

Bond Yield คือกุญแจสู่การอ่านเศรษฐกิจระดับมหภาค!

Bond Yield คืออัตราผลตอบแทนที่นักลงทุนจะได้จากการถือครองพันธบัตรตลอดอายุสัญญา ซึ่งปกติ Bond Yield จะคิดจากดอกเบี้ย (Coupon) ที่ผู้ออกพันธบัตรจ่ายให้ทุกปี เทียบกับราคาที่นักลงทุนซื้อพันธบัตรนั้นในตลาดจริง เช่น ถ้าพันธบัตรให้ดอกเบี้ยปีละ 5 บาท แต่ราคาซื้อในตลาดคือ 100 บาท ผลตอบแทนหรือ Bond Yield เท่ากับ 5% แต่ถ้าราคาซื้อลดเหลือ 95 บาท Yield จะเพิ่มขึ้นเป็น 5.26% ทันที

ความสำคัญของ Bond Yield

นอกจากนี้ ความสำคัญของ Bond Yield ไม่ได้อยู่แค่ในตัวเลขผลตอบแทนเท่านั้น แต่ยังเป็นตัวชี้วัดความเชื่อมั่นของนักลงทุนในเศรษฐกิจโดยรวม หาก Yield พันธบัตรรัฐบาลเพิ่มขึ้น มักแปลว่านักลงทุนต้องการผลตอบแทนมากขึ้นเพื่อชดเชยความเสี่ยงของเศรษฐกิจ หรือเงินเฟ้อที่กำลังจะมา ในขณะที่หาก Yield ลดลง มักแสดงถึงความต้องการลงทุนในสินทรัพย์ปลอดภัย

โดยอีกหนึ่งจุดที่ทำให้ Bond Yield น่าสนใจคือ ความสัมพันธ์ “สวนทาง” ระหว่างราคาพันธบัตรกับ Yield เมื่อราคาพันธบัตรในตลาดสูงขึ้น Yield จะลดลง และในทางกลับกัน ถ้าราคาพันธบัตรลดลง Yield จะเพิ่มขึ้นทันที ความสัมพันธ์นี้สำคัญมากในการวิเคราะห์แนวโน้มการลงทุน

5 ปัจจัยหลักที่ขยับ Bond Yield ทุกวัน

อย่างไรก็ดี Bond Yield ไม่ใช่ตัวเลขที่นิ่งอยู่กับที่ เพราะมันสะท้อนความเชื่อมั่นของตลาด ความคาดหวังต่อเศรษฐกิจ และนโยบายการเงินแบบเรียลไทม์ ปัจจัยที่ทำให้ Yield เปลี่ยนแปลงมีอยู่หลายด้าน ซึ่งแต่ละด้านมีอิทธิพลมากต่อทั้งราคาตลาดและพฤติกรรมของนักลงทุน ดังนี้:

1. อัตราดอกเบี้ยนโยบายของธนาคารกลาง

การเคลื่อนไหวของอัตราดอกเบี้ยโดยธนาคารกลาง (เช่น FED หรือ ธปท.) ถือเป็นปัจจัยอันดับต้น ๆ ที่ส่งผลโดยตรงต่อ Bond Yield หากธนาคารกลางขึ้นดอกเบี้ย ตลาดจะคาดว่าพันธบัตรใหม่ที่จะออกในอนาคตจะมีดอกเบี้ยสูงกว่าพันธบัตรปัจจุบัน ส่งผลให้ราคาพันธบัตรเก่าลดลงเพื่อให้ Yield ปรับขึ้นจนใกล้เคียงกับพันธบัตรรุ่นใหม่

ยกตัวอย่างเช่น หากอัตราดอกเบี้ยนโยบายเพิ่มจาก 1% เป็น 2% นักลงทุนจะไม่ต้องการถือพันธบัตรที่จ่ายแค่ 1% อีกต่อไป ราคาพันธบัตรจึงร่วงลงและ Yield สูงขึ้นโดยอัตโนมัติ เพื่อให้ตอบแทนสอดคล้องกับระดับดอกเบี้ยใหม่ของตลาด

2. อัตราเงินเฟ้อ (Inflation)

อัตราเงินเฟ้อส่งผลต่อความสามารถในการใช้จ่ายของผลตอบแทนที่ได้จากพันธบัตร หากนักลงทุนคาดว่าอัตราเงินเฟ้อในอนาคตจะสูงขึ้น มูลค่าเงินจริงที่ได้รับจากดอกเบี้ยพันธบัตรก็จะลดลง ดังนั้นนักลงทุนจะต้องการ Yield ที่สูงขึ้นเพื่อชดเชยค่าครองชีพที่เพิ่มขึ้น

หากพันธบัตรให้ผลตอบแทน 3% ต่อปี แต่เงินเฟ้อคาดการณ์อยู่ที่ 4% ต่อปี แสดงว่าผู้ถือพันธบัตรสูญเสียกำลังซื้อ 1% ต่อปี นักลงทุนจึงอาจขายพันธบัตรทิ้ง ทำให้ราคาลดลง และ Yield ปรับตัวสูงขึ้นทันทีเพื่อสะท้อนต้นทุนโอกาสและความเสี่ยงจากเงินเฟ้อ

3. ความต้องการและอุปทานของพันธบัตร

หลักการพื้นฐานของตลาดการเงินคืออุปสงค์และอุปทาน ดังนั้นถ้ารัฐบาลหรือบริษัทออกพันธบัตรออกมามากกว่าความต้องการ ราคาพันธบัตรจะลดลง ทำให้ Yield ปรับตัวสูงขึ้น ในทางกลับกัน หากมีความต้องการถือพันธบัตรเพิ่มขึ้น เช่น ในช่วงเศรษฐกิจไม่แน่นอน นักลงทุนจะซื้อพันธบัตรมากขึ้น ทำให้ราคาสูงขึ้นและ Yield ลดลง ปัจจัยนี้มักเปลี่ยนแปลงตามภาวะตลาดแบบเรียลไทม์

4. ความเสี่ยงทางเศรษฐกิจและการเมือง

เหตุการณ์เชิงลบ เช่น วิกฤตเศรษฐกิจ ภาวะถดถอย หรือความไม่มั่นคงทางการเมือง ส่งผลต่อความมั่นใจของนักลงทุนโดยตรง เพราะถ้านักลงทุนรู้สึกว่าความเสี่ยงเพิ่มขึ้น ก็จะต้องการผลตอบแทนที่สูงขึ้นเพื่อชดเชย ทำให้ Yield ของพันธบัตรสูงขึ้นโดยเฉพาะในพันธบัตรภาคเอกชน หรือประเทศที่มีความไม่แน่นอนสูง ตรงกันข้าม พันธบัตรจากประเทศที่มีความมั่นคงจะมี Yield ต่ำลง เพราะนักลงทุนมองว่าเป็นที่หลบภัยในช่วงวิกฤต

5. ความน่าเชื่อถือของผู้ออกพันธบัตร (Credit Rating)

Credit Rating หรืออันดับความน่าเชื่อถือที่จัดโดยสถาบันจัดอันดับ เช่น S&P หรือ Moody’s มีผลต่อความเชื่อมั่นของนักลงทุนอย่างมาก พันธบัตรจากผู้ออกที่มีอันดับเครดิตสูง เช่น AAA จะให้ Yield ต่ำ เพราะมีโอกาสผิดนัดชำระหนี้น้อย ในขณะที่ผู้ออกที่มีอันดับเครดิตต่ำ ต้องเสนอ Yield สูงเพื่อจูงใจนักลงทุน หากอันดับเครดิตเปลี่ยนแปลง ไม่ว่าจะขึ้นหรือลง จะส่งผลต่อ Yield ในตลาดทันที

สิ่งที่ควรรู้ก่อนลงทุน Bond Yield

• Bond Yield เปลี่ยนทิศตรงข้ามกับราคาพันธบัตร
  ราคาพันธบัตรและ Bond Yield มีความสัมพันธ์แบบสวนทางกัน เมื่อราคาพันธบัตรสูงขึ้น Bond Yield จะลดลง เพราะผลตอบแทนเทียบกับราคาซื้อที่สูงขึ้นจะน้อยลง ในทางกลับกัน หากราคาพันธบัตรลดลง Yield จะสูงขึ้น การเข้าใจความสัมพันธ์นี้ช่วยให้นักลงทุนคาดการณ์ทิศทางของตลาดและราคาพันธบัตรในอนาคตได้ดีขึ้น

• ระยะเวลาถือครองพันธบัตรและความเสี่ยงอัตราดอกเบี้ย
  พันธบัตรที่มีอายุยาวกว่ามักจะมีความเสี่ยงด้านอัตราดอกเบี้ยสูงกว่า เนื่องจากโอกาสที่อัตราดอกเบี้ยตลาดจะเปลี่ยนแปลงในช่วงเวลาที่ยาวนานนั้นสูงขึ้น ความผันผวนของราคาพันธบัตรจึงสูงขึ้นตามไปด้วย นักลงทุนควรเลือกพันธบัตรให้เหมาะสมกับระยะเวลาที่ต้องการลงทุนและระดับความเสี่ยงที่ยอมรับได้
  

• ความน่าเชื่อถือของผู้ออกพันธบัตร (Credit Risk)
  อันดับเครดิตของผู้ออกพันธบัตรส่งผลต่อผลตอบแทนและความเสี่ยงโดยตรง พันธบัตรที่มีเครดิตสูง (เช่น รัฐบาลประเทศที่มีความน่าเชื่อถือ) มักให้ผลตอบแทนต่ำเพราะถือว่ามีความเสี่ยงต่ำ ในขณะที่พันธบัตรจากผู้ออกที่มีเครดิตต่ำ ต้องเสนอ Yield สูงเพื่อชดเชยความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้น นักลงทุนจึงควรศึกษาข้อมูลเครดิตและประเมินความเสี่ยงก่อนลงทุน

•  ภาษีและผลตอบแทนสุทธิ
  ผลตอบแทนที่นักลงทุนได้รับอาจถูกหักภาษีตามกฎหมายในแต่ละประเทศ บางพันธบัตรรัฐบาลอาจได้รับการยกเว้นภาษี หรือมีเงื่อนไขพิเศษที่ช่วยลดภาระภาษี นักลงทุนควรตรวจสอบภาษีที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้ทราบถึงผลตอบแทนสุทธิที่แท้จริง ไม่ให้ถูกหลอกด้วยตัวเลขผลตอบแทนขั้นต้น

• สภาพคล่องของพันธบัตรในตลาดรอง
  สภาพคล่องหมายถึงความง่ายในการซื้อขายพันธบัตรในตลาดรอง หากพันธบัตรมีสภาพคล่องต่ำ อาจส่งผลให้นักลงทุนขายออกได้ยากหรือราคาขายต่ำกว่าที่ควร นักลงทุนควรพิจารณาสภาพคล่องของพันธบัตรด้วย โดยเฉพาะหากมีโอกาสต้องใช้เงินก่อนครบกำหนดไถ่ถอน

คำถามที่พบบ่อย (FAQ)

Q: Bond Yield กับดอกเบี้ยพันธบัตรเหมือนกันไหม?
A: ไม่เหมือนกัน ดอกเบี้ยพันธบัตร (Coupon) คือดอกเบี้ยคงที่ที่จ่ายให้ตามสัญญา ส่วน Bond Yield เปลี่ยนแปลงตามราคาตลาด

Q: ทำไม Bond Yield มีผลต่อหุ้น?

A: เพราะ Yield ที่สูงขึ้นมักทำให้การลงทุนในหุ้นไม่น่าสนใจ นักลงทุนอาจโยกเงินจากหุ้นไปพันธบัตร ทำให้ตลาดหุ้นชะลอตัว

Q: ควรดู Yield แบบไหนมากที่สุด?

A: Yield to Maturity (YTM) เป็นประเภทที่นิยมใช้ในการวิเคราะห์ผลตอบแทนโดยรวม เพราะรวมทั้งดอกเบี้ยและส่วนต่างราคาพันธบัตร

สรุป

Bond Yield คืออัตราผลตอบแทนที่ใช้วัดความคุ้มค่าของการถือพันธบัตร ซึ่งเป็นเครื่องมือสำคัญในการประเมินภาพรวมเศรษฐกิจ ดอกเบี้ย และทิศทางการลงทุนทั่วโลก การเข้าใจโครงสร้างของ Yield ช่วยให้วิเคราะห์ตลาดได้แม่นยำขึ้น ปัจจัยที่ส่งผลต่อ Yield มีทั้งจากภายนอก เช่น นโยบายการเงินของธนาคารกลาง เงินเฟ้อ และความต้องการพันธบัตร ไปจนถึงปัจจัยเฉพาะอย่างความน่าเชื่อถือของผู้ออกตราสาร และอายุของพันธบัตรที่เลือกลงทุน

อย่างไรก็ดี การลงทุนในพันธบัตรไม่ใช่เรื่องไร้ความเสี่ยง ความเข้าใจในประเภท Yield ที่เหมาะสม รวมถึงกลไกราคากับ Yield ที่เคลื่อนไหวตรงข้ามกัน จะทำให้สามารถวางแผนลงทุนอย่างมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น

คำเตือน: เอกสารนี้จัดทำขึ้นเพื่อวัตถุประสงค์ในการให้ข้อมูลทั่วไปเท่านั้น และไม่มีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นคำแนะนำทางการเงิน การลงทุน หรือคำแนะนำอื่นใดที่ควรอ้างอิง (และไม่ควรพิจารณาว่าเป็นคำแนะนำ) ความคิดเห็นใด ๆ ในเอกสารนี้ไม่ถือเป็นคำแนะนำของ EBC หรือผู้เขียนว่ากลยุทธ์การลงทุน หลักทรัพย์ ธุรกรรม หรือการลงทุนใด ๆ เหมาะสมกับบุคคลใดบุคคลหนึ่งโดยเฉพาะ