Đăng vào: 2025-11-13
Cuối tháng 10/2025, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) quyết định duy trì lãi suất cơ bản ở 2,0%, lần thứ ba liên tiếp không thay đổi.
Theo Chủ tịch ECB Christine Lagarde, chính sách tiền tệ hiện ở “vị trí tốt” khi triển vọng tăng trưởng ổn định còn rủi ro lạm phát đã hạ nhiệt. Dữ liệu gần đây cho thấy nền kinh tế khu vực đồng euro vẫn tăng trưởng (GDP quý 3/2025 đạt +0,3%) trong khi lạm phát đã trở về gần mức 2% – đúng mục tiêu của ECB.
Dư luận đang chia rẽ về triển vọng cắt giảm lãi suất
Một số chuyên gia (ví dụ Dan Bulega – Quản lý quỹ ExodusPoint) dự báo ECB sẽ phải hạ lãi suất hai lần trong năm 2025 do lạm phát giảm nhanh và tăng trưởng yếu (cắt 0,25% vào tháng 3 và 6/2025). Trong khi đó, các tổ chức tài chính lớn như Barclays và Bank of America lại cho rằng không có đợt cắt giảm lãi suất nào vào năm 2025, thậm chí giữ nguyên tới cuối 2026. Kỳ vọng thị trường cũng theo xu hướng thận trọng: hiện xác suất cắt lãi trong cuộc họp tháng 12/2025 gần như bằng 0, và chỉ khoảng 40–50% cho một lần giảm cuối cùng vào giữa năm 2026.
Đáng chú ý là nợ công tại EU đang gia tăng
Theo Eurostat, tổng nợ công khu vực đồng euro đã lên tới 88,2% GDP vào cuối quý 2/2025 (tăng so với 87,7% trước đó). Các nền kinh tế lớn nhất đang mang gánh nặng cao: Italy khoảng 138–139% GDP và Pháp khoảng 115–116%. Ngay cả Đức cũng đã tăng lên khoảng 62% GDP, dù thấp hơn hẳn các nước Nam châu Âu. Như Breakingviews của Reuters nhận định, nhóm G7 (Mỹ, Pháp, Italy) đang có nợ công trên 113–135% GDP và sẽ gặp áp lực tăng thuế hoặc lạm phát trong dài hạn.
Giữ nguyên lãi suất 2%
ECB nhấn mạnh kinh tế Khu vực đồng euro đang ổn định, lạm phát về gần 2%. Chủ tịch Lagarde và Phó chủ tịch De Guindos cho biết lạm phát thấp hơn mục tiêu chỉ mang tính “tạm thời”. Dữ liệu gần đây cho thấy tăng trưởng được cải thiện ở nhiều nước (Tây Ban Nha và Pháp vượt kỳ vọng quý 3) và tâm lý kinh doanh cải thiện. Hầu hết chuyên gia kinh tế ước tính ECB sẽ không nâng lãi suất thêm trong thời gian tới vì nền kinh tế vẫn tăng trưởng tiềm năng và người tiêu dùng còn tích lũy tiết kiệm.
Triển vọng cắt giảm 2025
Quan điểm trái chiều. Nhiều quỹ và chuyên gia còn nghiêng về kịch bản cắt giảm lãi một hoặc hai lần nếu lạm phát tiếp tục hạ và tăng trưởng suy yếu. Ngược lại, khảo sát và dự báo của các tổ chức lớn (Barclays, Goldman Sachs, UBS…) đều ưa tiên phương án giữ nguyên lãi suất đến năm 2026. Thị trường hiện định giá khả năng ~90% cắt giảm 0,25% vào tháng 6/2025 và thêm một lần nữa cuối năm, tức lãi suất tiền gửi có thể giảm về khoảng 1,75% vào cuối năm tới. Tuy nhiên, giới hoạch định ECB như Isabelle Schnabel (Đức) nhấn mạnh giữ lãi cố định, trong khi Francois Villeroy de Galhau (Pháp) mở đường cho cắt giảm thêm.
Tác động thị trường tài chính
Sau quyết định, chỉ số chứng khoán châu Âu giảm nhẹ và đồng euro tăng khoảng 0,3% so với USD. Lợi suất trái phiếu Chính phủ Đức kỳ hạn 2–10 năm nhích lên (thêm ~2 điểm cơ bản) do kỳ vọng lợi suất thấp hơn đã giảm bớt. Với lãi suất cao hơn trước đây, chi phí nợ vay của doanh nghiệp, chính phủ vẫn ở mức cao, nên cắt giảm lãi suất sẽ giúp giảm chi phí tài chính, kích thích chi tiêu đầu tư. Ngược lại, giữ lãi suất cao góp phần kiềm chế lạm phát, nhưng có thể tạo áp lực lên tăng trưởng dài hạn.
Nợ công và chính sách tài khóa
Nợ chính phủ cao buộc các nước thành viên phải thắt chặt chi tiêu hoặc tăng thuế. Italy và Pháp đang là gánh nặng lớn nhất ở EU, khiến áp lực cải cách ngân sách ngày càng lớn. Việc giữ lãi suất cao ngăn giảm bội chi nhanh, nhưng đồng thời làm chi phí trả nợ thêm cao. ECB đã ra mắt công cụ TPI để hỗ trợ các quốc gia có lãi suất trái phiếu tăng quá mức do lo ngại nợ công, nhưng đây chỉ là biện pháp phần nào giảm chi phí đi vay hơn là giải quyết gốc vấn đề nợ.
Biểu đồ trên cho thấy lạm phát tổng thể (đường đỏ) và lạm phát cơ bản (đường xanh) khu vực euro đã giảm từ mức đỉnh năm 2022 về gần 2% vào cuối 2025, song vẫn còn ở trên hoặc tiệm cận mục tiêu 2% của ECB. Theo IMF, lạm phát khu vực euro hiện đã về mức mục tiêu và dự báo duy trì xung quanh 2% trong trung hạn.
Trước bối cảnh này, đa số ủy viên ECB đánh giá lãi suất hiện tại là phù hợp. Phó chủ tịch Luis de Guindos cho rằng mức lạm phát thấp hơn mục tiêu của ECB chỉ mang tính tạm thời và ECB “có thể thoải mái với mức lãi suất hiện tại”. Thống đốc Bỉ Pierre Wunsch cũng nhận định kinh tế đang khá kiên cường, vì vậy khả năng cần thêm cắt giảm lãi suất là ngày càng nhỏ.
Bên cạnh đó, nhiều thông số kinh tế gần đây ủng hộ chính sách hiện tại: GDP quý 3/2025 của khu vực euro tăng +0,2%, trong đó Pháp và Tây Ban Nha đều vượt dự báo. Chỉ số PMI sản xuất và dịch vụ khu vực đồng euro cũng đang cải thiện, cho thấy hoạt động kinh doanh đang tăng tốc nhẹ. Với áp lực lạm phát đã giảm và tăng trưởng ổn định, ECB có đủ cơ sở để tạm hoãn việc nới lỏng thêm, đặc biệt khi thị trường lao động vẫn tương đối lành mạnh.
Tóm lại, hầu hết chuyên gia (ví dụ Jörg Krämer của Commerzbank) cho rằng kịch bản duy trì lãi suất tiền gửi ở 2,0% là khả thi nhất, bởi Ngân hàng trung ương không dễ nâng hay hạ ngay lập tức khi chưa xuất hiện biến động mạnh.
Quyết định gần đây của cơ quan điều hành tiền tệ của khu vực đồng Euro đã thu hút sự chú ý lớn từ thị trường tài chính toàn cầu. Việc duy trì mức lãi suất hiện tại trong bối cảnh kinh tế hiện tại cho thấy một sự cân nhắc kỹ lưỡng về các yếu tố vĩ mô. Quyết định này không chỉ ảnh hưởng đến chi phí vay mượn mà còn tác động trực tiếp đến dòng chảy vốn và tâm lý đầu tư trong khu vực, đặc biệt khi cân nhắc đến mục tiêu kiểm soát sự tăng hoặc giảm liên tục của mức giá chung trên toàn khu vực.
Mặc dù chủ trương hiện tại là giữ lãi suất, một số nhà phân tích vẫn đang đặt câu hỏi về khả năng hạ lãi suất trong năm 2025.
Người ta chú ý đến khuyến nghị của một số chuyên gia và dữ liệu thị trường: Thống đốc Ngân hàng Latvia, Martins Kazaks, cho biết ECB có thể đã “gần đi tới đáy” chu kỳ hạ lãi suất nếu kịch bản cơ sở của họ tiếp tục diễn ra. Ông nói “nếu kịch bản cơ sở đúng thì chúng ta tương đối gần với lãi suất đỉnh rồi, một vài lần hạ lãi nữa có thể thực hiện được” nhưng cũng cảnh báo tác động từ các cuộc chiến tranh thương mại có thể làm thay đổi chính sách.
Thị trường tài chính cũng đang trông đợi ít nhất một đợt hạ lãi suất trong tương lai gần. Dữ liệu định giá hiện cho biết xác suất khoảng 90% ECB sẽ giảm 0,25 điểm phần trăm tại cuộc họp tháng 6/2025 và thêm một lần vào cuối năm.
Nếu điều này xảy ra, lãi suất tiền gửi có thể giảm xuống ngưỡng 1,75%. Tuy vậy, các tổ chức lớn đều cẩn trọng: Barclays dự báo sẽ không hạ lãi suất trước cuối 2026, và Goldman Sachs cũng lạc quan rằng ECB sẽ giữ lãi trong dài hạn (không “động tĩnh trong thời gian gần”).
Trong khi đó, chính các lãnh đạo ECB chưa thống nhất quan điểm. Tiếp tục truyền thống “diều hâu” của Đức, ủy viên Isabel Schnabel cho rằng giữ lãi suất không đổi phù hợp với mục tiêu kiểm soát lạm phát.
Ngược lại, Thống đốc Ngân hàng Pháp Francois Villeroy de Galhau ủng hộ việc hạ lãi suất hơn nữa để hỗ trợ tăng trưởng; ông cho rằng các chỉ số lạm phát đang trở về mục tiêu. Villeroy cũng khẳng định ECB sẽ không sử dụng công cụ lãi suất để giảm giá đồng euro, dù cảnh báo rủi ro “chiến tranh thương mại” có thể xấu đi.
Đồng thời với diễn biến chính sách tiền tệ, EU đang phải đối phó với áp lực nợ công tăng mạnh. Eurostat cho biết tỷ lệ nợ công trung bình khu vực đồng euro đã lên 88,2% GDP (quý 2/2025) và liên tục tăng các quý gần đây.
Nhiều nước Nam Âu có tỷ lệ rất cao: Italy đã ở mức 138,3% GDP (quý 2/2025, tăng so với 137,4% quý trước), Hy Lạp trên 151%, còn Tây Ban Nha gần 103%. Pháp cũng tăng lên 115,8% GDP, trong khi Đức tuy tốt hơn nhưng vẫn ở 62,4% GDP. Xu hướng chung là nợ công EU tiếp tục leo dốc, do các chính sách chi mạnh chi phí xã hội và gói kích thích hậu COVID.
Nợ công cao làm tăng lo ngại về bền vững tài khóa. Trong giới chuyên gia tài chính, nhiều cảnh báo rằng nợ công toàn cầu của các nền kinh tế phát triển đang ở mức kỷ lục và sẽ dẫn đến tăng thuế hay lạm phát trong tương lai. Riêng với eurozone, Pháp và Italy – hai nước nợ công lớn nhất sau Hy Lạp – bị đánh giá là dễ bị tổn thương nếu ECB giảm mạnh lãi suất trong khi ngân sách chưa cắt giảm thâm hụt đủ nhanh.
Điều này càng làm ECB thận trọng: lãi suất thấp hơn sẽ giúp giảm chi phí trả nợ trong ngắn hạn, nhưng cũng có thể khiến các chính phủ trì hoãn cải cách ngân sách, hoặc làm lạm phát khó kiểm soát trở lại nếu cắt lãi quá sớm. ECB đã ra mắt Chương trình Bảo vệ Truyền dẫn (TPI) để hỗ trợ các nước vay nợ chi phí cao, nhưng đây chỉ là biện pháp tình thế giúp ổn định thị trường trái phiếu hơn là giải quyết căn cơ nợ công.
Áp lực từ việc tổng số tiền mà chính phủ một quốc gia vay mượn gia tăng đang là một thách thức lớn đối với nhiều nền kinh tế thành viên, đặc biệt là các quốc gia có tỷ lệ nợ cao. Để đối phó với tình hình này, việc áp dụng các công cụ và biện pháp điều tiết cung tiền trở nên cực kỳ quan trọng, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa chính sách tiền tệ và tài khóa.
Giữ nguyên lãi suất ở mức cao duy trì áp lực lên thị trường tài chính. Chứng khoán châu Âu đã giảm nhẹ sau quyết định của ECB, phản ánh kỳ vọng về tăng trưởng toàn cầu và định giá lãi suất thấp hơn của nhà đầu tư. Đồng tiền chung euro bật tăng nhẹ khoảng 0,3% so với USD (về ~1,1572 USD) khi thị trường điều chỉnh giảm xác suất cắt lãi sắp tới.
Lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn ngắn (2 năm) và dài (10 năm) của Đức đều tăng khoảng 2 điểm cơ bản (đến ~2,00% và 2,64%) sau thông báo, do kỳ vọng về lãi suất cao hơn tiếp tục chi phối. Những đợt tăng nhẹ này cũng phần nào do kỳ vọng Fed không cắt lãi ngay, khiến nhu cầu nắm giữ tài sản an toàn chững lại.
Về lạm phát, giữ lãi suất cao sẽ giúp kiềm chế những nguy cơ giá cả tăng trở lại. Theo dự báo IMF, lạm phát khu vực euro đã đạt mục tiêu và được dự báo duy trì quanh 2% trong vài năm tới. Việc ECB chưa hạ lãi ngay có thể ngăn lạm phát tăng tốc do giá dầu hoặc yếu tố bên ngoài. Ngược lại, những ai kỳ vọng cắt giảm lãi suất nhấn mạnh lạm phát cơ bản đang ở mức thấp (xung quanh 2,2% tháng 9/2025) và có xu hướng hạ nhiệt, nên giảm lãi suất sẽ không gây áp lực tăng giá nhiều.
Ngoài ra, thị trường cũng quan tâm đến tác động gián tiếp lên chính sách tài khóa. Lãi suất cao khiến gánh nặng trả lãi vay tăng lên, buộc chính phủ các nước phải dành ngân sách cho trả nợ. Trong khi đó, giảm lãi suất (nếu diễn ra) sẽ giúp chính phủ tiết kiệm chi phí vay và có thể đẩy mạnh đầu tư công.
Nhưng điều này cũng đồng nghĩa nhà đầu tư chuyển sang tìm lợi nhuận nơi khác (ví dụ chứng khoán hay trái phiếu lợi suất thấp hơn của các nước danh tiếng), có thể dẫn đến áp lực giảm giá trái phiếu nhiều nợ. Nói chung, thị trường đang kỳ vọng vào khả năng cắt giảm lãi suất ở mức vừa phải – đủ hỗ trợ tăng trưởng nhưng không kích thích lạm phát – khi các điều kiện cho phép.
Trong khi dự báo chính thức của ECB và các ngân hàng lớn chưa cho thấy kế hoạch cắt giảm rõ ràng, khả năng giảm lãi suất hai lần trong năm 2025 vẫn không bị loại trừ. Giả thuyết này dựa trên kỳ vọng lạm phát duy trì quanh ngưỡng 2% và tăng trưởng toàn khối duy trì ở mức vừa phải (theo IMF, khoảng 1,2% năm 2025 và 1,1% năm 2026).
Nếu lạm phát tiếp tục ở dưới mục tiêu mà không có dấu hiệu bật tăng (ví dụ nhờ giá năng lượng giảm hoặc đồng EUR mạnh lên), ECB có thể xem xét nới lỏng chính sách tiền tệ vào các cuộc họp tới. Tuy nhiên, một số rủi ro vẫn cần lưu ý: căng thẳng thương mại, chiến tranh địa chính trị hay cú sốc tăng giá đột biến có thể khiến ECB phải giữ quan điểm thận trọng.
Các chuyên gia kinh tế đánh giá ECB sẽ giữ lập trường linh hoạt. Nếu tăng trưởng được cải thiện (giá dầu ổn định, chi tiêu Chính phủ cao hơn, như ở Đức), ECB có thể không vội hạ lãi. Ngược lại, nếu lạm phát vẫn ở mức thấp kỷ lục và tăng trưởng trì trệ, việc cắt giảm hai lần (một lần vào khoảng quý 2 và một lần vào cuối năm) là khả năng hiện hữu. “ECB đang ở ‘điểm vàng’ – tăng trưởng và lạm phát đều ở mức ưa thích – nên hiện họ có thể tạm dừng chính sách”, một nhà chiến lược nhận định.
Dù hiện tại thống đốc Nagel của Bundesbank còn cảnh báo về mức lạm phát chưa bền vững, xu hướng chung cho thấy lạm phát cốt lõi đang giảm dần. Do đó, trong năm 2025 cộng đồng tài chính sẽ tiếp tục theo dõi chặt chẽ các số liệu kinh tế và phát ngôn từ ECB. Kết luận, ECB nhiều khả năng giữ lãi suất ở 2,0% trong ngắn hạn, nhưng không loại trừ kịch bản nới lỏng nếu điều kiện cho phép, với mục tiêu cân bằng giữa ổn định giá cả và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.
Những dự báo về khả năng điều chỉnh lãi suất trong tương lai, cụ thể là vào năm 2025, cho thấy sự thận trọng trong đánh giá triển vọng kinh tế. Các nhà đầu tư và chính phủ cần theo dõi sát sao diễn biến để có thể quản lý hiệu quả các khoản đầu tư vào một loại chứng khoán nợ được nhà nước phát hành. Điều này có ý nghĩa quan trọng đối với các doanh nghiệp, nhà đầu tư và người tiêu dùng trên khắp châu Âu.
Nguồn: Các thông tin và số liệu trong bài được trích dẫn từ các báo cáo và phân tích của Reuters, Eurostat, IMF, Bloomberg và các tổ chức tài chính lớn (Commerzbank, Barclays, Bank of America…), cũng như các phát biểu chính thức của lãnh đạo ECB.
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung và không nhằm mục đích (và cũng không nên được coi là) lời khuyên về tài chính, đầu tư hay các lĩnh vực khác để bạn có thể dựa vào. Không có ý kiến nào trong tài liệu này được coi là khuyến nghị từ EBC hoặc tác giả rằng bất kỳ khoản đầu tư, chứng khoán, giao dịch hay chiến lược đầu tư cụ thể nào phù hợp với bất kỳ cá nhân nào.
