Đăng vào: 2025-12-03
Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) vừa điều chỉnh giảm dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu cho năm 2026, chỉ còn 2,9% so với mức 3,2% dự kiến cho năm 2025. Nguyên nhân chính đến từ thuế quan leo thang và đà tăng trưởng thương mại chậm lại trên phạm vi quốc tế.
Bên cạnh đó, OECD cảnh báo những bất định xoay quanh làn sóng đầu tư trí tuệ nhân tạo (AI) và sự biến động của thị trường tài sản số (crypto) - như việc Bitcoin vừa phục hồi vượt 90.000 USD sau đợt giảm mạnh – có thể đe dọa ổn định tài chính toàn cầu.
Những thông tin này gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh đối với giới đầu tư và nhà giao dịch tài chính, đòi hỏi sự thận trọng và chuẩn bị chiến lược phù hợp trước triển vọng kinh tế kém lạc quan.
Bài viết sau sẽ phân tích chi tiết bản cập nhật của OECD, từ số liệu tăng trưởng, lạm phát đến các rủi ro then chốt, giúp nhà đầu tư nắm bắt bức tranh kinh tế mới nhất và có định hướng đúng đắn.
Trong báo cáo Triển vọng Kinh tế Thế giới mới nhất công bố đầu tháng 12/2025, OECD dự báo nền kinh tế toàn cầu sẽ tăng trưởng 3,2% trong năm 2025 – thấp hơn một chút so với mức 3,3% của năm 2024 – trước khi giảm tốc xuống còn 2,9% vào năm 2026 và phục hồi nhẹ lên 3,1% năm 2027. Như vậy, so với dự báo trước đây, triển vọng năm 2026 đã bị hạ xuống đáng kể, phản ánh những thách thức ngày càng lớn đối với kinh tế thế giới.
OECD cho biết đà giảm tốc này phần lớn do các rào cản thương mại mới, bất ổn địa chính trị cũng như sự suy yếu của đầu tư toàn cầu. Các mức thuế quan cao hơn đang làm tăng chi phí cho doanh nghiệp và người tiêu dùng, đồng thời kìm hãm dòng chảy thương mại và đầu tư giữa các quốc gia.
Thực tế, trong bối cảnh ngành sản xuất Mỹ ghi nhận sự co lại đáng báo động vào tháng 12/2025, OECD ước tính tăng trưởng thương mại toàn cầu sẽ giảm mạnh – từ mức khoảng 4,2% năm 2025 xuống còn 2,3% năm 2026 – khi tác động của hàng rào thuế quan ngấm sâu.
Sự bất ổn chính sách kéo dài và môi trường địa chính trị căng thẳng cũng khiến niềm tin kinh doanh suy yếu, tiếp tục tạo sức ép lên triển vọng tăng trưởng.
Mặc dù bức tranh chung kém sáng sủa, OECD nhận định kinh tế thế giới vẫn đang “đứng vững một cách đáng ngạc nhiên” trước các yếu tố bất lợi. Nhu cầu tiêu dùng tại nhiều nơi vẫn tương đối khả quan, nhờ một số điều kiện tài chính toàn cầu thuận lợi hơn dự kiến và các chính sách vĩ mô mang tính hỗ trợ được triển khai.
Đặc biệt, làn sóng đầu tư vào AI đang trở thành điểm sáng thúc đẩy sản xuất và tăng năng suất tại Mỹ cũng như nhiều nền kinh tế châu Á. OECD cho rằng sự bùng nổ của công nghệ AI – cùng với thu nhập thực tế cải thiện – đã giúp bù đắp phần nào những tổn thất do thương mại suy yếu và chi phí vay tăng.
Tuy vậy, tổ chức này nhấn mạnh triển vọng toàn cầu vẫn “mong manh”, hàm ý rằng chỉ cần thêm một cú sốc mới (ví dụ leo thang xung đột thương mại hoặc khủng hoảng tài chính) cũng đủ để kéo tăng trưởng xuống thấp hơn dự báo hiện tại.
Song song với tăng trưởng chậm lại, lạm phát nhiều khả năng tiếp tục xu hướng hạ nhiệt trong trung hạn. OECD dự báo tốc độ tăng giá tại đa số các nền kinh tế phát triển và mới nổi thuộc G20 sẽ giảm dần khi kinh tế giảm tốc và thị trường lao động bớt nóng.
Cụ thể, tình trạng lạm phát toàn phần của khối G20 có thể giảm từ mức 3,4% năm 2025 xuống còn khoảng 2,9% trong năm 2026 – tiến dần về sát mục tiêu mà nhiều ngân hàng trung ương hướng tới. Diễn biến này tạo điều kiện để chính sách tiền tệ bớt thắt chặt so với giai đoạn cao điểm lạm phát, dù OECD lưu ý rằng hầu hết các ngân hàng trung ương lớn sẽ dừng chu kỳ cắt giảm lãi suất vào năm 2026 nhằm cảnh giác với nguy cơ lạm phát có thể bùng trở lại.
Triển vọng tăng trưởng của những đầu tàu kinh tế thế giới cũng được OECD điều chỉnh theo hướng thận trọng hơn cho giai đoạn sắp tới. Tại Hoa Kỳ, nhờ sức cầu nội địa vững và đầu tư mạnh vào AI, tăng trưởng GDP năm 2025 của Mỹ được nâng lên mức 2% (tăng nhẹ so với con số 1,8% dự báo hồi tháng 9/2025).
Tuy nhiên, sang năm 2026, kinh tế Mỹ được dự báo sẽ giảm tốc còn 1,7%, do tác động của loạt thuế quan mới bắt đầu ảnh hưởng rõ hơn, cùng với xu hướng thắt chặt tài khóa và sự sụt giảm dòng nhập cư ròng làm giảm nguồn cung lao động. Mức dự báo 1,7% cho năm 2026 tuy thấp hơn đáng kể so với năm 2025 nhưng vẫn khả quan hơn so với dự đoán trước đó (OECD từng ước tính chỉ 1,5% cho 2026).
Theo OECD, sự lạc quan hơn này đến từ kỳ vọng Cục Dự trữ Liên bang (Fed) – với xác suất cắt giảm lãi suất tháng 12/2025 đã lên tới gần 90% – sẽ duy trì chính sách linh hoạt và các biện pháp hỗ trợ tài khóa tiếp tục phát huy hiệu quả.
Đối với châu Âu, bức tranh tăng trưởng có phần sáng sủa hơn dự kiến nhưng vẫn ở mức khiêm tốn. Khu vực Eurozone năm 2025 được OECD nâng dự báo lên khoảng 1,3% (nhỉnh hơn so với 1,2% trong dự báo hồi tháng 9) nhờ thị trường lao động duy trì khả năng chống chịu tốt và chi tiêu công tăng tại một số nước chủ chốt.
Sang năm 2026, kinh tế Eurozone được dự báo tăng khoảng 1,2%, cho thấy đà phục hồi chững lại khi một số quốc gia (như Pháp, Italy) bắt đầu thắt chặt ngân sách để kiểm soát nợ công. Dù vậy, mức 1,2% này vẫn tích cực hơn so với kịch bản trước đó (OECD từng lo ngại tăng trưởng Eurozone chỉ đạt ~1,0% năm 2026).
Tình hình giữa các nước cũng phân hóa: Đức có thể hưởng lợi từ chính sách tài khóa mở rộng (chi tiêu mạnh tay hơn để kích thích kinh tế), trong khi Pháp và Italy bị kiềm chế bởi cắt giảm ngân sách. OECD đặc biệt lưu ý châu Âu vẫn phải đối mặt với rủi ro từ thương mại toàn cầu suy yếu do nhiều nền kinh tế lớn bên ngoài giảm nhập khẩu, cũng như giá năng lượng khó lường trong bối cảnh xung đột địa chính trị.
Tại Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới được dự báo sẽ tăng trưởng khoảng 5% trong năm 2025 – nhích lên so với ước tính trước đó – nhờ các hỗ trợ tài khóa và biện pháp điều tiết tiền tệ đang phát huy tác dụng.
Tuy nhiên đến năm 2026, khi hiệu ứng từ các gói kích thích dần phai nhạt và Mỹ chính thức áp dụng những gói thuế quan mới lên hàng hóa Trung Quốc, tăng trưởng của nước này có thể chậm lại còn 4,4%. OECD đánh giá sức cầu nội địa Trung Quốc vẫn tương đối yếu so với giai đoạn trước đại dịch, thể hiện qua thị trường bất động sản trì trệ và niềm tin tiêu dùng thấp.
Xuất khẩu của Trung Quốc cũng đứng trước thách thức khi chủ nghĩa bảo hộ gia tăng ở các thị trường phương Tây. Do đó, việc Trung Quốc duy trì mức tăng ~5% trong năm 2025 rồi giảm về dưới 4,5% năm 2026 cho thấy nền kinh tế này đang bước vào quỹ đạo tăng trưởng thấp hơn, tác động không nhỏ đến triển vọng chung của khu vực châu Á.
Dù vậy, khối các nền kinh tế mới nổi châu Á nói chung (bao gồm Ấn Độ, Đông Nam Á) vẫn được kỳ vọng sẽ là đầu tàu tăng trưởng của thế giới, nhờ nhu cầu nội địa lớn và dư địa chính sách còn tương đối dồi dào.
Triển vọng kinh tế toàn cầu giai đoạn 2025-2026 tuy tích cực hơn lo ngại ban đầu nhưng vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro có thể làm chệch hướng tăng trưởng. OECD đã đặc biệt nhấn mạnh ba nhóm rủi ro chính mà các nhà đầu tư và giới hoạch định chính sách cần theo dõi sát sao: căng thẳng thương mại leo thang, bong bóng tài sản liên quan đến AI, và biến động trên thị trường tài sản số (crypto).
Một trong những nguy cơ cấp bách nhất là sự leo thang của chủ nghĩa bảo hộ thương mại trên thế giới. OECD cảnh báo rằng việc gia tăng thêm các rào cản thuế quan – nhất là nhắm vào các mặt hàng chủ chốt trong chuỗi cung ứng – có thể gây ra những hệ lụy nghiêm trọng.
Thuế quan cao hơn không chỉ đẩy giá hàng hóa lên cao, làm gia tăng áp lực lạm phát, mà còn khiến chuỗi cung ứng toàn cầu gián đoạn và thương mại suy giảm mạnh hơn. Báo cáo nêu rõ: Nếu các nước lớn tiếp tục áp đặt thuế trả đũa lẫn nhau, niềm tin kinh doanh sẽ sụt giảm, dòng vốn đầu tư chảy chậm lại và thị trường tài chính có thể biến động tiêu cực.
Thậm chí, OECD ước tính rằng chỉ riêng việc Mỹ tăng thuế thêm 10 điểm % đối với tất cả đối tác (so với mức hiện hành giữa năm 2025) cũng đủ khiến sản lượng kinh tế toàn cầu giảm khoảng 0,3% sau hai năm. Tổng Thư ký OECD Mathias Cormann kêu gọi các quốc gia cần ưu tiên đối thoại mang tính xây dựng để giải quyết xung đột thương mại, thay vì tiếp tục theo đuổi biện pháp trả đũa thuế quan leo thang.
Thực tế, căng thẳng thương mại Mỹ-Trung từ các chính sách thuế của cựu Tổng thống Donald Trump đã tạo không ít sóng gió cho kinh tế thế giới. Tuy nhiên, OECD nhận định đến nay cú sốc thuế quan này đã được nền kinh tế toàn cầu hấp thụ tốt hơn dự kiến nhờ doanh nghiệp kịp thời điều chỉnh chuỗi cung ứng và tồn kho hàng hóa.
Dẫu vậy, rủi ro vẫn hiện hữu nếu xuất hiện làn sóng thuế quan mới. Bất kỳ bước leo thang nào trong cuộc chiến thương mại – chẳng hạn mở rộng phạm vi áp thuế hoặc kéo dài bất ổn chính sách – đều có thể khiến triển vọng tăng trưởng xấu đi đáng kể. Do vậy, OECD nhấn mạnh việc hạn chế các biện pháp bảo hộ và duy trì hệ thống thương mại dựa trên luật lệ sẽ là chìa khóa để bảo vệ tăng trưởng trung hạn.
Trong năm 2025, sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo đã mang lại luồng sinh khí cho nhiều nền kinh tế, khi vốn đầu tư chảy mạnh vào các công nghệ mới và cổ phiếu công nghệ tăng vọt. Tuy nhiên, OECD cảnh báo mặt trái của làn sóng này là nguy cơ hình thành bong bóng tài sản nếu kỳ vọng của nhà đầu tư vượt quá khả năng thực tế của AI.
Hiện nay, nhiều tài sản tài chính (đặc biệt là cổ phiếu công nghệ) đang được định giá ở mức rất cao, phản ánh kỳ vọng lạc quan rằng AI sẽ thúc đẩy mạnh mẽ lợi nhuận doanh nghiệp trong tương lai. Nếu những kỳ vọng này không trở thành hiện thực, thị trường có thể chứng kiến một đợt điều chỉnh giảm đột ngột về định giá.
OECD phân tích rằng kịch bản xấu có thể xảy ra khi sự lạc quan về AI đột ngột tan biến – như đợt bán tháo khiến Nasdaq sụp đổ gần 3% cuối tháng 11 do lo ngại bong bóng công nghệ – kéo theo sự sụt giảm tài sản trên diện rộng.
Đáng lo hơn, hiệu ứng dây chuyền sẽ được khuếch đại bởi các quỹ đầu tư và tổ chức tài chính phi ngân hàng có tỷ lệ đòn bẩy cao, buộc phải bán tháo tài sản khi thị trường đảo chiều. Sự liên thông ngày càng lớn giữa các định chế phi ngân hàng với hệ thống ngân hàng truyền thống khiến cú sốc có thể lan rộng, gây mất ổn định cho cả hệ thống tài chính.
Chính vì vậy, OECD khuyến cáo các cơ quan quản lý theo dõi sát thị trường và thận trọng với các định giá tài sản hiện nay, tránh để các “bong bóng” hình thành và vỡ tung một cách không kiểm soát.
Bên cạnh rủi ro từ AI, thị trường tài sản số (điển hình là tiền điện tử crypto) cũng nằm trong danh sách cảnh báo của OECD về các nguy cơ tiềm ẩn đối với ổn định tài chính. Sau giai đoạn hưng phấn năm 2021, thị trường crypto toàn cầu đã trải qua những đợt suy giảm và biến động mạnh trong các năm gần đây.
Giá trị của các đồng tiền điện tử như Bitcoin, Ethereum... biến động thất thường, có thể tăng vọt rồi sụt giảm hàng chục phần trăm trong thời gian ngắn. OECD lưu ý rằng định giá cao và sự biến động lớn của tài sản số đang tiềm ẩn nguy cơ đối với ổn định tài chính, đặc biệt khi lĩnh vực này ngày càng liên thông chặt chẽ hơn với hệ thống tài chính truyền thống.
Thực tế, không ít quỹ đầu tư và ngân hàng đã tham gia sâu vào thị trường crypto thông qua các sản phẩm phái sinh hoặc cho vay thế chấp bằng tài sản số. Điều này tạo ra kênh lây lan rủi ro: khi thị trường crypto sụp đổ hoặc biến động mạnh, tổn thất có thể không chỉ giới hạn ở các nhà đầu tư crypto mà còn ảnh hưởng tới các tổ chức tài chính truyền thống.
OECD cảnh báo rằng các lỗ hổng tài chính liên quan đến tài sản số có thể đẩy lợi suất trái phiếu kho bạc nhà nước kỳ hạn dài tăng cao hơn, gây thắt chặt các điều kiện tài chính và từ đó cản trở tăng trưởng kinh tế. Do vậy, OECD kêu gọi các ngân hàng trung ương và cơ quan quản lý cảnh giác cao độ với rủi ro từ lĩnh vực này, tăng cường giám sát và xây dựng khung pháp lý phù hợp cho tài sản số nhằm giảm thiểu nguy cơ hệ thống.
Bản cập nhật triển vọng kinh tế của OECD vẽ nên một bức tranh tăng trưởng toàn cầu chậm lại rõ rệt vào năm 2026, trước khi cải thiện nhẹ trở lại. Những yếu tố hỗ trợ như bùng nổ đầu tư AI, thị trường lao động vững và chính sách linh hoạt đã giúp kinh tế thế giới trụ vững hơn dự báo ban đầu.
Tuy nhiên, các rủi ro lớn – từ căng thẳng thương mại leo thang, bong bóng tài sản công nghệ đến biến động của thị trường crypto – đang phủ bóng lên triển vọng trung hạn. OECD nhấn mạnh rằng tăng trưởng hiện tại không nên được coi là điều hiển nhiên và có thể nhanh chóng đảo chiều nếu các cú sốc tiêu cực xảy ra.
Trong bối cảnh đó, nhà đầu tư và nhà giao dịch tài chính cần đặc biệt thận trọng. Chiến lược phân bổ vốn đa dạng vào các danh mục và thường xuyên cập nhật thông tin về chính sách thương mại, xu hướng công nghệ và quy định thị trường tài chính sẽ giúp giảm thiểu rủi ro.
OECD cũng khuyến nghị các chính phủ tranh thủ giai đoạn tương đối ổn định này để củng cố nền tảng kinh tế – chẳng hạn giải quyết gánh nặng nợ công và tăng cường hợp tác quốc tế – nhằm nâng cao khả năng chống chịu trước những cú sốc trong tương lai.
Tóm lại, dự báo mới của OECD là một lời cảnh báo kịp thời về giai đoạn nhiều thách thức phía trước. Dù kinh tế toàn cầu chưa rơi vào suy thoái và vẫn có những điểm sáng, việc “đặt cược” quá mức vào các kỳ vọng lạc quan (như phép màu AI hay tiền số) có thể dẫn đến hậu quả khó lường. Các nhà đầu tư tài chính nên chuẩn bị cho những kịch bản khác nhau, đồng thời theo sát khuyến nghị của các tổ chức như OECD để điều chỉnh chiến lược phù hợp trong năm 2026 và các năm tiếp theo.
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung và không nhằm mục đích (và cũng không nên được coi là) lời khuyên về tài chính, đầu tư hay các lĩnh vực khác để bạn có thể dựa vào. Không có ý kiến nào trong tài liệu này được coi là khuyến nghị từ EBC hoặc tác giả rằng bất kỳ khoản đầu tư, chứng khoán, giao dịch hay chiến lược đầu tư cụ thể nào phù hợp với bất kỳ cá nhân nào.
