Đăng vào: 2025-11-20
Trung Quốc vượt Mỹ, trở lại vị trí đối tác thương mại số 1 của Đức là diễn biến kinh tế vĩ mô quan trọng nhất trong 8 tháng đầu năm 2025, phản ánh sự thay đổi sâu sắc trong liên kết kinh tế toàn cầu và cấu trúc dòng chảy hàng hóa.
Dữ liệu sơ bộ cho thấy tổng kim ngạch thương mại song phương giữa Đức và Trung Quốc đã đạt 163,4 tỷ euro, chính thức vượt qua Hoa Kỳ bất chấp các căng thẳng địa chính trị đang diễn ra [1, 2].
Nếu bạn muốn tận dụng cơ hội từ sự biến động của các dòng vốn này, hãy xem xét việc giao dịch hợp đồng chênh lệch (CFD) tại EBC để tối ưu hóa danh mục đầu tư.
EBC sẽ cung cấp phân tích chuyên sâu cùng EBC về nguyên nhân, số liệu cụ thể và các chiến lược phù hợp cho nhà đầu tư.
Các ý chính:
Trung Quốc tái chiếm vị trí đối tác thương mại hàng đầu của Đức trong giai đoạn tháng 1 đến tháng 8 năm 2025 với tổng kim ngạch 163,4 tỷ euro [1].
Sự đảo chiều này được thúc đẩy bởi "Sức ép địa chính trị" (Geopolitical Squeeze): thuế quan bảo hộ từ Mỹ làm giảm xuất khẩu của Đức, trong khi hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc tràn vào châu Âu [1, 3].
Nhập khẩu từ Trung Quốc tăng hơn 8% trong khi xuất khẩu của Đức sang Trung Quốc giảm mạnh 13,5%, nới rộng thâm hụt thương mại [1, 5].
Các ngành công nghiệp cốt lõi như ô tô, máy móc và hóa chất đang chịu áp lực cạnh tranh gay gắt và sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng nguyên liệu [1, 4].
Chiến lược "Giảm thiểu rủi ro" (De-risking) của Đức gặp thách thức lớn do thực tế kinh tế lấn át định hướng chính trị [4, 5].
Sự kiện Trung Quốc vượt Mỹ, trở lại vị trí đối tác thương mại số 1 của Đức không chỉ là một tiêu đề báo chí mà là kết quả của những chuyển dịch cấu trúc sâu sắc trong nền kinh tế toàn cầu. Để hiểu rõ cơ hội đầu tư, bạn cần nhìn sâu vào các con số thống kê xác thực từ các cơ quan uy tín.
Theo các số liệu sơ bộ được công bố bởi Văn phòng Thống kê Liên bang Đức (Destatis), trong 8 tháng đầu năm 2025 (từ tháng 1 đến tháng 8), tổng kim ngạch thương mại hai chiều giữa Đức và Trung Quốc đã đạt mức 163,4 tỷ euro (tương đương 190,7 tỷ USD) [1]. Con số này đã vượt qua tổng kim ngạch thương mại với Hoa Kỳ là 162,8 tỷ euro (188,9 tỷ USD) trong cùng kỳ [1].
Sự thay đổi này chấm dứt giai đoạn dẫn đầu ngắn ngủi của Hoa Kỳ vào năm 2024. Trước đó, Trung Quốc đã giữ vững vị thế là đối tác thương mại quan trọng nhất của Đức trong 8 năm liên tiếp từ 2016 đến 2023 [2, 5]. Việc Trung Quốc nhanh chóng lấy lại vị thế chỉ sau một năm gián đoạn cho thấy sự phụ thuộc kinh tế của Đức vào nền kinh tế lớn thứ hai thế giới là mang tính cấu trúc và rất khó bị phá vỡ trong ngắn hạn.
Trong bối cảnh châu Âu rộng lớn hơn, Hà Lan vẫn duy trì vai trò là một bên thứ ba quan trọng với tổng kim ngạch thương mại đạt 205,7 tỷ euro trong năm tài chính 2024, mặc dù đã ghi nhận mức giảm 4,2% [2]. Tuy nhiên, sự trỗi dậy trở lại của Trung Quốc vào năm 2025 chứng minh rằng Đức cần một lượng lớn hàng nhập khẩu giá cả phải chăng để duy trì nền tảng sản xuất giá trị cao và kiểm soát các yếu tố lạm phát. Trung Quốc hiện đóng vai trò là "nhà cung cấp quan trọng nhất", một thực tế làm phức tạp hóa mục tiêu chiến lược dài hạn về việc giảm thiểu sự phụ thuộc [5].
Một phân tích chi tiết về cơ cấu cán cân thương mại là điều cần thiết cho các nhà đầu tư tại EBC để hiểu rõ động lực của sự đảo chiều này. Vị thế số 1 của Trung Quốc chủ yếu được thúc đẩy bởi khối lượng nhập khẩu ngày càng tăng của Đức, thay vì sự tăng trưởng của xuất khẩu.
Từ tháng 1 đến tháng 8 năm 2025, nhập khẩu của Đức từ Trung Quốc đã tăng mạnh 8,3%, đạt giá trị 108,8 tỷ euro (126,3 tỷ USD) [1]. Dữ liệu mở rộng đến tháng 9 năm 2025 cho thấy tốc độ tăng trưởng này đạt 8,5%, củng cố vai trò của Trung Quốc là quốc gia cung cấp quan trọng nhất cho Đức với tổng nhập khẩu lên tới 124,5 tỷ euro, vượt xa mức nhập khẩu từ Mỹ (khoảng 72 tỷ euro) [5].
Trái ngược hoàn toàn, xuất khẩu của Đức sang Trung Quốc đã giảm mạnh 13,5%, xuống chỉ còn 54,7 tỷ euro (63,5 tỷ USD) trong 8 tháng đầu năm [1]. Sự kết hợp giữa nhập khẩu tăng nhanh và xuất khẩu sụt giảm nghiêm trọng đã dẫn đến thâm hụt thương mại ngày càng tồi tệ của Berlin với Bắc Kinh.
Dưới đây là bảng phân tích cơ cấu thương mại để bạn dễ dàng hình dung:
Bảng 1: Đối Tác Thương Mại Hàng Đầu Của Đức: Phân Tích Thương Mại Song Phương (Ước tính T1-T9/2025)
| Đối Tác | Tổng Thương Mại (T1-T8 2025, Tỷ €) | Xuất Khẩu Của Đức (T1-T9 2025, Tỷ €) | Nhập Khẩu Của Đức (T1-T9 2025, Tỷ €) | Cán Cân Thương Mại | Xếp Hạng (T1-T8 2025) |
|---|---|---|---|---|---|
| Trung Quốc | 163,4 | 61,4 | 124,5 | Thâm hụt lớn | 1 |
| Hoa Kỳ | 162,8 | 112,7 | ~72 | Thặng dư lớn | 2 |
| Hà Lan | N/A | N/A | N/A | N/A | 3 |
Mặc dù tổng thương mại sụt giảm, thị trường Mỹ vẫn giữ vị thế quan trọng là điểm đến xuất khẩu số một của hàng hóa Đức [5]. Tính đến tháng 9 năm 2025, xuất khẩu của Đức sang Mỹ đạt 112,7 tỷ euro, gần gấp đôi khối lượng xuất khẩu sang Trung Quốc [1, 5]. Sự chênh lệch này xác nhận rằng trong khi Đức duy trì thặng dư cần thiết với Mỹ, thứ hạng thương mại tổng thể hiện đang được quyết định bởi sự gia tăng phụ thuộc nhập khẩu vào Trung Quốc.
Khoảng cách ngày càng lớn này đóng vai trò là thước đo định lượng rõ ràng nhất cho thấy sự thất bại trong vận hành của chiến lược "de-risking" (giảm thiểu rủi ro) mà Berlin đã đề ra. Việc gia tăng sự phụ thuộc vào nhập khẩu đồng thời thất bại trong việc tiếp cận thị trường Trung Quốc đại diện cho một sự gia tăng đáng kể rủi ro hệ thống [4, 5].
Sự đảo chiều thương mại năm 2025 bắt nguồn từ sự hội tụ mạnh mẽ của các cú sốc chính sách bên ngoài và sự bão hòa thị trường nội bộ, tạo ra một động lực gây hại được gọi là "Sức ép địa chính trị" (Geopolitical Squeeze). Nhà đầu tư cần đặc biệt lưu ý hai gọng kìm này khi thực hiện phân tích bối cảnh kinh tế vĩ mô.
Nguyên nhân chi phối và trực tiếp nhất dẫn đến sự sụt giảm xuất khẩu của Đức là sự thay đổi chính sách tại Washington dưới chính quyền mới. Việc áp đặt ngay lập tức các mức thuế cao sau sự trở lại của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã trực tiếp khiến cán cân thương mại thay đổi bằng cách làm cho hàng xuất khẩu của Đức trở nên kém cạnh tranh hơn [1].
Dirk Jandura, Chủ tịch Hiệp hội Thương mại Quốc tế Đức (BGA), đã quy trách nhiệm rõ ràng cho sự sụt giảm doanh số là do các chính sách thuế quan và thương mại của Mỹ [1]. Xuất khẩu của Đức sang Mỹ đã giảm 7,4% tính từ đầu năm đến tháng 8 năm 2025, dừng ở mức 99,6 tỷ euro [1]. Đáng báo động hơn, sự sụt giảm này lên đến đỉnh điểm với mức giảm 23,5% chỉ riêng trong tháng 8 so với cùng kỳ năm 2024 [1].
Các thay đổi chính sách của Mỹ bao gồm việc tái áp đặt mức thuế 25% đối với thép và các sản phẩm thép nhất định vào tháng 3 năm 2025, cùng thông báo rộng rãi rằng xuất khẩu của EU sẽ phải đối mặt với mức thuế tối thiểu 15% trên nhiều danh mục [6, 7]. Quan trọng hơn, chính sách của Mỹ nhắm vào các lĩnh vực xuất khẩu chiến lược của Đức như ô tô, máy móc và hóa chất [1].
Mức giảm xuất khẩu 23,5% trong một tháng sang Mỹ vào tháng 8 năm 2025 cho thấy nhiều hơn là tác động trực tiếp của thuế quan; nó phản ánh sự bất ổn chính sách mang tính hệ thống và sự thận trọng phủ đầu của doanh nghiệp [1]. Sự co lại này có khả năng là kết quả của việc các công ty ngừng đơn đặt hàng hoặc tìm kiếm thị trường thay thế ngay lập tức sau các thông báo của Mỹ về thuế quan tương hỗ và việc mở rộng các cuộc điều tra theo Mục 232 vào cuối tháng 7 và tháng 8 năm 2025 [6].
Để phòng ngừa rủi ro trước những biến động chính sách khó lường này, giao dịch vàng CFD tại EBC là một lựa chọn trú ẩn an toàn mà bạn nên xem xét trong danh mục đầu tư của mình.
Động lực quan trọng thứ hai là sự gia tăng mạnh mẽ của hàng nhập khẩu Trung Quốc vào thị trường Đức. Các nhà kinh tế cho rằng sự gia tăng này là do chiến lược có chủ ý của các nhà sản xuất Trung Quốc nhằm chuyển hướng hàng hóa sang thị trường châu Âu – nơi được coi là ít được bảo vệ hơn – để đối phó với tranh chấp thuế quan của Mỹ [3, 5].
Việc định tuyến lại thị trường này có ý nghĩa định lượng lớn: thặng dư thương mại của Trung Quốc với châu Âu (đạt 310 tỷ USD từ tháng 10 năm 2024 đến tháng 10 năm 2025) đã vượt qua thặng dư với Mỹ (302 tỷ USD) lần đầu tiên trong lịch sử (trừ sự bất thường của cuộc khủng hoảng dưới chuẩn năm 2008) [3]. Điều này xác nhận sự chuyển trục chiến lược về phía EU như một điểm đến chính cho sản lượng công nghiệp của Trung Quốc.
Hàng nhập khẩu gia tăng từ Trung Quốc được đặc trưng bởi "hàng hóa giá thấp", điều mà nhà kinh tế Carsten Brzeski cảnh báo là đang đồng thời làm sâu sắc thêm sự phụ thuộc của Đức và đặt áp lực cạnh tranh gay gắt lên các ngành công nghiệp nội địa chủ chốt [1]. Động lực này về cơ bản biến Đức và EU thành nơi hấp thụ chính, hay "van an toàn", cho sự dư thừa công suất công nghiệp của Trung Quốc mà Mỹ đã chủ động đẩy lùi thông qua thuế quan [3].
Hơn nữa, các chiến lược công nghiệp được trợ cấp của Trung Quốc, như "Made in China 2025", đã cho phép các công ty Trung Quốc di chuyển thành công lên phân khúc "thượng nguồn" (upmarket) vào các mảng cạnh tranh tinh vi [3, 8]. Các phân khúc này bao gồm giao thông vận tải (ô tô), tư liệu sản xuất (máy công cụ) và hóa chất, những lĩnh vực mà châu Âu trong lịch sử đã tận hưởng lợi thế cạnh tranh quyết định [3].
Sự thay đổi trong tập trung thương mại đang khuếch đại sự suy giảm cạnh tranh và sự phụ thuộc trong các lĩnh vực chiến lược quan trọng của Đức, phơi bày những điểm yếu cơ bản trong cốt lõi sản xuất của quốc gia này.
Lĩnh vực ô tô đang phải chịu đựng sự sụt giảm xuất khẩu ở cả hai thị trường quan trọng. Xuất khẩu xe hơi của Đức đã giảm mạnh sang cả Mỹ và Trung Quốc, do thuế quan của Mỹ và sự cạnh tranh gay gắt tại châu Á [5]. Sự co lại xuất khẩu này được tăng cường bởi những bất lợi về công nghệ cấu trúc. Sức mạnh công nghiệp của Đức gắn liền với động cơ đốt trong, trong khi Trung Quốc đã thiết lập một chuỗi giá trị xe điện (EV) hoàn chỉnh vào năm 2015, được hỗ trợ mạnh mẽ bởi các chiến lược công nghiệp nhà nước [8].
Sự tụt hậu cạnh tranh này khiến các công ty Đức dễ bị tổn thương trước sự thống trị nội địa của Trung Quốc và sự cạnh tranh toàn cầu ngày càng tăng. Mặc dù có những rủi ro này, các tập đoàn ô tô lớn của Đức vẫn tiếp tục làm sâu sắc thêm sự tham gia của họ bằng cách chuyển dịch hoặc mở rộng sản xuất sang Trung Quốc để duy trì thị phần, mâu thuẫn với các mục tiêu giảm thiểu rủi ro của liên bang [4]. Hơn nữa, mức thuế 15% được công bố đối với ô tô và phụ tùng EU bởi Mỹ [7] đặt ra một mối đe dọa tài chính bền vững cho xuất khẩu xe hơi Đức.
Đối với ngành máy móc, Đức đang đối mặt với thách thức ngay lập tức đối với vị thế tối cao toàn cầu của mình. Trung Quốc đã vượt qua Đức để trở thành nhà xuất khẩu máy móc lớn nhất thế giới vào năm 2020, tăng đáng kể thị phần toàn cầu từ 3% năm 2001 lên 18% năm 2022 [9]. Hiệp hội Kỹ thuật Đức (VDMA) nhấn mạnh vấn đề cạnh tranh không bình đẳng, chỉ ra rằng các khoản trợ cấp công nghiệp của Trung Quốc cho phép các đối thủ cạnh tranh không công bằng với các sản phẩm của Đức [9].
Dưới đây là ma trận tính dễ bị tổn thương của các ngành công nghiệp cốt lõi:
Bảng 2: Ma Trận Tổn Thương: Tác Động Lên Các Ngành Công Nghiệp Đức (2025)
| Ngành | Xu hướng Thương Mại (T1-T8 2025) | Động Lực Chính Của Tính Dễ Bị Tổn Thương | Hàm Ý Chiến Lược |
|---|---|---|---|
| Ô tô | Xuất khẩu sụp đổ sang Mỹ (giảm 7,4%) và Trung Quốc (giảm 12%) [1, 5] | Thuế Mỹ (15% phụ tùng), tụt hậu công nghệ EV [7, 8] | Rủi ro lỗi thời công nghệ và mất thị phần toàn cầu. |
| Máy móc | Xuất khẩu giảm, áp lực thị trường nội địa [1, 4] | Trung Quốc vượt Đức về xuất khẩu, trợ cấp cạnh tranh [3, 9] | Thách thức trực tiếp đến xương sống công nghiệp (Mittelstand). |
| Hóa chất | Doanh số xuất khẩu giảm mạnh sang Mỹ [1] | Phụ thuộc cao vào chuỗi cung ứng và tài nguyên Trung Quốc [1, 4] | Chuỗi cung ứng mong manh trước đòn bẩy địa chính trị. |
Sự đảo chiều thương mại là một bài kiểm tra xác định cho học thuyết chiến lược chính thức của Đức, Zeitwende (bước ngoặt thời đại) [10], và Chiến lược Trung Quốc liên quan. Về mặt chiến lược, Đức đã điều chỉnh chính sách của mình phù hợp với chương trình nghị sự "giảm thiểu rủi ro" của EU, thay thế hùng biện "đối tác" bằng sự nhấn mạnh vào cạnh tranh và đối đầu [8].
Tuy nhiên, sự gia tăng nhanh chóng trong sự phụ thuộc vào nhập khẩu từ Trung Quốc năm 2025 chứng minh rằng các yếu tố kinh tế ngắn hạn hiện đang lấn át định hướng chính trị cấp cao. Việc thực hiện thực tế của giảm thiểu rủi ro đã bị làm chậm lại nghiêm trọng bởi sự vận động hành lang mạnh mẽ của doanh nghiệp trong nước [8]. Mâu thuẫn thực tế rõ ràng nhất nằm ở sự phản đối của chính phủ đối với các thuế chống bán phá giá đề xuất của EU đối với hàng hóa Trung Quốc được trợ cấp, đặc biệt là xe điện [4].
Chính phủ đang chọn ưu tiên sự ổn định ngắn hạn của các công ty lớn Đức đã đầu tư vào Trung Quốc, thực tế là cấp quyền tiếp cận cho các đối thủ Trung Quốc được trợ cấp mạnh mẽ. Sự không hành động này đảm bảo rằng sự suy giảm cạnh tranh trong các lĩnh vực chiến lược sẽ tăng tốc. Nếu bạn nhận thấy sự bất ổn trong chính sách này là một tín hiệu giao dịch, hãy bắt đầu giao dịch cổ phiếu CFD tại EBC để tận dụng biến động giá của các tập đoàn đa quốc gia bị ảnh hưởng.
Dữ liệu năm 2025 chỉ ra kết luận quan trọng rằng nền kinh tế Đức đang bị mắc kẹt trong một vòng lặp phản hồi tiêu cực: Chủ nghĩa bảo hộ của Mỹ đẩy nguồn cung Trung Quốc về phía châu Âu, điều này lại làm tăng tốc sự phụ thuộc của Đức vào Trung Quốc và làm suy yếu các ngành công nghiệp cốt lõi. Cuộc khủng hoảng này được định nghĩa bởi sự gia tăng đồng thời rủi ro tiếp cận thị trường và rủi ro cạnh tranh chuỗi cung ứng.
Trước bối cảnh Trung Quốc vượt Mỹ, trở lại vị trí đối tác thương mại số 1 của Đức, nhà đầu tư cần tìm hiểu những phương pháp đầu tư hiệu quả và có những bước đi chiến lược phù hợp::
Theo Dõi Chính Sách Thuế Quan: Mọi động thái từ Mỹ về việc gỡ bỏ hoặc tăng thêm thuế quan 15% đối với phụ tùng ô tô sẽ tác động ngay lập tức đến giá cổ phiếu ngành công nghiệp Đức [7].
Đa Dạng Hóa Danh Mục: Đừng chỉ tập trung vào thị trường châu Âu. Hãy xem xét các thị trường tăng trưởng cao thứ ba (như ASEAN, Mỹ Latinh) nơi cạnh tranh của Trung Quốc chưa bão hòa [3].
Chú Ý Đến Nguyên Liệu Thô: Với việc Trung Quốc nắm giữ 60% sản lượng đất hiếm toàn cầu [4], các hàng hóa này sẽ trở nên biến động mạnh. Giao dịch hàng hoá CFD tại EBC là cách hiệu quả để phòng ngừa rủi ro này.
Công Nghệ Là Chìa Khóa: Đầu tư vào các công ty đang chuyển dịch sang công nghệ độc quyền, cao cấp (như AI, pin thế hệ mới) để tránh sự cạnh tranh giá rẻ từ hàng hóa được trợ cấp.
Việc Trung Quốc vượt Mỹ, trở lại vị trí đối tác thương mại số 1 của Đức không chỉ là sự thay đổi về thứ hạng, mà là tín hiệu cảnh báo về sự chuyển dịch cấu trúc kinh tế toàn cầu dưới áp lực địa chính trị. Nhà đầu tư thông thái cần nhìn nhận đây là cơ hội để tái cấu trúc danh mục, tận dụng sự biến động của thị trường tài chính. Đừng đứng ngoài cuộc chơi này, hãy đăng ký tài khoản tại EBC ngay hôm nay để tiếp cận các công cụ giao dịch tiên tiến và nắm bắt cơ hội từ xu hướng thương mại toàn cầu mới nhất.
Nguồn tham khảo:
1. Trung Quốc vượt Mỹ trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Đức, https://baocaovien.vn/tin-tuc/trung-quoc-vuot-my-tro-thanh-doi-tac-thuong-mai-lon-nhat-cua-duc/268590.html
2. In 2024, United States became Germany's most important trading ..., https://www.destatis.de/EN/Press/2025/02/PE25_063_51.html
3. China’s trade surplus with Europe larger than with U.S. for first time, https://www.ajot.com/insights/full/ai-chinas-trade-surplus-with-europe-larger-than-with-u.s-for-first-time
4. Profiling European countries' resilience towards China - 2025 Update | Merics, https://merics.org/en/report/profiling-european-countries-resilience-towards-china-2025-update
5. China is again Germany's most important trading partner ahead of ..., https://evidencenetwork.ca/china-is-again-germanys-most-important-trading-partner-ahead-of-the-usa-china-is-again-germanys-most-important-trading-partner-ahead-of-the-usa-the-reason-is-the-increased-imports-exports-to-chi/
6. US tariffs: consequences for German companies - KPMG in Germany, https://kpmg.com/de/en/home/insights/2025/04/us-cell-consequences-for-german-companies.html
7. Trade Explainer: The August 2025 US-EU Joint Statement on Trade | German Marshall Fund of the United States, https://www.gmfus.org/news/trade-explainer-august-2025-us-eu-joint-statement-trade
8. Germany's policy on China: From win-win to strategic competition - Atlantic Council, https://www.atlanticcouncil.org/in-depth-research-reports/report/germanys-policy-on-china-from-win-win-to-strategic-competition/
9. China's industrial strategy on 'collision course' with top German export industries - Euractiv, https://www.euractiv.com/news/chinas-industrial-strategy-on-collision-course-with-german-top-exporting-industries/
10. The Logic of Germany's China Policy in the Zeitenwende - Stiftung Wissenschaft und Politik, https://www.swp-berlin.org/publications/products/research_papers/2024RP16_Germanys_China_Policy.pdf
11. Germany's new China strategy: Ambitious language, ambiguous course | Merics, https://merics.org/en/report/germanys-new-china-strategy-ambitious-language-ambiguous-course
12. Regulating Imports with a Reciprocal Tariff to Rectify Trade Practices that Contribute to Large and Persistent Annual United States Goods Trade Deficits - The White House, https://www.whitehouse.gov/presidential-actions/2025/04/regulating-imports-with-a-reciprocal-tariff-to-rectify-trade-practices-that-contribute-to-large-and-persistent-annual-united-states-goods-trade-deficits/
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung và không nhằm mục đích (và cũng không nên được coi là) lời khuyên về tài chính, đầu tư hay các lĩnh vực khác để bạn có thể dựa vào. Không có ý kiến nào trong tài liệu này được coi là khuyến nghị từ EBC hoặc tác giả rằng bất kỳ khoản đầu tư, chứng khoán, giao dịch hay chiến lược đầu tư cụ thể nào phù hợp với bất kỳ cá nhân nào.
