Đăng vào: 2025-12-11
Chỉ trong một đêm sau cuộc họp chính sách cuối năm, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã chính thức cắt giảm lãi suất 0,25%, đưa lãi suất tham chiếu về vùng 3,5-3,75%/năm - mức thấp nhất gần 3 năm. Ngay lập tức, Phố Wall bật tăng, Dow Jones có phiên bứt phá gần 500 điểm, kéo theo tâm lý “risk-on” lan rộng, chứng khoán thế giới từ Mỹ sang châu Âu, châu Á đồng loạt ngập trong sắc xanh.
Nhưng song song với “sóng xanh” đó, giá vàng thế giới tiếp tục neo quanh vùng kỷ lục trên 4.200 USD/oz, cơ quan quốc tế và báo cáo phân tích bắt đầu nhắc nhiều hơn tới nguy cơ “bong bóng kép” - khi cả vàng lẫn cổ phiếu cùng nóng lên sau gần 50 năm. Câu hỏi đặt ra cho nhà đầu tư Việt Nam: đây là cơ hội vàng từ Fed, hay là đoạn cao trào trước khi chu kỳ điều chỉnh mới mở ra?
Sau cuộc họp kéo dài hai ngày 9-10/12, Fed tiếp tục giảm lãi suất thêm 0,25 điểm %, đưa biên độ lãi suất quỹ liên bang xuống 3,5-3,75%/năm. Đây là lần cắt giảm thứ ba liên tiếp trong năm 2025 và là mức thấp nhất kể từ khoảng cuối 2022, đánh dấu bước xoay trục rõ rệt so với giai đoạn “siết cứng” trước đó.
Điểm đáng chú ý là nội bộ Fed chia rẽ sâu sắc: một số thành viên muốn cắt mạnh hơn, trong khi một nhóm khác không muốn nới lỏng thêm. “Dot-plot” - biểu đồ dự báo lãi suất của các quan chức Fed - cho thấy trung vị chỉ còn tính tới một lần cắt nữa trong năm 2026, nhưng dải dự báo rất rộng, từ kịch bản phải tăng trở lại tới kịch bản giảm sâu hơn.
Phản ứng của thị trường lập tức cho thấy bên thắng tạm thời là phe “bồ câu”:
Chỉ số trung bình công nghiệp Dow Jones tăng khoảng 1%, tương đương gần 500 điểm, lên quanh 48.000 điểm - mức cao nhất gần một tháng.
S&P 500 cộng thêm 0,7%, áp sát đỉnh lịch sử thiết lập trong tháng 10.
Nasdaq Composite tăng khoảng 0,3%, trong khi chỉ số vốn hóa nhỏ Russell 2000 bật tới 1,3% và chốt ở mức kỷ lục mới, cho thấy khẩu vị rủi ro lan sang cả nhóm cổ phiếu vừa và nhỏ.
Về mặt cấu trúc, dòng tiền trên Phố Wall không chỉ chạy vào “Big Tech” như AI, bán dẫn, mà còn lan sang tiêu dùng, công nghiệp, tài chính, với các mã như Nike, Caterpillar, American Express, Johnson & Johnson nằm trong nhóm dẫn dắt Dow Jones.
Lý do rất rõ ràng:
Lãi suất điều hành giảm, chi phí vốn rẻ hơn, chi phí lãi vay, chi phí chiết khấu dòng tiền tương lai cùng giảm, giúp định giá cổ phiếu có thêm “biên độ chịu đựng”.
Tín hiệu Fed “không quá diều hâu” cho năm tới khiến nhà đầu tư tin rằng chu kỳ giảm lãi suất chưa kết thúc, dù tốc độ có thể chậm lại - tạo kỳ vọng tiếp tục hỗ trợ P/E và hoạt động doanh nghiệp trong 2026.
Nói cách khác, chỉ một quyết định từ Washington đã kích hoạt “mini Santa Claus rally” sớm trên Phố Wall, với sắc xanh phủ kín bảng điện trong đêm 10/12 (giờ Mỹ).
Hiệu ứng Fed không dừng lại ở nước Mỹ. Các chỉ số cổ phiếu toàn cầu và khu vực đồng loạt bật lên khi thị trường mở cửa ngày 11/12 theo giờ châu Á và châu Âu.
Theo dữ liệu của Reuters, MSCI World - chỉ số đo lường cổ phiếu toàn cầu - tăng khoảng 0,5%, trong khi lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ sụt giảm rõ rệt ở cả kỳ hạn ngắn và dài, phản ánh kỳ vọng lãi suất thực thấp hơn trong tương lai.
Tại châu Á:
MSCI Asia Pacific tăng khoảng 0,5% trong phiên sáng 11/12, dẫn dắt bởi nhóm công nghệ và tài chính - hai lĩnh vực nhạy cảm nhất với chi phí vốn.
Nhiều thị trường lớn như Nhật Bản, Hàn Quốc, Hồng Kông, Ấn Độ mở cửa trong sắc xanh, hưởng lợi từ tâm lý lãi suất Mỹ đã qua đỉnh. Trong khi đó, tâm lý khu vực còn được củng cố bởi tín hiệu phục hồi từ lạm phát Trung Quốc tháng 11. Tại Ấn Độ, chỉ số Sensex nhích hơn 50 điểm còn Nifty 50 vượt mốc 25.750 điểm, chấm dứt chuỗi giảm ba phiên trước đó.
Ở châu Âu, chỉ số Stoxx 600 cộng thêm nhẹ và tiếp tục dao động quanh vùng đỉnh nhờ kỳ vọng Fed giảm áp lực lên đồng USD, qua đó nới lỏng điều kiện tài chính toàn cầu, dù các ngân hàng trung ương châu Âu vẫn duy trì giọng điệu thận trọng.
Tuy nhiên, không phải tất cả mọi nơi đều “xanh rực” một chiều. Một ngày sau quyết định của Fed, thị trường toàn cầu lại chứng kiến cú sụt giảm do kết hợp giữa chốt lời và kết quả kinh doanh kém khả quan từ một số cổ phiếu công nghệ lớn - điển hình là Oracle khiến Nikkei chịu áp lực. Đây là lời nhắc nhở rằng sóng Fed có thể bị “nhiễu” bởi các câu chuyện lợi nhuận doanh nghiệp và tin tức đơn lẻ.
Với Việt Nam, cú hạ lãi suất của Fed đến đúng thời điểm thị trường nội địa đang trong nhịp điều chỉnh khá mạnh:
Phiên 10/12, VN-Index giảm 1,61% xuống quanh 1.719 điểm, bất chấp những kỳ vọng trước đó về câu chuyện FTSE Russell nâng hạng thị trường. Thanh khoản trên HOSE chỉ còn hơn 518 triệu cổ phiếu, giảm hơn 40% so với phiên trước - cho thấy dòng tiền chủ động đang thu hẹp đáng kể.
Áp lực chủ yếu đến từ nhóm bất động sản vốn hóa lớn, kéo chỉ số chung đi xuống trong bối cảnh nhà đầu tư thận trọng trước kết quả kinh doanh quý IV và triển vọng chính sách trong nước.
Sáng 11/12, dù tin Fed cắt lãi suất lần thứ ba đã rõ ràng, VN-Index vẫn mở cửa trong trạng thái chịu áp lực điều chỉnh, phản ánh độ trễ trong việc hấp thụ thông tin quốc tế cũng như tâm lý muốn “nghỉ ngơi” sau nhịp tăng dài từ đầu năm.
Nói cách khác, chứng khoán thế giới đang gửi tín hiệu tích cực, nhưng thị trường Việt Nam còn phải giải quyết câu chuyện riêng về định giá, dòng tiền và cấu trúc ngành trước khi có thể “đồng pha” hoàn toàn với sóng Fed.
Khi cổ phiếu tăng, vàng thường giảm - nhưng năm 2025 lại là một câu chuyện rất khác.
Theo các thống kê được trích dẫn bởi nhiều báo cáo quốc tế, S&P 500 đã ghi nhận hơn 20 lần lập đỉnh mới chỉ riêng trong năm, trong khi giá vàng thế giới có gần 50 lần phá kỷ lục, thậm chí đã áp sát đỉnh 4.381 USD/oz ngay trước tuần lễ lãi suất, vượt xa ngưỡng 4.000 USD/oz.
Tại thời điểm khoảng 14h23 ngày 10/12 (giờ Việt Nam), trước thềm quyết định của Fed, vàng giao ngay được ghi nhận quanh 4.207 USD/oz - gần sát đỉnh lịch sử mới vừa thiết lập cuối tháng 11.
Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) và một số cơ quan nghiên cứu lên tiếng cảnh báo nguy cơ “bong bóng kép” khi cả vàng - tài sản trú ẩn lẫn cổ phiếu - tài sản rủi ro đều đồng loạt tăng nóng. Dữ liệu dòng vốn cho thấy:
Tiền từ nhà đầu tư cá nhân đổ mạnh vào quỹ hoán đổi danh mục (ETF) vàng và quỹ chỉ số cổ phiếu Mỹ.
Nhiều ETF vàng giao dịch cao hơn giá trị tài sản ròng (NAV), phản ánh tâm lý FOMO - mua bằng mọi giá.
Một số kịch bản cho 2026 do Hội đồng Vàng Thế giới (WGC) tổng hợp cho thấy: nếu lãi suất tiếp tục giảm, USD suy yếu và rủi ro địa chính trị leo thang, vàng còn có thể tăng thêm 15-30% so với mặt bằng hiện tại; trong kịch bản nhẹ hơn, mức tăng 5-15% vẫn được coi là khả dĩ.
Vấn đề nằm ở chỗ:
Nếu tăng trưởng thực sự suy yếu, Fed buộc phải hạ lãi suất sâu hơn, vàng và một số cổ phiếu phòng thủ tăng là hợp lý.
Nhưng nếu định giá cổ phiếu đã quá cao, kỳ vọng lợi nhuận bị phóng đại, dòng tiền đầu cơ quá lớn trong khi nền tảng lợi nhuận không theo kịp, nguy cơ điều chỉnh đồng thời ở cả hai thị trường là điều không thể bỏ qua.
Với nhà đầu tư Việt Nam, ý nghĩa của “bong bóng kép” nằm ở chỗ: bạn có thể thấy tài khoản chứng khoán và giá vàng cùng tăng trong một giai đoạn, nhưng rủi ro là khi chu kỳ đảo chiều, rất ít “chỗ trú” còn lại nếu không có chiến lược phân bổ tài sản hợp lý.
Dù hành động là nới lỏng, ngôn ngữ của Fed không hề dễ chịu.
Trong tuyên bố sau họp, Fed nhấn mạnh lạm phát vẫn “nhỉnh trên” mục tiêu 2%, thị trường lao động có dấu hiệu yếu đi, và việc cắt giảm thêm sẽ phụ thuộc rất lớn vào dữ liệu mới trong năm 2026.
Một số điểm chính từ “dot-plot” và phát biểu của Chủ tịch Jerome Powell:
Chỉ dự kiến thêm một lần cắt lãi suất trong 2026, đồng thời đường dự báo cá nhân của các thành viên trải rộng từ kịch bản phải tăng trở lại tới kịch bản giảm sâu hơn - cho thấy mức độ bất định rất cao.
Powell cho rằng Fed đang ở “vị thế tốt” để quyết định mức độ và thời điểm điều chỉnh thêm, nhấn mạnh cách tiếp cận “dựa trên dữ liệu” và cân bằng rủi ro giữa lạm phát - việc làm.
Một số phân tích cho rằng giai đoạn cắt giảm theo kiểu “quản trị rủi ro” đã gần kết thúc, Fed có thể tạm dừng nếu lạm phát không tiếp tục hạ nhiệt.
Thị trường tài chính phản ứng theo cách quen thuộc mỗi khi Fed tỏ ra mềm hơn so với kỳ vọng:
Chỉ số sức mạnh đồng USD (DXY) và đồng bạc xanh giảm so với rổ tiền tệ chủ chốt, khi nhà đầu tư pricing nhiều hơn khả năng lãi suất Mỹ ở dưới vùng “trung tính” trong thời gian dài.
Lợi suất trái phiếu Kho bạc Mỹ 2 năm và 10 năm cùng đi xuống, phản ánh kỳ vọng cắt giảm thêm (dù Fed nói khác) và dòng tiền tìm tới trái phiếu trong bối cảnh tăng trưởng 2026 được dự báo chỉ quanh 2,3%.
Giá dầu biến động hai chiều: với dầu Brent dao động quanh mốc 62 USD/thùng, thị trường ban đầu được hỗ trợ bởi việc Mỹ thắt chặt với một tàu chở dầu bị trừng phạt ngoài khơi Venezuela - làm dấy lên lo ngại về nguồn cung - nhưng sau đó lại chịu áp lực từ triển vọng tăng trưởng toàn cầu không quá sáng sủa.
Tóm lại, thị trường đang đặt cược rằng Fed đã đi được phần lớn chặng đường nới lỏng, nhưng “điểm dừng” cuối cùng của chu kỳ lãi suất vẫn là ẩn số. Điều này khiến sóng tăng của chứng khoán thế giới vừa có nền tảng (lãi suất thấp hơn) vừa tiềm ẩn rủi ro (nếu kỳ vọng lợi nhuận bị thổi phồng).
Việc Dow Jones tăng gần 500 điểm, S&P 500 áp sát đỉnh lịch sử dễ tạo cảm giác “mình đang bỏ lỡ điều gì đó”. Nhưng nhìn sâu vào thông điệp Fed và cảnh báo về bong bóng kép, có vài điểm nhà đầu tư Việt cần lưu ý:
Sóng Fed lần này không phải cú xoay trục “siêu nới lỏng” như giai đoạn 2020-2021, mà là nỗ lực tinh chỉnh chính sách trong bối cảnh kinh tế tăng trưởng chậm, lạm phát chưa hoàn toàn yên ổn.
Định giá của nhiều chỉ số lớn - đặc biệt là cổ phiếu công nghệ Mỹ - đã được “kéo căng” sau nhiều tháng tăng liên tục, đi cùng là dòng tiền đầu cơ rất mạnh vào vàng và các tài sản trú ẩn khác.
Vì vậy, mua đuổi ETF Mỹ hoặc cổ phiếu toàn cầu chỉ vì vài phiên xanh có thể khiến nhà đầu tư Việt rơi vào vùng giá nhạy cảm do hội chứng sợ bỏ lỡ cơ hội (FOMO) chi phối.
Đối với phần lớn nhà đầu tư cá nhân tại Việt Nam, việc theo dõi Dow Jones, S&P 500, Nikkei, Hang Seng… vẫn rất quan trọng - nhưng nên coi đó là thước đo tâm lý rủi ro toàn cầu:
Khi chứng khoán thế giới đồng loạt xanh, lợi suất trái phiếu giảm, USD suy yếu, dòng vốn có xu hướng tìm đến thị trường mới nổi - trong đó có Việt Nam - ở mức độ nào đó.
Ngược lại, những cú sốc từ lợi nhuận doanh nghiệp lớn hay thay đổi giọng điệu chính sách có thể đảo chiều dòng vốn rất nhanh, như trường hợp cổ phiếu công nghệ khiến thị trường toàn cầu rung lắc ngay sau ngày Fed.
Nhưng điểm mấu chốt là: quyết định mua - bán cụ thể vẫn phải dựa trên câu chuyện trong nước, định giá cổ phiếu Việt Nam, sức khỏe doanh nghiệp và dòng tiền nội/ngoại, không chỉ dựa trên việc Dow xanh hay đỏ.
Trong bối cảnh Fed đã bắt đầu chu kỳ giảm lãi suất, vàng lập đỉnh liên tục, trái phiếu và cổ phiếu cùng tăng, nhà đầu tư Việt có thể cân nhắc:
Giữ một tỷ lệ tiền mặt và vàng đủ để chống chịu nếu kịch bản bong bóng kép bị “xì hơi” xảy ra.
Với phần tài sản rủi ro, ưu tiên:
Nhóm cổ phiếu giá trị có nền tảng cơ bản tốt, hưởng lợi từ mặt bằng lãi suất thấp và nhu cầu toàn cầu (xuất khẩu, công nghiệp chế biến, công nghệ, dịch vụ tài chính).
Một phần nhỏ vào ETF toàn cầu/ETF khu vực nếu có khả năng tiếp cận, nhưng nên giải ngân từng phần, tránh “all-in” theo tin Fed.
Theo dõi sát tỷ giá USD/VND và lãi suất trong nước, bởi Fed cắt giảm giúp giảm bớt áp lực lên tỷ giá nhưng không loại bỏ rủi ro nếu môi trường bên ngoài biến động.
Fed vừa cắt giảm lãi suất 0,25 điểm % lần thứ ba liên tiếp, đưa biên độ xuống 3,5-3,75%/năm - mức thấp nhất gần 3 năm.
Sau quyết định, Dow Jones tăng gần 500 điểm (~1%), S&P 500 +0,7%, MSCI cổ phiếu toàn cầu và MSCI châu Á cùng đi lên, tạo sóng “risk-on” trên chứng khoán thế giới.
Giá vàng thế giới quanh 4.200 USD/oz, đã có gần 50 lần lập đỉnh trong năm 2025; BIS và nhiều tổ chức cảnh báo nguy cơ “bong bóng kép” vàng - chứng khoán do dòng tiền cá nhân đổ vào ETF và cổ phiếu Mỹ.
USD và lợi suất trái phiếu Mỹ giảm, hỗ trợ tài sản rủi ro nhưng đồng thời phản ánh lo ngại tăng trưởng 2026 chỉ quanh 2,3% và triển vọng lạm phát chưa hoàn toàn yên tâm.
VN-Index vẫn trong nhịp điều chỉnh, giảm hơn 1,6% ngày 10/12, thanh khoản co lại, cho thấy thị trường nội chưa đồng pha hoàn toàn với sóng Fed.
Chiến lược gợi ý: không FOMO, coi chứng khoán thế giới là bản đồ tâm lý; duy trì kỷ luật phân bổ tài sản, kết hợp vàng/tiền mặt với cổ phiếu cơ bản và ETF phù hợp khẩu vị rủi ro.
Một quyết định lãi suất cách Việt Nam nửa vòng trái đất có thể khiến chứng khoán thế giới xanh rực chỉ sau một đêm, kéo theo vàng, bạc, dầu và hàng loạt tài sản tài chính cùng rung chuyển. Với lần cắt giảm thứ ba liên tiếp, Fed đã gửi tín hiệu rõ ràng rằng thời kỳ siết chặt cực đoan đã qua, nhưng cánh cửa nới lỏng vô điều kiện cũng không mở rộng - khi lạm phát và tăng trưởng 2026 vẫn là ẩn số lớn.
Trong bối cảnh đó, nhà đầu tư Việt cần tự hỏi mình đang ở đâu trong câu chuyện này:
Nếu đang “cưỡi sóng Fed” thông qua ETF Mỹ, cổ phiếu công nghệ, vàng… thì cần chuẩn bị sẵn kịch bản đảo chiều khi bong bóng kép bị kiểm chứng.
Nếu vẫn “đứng ngoài nhìn”, đây là thời điểm tốt để xây dựng một chiến lược dài hạn: hiểu cơ chế truyền dẫn từ Fed tới tỷ giá, lãi suất, dòng vốn vào Việt Nam, từ đó lựa chọn ngành và tài sản phù hợp.
Sóng Fed có thể mang lại cơ hội tái định vị danh mục cho cả tài sản trong nước lẫn quốc tế, nhưng phần thưởng dài hạn chỉ thuộc về những nhà đầu tư tỉnh táo trước sắc xanh, kỷ luật trước bong bóng, và luôn ý thức rằng mỗi chu kỳ bùng nổ đều ẩn sau nó là bài kiểm tra khắc nghiệt về kế hoạch quản trị rủi ro và vốn.
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung và không nhằm mục đích (và cũng không nên được coi là) lời khuyên về tài chính, đầu tư hay các lĩnh vực khác để bạn có thể dựa vào. Không có ý kiến nào trong tài liệu này được coi là khuyến nghị từ EBC hoặc tác giả rằng bất kỳ khoản đầu tư, chứng khoán, giao dịch hay chiến lược đầu tư cụ thể nào phù hợp với bất kỳ cá nhân nào.
