Đăng vào: 2025-12-10
Trong bối cảnh nhiều nền kinh tế lớn vẫn vật lộn với lạm phát cao, Trung Quốc lại đi theo quỹ đạo ngược: nhiều quý liên tiếp đối mặt nguy cơ giảm phát, lạm phát thấp kéo dài và tăng trưởng nhu cầu trong nước yếu. Trên nền đó, thông tin chỉ số giá tiêu dùng (CPI) Trung Quốc tháng 11/2025 tăng 0,7% so với cùng kỳ, mức cao nhất trong 21 tháng và đúng bằng dự báo thị trường, đã lập tức thu hút sự chú ý của giới đầu tư toàn cầu.
Đây không chỉ là một con số thống kê. Nó cho thấy bức tranh giá cả tại nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang có sự dịch chuyển đáng kể: giá thực phẩm quay đầu tăng sau 10 tháng giảm liên tiếp, lạm phát lõi duy trì ở vùng cao nhất gần hai năm, trong khi giá tại cổng nhà máy (PPI) vẫn giảm tới 2,2%. Sự kết hợp “CPI nóng lên, PPI vẫn âm sâu” đang đặt ra câu hỏi: Trung Quốc thực sự thoát khỏi nguy cơ giảm phát, hay chỉ là một nhịp hồi mang tính kỹ thuật?
Theo số liệu Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc (NBS) công bố ngày 10/12, CPI tháng 11 tăng 0,7% so với cùng kỳ năm trước, sau khi chỉ tăng 0,2% trong tháng 10. Mức 0,7% này được đánh giá là đỉnh trong 21 tháng, cao nhất kể từ tháng 2/2024.
So với tháng trước, CPI giảm 0,1% sau khi tăng 0,2% trong tháng 10, trái ngược dự báo tăng 0,2% của các nhà phân tích. Đây là tháng đầu tiên sau 5 tháng CPI giảm trở lại nếu nhìn theo tháng, phản ánh yếu tố mùa vụ và sự điều chỉnh ở một số nhóm hàng sau các chương trình khuyến mãi, kích cầu trước đó.
Dù đạt “đỉnh 21 tháng”, lạm phát Trung Quốc vẫn ở mức rất thấp nếu so với mục tiêu khoảng 2% mà giới phân tích cho là phù hợp với định hướng chính sách của Bắc Kinh. Trước đó, một khảo sát của Reuters cho rằng lạm phát cả năm 2025 của Trung Quốc có thể chỉ quanh 0%, thấp hơn đáng kể so với mục tiêu “khoảng 2%”.
Từ số liệu chi tiết mà bạn cung cấp, có thể thấy cấu trúc lạm phát tháng 11 có một số điểm đáng chú ý:
Giá thực phẩm tăng 0,2% so với cùng kỳ, lần đầu tiên tăng trở lại sau 10 tháng giảm liên tiếp (so với mức -2,9% trong tháng 10).
Lạm phát phi thực phẩm quanh mức 0,8% so với cùng kỳ, tiếp tục là trụ cột chính của lạm phát nói chung.
Trong nhóm phi thực phẩm:
Quần áo tăng khoảng 1,9%, cao hơn so với khoảng 1,7% trước đó.
Chăm sóc sức khỏe tăng khoảng 1,6%, từ mức khoảng 1,4%.
Giáo dục tăng quanh 0,8%.
Giá nhà ở gần như đi ngang, sau khi nhích nhẹ khoảng 0,1% ở tháng trước, phản ánh thị trường bất động sản vẫn trầm lắng.
Chi phí giao thông – vận tải giảm khoảng 2,3%, sâu hơn mức giảm khoảng -1,5% trước đó. Điều này không gây ngạc nhiên trong bối cảnh thị trường quốc tế ghi nhận giá dầu Brent giao dịch quanh ngưỡng 62 USD/thùng do lo ngại dư cung, khiến áp lực giá đầu vào và vận tải vẫn rất yếu.
Các con số này cho thấy tương quan cung cầu và động lực lạm phát đang dần dịch chuyển từ hàng hóa sang dịch vụ, trong khi giá năng lượng và vận tải vẫn là “neo” kéo CPI xuống.
Quan trọng hơn với giới hoạch định chính sách là lạm phát lõi (không bao gồm thực phẩm và năng lượng). Tháng 11, chỉ số này tăng 1,2% so với cùng kỳ, giữ nguyên so với tháng 10 và tiếp tục ở vùng cao nhất trong 20 tháng.
Việc lạm phát lõi duy trì ổn định ở trên 1% cho thấy cầu tiêu dùng đối với các dịch vụ và hàng hóa lõi không quá “nguội” như lo ngại trước đây, nhất là trong bối cảnh Trung Quốc nhiều lần đối mặt với nguy cơ giảm phát kể từ năm 2023.
Để hiểu rõ ý nghĩa của con số 0,7%, cần nhìn lại quỹ đạo lạm phát Trung Quốc trong hai năm qua.
Cuối năm 2024, CPI Trung Quốc chỉ tăng 0,2% so với cùng kỳ trong tháng 11, mức thấp nhất 5 tháng, trong khi PPI giảm tới 2,5% và đã âm liên tiếp hơn 2 năm. Bước sang năm 2025, lạm phát vẫn “lẹt đẹt” quanh 0 – 0,5%, có tháng còn đối mặt với nguy cơ giảm phát, khiến nhiều nhà kinh tế lo ngại “vòng xoáy giá thấp – kỳ vọng thấp – tiêu dùng yếu”.
Đến tháng 10/2025, dữ liệu cho thấy CPI tăng 0,2% so với cùng kỳ, đảo chiều sau hai tháng giảm, trong khi PPI giảm 2,1% – mức thấp hơn so với tháng 9. Lạm phát lõi lúc đó tăng lên 1,2%, cao nhất 20 tháng, được Reuters mô tả là tín hiệu cho thấy các biện pháp kiềm chế cạnh tranh giá “xé thị trường” và hỗ trợ doanh nghiệp đang giúp thu hẹp đà giảm giá.
Trong bối cảnh đó, mức 0,7% của tháng 11 có thể được xem là “bước nhảy” trên nền so sánh thấp, khi:
Năm trước, CPI tăng rất yếu.
Nhiều mặt hàng thực phẩm từng giảm sâu nay chỉ cần quay lại mức giá bình thường đã tạo ra tăng trưởng dương theo năm.
Nói cách khác, một phần đáng kể của “đỉnh 21 tháng” đến từ yếu tố kỹ thuật (base effect). Tuy nhiên, việc lạm phát lõi duy trì quanh 1,2% nhiều tháng liên tiếp cho thấy phía sau những con số kỹ thuật này, cầu nội địa cũng đang nhích lên – dù còn xa mới gọi là bùng nổ.
Trái ngược xu hướng CPI, chỉ số giá sản xuất (PPI) tháng 11 giảm 2,2% so với cùng kỳ, sâu hơn mức -2,1% của tháng 10. Xu hướng này đồng nhất với dữ liệu công bố đầu tháng khi chỉ số PMI sản xuất Trung Quốc tháng 11/2025 giảm xuống 49,9, phản ánh hoạt động nhà máy đang co hẹp và tệ hơn dự báo.
Với việc PPI đã âm liên tục khoảng ba năm, các nhà phân tích nhận định:
Doanh nghiệp công nghiệp, đặc biệt trong các ngành thâm dụng vốn như thép, hóa chất, vật liệu, vẫn chịu sức ép dư cung và cạnh tranh giá gay gắt.
Nỗ lực của chính phủ trong việc khống chế tình trạng “phá giá để giành thị phần”, xử lý công suất dư thừa mới chỉ giúp tốc độ giảm giá chậm lại ở một số thời điểm, chứ chưa đảo chiều xu hướng.
Điều này dẫn tới một nghịch lý:
CPI tăng – PPI vẫn âm sâu
Người tiêu dùng bắt đầu trả giá cao hơn cho một số mặt hàng, nhưng doanh nghiệp sản xuất vẫn còn phải bán hàng với mức giá chịu sức ép giảm.
Về mặt chính sách, đây là bài toán khó cho Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC):
Nếu thắt chặt quá sớm để “đề phòng lạm phát”, rủi ro là khu vực sản xuất – vốn đã chịu áp lực giảm giá – sẽ càng khó khăn.
Nếu tiếp tục nới lỏng mạnh, rủi ro bong bóng tài sản và mất cân đối trong hệ thống tài chính lại tăng lên, nhất là khi thị trường bất động sản vẫn chưa lành mạnh.
Một điểm được giới quan sát nhắc đến nhiều trong năm 2025 là chương trình “trade-in” – đổi hàng tiêu dùng cũ lấy hàng mới – mà Trung Quốc triển khai trên phạm vi toàn quốc.
Theo thông tin từ chính phủ Trung Quốc:
Năm 2025, Bắc Kinh earmark tổng cộng 300 tỷ nhân dân tệ từ trái phiếu đặc biệt kỳ hạn siêu dài để hỗ trợ chương trình trade-in cho hàng tiêu dùng và nâng cấp thiết bị.
Tính đến cuối tháng 8, khoảng 330 triệu lượt người tiêu dùng đã nhận trợ cấp trade-in, giúp tạo ra hơn 2.000 tỷ nhân dân tệ doanh số liên quan.
Riêng 5 tháng đầu năm, chương trình đã tạo ra doanh số khoảng 1.100 tỷ nhân dân tệ, theo Bộ Thương mại Trung Quốc.
Các chương trình này bao trùm nhiều nhóm sản phẩm:
Ô tô, xe điện
Đồ gia dụng (tủ lạnh, điều hòa, máy giặt…)
Thiết bị điện tử, sản phẩm số…
Mục tiêu song song là:
Nâng cấp chất lượng tiêu dùng (khuyến khích chuyển sang sản phẩm tiết kiệm năng lượng, thân thiện môi trường).
Kích thích nhu cầu trong nước, giảm phụ thuộc vào xuất khẩu và đầu tư cơ sở hạ tầng truyền thống.(ember-energy.org)
Trong bối cảnh đó, việc lạm phát phi thực phẩm duy trì quanh 0,8% và một số nhóm như quần áo, chăm sóc sức khỏe tăng tốc phần nào cho thấy các chiến dịch kích cầu này đã tạo ra thêm lực đẩy cho giá cả trong khu vực dịch vụ và hàng hóa lâu bền.
Tuy không thể khẳng định trade-in là nguyên nhân duy nhất, nhưng rõ ràng chính sách “đổi cũ lấy mới” đang là một trong những mảnh ghép quan trọng của câu chuyện lạm phát Trung Quốc năm 2025.
Theo các phân tích của Reuters, nền kinh tế 19 nghìn tỷ USD của Trung Quốc đang trên đường đạt mục tiêu tăng trưởng khoảng 5% trong năm 2025. Động lực này được củng cố sau khi Mỹ và Trung Quốc ký thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 năm 2025, giúp hoạt động xuất khẩu hàng hóa duy trì đà vững chắc bất chấp các biến động toàn cầu.
Tuy nhiên, bức tranh không hoàn toàn màu hồng:
Tăng trưởng quý III/2025 được ghi nhận là yếu nhất trong một năm, phản ánh đà chậm lại của hoạt động sản xuất và đầu tư.
Tỷ lệ thất nghiệp thanh niên vẫn ở mức cao, dù đã giảm nhẹ so với thời điểm đỉnh.
Thị trường bất động sản trầm lắng kéo dài, nhiều nhà phát triển gặp khó trong tái cấu trúc nợ, ảnh hưởng trực tiếp đến đầu tư và niềm tin của hộ gia đình.
Liên quan đến định hướng chính sách tiền tệ, PBoC đã giữ lãi suất cơ bản ổn định trong nhiều tháng, chọn cách nới lỏng thận trọng thông qua cắt giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc, các công cụ tái cấp vốn dài hạn và hỗ trợ tín dụng có mục tiêu, thay vì hạ mạnh lãi suất danh nghĩa.
Điều đó cho thấy, một con số CPI 0,7% chưa đủ để khiến Trung Quốc đảo chiều chính sách sang thắt chặt. Thay vào đó, trọng tâm vẫn là kích thích tiêu dùng và xử lý dứt điểm các rủi ro cấu trúc, đặc biệt trong bất động sản và doanh nghiệp nhà nước.
Trong nhiều năm, Trung Quốc được xem là “máy nén lạm phát” của thế giới: sản xuất chi phí thấp, xuất khẩu hàng hóa giá rẻ đã giúp kìm hãm lạm phát tại Mỹ, châu Âu và nhiều nền kinh tế nhập khẩu khác. Các nghiên cứu trước đây cho thấy mức lạm phát CPI của Trung Quốc thường thấp hơn, biến động nhỏ hơn so với Mỹ và khu vực đồng euro, qua đó góp phần “xuất khẩu giảm phát” thông qua kênh thương mại và mặt bằng giá hàng hóa toàn cầu.
Trong bối cảnh đó, bất kỳ sự dịch chuyển nào của lạm phát Trung Quốc cũng có thể lan truyền sang các nền kinh tế còn lại:
Nếu lạm phát Trung Quốc duy trì thấp, thậm chí quay lại giảm phát, áp lực giá hàng hóa xuất khẩu sang các thị trường khác sẽ tiếp tục mềm, hỗ trợ nỗ lực chống lạm phát của các ngân hàng trung ương phương Tây.
Ngược lại, nếu lạm phát Trung Quốc tăng tốc rõ rệt, đặc biệt trong nhóm hàng công nghiệp và dịch vụ, chi phí đầu vào cho các chuỗi cung ứng toàn cầu có thể tăng, làm phức tạp thêm câu chuyện lạm phát ở Mỹ, châu Âu.
Với mức CPI 0,7% và PPI -2,2% hiện tại, bức tranh vẫn cho thấy Trung Quốc chủ yếu tiếp tục xuất khẩu áp lực giảm phát từ khu vực sản xuất, trong khi lạm phát nội địa mới chỉ nhích lên nhẹ. Vì vậy, đối với lạm phát toàn cầu, tín hiệu lúc này chưa đủ tạo ra cú sốc, nhưng là một diễn biến đáng theo dõi, nhất là nếu kèm theo phục hồi mạnh trong tiêu dùng và dịch vụ.
Từ góc độ nhà đầu tư, “lạm phát Trung Quốc tăng” không phải lúc nào cũng đồng nghĩa với tin xấu. Vấn đề nằm ở chất lượng của lạm phát:
Lạm phát tăng do cầu nội địa thực sự hồi phục: người dân tự tin hơn vào thu nhập tương lai, sẵn sàng chi tiêu cho dịch vụ, du lịch, giải trí, sản phẩm công nghệ…
PPI dần trở về vùng dương, phản ánh doanh nghiệp có thể tăng giá mà vẫn bán được hàng, cải thiện lợi nhuận và khả năng trả nợ.
Lạm phát lõi duy trì quanh 2–3% với tăng trưởng tiền lương, việc làm cùng cải thiện.
Kịch bản này sẽ là tín hiệu tích cực cho chứng khoán Trung Quốc, đồng nhân dân tệ, cũng như sức cầu các hàng hóa công nghiệp.
Lạm phát tăng chủ yếu do cú sốc cung ngắn hạn (ví dụ thời tiết xấu đẩy giá rau quả, thịt lợn tăng đột biến), trong khi tiêu dùng dịch vụ và hàng hóa lâu bền vẫn yếu.(Caixin Global)
PPI tiếp tục âm sâu, cho thấy áp lực giảm phát ở khu vực sản xuất chưa giảm.
Thị trường lao động và thu nhập hộ gia đình không cải thiện tương xứng, khiến lạm phát làm xói mòn sức mua thực tế.
Trong trường hợp này, những hệ lụy từ lạm phát sẽ bộc lộ rõ khi giá cả leo thang nhưng không đi kèm tăng trưởng bền vững, thậm chí có thể làm khó thêm cho chính sách khi phải cùng lúc đối phó giảm phát trong sản xuất và áp lực giá thực phẩm đối với người thu nhập thấp.
Ở thời điểm hiện tại, bức tranh của Trung Quốc có phần nghiêng về kịch bản thứ hai:
Cú nhích lên của CPI tháng 11 phần lớn đến từ thực phẩm, đặc biệt là rau quả, sau giai đoạn giá giảm sâu.
PPI vẫn ở vùng âm hơn 2%, chưa có dấu hiệu đảo chiều bền vững.
Tuy nhiên, sự ổn định của lạm phát lõi ở mức 1,2% cho thấy cầu dịch vụ không sụp đổ, tạo dư địa để Bắc Kinh tiếp tục theo đuổi chiến lược kích cầu tiêu dùng mà không lo “bùng nổ lạm phát” trong ngắn hạn.
Đối với nhà đầu tư và trader tại Việt Nam, lạm phát Trung Quốc đạt mức cao nhất 21 tháng mang theo một loạt tác động gián tiếp:
Giá nguyên liệu công nghiệp như thép, đồng, nhôm… vốn nhạy với nhu cầu Trung Quốc, có thể phản ứng nếu dữ liệu lạm phát đi kèm dấu hiệu phục hồi sản xuất và xây dựng. Hiện tại, PPI vẫn âm, nên áp lực giá đầu vào với doanh nghiệp Việt Nam nhập khẩu từ Trung Quốc vẫn tương đối mềm.
Với nhóm nông sản, thực phẩm, việc giá lương thực – thực phẩm tại Trung Quốc quay đầu tăng có thể ảnh hưởng đến cán cân cung cầu khu vực, nhất là các chuỗi xuất khẩu sang Trung Quốc.
Lạm phát nhích lên nhưng vẫn thấp giúp PBoC có lý do giữ chính sách tiền tệ nới lỏng vừa phải. Tuy nhiên, Bắc Kinh cũng đang thận trọng quan sát diễn biến trước thềm quyết định lãi suất Fed, bởi việc tránh chênh lệch lãi suất quá lớn với Mỹ là yếu tố then chốt để hạn chế áp lực mất giá mạnh của Nhân dân tệ (CNY).
Một Trung Quốc tăng trưởng quanh 5% với lạm phát thấp tiếp tục là nguồn cầu ổn định cho xuất khẩu khu vực, trong đó có Việt Nam – đặc biệt ở các ngành nguyên vật liệu, linh kiện và hàng tiêu dùng trung cấp.
Cổ phiếu tiêu dùng, thương mại điện tử và dịch vụ Trung Quốc có thể hưởng lợi nếu thị trường tin rằng lạm phát cao hơn phản ánh cầu nội địa cải thiện thực sự.
Ngược lại, nếu tin tức tập trung vào việc PPI tiếp tục âm và nhu cầu đầu tư yếu, nhóm cổ phiếu chu kỳ (bất động sản, vật liệu xây dựng, công nghiệp nặng) có thể vẫn chịu áp lực.
Đối với nhà đầu tư Việt Nam quan tâm đến các ETF hoặc cổ phiếu gắn với Trung Quốc, việc theo sát dữ liệu CPI – PPI hàng tháng, cùng với các tín hiệu mới từ Politburo và PBoC, sẽ là chìa khóa để định vị chiến lược trung hạn.
Tóm lại, lạm phát Trung Quốc tháng 11/2025 tăng lên 0,7% – mức cao nhất trong 21 tháng – là một cột mốc quan trọng sau giai đoạn dài lạm phát thấp và lo ngại giảm phát.
Các điểm chính có thể rút ra:
CPI tăng chủ yếu nhờ giá thực phẩm đảo chiều từ giảm sang tăng, trong khi lạm phát lõi duy trì 1,2%, phản ánh cầu dịch vụ tương đối ổn định.
PPI vẫn giảm 2,2%, cho thấy áp lực giảm phát ở khu vực sản xuất còn lớn, đặc biệt tại các ngành có dư cung và cạnh tranh gay gắt.
Chương trình trade-in “đổi cũ lấy mới” cùng loạt biện pháp hỗ trợ tiêu dùng đang đóng vai trò ngày càng quan trọng trong việc kích hoạt nhu cầu nội địa.(Xinhua News)
Chính sách vĩ mô của Bắc Kinh vẫn thiên về hỗ trợ tăng trưởng và tiêu dùng, thay vì lo lắng về lạm phát vượt trần – ít nhất trong ngắn hạn.
Đối với thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng, một Trung Quốc với lạm phát vừa phải, tránh rơi vào giảm phát sâu nhưng cũng không “quá nóng”, là kịch bản dễ chịu nhất:
Giảm áp lực lên chuỗi cung ứng hàng hóa.
Duy trì vai trò thị trường xuất khẩu và đối tác thương mại quan trọng.
Hạn chế rủi ro “sốc chính sách” từ việc thắt chặt tiền tệ đột ngột.
Tuy vậy, từ góc độ dài hạn, con số 0,7% mới chỉ là bước khởi đầu của hành trình tái cân bằng mô hình tăng trưởng từ đầu tư – xuất khẩu sang tiêu dùng. Nhìn từ thị trường, lạm phát Trung Quốc đạt mức cao nhất trong 21 tháng là một tín hiệu “thoát đáy”, chứ chưa phải bằng chứng cho một chu kỳ lạm phát mới. Điều giới đầu tư cần theo dõi kỹ hơn trong các tháng tới không chỉ là CPI bao nhiêu, mà còn là lạm phát đến từ đâu: tiêu dùng bền vững hay cú sốc tạm thời của giá thực phẩm và thời tiết.
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung và không nhằm mục đích (và cũng không nên được coi là) lời khuyên về tài chính, đầu tư hay các lĩnh vực khác để bạn có thể dựa vào. Không có ý kiến nào trong tài liệu này được coi là khuyến nghị từ EBC hoặc tác giả rằng bất kỳ khoản đầu tư, chứng khoán, giao dịch hay chiến lược đầu tư cụ thể nào phù hợp với bất kỳ cá nhân nào.
