Đăng vào: 2025-12-09
Quyết định lãi suất Fed lần này gần như đã được thị trường đoán trước. Cú sốc thực sự nằm ở dot-plot, lộ trình lãi suất 2026 và người kế nhiệm Powell.
Tuần lễ từ 9–10/12/2025, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) bước vào cuộc họp cuối cùng của năm – cũng là “phát súng hiệu lệnh” cho chuỗi quyết định của hàng loạt ngân hàng trung ương lớn trên thế giới. Thị trường phái sinh lãi suất và các cuộc khảo sát với giới kinh tế gần như đồng thuận: Fed sẽ cắt 0,25 điểm %, đưa lãi suất điều hành từ vùng 3,75–4,00% xuống khoảng 3,50–3,75%. Trước thềm cuộc họp, dữ liệu ngày 3/12 đã xác thực 89,2% theo CME FedWatch về khả năng nới lỏng này.
Thế nhưng, vàng thế giới vẫn giữ trạng thái “nín thở” quanh 4.200 USD/oz, chứng khoán Mỹ sát đỉnh lịch sử, còn lợi suất trái phiếu kho bạc dài hạn lại nhích lên – một bức tranh trái ngược nếu chỉ nhìn vào con số lãi suất. Rõ ràng, thị trường đang chờ đợi thứ gì đó nhiều hơn 0,25 điểm %.
Trong cuộc họp chốt sổ 2025, “quyết định lãi suất Fed” chỉ là bề nổi của tảng băng. Phần chìm nằm ở dot-plot cho năm 2026, cách Fed xử lý bảng cân đối trị giá hàng nghìn tỷ USD, và câu chuyện người kế nhiệm Jerome Powell.
Sau giai đoạn tăng lãi suất quyết liệt để kiềm chế lạm phát hậu đại dịch, Fed đã giữ lãi suất ở vùng cao trong thời gian dài hơn dự kiến. Bước sang năm 2025, khi lạm phát dần hạ nhiệt và thị trường lao động xuất hiện những vết nứt đầu tiên, Fed chuyển sang trạng thái cắt giảm “nhỏ giọt”, mỗi lần 0,25 điểm %, đi kèm thông điệp thận trọng.
Đến trước cuộc họp này, lãi suất điều hành đứng ở vùng 3,75–4,00% sau một vài lần giảm trong năm. Nếu kịch bản thị trường chờ đợi trở thành hiện thực, lãi suất sẽ lùi về khoảng 3,50–3,75% – vẫn là mức cao so với một thập kỷ sau khủng hoảng tài chính 2008, nhưng thấp hơn đáng kể so với đỉnh thời kỳ chống lạm phát.
Các mảnh ghép dữ liệu đang xếp lại theo hướng ủng hộ kịch bản cắt giảm:
Báo cáo việc làm khu vực tư nhân cho thấy số việc làm mới suy yếu rõ rệt, thậm chí xuất hiện những con số cắt giảm, phản ánh sức khoẻ thị trường lao động không còn “nóng” như vài năm trước.
Một số chỉ báo lạm phát quan trọng hạ nhiệt, cho thấy áp lực bão giá lạm phát đã dịu bớt, dù chưa quay về mục tiêu 2%.
Trên nền dữ liệu đó, công cụ định giá của thị trường và các khảo sát với giới kinh tế đều cho thấy xác suất rất cao Fed sẽ cắt 0,25 điểm % trong cuộc họp tháng 12. Kịch bản cơ sở đã gần như “được viết sẵn” – và đó chính là lý do cú sốc, nếu có, sẽ không nằm ở con số lãi suất.
Trong khoảng sáu tuần trước cuộc họp, giá vàng thế giới trải qua một hành trình “tàu lượn” đúng nghĩa. Sau khi Chủ tịch Powell phát đi tín hiệu cứng rắn trong cuộc họp cuối tháng 10, thị trường gần như gạt bỏ khả năng Fed cắt lãi suất tháng 12, khiến vàng có lúc rơi về gần 3.900 USD/oz. Khi các dữ liệu mới về lạm phát và việc làm được công bố, kỳ vọng cắt giảm quay trở lại, kéo vàng phục hồi về quanh 4.200 USD/oz.
Đến sát ngày họp, vàng giữ được vùng giá vững quanh 4.200 USD/oz. Cập nhật mới nhất cho thấy giá vàng thế giới sát đỉnh 4.381 USD/oz, phản ánh việc nhà đầu tư đã price-in kịch bản Fed cắt 0,25 điểm % nhưng vẫn chờ một “chất xúc tác” mới để bứt phá.
Phần lớn chuyên gia đồng thuận rằng, để vàng thực sự bứt phá, cần nhiều hơn là một lần cắt lãi suất:
Một lộ trình cắt rõ ràng cho năm 2026, với số lần và tốc độ đủ mạnh để kéo lãi suất thực thấp hơn.
Đồng USD suy yếu khi chênh lệch lãi suất với các nền kinh tế khác thu hẹp.
Và đôi khi, một cú sốc vĩ mô hoặc địa chính trị đủ lớn để kích hoạt lại nhu cầu trú ẩn.
Trong khi vàng chờ đợi, chứng khoán Mỹ lại tỏ ra phấn khích. Chỉ số S&P 500 đứng sát đỉnh lịch sử, tăng khoảng hai chữ số phần trăm từ đầu năm, nhờ làn sóng đầu tư vào các câu chuyện tăng trưởng dài hạn như trí tuệ nhân tạo, cùng kỳ vọng về chu kỳ lãi suất thấp hơn phía trước.
Ở chiều ngược lại, lợi suất công cụ nợ chính phủ kỳ hạn 10 năm – thước đo quan trọng cho chi phí vốn dài hạn – lại nhích lên quanh vùng trên 4%. Điều này phản ánh sự giằng co trong kỳ vọng của thị trường: lãi suất ngắn hạn có thể giảm, nhưng lạm phát dài hạn và rủi ro tài khoá vẫn là bóng ma chưa biến mất.
Đối với nhà đầu tư Việt Nam, bức tranh này có vài hàm ý:
Lợi suất Mỹ duy trì cao khiến USD khó giảm sâu, tạo áp lực lên tỷ giá VND và môi trường lãi suất trong nước.
Chứng khoán thế giới hưng phấn là tín hiệu tích cực cho VN-Index, nhưng nếu Fed bất ngờ tỏ ra “diều hâu” hơn, cú sốc có thể lan ngược trở lại qua kênh dòng vốn ngoại.
Cùng với quyết định lãi suất, Fed sẽ công bố bản Dự báo kinh tế (SEP) và đặc biệt là biểu đồ dot-plot – nơi mỗi thành viên Ủy ban Thị trường Mở Liên bang “chấm” mức lãi suất mà họ cho là phù hợp trong các năm tới. Lần cập nhật gần nhất cho thấy Fed nghiêng về phương án cắt lãi suất 2 lần trong năm 2026.
Trong khi đó, các ngân hàng đầu tư lớn và nhà kinh tế đưa ra nhiều kịch bản:
Có bên cho rằng Fed sẽ tạm dừng đầu 2026 rồi cắt 1–2 lần, nếu kinh tế hạ nhiệt một cách trật tự.
Có bên dự báo Fed sẽ cắt 3–4 lần, đưa lãi suất về vùng 3–3,25%, tương đối phù hợp với nhiều ước tính về “lãi suất trung lập mới”.
Một số ý kiến cực đoan hơn cho rằng áp lực chính trị và suy yếu kinh tế có thể buộc Fed cắt mạnh và sớm hơn, thậm chí trước khi lạm phát thực sự về sát mục tiêu.
Chính vì những chênh lệch này, dot-plot lần công bố tháng 12 trở thành “cửa sổ” hiếm hoi để thị trường soi xem Fed đang đứng ở đâu trên trục thận trọng – liều lĩnh.
Để nhà đầu tư và trader Việt Nam dễ hình dung, có thể tạm chia thành ba kịch bản lớn:
1. Dot-plot “diều hâu nhẹ” – ít lần cắt hơn kỳ vọng
Fed phát tín hiệu chỉ cắt 1–2 lần trong 2026, hoặc kéo dài thời gian giữ lãi suất cao.
Vàng có thể chịu áp lực điều chỉnh từ vùng 4.200 USD/oz, khi thị trường buộc phải “giảm bớt” kỳ vọng nới lỏng.
Đồng USD và lợi suất trái phiếu tăng nhẹ, gây áp lực lên tỷ giá VND và trái phiếu trong nước.
Chứng khoán toàn cầu, bao gồm VN-Index, có thể trải qua nhịp rung lắc, nhất là các nhóm cổ phiếu nhạy cảm với lãi suất.
2. Dot-plot “vừa phải” – bám sát kỳ vọng 2–3 lần cắt
Fed gửi đi thông điệp khá gần với dự báo phổ biến của thị trường.
Vàng tiếp tục dao động trong biên độ 4.000–4.300 USD/oz, chờ thêm dữ liệu về tăng trưởng và lạm phát.
USD ổn định hoặc suy yếu nhẹ, tạo bối cảnh thuận lợi hơn cho các đồng tiền và tài sản rủi ro, trong đó có Việt Nam.
Với nhà đầu tư, đây là kịch bản giúp giữ được trạng thái “risk-on” vừa phải, nhưng vẫn cần cảnh giác trước những bất ngờ dữ liệu.
3. Dot-plot “bồ câu chính trị” – cắt sâu hơn, sớm hơn
Dot-plot và phát biểu của Fed cho cảm giác về một chu kỳ cắt giảm mạnh tay, gắn với kỳ vọng về một Chủ tịch Fed mới ôn hoà hơn sau Powell.
Phản ứng đầu tiên có thể là vàng tăng mạnh, khi lãi suất kỳ vọng giảm và USD suy yếu.
Nhưng nếu thị trường nghi ngờ Fed chịu áp lực chính trị, lãi suất dài hạn có thể bật tăng ngược, kéo theo biến động mạnh trên thị trường trái phiếu và cổ phiếu.
Về trung hạn, đây là kịch bản vừa tốt cho vàng, vừa nguy hiểm cho tài sản rủi ro nếu câu chuyện lạm phát quay lại.
Trong hậu trường, thị trường đang bàn tán về chuyện ai sẽ thay Powell khi nhiệm kỳ của ông kết thúc. Nhiều thông tin cho thấy Nhà Trắng muốn tìm một nhân vật ôn hoà hơn, sẵn sàng chấp nhận lãi suất thấp để hỗ trợ tăng trưởng và thị trường lao động – và gần đây, Kevin Hassett nổi lên là ứng viên hàng đầu cho vị trí này.
Vấn đề ở chỗ, nếu Chủ tịch mới của Fed bị thị trường xem là quá thân với chính phủ, thiên về cắt lãi suất bằng mọi giá, thì mỗi lần nới lỏng sẽ không còn mang ý nghĩa “hỗ trợ kinh tế” đơn thuần. Nhà đầu tư có thể đọc đó là tín hiệu tái bùng phát lạm phát, khiến lãi suất dài hạn nhảy vọt, dù Fed đang hạ lãi suất ngắn hạn.
Với vàng, điều này vừa là cơ hội, vừa là rủi ro: vàng có thể hưởng lợi từ kỳ vọng lạm phát cao hơn, nhưng những cú tăng sốc của lợi suất dài hạn cũng có thể kích hoạt các đợt bán tháo để bù đắp margin và rủi ro tài sản khác.
Không chỉ ghế Chủ tịch, cấu trúc FOMC cũng đang thay đổi. Cơ chế luân phiên sẽ đưa một số Chủ tịch Fed khu vực có lập trường “diều hâu” hơn vào ghế bỏ phiếu, trong khi những nhân vật “bồ câu” nhất lại rời nhiệm kỳ. Điều này có thể làm tăng mức độ tranh cãi trong nội bộ Fed về số lần và tốc độ cắt lãi suất.
Cùng lúc, bức tranh kinh tế Mỹ đang bị kéo căng bởi nhiều lực đối nghịch:
Chính sách thuế quan và hạn chế nhập cư khiến chi phí sản xuất và áp lực lương tăng.
Trí tuệ nhân tạo và tự động hóa lại tạo ra kỳ vọng dài hạn về năng suất cao hơn, chi phí sản xuất thấp hơn.
Trong bối cảnh đó, việc xác định “lãi suất trung lập mới” – mức lãi suất không kích thích cũng không kìm hãm tăng trưởng – trở nên khó hơn bao giờ hết. Lộ trình lãi suất 2026 vì thế không chỉ là câu chuyện số lần cắt, mà còn là bài toán định nghĩa lại mục tiêu của Fed trong một nền kinh tế đang thay đổi cấu trúc.
Bên cạnh lãi suất, Fed còn nắm trong tay một công cụ không kém phần quan trọng: bảng cân đối kế toán. Sau nhiều vòng thực hiện chương trình mua lại tài sản quy mô lớn (QE), Fed vẫn sở hữu khoảng 6.500 tỷ USD trái phiếu và các loại tài sản. Mỗi tín hiệu về việc tiếp tục thu hẹp (QT) hay dừng lại, thậm chí mở cửa cho một vòng QE mới, đều có khả năng tạo sóng mạnh trên thị trường.
Một số chiến lược gia cho rằng, nền kinh tế Mỹ đang vận hành theo mô hình chữ K:
Ở “nhánh đi xuống”: lãi suất cao bóp nghẹt doanh nghiệp nhỏ, hộ gia đình vay nợ, nhóm nhạy cảm với chi phí vốn.
Ở “nhánh đi lên”: cổ phiếu, trái phiếu, tài sản rủi ro vẫn được nâng đỡ bởi kỳ vọng Fed luôn sẵn sàng can thiệp qua kênh bảng cân đối khi thị trường gặp khó.
Trong mô hình đó, chính sách lãi suất dần mất đi vai trò là biến số duy nhất, và chính sách bảng cân đối mới là thứ “bơm doping” tinh vi cho tài sản. Đây cũng là lý do nhiều chuyên gia cho rằng cú sốc của cuộc họp chốt sổ 2025 có thể không nằm ở 0,25 điểm %, mà nằm ở một câu nói mơ hồ về tốc độ thu hẹp bảng cân đối trong năm tới.
Để không bị ngợp trong “biển thông tin” sau cuộc họp, nhà đầu tư có thể bám theo một checklist đơn giản:
Quyết định lãi suất: mức cắt/giữ/tăng và tỷ lệ phiếu thuận – phiếu chống.
Dot-plot 2026: số lần cắt được hàm ý, mức lãi suất cuối chu kỳ.
Phát biểu của Powell: giọng điệu bồ câu hay diều hâu, nhấn mạnh hơn vào lạm phát hay tăng trưởng, đề cập thế nào tới bảng cân đối.
Gợi ý về nhân sự và cấu trúc FOMC: ẩn ý nào liên quan tới người kế nhiệm, tới việc luân phiên ghế bỏ phiếu.
Chỉ khi ghép đủ bốn mảnh ghép này, bức tranh về lộ trình lãi suất 2026 mới dần hiện rõ.
Với nhà đầu tư Việt Nam, các kênh truyền dẫn chính từ Fed là:
1. Vàng SJC và vàng nhẫn:
Bị tác động bởi vàng thế giới, tỷ giá USD/VND và cung – cầu trong nước.
Chênh lệch giá cao giữa vàng SJC và vàng quốc tế khiến rủi ro ở thị trường nội địa khác đáng kể so với việc nắm giữ ETF vàng hay sản phẩm phái sinh trên vàng toàn cầu.
2. VN-Index và chứng chỉ quỹ:
Hưởng lợi nếu Fed chọn con đường nới lỏng có kiểm soát, lãi suất dài hạn không tăng sốc, và đặc biệt là kỳ vọng FTSE Russell nâng hạng thị trường giúp dòng tiền toàn cầu vẫn ưu tiên tài sản rủi ro.
Rủi ro nếu dot-plot gửi đi tín hiệu “diều hâu”, hoặc nếu thị trường coi Fed là quá mềm mỏng vì lý do chính trị, khiến lợi suất dài hạn bật tăng và nhà đầu tư phải định giá lại tài sản.
3. Tỷ giá VND và ETF vàng/ngoại tệ:
Fed mềm mỏng, chu kỳ cắt rõ ràng → USD có xu hướng yếu hơn, hỗ trợ VND và các tài sản tính bằng ngoại tệ.
Fed cứng rắn hơn kỳ vọng → USD mạnh lên, tạo áp lực lên tỷ giá, khiến nhà đầu tư cần đặc biệt chú ý đến rủi ro tỷ giá khi nắm giữ tài sản ngoại.
Lịch sử cho thấy, biến động mạnh nhất thường xảy ra trong vài giờ đầu sau khi Fed ra quyết định – thời điểm thị trường phản ứng chủ yếu với các tiêu đề và con số bề mặt, trước khi kịp “tiêu hóa” toàn bộ dot-plot và phần hỏi đáp trong họp báo.
Với nhà đầu tư cá nhân, đặc biệt là những người sử dụng đòn bẩy, việc hạn chế giao dịch cảm tính trong 24–48 giờ đầu sau cuộc họp thường giúp tránh được những quyết định vội vàng, dễ mắc sai lầm. Giai đoạn này phù hợp hơn để quan sát phản ứng thị trường, so sánh với các kịch bản đã chuẩn bị, rồi mới điều chỉnh vị thế nếu cần.
Quyết định lãi suất Fed trong cuộc họp chốt sổ 2025 nhiều khả năng không đem lại bất ngờ về mặt con số. Thị trường đã quen với những bước cắt “nhỏ giọt” 0,25 điểm % và đã price-in khá đầy đủ kịch bản này vào vàng, USD và chứng khoán.
Điều đáng để nhà đầu tư và trader Việt Nam tập trung, là bản đồ phía sau:
Dot-plot 2026 sẽ cho thấy Fed thực sự muốn cắt bao nhiêu lần nữa.
Cách Fed xử lý bảng cân đối 6.500 tỷ USD sẽ quyết định liều “doping” cho tài sản rủi ro.
Câu chuyện người kế nhiệm Powell và cấu trúc FOMC mới sẽ vẽ lại ranh giới giữa chính sách tiền tệ độc lập và sức ép chính trị.
Trong bối cảnh đó, thay vì cố đoán vàng sẽ nhích thêm vài chục USD hay thị trường giao dịch chứng khoán thêm vài chục điểm sau một đêm, điều quan trọng hơn là xây dựng cho mình một khung nhìn dài hơi về Fed, lãi suất, vàng, tỷ giá và chứng khoán cho 3–12 tháng tới – và kiên nhẫn bám theo khung đó, thay vì chạy theo từng cú giật cục của thị trường.
