Đăng vào: 2025-11-24
Trên thị trường ngoại hối, đồng yên Nhật đã suy yếu mạnh khi cặp tiền tệ USD/JPY vượt ngưỡng 157 yên – mức thấp nhất kể từ đầu năm 2025 (khoảng 10 tháng).
Đà giảm này diễn ra trong bối cảnh nợ công của Nhật Bản trở thành mối lo khi Thủ tướng Takaichi Sanae thông qua gói kích thích tài khóa kỷ lục 21,3 nghìn tỷ yên. Đồng thời, lạm phát cơ bản tháng 10/2025 của Nhật Bản đạt 3,0%, vượt mục tiêu 2% của Ngân hàng Trung ương Nhật (BoJ), tạo áp lực tăng lãi suất.
Một trong những nguyên nhân chính là chính sách tiền tệ nới lỏng kéo dài của BoJ (lãi suất chính sách ở mức 0,5% từ đầu năm 2025) tiếp tục gây sức ép lên yên trong khi Fed chưa cắt giảm lãi suất, khiến đồng tiền Nhật càng kém hấp dẫn với nhà đầu tư toàn cầu.
Trước tình hình này, Bộ trưởng Tài chính Katayama Satsuki khẳng định chính phủ Nhật đang theo dõi thị trường ngoại hối “với tinh thần cấp bách cao” và không loại trừ khả năng can thiệp để bình ổn nếu cần.
Các ý chính:
USD/JPY vượt 157 – mức thấp nhất 10 tháng qua, thúc đẩy lo ngại đồng yên tiếp tục lao dốc.
Gói kích thích 21,3 nghìn tỷ yên của chính phủ Takaichi được thông qua, mức lớn nhất kể từ đại dịch, dấy lên quan ngại nợ công tăng vọt.
Lạm phát lõi tháng 10 cao – CPI cơ bản tại Nhật tăng 3,0% so cùng kỳ, vượt xa mục tiêu của BoJ và thúc đẩy kỳ vọng BoJ thắt chặt chính sách.
BoJ giữ lãi 0,5%; Thống đốc Ueda Kazuo gợi ý khả năng tăng lãi trong cuộc họp tháng 12.
Cảnh báo can thiệp: Bộ trưởng Katayama nhắc lại chính phủ “vô cùng cảnh giác” với biến động một chiều của đồng yên và không loại trừ can thiệp để ổn định thị trường.
Lợi suất JGB tăng mạnh: Lợi suất trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 20 năm lên 2,81% (đỉnh kể từ 1999) và 40 năm lên 3,68% (kỷ lục), đánh dấu đỉnh nhiều thập niên.
Tác động kinh tế: Yên yếu hỗ trợ xuất khẩu Nhật nhưng lại đẩy giá nhập khẩu và chi phí sinh hoạt của người dân tăng cao.
Phân tích kỹ thuật: Nếu USD/JPY vượt được vùng 154,8–156 hiện tại, các mức kháng cự mạnh kế tiếp là 158,9 (đỉnh tháng 1/2025) và 160 yên.
Gói chi tiêu 21,3 nghìn tỷ yên mới được thông qua ngày 21/11/2025 của Thủ tướng Takaichi là lớn nhất kể từ đại dịch COVID-19. Gói này bao gồm 17,7 nghìn tỷ yên cho chi tiêu công và 2,7 nghìn tỷ yên cắt giảm thuế.
Quy mô khổng lồ của gói kích thích đã làm dấy lên lo ngại về sức khoẻ tài khóa và chi phí vay mượn của chính phủ. Báo cáo ghi nhận gói chi tiêu này “đã đẩy đồng yên xuống mức thấp nhất 10 tháng và lợi suất trái phiếu chính phủ siêu dài lên kỷ lục”.
Sự dịch chuyển trên thị trường trái phiếu phản ánh mối lo trên. Lợi suất các kỳ hạn dài, đặc biệt kỳ hạn 20 năm và 40 năm, tăng vọt. Cụ thể, lợi suất JGB 20 năm chạm 2,81% (cao nhất từ năm 1999) và kỳ hạn 40 năm lên 3,68% (đỉnh lịch sử).
Lợi suất JGB 10 năm cũng vọt lên 1,745% – mức cao nhất từ năm 2008. Điều này đồng nghĩa với chi phí phát hành nợ công tăng, gây thêm áp lực lên ngân sách. Kho bạc Nhật Bản đã phải trả thêm hàng nghìn tỷ yen chỉ riêng trong tháng 11/2025 do lợi suất tăng.
Bên cạnh gánh nặng nợ công, khái niệm lạm phát cao cũng là nhân tố khiến nhà đầu tư đề phòng. Ngày 21/11, dữ liệu cho thấy lạm phát cơ bản (CPI loại trừ thực phẩm tươi sống) của Nhật Bản tháng 10/2025 tăng 3,0% so với cùng kỳ.
Mức này cao hơn 2,9% của tháng 9 và duy trì trên mục tiêu 2% của BoJ. Nền kinh tế Nhật vẫn còn yếu ớt (GDP Q3/2025 giảm 1,8% theo năm), nên áp lực giá từ nhu cầu nội địa chưa rõ rệt; do đó lạm phát tăng phần lớn đến từ giá nhập khẩu nguyên liệu và năng lượng.
Áp lực lạm phát đã khiến kịch bản Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) tăng lãi suất trở nên “sống động” hơn. Thống đốc Kazuo Ueda cho biết BoJ sẽ cân nhắc “khả thi và thời điểm” để nâng lãi suất trong các cuộc họp tới. Hiện BoJ đã giữ lãi suất chuẩn ở 0,5% kể từ tháng 1/2025 và đã loại bỏ chính sách giới hạn lợi suất, nhưng ông Ueda thừa nhận khả năng tăng lãi vào cuộc họp tháng 12 hoặc đầu 2026.
Nhiều chuyên gia kỳ vọng rằng lạm phát cao ủng hộ việc BoJ sớm hành động. Ví dụ, Takeshi Minami (Norinchukin Research) cho biết dữ liệu CPI cao gần đây “ủng hộ” khả năng BoJ tăng lãi thêm vào tháng 12 hoặc tháng 1 tới.
Chênh lệch lãi suất giữa Mỹ và Nhật cũng là yếu tố đáng chú ý. Sau khi Fed tại Mỹ (chủ tịch Powell) công bố không cam kết cắt giảm lãi suất trong cuộc họp cuối tháng 10, đồng USD mạnh lên khiến USD/JPY tiếp tục leo thang.
Lưu ý rằng trong 7 tuần qua, dù khoảng cách lãi suất trái phiếu 10 năm Mỹ-Nhật chỉ thu hẹp khoảng 11 điểm cơ bản (do lãi suất JGB tăng), đồng yên vẫn mất khoảng 6% giá trị so với USD. Điều này cho thấy tâm lý thị trường đang xem yên yếu như cơ hội “bán Nhật”, không còn gắn chặt với chênh lệch lãi suất truyền thống.
Trước diễn biến yên mất giá, chính phủ Nhật liên tục cảnh báo về khả năng can thiệp vào thị trường tiền tệ toàn cầu. Ngay đầu tháng 11, Bộ trưởng Tài chính Satsuki Katayama tuyên bố sẽ theo dõi thị trường với “tinh thần cấp bách cao” khi đồng yên biến động mạnh.
Bà Katayama nhắc lại rằng theo tuyên bố chung với Mỹ tháng 9/2025, việc can thiệp chỉ dành cho các “biến động quá mức” mang tính đầu cơ, ngầm ám chỉ kịch bản này luôn được xem xét. Trong các cuộc họp báo ngày 12/11, bà Katayama nhận định các tác động tiêu cực của đồng yên yếu đã “trở nên rõ rệt hơn” những lợi ích truyền thống, khẳng định chính phủ đang “giám sát chặt chẽ” diễn biến tỷ giá.
Cùng ngày, bà lưu ý “gần đây chúng ta chứng kiến các biến động một chiều và mạnh”, viện dẫn đây là lý do để theo dõi kỹ xu hướng này. Đặc biệt, phát biểu của bà vào ngày 21/11 về khả năng can thiệp đã ngay lập tức khiến giá yên hồi phục nhẹ: Katayama nói “can thiệp là một khả năng” nhằm ngăn chặn các biến động quá mức và đầu cơ.
Những tín hiệu này khiến nhà đầu tư cảnh giác, mặc dù đến nay chính quyền Nhật vẫn chưa vào cuộc mua vào hỗ trợ yên kể từ lần can thiệp tháng 7/2024.
Bên cạnh Bộ Tài chính, BoJ cũng để ngỏ khả năng tác động tới thị trường.
Ví dụ, thành viên hội đồng BoJ Junko Koeda nói rằng ngân hàng trung ương sẽ “bước vào nếu lợi suất JGB tăng mạnh”. Thực tế, mỗi lần BoJ mua trái phiếu lâu dài để kìm lợi suất sẽ gia tăng lượng cung tiền, vô tình khiến đồng yên thêm yếu. Nhiều nhà phân tích cho rằng chỉ khi USD/JPY chạm tới mức rất cao (ví dụ 160 yên), Tokyo mới thực hiện can thiệp ngoại hối đáng kể.
Chuyên gia Akira Moroga nói ông chưa thấy chính phủ can thiệp ngay lập tức, nhưng nếu đồng USD tiến gần 160 yên thì đó có thể là “ngưỡng mà Nhật sẽ thực sự cân nhắc can thiệp”. Quan điểm này cũng được Hirofumi Suzuki (Quỹ Tài chính Sompo) chia sẻ, xem 160 yên như “ranh giới” để can thiệp mạnh hơn.
Đồng yên suy yếu có tác động đa chiều đến nền kinh tế Nhật. Về phía tích cực, các doanh nghiệp xuất khẩu lớn (ô tô, linh kiện điện tử…) được hưởng lợi nhờ giá hàng xuất khẩu tính bằng ngoại tệ có lợi hơn.
Thống kê của Nhật cho thấy giá trị xuất khẩu tháng 10/2025 tăng hơn kỳ vọng nhờ cầu thị trường Mỹ và Trung Quốc vững, phần nào phản ánh lợi thế khi yên yếu. Tuy nhiên, xu hướng này chưa đủ để bù đắp chi phí nhập khẩu cao hơn.
Yên yếu khiến giá nguyên liệu và năng lượng nhập khẩu tăng, đẩy chỉ số giá tiêu dùng chung tăng. Đồng yên yếu “giúp tăng cường xuất khẩu nhưng làm tăng chi phí sinh hoạt của người dân thông qua giá nhập khẩu cao hơn”. Người tiêu dùng sẽ cảm nhận rõ giá xăng dầu, hàng tiêu dùng nhập khẩu tăng.
Trên thị trường tài chính, tâm lý cũng bị xáo trộn. Đồng yên giảm mạnh từng khiến cổ phiếu các công ty công nghệ và xuất khẩu Nhật mất điểm (Nikkei có lúc giảm hơn 3% sau bầu cử LDP). Tuy nhiên, dòng vốn ngoại vào chứng khoán Nhật vẫn ở mức cao kỷ lục trong tháng 10/2025 (6,25 nghìn tỷ yên) cho thấy vẫn có nhà đầu tư đánh cược vào tăng trưởng dài hạn tại Nhật.
Dù vậy, các nhà quản lý cảnh báo tình trạng này khó bền. Nếu lợi suất JGB tiếp tục tăng khiến trái phiếu đắt đỏ, các nhà đầu tư sẽ rút dần, đẩy lợi suất trái phiếu còn cao hơn nữa.
Về góc độ phân tích kỹ thuật trong giao dịch, USD/JPY đang duy trì đà tăng mạnh. Cặp tiền này hiện giao dịch quanh ngưỡng kháng cự 154,8–156.0 yên. Các chuyên gia phân tích kỹ thuật của IG cho biết nếu USD/JPY vượt được vùng kháng cự này, mức 158,9 yên (đỉnh tháng 1/2025) sẽ là mục tiêu kế tiếp.
Trên ngưỡng này, họ cảnh báo vùng 160 yên là “ranh giới” mà Tokyo có thể phải can thiệp mạnh hơn. Hiện RSI và một số chỉ báo ngắn hạn đang cho thấy USD/JPY ở vùng quá mua, nên một nhịp điều chỉnh về 153–155 yên là có thể xảy ra nếu có bất kỳ thông tin hỗ trợ cho yên.
Tuy nhiên, trong trường hợp phá vỡ 158,9 yên, cặp tỷ giá này được dự báo dễ dàng mở rộng đà tăng lên 160 yên hoặc xa hơn.
Trong trung – dài hạn, kịch bản cho đồng yên vẫn nhiều thách thức. Một số nhà phân tích nhận định đồng yên đang “mất dần vai trò trú ẩn” trong bối cảnh bất ổn toàn cầu. Xét về chính sách, Tokyo tiếp tục ủng hộ chi tiêu công mạnh tay và thắt chặt ít lắm về mặt tiền tệ; đó là lý do ông Steven Englander (Standard Chartered) cảnh báo đồng yên có “lợi suất cực kỳ thấp cả danh nghĩa lẫn thực” và rất khó hồi phục mạnh.
Hầu hết dự báo chuyên gia hiện vẫn bi quan với “tiền yên” trong ngắn hạn. Theo một số đánh giá trên Bloomberg, USD/JPY có thể còn tiệm cận 160 yên trước cuối năm nếu xu hướng hiện tại duy trì. Đồng ý với điều đó, chuyên gia Anh Jeffrey Halley cũng nhắc mức 160 yên như ngưỡng quan trọng mà BoJ sẽ phải đối mặt.
Trên thực tế, 160 yên được xem là “ranh giới can thiệp” cho Tokyo, tức rủi ro can thiệp của BoJ sẽ rất cao nếu tỷ giá tiếp cận mức này. Nếu USD/JPY tiếp tục đà tăng lên gần 160, áp lực buộc chính phủ Nhật phải vào cuộc sẽ càng lớn.
Tóm lại, xu hướng ngắn hạn của USD/JPY nhiều khả năng vẫn là đi lên. Các nhà đầu tư và giới chính sách sẽ theo dõi chặt chẽ mọi dữ liệu kinh tế lẫn tín hiệu chính sách từ Nhật và Mỹ.
Mọi thay đổi bất ngờ trong lạm phát, tăng trưởng hoặc diễn biến địa chính trị có thể đảo chiều thị trường. Hiện tại, tình hình vẫn đang đặt quyền lực lên các định chế điều hành: nếu BoJ và Bộ Tài chính can thiệp sớm, có thể yên sẽ được hỗ trợ; ngược lại, nếu giữ nguyên lập trường, USD/JPY hoàn toàn có thể thử thách các mức đỉnh như 160, 165.
Dù kịch bản nào xảy ra, đồng yên Nhật vẫn đang ở thế yếu và định hình bởi chính sách kinh tế tiền tệ của Tokyo nhiều hơn là lực cầu an toàn toàn cầu.
Nguồn tham khảo:
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung và không nhằm mục đích (và cũng không nên được coi là) lời khuyên về tài chính, đầu tư hay các lĩnh vực khác để bạn có thể dựa vào. Không có ý kiến nào trong tài liệu này được coi là khuyến nghị từ EBC hoặc tác giả rằng bất kỳ khoản đầu tư, chứng khoán, giao dịch hay chiến lược đầu tư cụ thể nào phù hợp với bất kỳ cá nhân nào.
