Đăng vào: 2025-11-20
Câu hỏi "điều gì ủng hộ đồng đô la Mỹ" vẫn còn dai dẳng, ngay cả nhiều thập kỷ sau khi Hoa Kỳ từ bỏ cơ chế bản vị vàng trước đây. Ngày nay, câu trả lời không phải là một loại hàng hóa như vàng hay bạc; thay vào đó, giá trị của đồng đô la dựa trên nền tảng phức tạp của niềm tin, sức mạnh kinh tế và các cơ chế thể chế.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ xem xét cách đồng đô la Mỹ được hỗ trợ trong thời đại hiện đại, theo dõi quá trình phát triển lịch sử, khám phá các điểm neo hiện tại và đánh giá rủi ro.
Trong phần lớn lịch sử, đồng đô la Mỹ được neo với vàng. Theo hệ thống Bretton Woods (thành lập năm 1944), các ngân hàng trung ương nước ngoài có thể chuyển đổi đô la sang vàng với tỷ giá cố định là 35 đô la Mỹ cho một ounce troy.
Vào tháng 12 năm 1971, sau những áp lực kinh tế, Hiệp định Smithsonian đã định giá lại vàng lên 38 đô la Mỹ một ounce và cho phép các loại tiền tệ biến động trong một biên độ.
Ngay sau đó, Tổng thống Nixon đã chấm dứt việc chuyển đổi trực tiếp đô la sang vàng, một sự kiện được gọi rộng rãi là "Cú sốc Nixon", cuối cùng đã khiến Hoa Kỳ hoàn toàn từ bỏ chế độ bản vị vàng.
Từ năm 1971, đồng đô la Mỹ hoạt động như một tiền tệ pháp định, nghĩa là nó không được hỗ trợ bởi bất kỳ hàng hóa vật chất nào.
Giá trị của nó bắt nguồn từ "niềm tin và uy tín tuyệt đối" của chính phủ Hoa Kỳ, cụ thể là khả năng đánh thuế, thẩm quyền phát hành nợ và yêu cầu pháp lý để chấp nhận nó như một khoản thanh toán.
Nền kinh tế Hoa Kỳ vẫn là một trong những nền kinh tế lớn nhất và ổn định nhất thế giới, với mức độ đa dạng hóa cao trên nhiều lĩnh vực như công nghệ, tài chính, chăm sóc sức khỏe và sản xuất.
Sự ổn định chính trị, pháp quyền và thị trường vốn sâu rộng, thanh khoản càng củng cố thêm niềm tin vào đồng đô la Mỹ.
Bộ Tài chính Hoa Kỳ có thẩm quyền pháp lý để đánh thuế và phát hành nợ. Các nhà đầu tư mua trái phiếu Kho bạc Hoa Kỳ vì chúng được coi là tài sản an toàn và có uy tín.
Quỹ ổn định tỷ giá hối đoái (ESF), một công cụ riêng thuộc Bộ Tài chính để can thiệp ngoại hối, nắm giữ tài sản trị giá khoảng 210 tỷ đô la Mỹ vào cuối năm 2024.
Cục Dự trữ Liên bang tác động đến giá trị đồng đô la thông qua chính sách lãi suất, quản lý nguồn cung tiền và kiểm soát lạm phát, đây là những yếu tố then chốt của chính sách tiền tệ của quốc gia.
Vai trò của nó giúp duy trì niềm tin vào đồng đô la, đặc biệt là trong thời kỳ bất ổn toàn cầu, bằng cách hoạt động như một lực lượng ổn định.
Theo Cục Dự trữ Liên bang, 58% dự trữ ngoại hối toàn cầu được công bố được nắm giữ bằng đô la Mỹ vào năm 2024.
Tuy nhiên, tỷ trọng đô la này đã giảm phần nào. Theo Wolf Street, đến cuối năm 2024, tỷ trọng đô la trong dự trữ ngoại hối được phân bổ đã giảm xuống còn 57,8%, mức thấp nhất kể từ năm 1994.
Theo Brookings, đồng đô la vẫn đóng vai trò quan trọng trong thương mại toàn cầu, dòng vốn và tài chính xuyên biên giới.
Dữ liệu từ báo cáo kinh tế của chính phủ Hoa Kỳ (năm 2025) cho thấy khoảng 54% thương mại quốc tế được lập hóa đơn bằng đô la Mỹ và 64% chứng khoán nợ quốc tế được tính bằng đô la.
Hoa Kỳ vẫn nắm giữ một lượng dự trữ vàng đáng kể, mặc dù nó không được sử dụng để đổi tiền.
Theo dữ liệu có thể truy cập được của Cục Dự trữ Liên bang (năm 2025), Hoa Kỳ nắm giữ hàng triệu ounce vàng nguyên chất, với tỷ lệ thay đổi theo thời gian.
Dữ liệu khảo sát của ngân hàng trung ương (Hội đồng Vàng Thế giới, giữa năm 2025) báo cáo rằng 43% tổng dự trữ được báo cáo (dự trữ ngoại hối toàn cầu + vàng) được tính bằng đô la Mỹ, nhấn mạnh nhu cầu liên tục nhưng đang thay đổi.
Vì Hoa Kỳ phát hành đồng tiền dự trữ chính của thế giới nên họ được hưởng cái mà đôi khi được gọi là "đặc quyền quá đáng": khả năng tài trợ cho các khoản thâm hụt với chi phí tương đối thấp.
Hoa Kỳ được hưởng lợi từ nhu cầu trái phiếu kho bạc toàn cầu mạnh mẽ, giúp duy trì lợi suất ở mức thấp hơn.
Thị trường vốn sâu rộng và sự chấp nhận rộng rãi của đồng đô la khiến chứng khoán Hoa Kỳ có tính thanh khoản cao và hấp dẫn đối với người nắm giữ nước ngoài.
Trong các cuộc khủng hoảng, các nhà đầu tư thường đổ xô đến đồng đô la như một nơi trú ẩn an toàn.
Giá trị đồng đô la phụ thuộc rất nhiều vào niềm tin toàn cầu vào các thể chế và quản lý kinh tế của Hoa Kỳ. Việc mất niềm tin có thể làm suy yếu đồng tiền này.
Các ngân hàng trung ương đã đa dạng hóa dự trữ của mình sang các loại tiền tệ khác và vàng, điều này có thể dần làm giảm sự thống trị của đồng đô la.
Là một loại tiền tệ pháp định, đồng đô la phải chịu rủi ro lạm phát; nếu các chính sách của Cục Dự trữ Liên bang không duy trì được sự ổn định giá cả, sức mua của đồng đô la có thể bị xói mòn.
| Diện mạo | Đô la Mỹ | Các loại tiền tệ chính khác |
|---|---|---|
| Tỷ lệ dự trữ ngoại hối toàn cầu (2024) | ~58% | Euro ~20 %, Yên ~6 %, Nhân dân tệ ~2 % |
| Hóa đơn thương mại toàn cầu | ~54% bằng USD | Các loại tiền tệ khác chiếm tỷ trọng thấp hơn |
| Chứng khoán nợ toàn cầu | ~64% được tính bằng USD | Ít chiếm ưu thế hơn đối với những người khác |
Mặc dù đồng đô la vẫn chiếm ưu thế, nhưng tỷ trọng của nó trong dự trữ ngân hàng trung ương đã giảm nhẹ. Những đổi mới công nghệ và tài chính, chẳng hạn như stablecoin và tiền kỹ thuật số, có thể định hình lại động lực nhu cầu.
Rủi ro chính trị và kinh tế (như thay đổi chính sách tài khóa của chính phủ, biến động địa chính trị hoặc sự suy giảm niềm tin) có thể là những trở ngại tiềm tàng đối với nền tảng hiện tại của đồng đô la.
A1: Không, đồng đô la Mỹ không còn được bảo đảm bằng vàng nữa. Hoa Kỳ đã chấm dứt việc chuyển đổi đô la sang vàng vào năm 1971 và hiện đang vận hành hệ thống tiền tệ fiat.
A2: Điều này có nghĩa là đồng đô la được hỗ trợ bởi khả năng tăng thuế và phát hành nợ của chính phủ Hoa Kỳ, cùng với thẩm quyền pháp lý yêu cầu sử dụng đồng đô la trong các giao dịch.
A3: Các ngân hàng trung ương nắm giữ đồng đô la vì tính ổn định, tính thanh khoản và được sử dụng rộng rãi trong thương mại và tài chính quốc tế, khiến nó trở thành đồng tiền dự trữ được ưa chuộng.
A4: Hoa Kỳ nắm giữ một lượng dự trữ vàng đáng kể, được đo bằng hàng triệu ounce troy nguyên chất, nhưng lượng dự trữ này không trực tiếp hỗ trợ cho đồng tiền lưu hành.
A5: Rủi ro bao gồm mất niềm tin vào các tổ chức của Hoa Kỳ, lạm phát gia tăng và ngân hàng trung ương đa dạng hóa sang các loại tiền tệ hoặc tài sản khác.
Đồng đô la Mỹ ngày nay không được đảm bảo bằng một loại hàng hóa vật chất như vàng. Thay vào đó, sức mạnh của nó đến từ sự kết hợp mạnh mẽ giữa sức mạnh kinh tế, uy tín của các tổ chức và nhu cầu toàn cầu. Niềm tin và uy tín của chính phủ Hoa Kỳ, cùng với thị trường tài chính sâu rộng và việc sử dụng rộng rãi đồng tiền dự trữ, tạo thành nền tảng cho giá trị của đồng đô la.
Mặc dù vẫn còn nhiều thách thức và rủi ro, cấu trúc này đã chứng tỏ được độ bền vững đáng kể và tiếp tục hỗ trợ đồng đô la như một trụ cột của hệ thống tài chính toàn cầu.
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung và không nhằm mục đích (và không nên được coi là) tư vấn tài chính, đầu tư hoặc các hình thức tư vấn khác mà chúng ta nên tin cậy. Không có ý kiến nào trong tài liệu này cấu thành khuyến nghị của EBC hoặc tác giả rằng bất kỳ khoản đầu tư, chứng khoán, giao dịch hoặc chiến lược đầu tư cụ thể nào phù hợp với bất kỳ cá nhân cụ thể nào.
