2025-10-02
Một số nhà giao dịch giống như những thủy thủ đường dài, vạch ra lộ trình trên biển cả mênh mông, hướng đến những chân trời xa xôi. Những người khác giống như những chiếc thuyền cao tốc, lướt đi giữa những con sóng để bắt kịp đà và nhanh chóng đổi hướng. Giao dịch vị thế là chiến lược của thủy thủ; giao dịch lướt sóng là chiến lược của thuyền cao tốc. Mỗi chiến lược đều có nhịp điệu, phần thưởng và rủi ro riêng.
Năm 2025, với thị trường biến động và cơ hội ở khắp mọi nơi, nhiều nhà giao dịch mới và cả những nhà giao dịch kỳ cựu đều tự hỏi: nên áp dụng giao dịch vị thế hay giao dịch lướt sóng? Câu trả lời không phụ thuộc vào những thuật ngữ thông dụng mà phụ thuộc vào cách bạn giao dịch, thời gian bạn có thể dành cho giao dịch và mức độ rủi ro bạn có thể chấp nhận. Để định hướng quyết định của bạn, hãy cùng xem xét những khái niệm này và đi sâu vào so sánh trực tiếp. Dưới đây, chúng tôi so sánh 10 điểm khác biệt chính giữa giao dịch vị thế và giao dịch lướt sóng để giúp bạn lựa chọn sáng suốt và giao dịch rõ ràng.
Giao dịch vị thế là một phong cách giao dịch mà các nhà giao dịch nắm giữ vị thế trong nhiều tuần, nhiều tháng, thậm chí nhiều năm, nhằm mục đích kiếm lời từ các xu hướng thị trường chính thay vì những biến động ngắn hạn. Không giống như giao dịch trong ngày hay thậm chí giao dịch lướt sóng, các nhà giao dịch vị thế ít quan tâm đến những biến động hàng ngày mà tập trung hơn vào các yếu tố vĩ mô: lãi suất, chu kỳ ngành, tăng trưởng lợi nhuận và những thay đổi mang tính cấu trúc của thị trường.
Cách tiếp cận này đòi hỏi sự kiên nhẫn và niềm tin. Một nhà giao dịch vị thế có thể ngồi chờ những đợt thoái lui khiến một nhà giao dịch lướt sóng phải dừng lại. Thay vì phản ứng với mọi đợt giảm giá, họ nhìn vào bức tranh toàn cảnh: dữ liệu kinh tế, các yếu tố cơ bản của công ty, hoặc các sự kiện toàn cầu định hình nhu cầu dài hạn.
Bây giờ chúng ta đã tìm hiểu về giao dịch theo vị thế, hãy cùng làm rõ giao dịch theo xu hướng và xem nó phù hợp như thế nào với bối cảnh giao dịch.
Giao dịch lướt sóng nằm ở giữa phổ giao dịch. Các vị thế thường được giữ trong vài ngày đến vài tuần, nhắm vào các "biến động" giá trung gian xảy ra trong các xu hướng lớn hơn. Các nhà giao dịch lướt sóng chủ yếu dựa vào phân tích kỹ thuật, mô hình biểu đồ, đường trung bình động, chỉ báo động lượng và các mức hỗ trợ/kháng cự để xác định thời điểm vào lệnh và thoát lệnh.
Giao dịch swing có tính chủ động cao hơn giao dịch theo vị thế, nhưng ít hỗn loạn hơn giao dịch trong ngày. Giao dịch swing có thể hấp dẫn những người muốn có nhiều cơ hội giao dịch thường xuyên hơn nhưng không muốn dành từng giây dán mắt vào màn hình. Mục tiêu là nắm bắt những biến động ngắn hạn của thị trường mà không bị mắc kẹt trong sự bất ổn dài hạn.
Để hiểu sâu hơn về sự khác biệt giữa hai phong cách giao dịch phổ biến, điều quan trọng là phải nắm vững khái niệm về một vị thế trong giao dịch. Giao dịch vị thế thường liên quan đến việc giữ các lệnh trong thời gian dài, tập trung vào tầm nhìn đầu tư dài hạn và bỏ qua những biến động nhỏ hàng ngày, trong khi phương pháp còn lại lại chú trọng vào việc tận dụng các biến động theo một hướng cụ thể trên thị trường.
Sự khác biệt rõ ràng nhất giữa giao dịch vị thế và giao dịch lướt sóng là khung thời gian. Người giao dịch vị thế nghĩ theo tháng hoặc thậm chí năm, trong khi người giao dịch lướt sóng nghĩ theo ngày hoặc tuần.
Đối với một nhà giao dịch vị thế, thời gian nắm giữ có thể kéo dài qua chu kỳ lợi nhuận của công ty hoặc thậm chí là các giai đoạn kinh tế vĩ mô. Ví dụ, một nhà giao dịch vị thế vào năm 2020, người tin tưởng vào việc áp dụng năng lượng tái tạo trong dài hạn, có thể đã nắm giữ các quỹ ETF năng lượng sạch trong nhiều năm, chịu đựng những đợt thoái lui nhưng cuối cùng vẫn đi theo xu hướng. Tầm nhìn của họ cho phép họ nắm bắt những chuyển đổi về cấu trúc.
Ngược lại, các nhà giao dịch lướt sóng (swing trader) là những người nắm bắt cơ hội. Họ có thể phát hiện ra một mô hình biểu đồ tăng giá và tham gia giao dịch với mức biến động 10% trong hai tuần. Một khi đạt được mục tiêu đó, họ sẽ thoát ra. Tầm nhìn của họ quá ngắn để lo lắng về xu hướng ngành trong năm năm. Đối với họ, chìa khóa là nắm bắt các sóng trung gian trong một đợt sóng lớn hơn.
Do tầm nhìn khác nhau, tần suất giao dịch giữa giao dịch vị thế và giao dịch lướt sóng rất khác nhau. Các nhà giao dịch vị thế thực hiện tương đối ít giao dịch mỗi năm, trong khi các nhà giao dịch lướt sóng thực hiện nhiều hơn.
Một nhà giao dịch vị thế có thể chỉ đưa ra hàng chục quyết định trong một năm: mua, nắm giữ hoặc bán khi xu hướng đã chín muồi. Tần suất thấp này giúp giảm chi phí giao dịch và giảm thiểu sự mệt mỏi về mặt cảm xúc. Nó cũng giúp việc bám sát các giao dịch dựa trên niềm tin trở nên dễ dàng hơn.
Các công cụ phân tích được sử dụng trong giao dịch theo vị thế so với giao dịch theo xu hướng cũng khác nhau.
Các nhà giao dịch vị thế dựa nhiều vào phân tích cơ bản. Họ có thể đánh giá thu nhập của công ty, xu hướng lãi suất, chính sách của chính phủ và những thay đổi dài hạn của ngành. Biểu đồ của họ có thể hiển thị đường trung bình động 200 ngày hoặc đường xu hướng nhiều năm, nhưng quyết định vẫn dựa trên các yếu tố cơ bản.
Các nhà giao dịch theo xu hướng ngắn hạn phụ thuộc nhiều hơn vào phân tích kỹ thuật. Họ sử dụng các mô hình nến, các chỉ báo dao động như RSI, đường trung bình động như 20 ngày hoặc 50 ngày, và các đợt tăng đột biến khối lượng ngắn hạn để dự đoán các biến động ngắn hạn. Giao dịch của họ thành công hay thất bại dựa trên thời điểm tâm lý thị trường, chứ không phải giá trị sâu sắc của một công ty.
Cả hai cách tiếp cận đều hợp lệ. Một số nhà giao dịch thậm chí còn kết hợp cả hai: một nhà giao dịch vị thế có thể sử dụng các yếu tố cơ bản để chọn tài sản, nhưng lại sử dụng các yếu tố kỹ thuật để tinh chỉnh điểm vào lệnh.
Mức độ chấp nhận rủi ro cần thiết cho giao dịch theo vị thế so với giao dịch theo xu hướng có sự khác biệt đáng kể.
Các nhà giao dịch vị thế phải thoải mái với những đợt sụt giảm tạm thời lớn. Ví dụ, trong giai đoạn tăng trưởng của Tesla từ năm 2019 đến năm 2023, cổ phiếu đã giảm hơn 30% nhiều lần. Một nhà giao dịch lướt sóng có thể đã bị dừng giao dịch, nhưng một nhà giao dịch vị thế đã nắm giữ trong suốt giai đoạn biến động để nắm bắt xu hướng dài hạn. Rủi ro là xu hướng có thể mất nhiều năm mới thành hiện thực, và không phải công ty nào cũng phục hồi.
Các nhà giao dịch lướt sóng phải đối mặt với một rủi ro khác. Mức sụt giảm của họ trên mỗi giao dịch thường nhỏ hơn vì họ đặt mức dừng lỗ chặt chẽ, nhưng giao dịch thường xuyên đồng nghĩa với việc họ có thể tích lũy nhiều khoản lỗ nhỏ. Thách thức là phải đảm bảo rằng các giao dịch thắng lớn hơn các giao dịch thua.
Phân bổ vốn hoạt động khác nhau đối với giao dịch theo vị thế và giao dịch theo xu hướng.
Giao dịch vị thế (position traders) sẽ chiếm dụng vốn trong thời gian dài hơn. Nếu bạn đầu tư 50.000 đô la vào một giao dịch vị thế trên Amazon, bạn có thể sẽ không động đến số vốn đó trong nhiều năm. Điều này không sao nếu bạn có nguồn vốn dồi dào, nhưng có thể gây hạn chế cho các tài khoản nhỏ hơn. Giao dịch vị thế thường đòi hỏi sự kiên nhẫn và vốn lớn hơn để vượt qua biến động mà không bị ép bán.
Các nhà giao dịch lướt sóng (swing traders) quay vòng vốn nhanh hơn. Họ có thể dùng 10.000 đô la cho một giao dịch tương lai đồng trong ba tuần, thoát lệnh với lãi hoặc lỗ, rồi chuyển sang một giao dịch khác. Việc luân chuyển vốn thường xuyên khiến vốn phải hoạt động vất vả hơn, nhưng cũng làm tăng chi phí giao dịch và thuế.
Thách thức về mặt tâm lý trong giao dịch theo vị thế và giao dịch theo xu hướng là khác nhau.
Các nhà giao dịch vị thế cần sự kiên nhẫn và niềm tin. Hãy tưởng tượng việc nắm giữ một cổ phiếu giảm 20% trong một tháng trong khi các tiêu đề báo chí liên tục giật tít về suy thoái. Việc bán tháo trong hoảng loạn sẽ phá hủy chiến lược. Để thành công, các nhà giao dịch vị thế phải tập trung vào các yếu tố cơ bản và tin tưởng vào phân tích của mình ngay cả khi thị trường biến động.
Các nhà giao dịch swing phải đối mặt với thách thức ngược lại. Mối nguy hiểm của họ chính là sự do dự. Khi một mô hình báo hiệu lệnh thoát, họ phải hành động nhanh chóng. Chờ đợi quá lâu có thể biến một giao dịch có lợi nhuận thành thua lỗ. Các nhà giao dịch swing phải quyết đoán, kỷ luật với lệnh dừng lỗ và không nên quá cảm tính khi tiếp tục giao dịch.
Nói tóm lại, giao dịch theo vị thế kiểm tra khả năng không làm gì trong thời gian dài, trong khi giao dịch theo xu hướng kiểm tra khả năng hành động nhanh chóng mà không suy nghĩ quá nhiều.
Không phải tất cả thị trường đều ưa chuộng cả hai phong cách như nhau.
Giao dịch vị thế phát triển mạnh trong môi trường xu hướng. Khi cổ phiếu tăng giá trong nhiều năm, hoặc hàng hóa tăng giá đều đặn do nhu cầu, các nhà giao dịch vị thế sẽ thu được lợi nhuận khổng lồ. Tuy nhiên, trong thị trường đi ngang hoặc biến động, các nhà giao dịch vị thế có thể phải chịu lỗ trong thời gian dài.
Giao dịch swing hiệu quả hơn ở những thị trường có biến động rõ ràng. Nếu S&P 500 dao động trong khoảng 4.200 đến 4.600 điểm trong nhiều tháng, các nhà giao dịch swing có thể kiếm lời từ những biến động lặp lại trong phạm vi đó. Tuy nhiên, khi một cú breakout hoặc breakdown mạnh xảy ra, các nhà giao dịch swing có nguy cơ bị mắc kẹt ở phía bên kia.
Bộ công cụ dành cho nhà giao dịch theo xu hướng và theo vị thế sẽ khác nhau.
Các nhà giao dịch theo vị thế có thể tập trung vào các chỉ số dài hạn:
Đường trung bình động 200 ngày
Biểu đồ mẫu nhiều năm
Dữ liệu kinh tế được công bố như GDP, lạm phát và lãi suất
Tỷ lệ định giá như P/E, P/B hoặc lợi tức cổ tức
Các nhà giao dịch theo xu hướng dựa vào các chỉ báo ngắn hạn:
Đường trung bình động 20 ngày hoặc 50 ngày
Các bộ dao động như RSI hoặc MACD
Các mẫu biểu đồ như cờ, tam giác và đáy đôi
Phân tích khối lượng và động lượng trong ngày
Trọng tâm là tính thời gian. Các nhà giao dịch vị thế đặt câu hỏi: "Cổ phiếu này sẽ ở đâu sau năm năm nữa?" Các nhà giao dịch lướt sóng đặt câu hỏi: "Cổ phiếu này sẽ ở đâu sau năm ngày nữa?"
Chi phí của giao dịch theo vị thế so với giao dịch theo xu hướng là một điểm khác biệt lớn nữa.
Các nhà giao dịch vị thế phải chịu ít hoa hồng và phí hơn vì họ giao dịch ít thường xuyên hơn. Thuế cũng có xu hướng thấp hơn nếu nắm giữ vị thế hơn một năm, đủ điều kiện hưởng lợi nhuận vốn dài hạn tại các thị trường như Hoa Kỳ. Đối với các nhà đầu tư quốc tế, các quy tắc tương tự thường có lợi cho việc nắm giữ dài hạn.
Các nhà giao dịch lướt sóng phải gánh chịu nhiều hoa hồng, chênh lệch giá và nghĩa vụ thuế ngắn hạn hơn. Ngay cả với các nhà môi giới có phí thấp, việc mua bán thường xuyên vẫn làm giảm lợi nhuận. Ở những khu vực pháp lý mà lợi nhuận ngắn hạn bị đánh thuế ở mức cao hơn, sự khác biệt này thậm chí còn rõ rệt hơn.
Vì lý do này, giao dịch lướt sóng đòi hỏi lợi nhuận gộp cao hơn để bù đắp chi phí, trong khi giao dịch theo vị thế có thể đạt được lợi nhuận ròng khá với ít giao dịch hơn.
Cuối cùng, lối sống đóng vai trò quan trọng trong việc lựa chọn.
Giao dịch theo vị thế phù hợp với những người không thể theo dõi thị trường hàng ngày. Một chuyên gia toàn thời gian với ít thời gian rảnh rỗi có thể kiểm tra biểu đồ hàng tuần, điều chỉnh thỉnh thoảng mà vẫn có lợi nhuận. Giao dịch theo vị thế ít căng thẳng hơn và ít tốn thời gian sử dụng màn hình hơn.
Giao dịch swing đòi hỏi sự tập trung cao độ. Các nhà giao dịch cần theo dõi biến động hàng ngày, điều chỉnh mức dừng lỗ và nắm bắt các thiết lập một cách nhanh chóng. Phương pháp này phù hợp với những người coi thị trường như một nghề thủ công hàng ngày hoặc có lịch trình linh hoạt.
Không có giải pháp nào vượt trội hơn về mặt tuyệt đối, nó phụ thuộc vào tính cách, khả năng sẵn sàng và khả năng chịu đựng sự không chắc chắn của bạn.
Người tham gia thị trường áp dụng chiến lược bám theo xu hướng thị trường thường tìm kiếm các dấu hiệu rõ ràng của sự dịch chuyển giá và theo dõi chúng để tối đa hóa lợi nhuận. Để làm được điều này, việc đánh giá đúng các xu hướng chung của thị trường là yếu tố then chốt, giúp họ xác định thời điểm vào và thoát lệnh một cách tối ưu nhất. Mỗi phương pháp đều đòi hỏi một tư duy và cách tiếp cận khác nhau để thành công.
Tesla đã tăng trưởng mạnh mẽ từ năm 2019 đến năm 2023, giá trị tăng gấp bội bất chấp biến động mạnh. Một nhà giao dịch vị thế nắm giữ cổ phiếu trong suốt thời gian qua đã nắm bắt được xu hướng chuyển đổi của xe điện. Họ đã bỏ qua những đợt thoái lui từ 20 đến 30%, thay vào đó tập trung vào sự tăng trưởng của việc áp dụng xe điện và sự hỗ trợ từ chính sách của chính phủ. Điều này cho thấy sự kiên nhẫn sẽ mang lại lợi ích như thế nào trong giao dịch vị thế.
Giá đồng đã biến động nhiều lần trong năm 2023 khi các nhà giao dịch phản ứng với dữ liệu nhu cầu của Trung Quốc và lo ngại về nguồn cung toàn cầu. Các nhà giao dịch lướt sóng tham gia sau khi giá giảm và thoát ra gần ngưỡng kháng cự có thể nắm bắt được biến động 10 đến 15% trong vòng vài tuần. Đây chính là bản chất của giao dịch lướt sóng: nắm bắt những đợt bùng nổ ngắn hạn trong các xu hướng lớn hơn.
Một số nhà giao dịch kết hợp cả hai. Ví dụ, một nhà đầu tư có thể nắm giữ Amazon như một vị thế giao dịch vì sự thống trị thương mại điện tử dài hạn của công ty này, nhưng cũng có thể giao dịch lướt sóng khi giá giảm ngắn hạn. Phong cách giao dịch kết hợp này cho phép tham gia vào cả hai kênh đầu tư nhưng đòi hỏi sự tách biệt chặt chẽ giữa vốn và kỷ luật.
Cuộc tranh luận giữa giao dịch theo vị thế và giao dịch lướt sóng không phải là về đúng hay sai mà là về sự phù hợp. Chiến lược tốt nhất là chiến lược phù hợp với tính cách, mục tiêu và nguồn lực của bạn. Để tìm hiểu sâu hơn, chúng ta hãy cùng phân tích thành những cân nhắc thực tế.
Kiên nhẫn và cam kết về thời gian : Nếu bạn coi trọng sự kiên nhẫn, ít căng thẳng và ít quyết định hơn, giao dịch vị thế có thể là lựa chọn tốt hơn. Nó cho phép bạn thoát khỏi những ồn ào thị trường hàng ngày và tập trung vào các xu hướng kinh tế vĩ mô, các yếu tố cơ bản của công ty hoặc những thay đổi trong toàn ngành. Các nhà đầu tư thích "mua và nắm giữ" với niềm tin chắc chắn thường thấy giao dịch vị thế phù hợp với tính cách của họ.
Nhận diện Hành động và Mô hình : Nếu bạn tập trung vào hành động, nhận diện mô hình và các cơ hội thường xuyên hơn, giao dịch lướt sóng có thể hấp dẫn hơn. Các nhà giao dịch lướt sóng phân tích các thiết lập kỹ thuật, chỉ báo động lượng và các chất xúc tác ngắn hạn. Chiến lược của họ đòi hỏi nhiều thời gian hơn trên màn hình và ra quyết định nhanh hơn, phù hợp với những nhà giao dịch thích nhịp độ hoạt động của thị trường hàng ngày hoặc hàng tuần.
Lối sống và mức độ căng thẳng : Lịch trình hàng ngày và khả năng chịu đựng căng thẳng của bạn cũng quyết định mức độ phù hợp. Những chuyên gia bận rộn không thể theo dõi biểu đồ liên tục có thể có xu hướng giao dịch theo vị thế. Mặt khác, những người có lịch trình linh hoạt và thích quản lý giao dịch chủ động có thể sẽ thích giao dịch theo xu hướng.
Khả năng chịu đựng rủi ro : Giao dịch theo vị thế đòi hỏi khả năng chịu đựng những đợt sụt giảm lớn, tin tưởng vào xu hướng dài hạn. Giao dịch theo xu hướng thường hạn chế thua lỗ trên mỗi giao dịch nhưng có thể bao gồm một loạt các đợt sụt giảm nhỏ. Phong cách quản lý rủi ro nào bạn cảm thấy dễ kiểm soát hơn là yếu tố quyết định quan trọng.
Nhiều nhà giao dịch hiện đại kết hợp cả hai. Họ giữ một danh mục đầu tư cốt lõi cho các giao dịch vị thế dài hạn, đồng thời phân bổ một phần nhỏ hơn cho các giao dịch lướt sóng. Chiến lược kết hợp này mang lại sự ổn định của niềm tin dài hạn trong khi vẫn thỏa mãn cơn khát lợi nhuận ngắn hạn.
Giao dịch theo vị thế có thể tạo thành mỏ neo của danh mục đầu tư, gắn liền với các chủ đề dài hạn.
Giao dịch theo xu hướng có thể mang tính chiến thuật, mang lại lợi nhuận cao hơn trong thị trường biến động hoặc có biên độ dao động.
Kết hợp cả hai sẽ đảm bảo sự cân bằng, với sự đa dạng về thời gian đầu tư và phong cách rủi ro.
Tùy thuộc. Giao dịch theo vị thế có thể mang lại tổng lợi nhuận lớn hơn nếu bạn nắm bắt xu hướng dài hạn, nhưng giao dịch lướt sóng có thể mang lại những khoản lợi nhuận nhỏ hơn thường xuyên. Cả hai đều phụ thuộc vào tính kỷ luật và kỹ năng.
Giao dịch lướt sóng thường gặp rủi ro thường xuyên hơn do giao dịch chủ động, trong khi giao dịch vị thế có nguy cơ thua lỗ lớn hơn. Cả hai đều không phải là không có rủi ro, rủi ro phụ thuộc vào việc thực hiện.
Có. Nhiều nhà giao dịch nắm giữ kết hợp nhiều loại lệnh: lệnh dài hạn cùng với lệnh giao dịch ngắn hạn. Điều quan trọng là phải có quy tắc rõ ràng để tránh nhầm lẫn giữa hai loại lệnh này.
Giao dịch theo vị thế và giao dịch lướt sóng là hai mặt của một đồng xu. Một mặt đòi hỏi sự kiên nhẫn và tầm nhìn, mặt còn lại đòi hỏi sự nhanh nhạy và thời điểm. Trong thị trường biến động năm 2025, cách tiếp cận thông minh nhất có lẽ là hiểu rõ cả hai, chọn phong cách phù hợp với tính cách của bạn, hoặc kết hợp chúng một cách chu đáo. Bằng cách đó, bạn không chỉ điều chỉnh phong cách giao dịch của mình cho phù hợp với thị trường mà còn với chính mình.
Dù bạn chọn cách thức nào, việc xây dựng chiến lược giao dịch riêng dựa trên mục tiêu và khả năng chịu rủi ro của bản thân là cực kỳ cần thiết. Một yếu tố không thể thiếu để duy trì sự ổn định và tăng trưởng lợi nhuận bền vững là kỹ năng quản lý vốn hiệu quả. Điều này giúp bảo vệ tài khoản khỏi những rủi ro không lường trước và đảm bảo sự phát triển lâu dài trong quá trình tham gia thị trường tài chính.
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung và không nhằm mục đích (và không nên được coi là) tư vấn tài chính, đầu tư hoặc các hình thức tư vấn khác mà chúng ta nên tin cậy. Không có ý kiến nào trong tài liệu này cấu thành khuyến nghị của EBC hoặc tác giả rằng bất kỳ khoản đầu tư, chứng khoán, giao dịch hoặc chiến lược đầu tư cụ thể nào phù hợp với bất kỳ cá nhân cụ thể nào.
