Đăng vào: 2025-11-18
Thị trường chứng khoán châu Á đồng loạt chìm trong sắc đỏ trong phiên giao dịch ngày 18/11, dẫn đầu là chỉ số Nikkei 225 của Nhật Bản lao dốc hơn 3% do lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản tăng vọt lên mức cao nhất trong nhiều thập kỷ. Đồng thời, đà tăng của lợi suất đã giúp đồng yen Nhật đảo chiều tăng giá sau chuỗi suy yếu kéo dài, khiến tỷ giá USD/JPY hạ nhiệt khỏi vùng đỉnh nhiều tháng.
Đà bán tháo cổ phiếu công nghệ từ Phố Wall đêm qua cũng lan sang châu Á, trong bối cảnh giới đầu tư toàn cầu thận trọng trước loạt sự kiện kinh tế quan trọng sắp diễn ra. Các thị trường từ Tokyo, Seoul đến Sydney đều chứng kiến áp lực bán mạnh; chỉ số KOSPI của Hàn Quốc sụt hơn 3%, còn S&P/ASX 200 của Úc rơi xuống mức thấp nhất trong vòng 5 tháng.
Những biến động dồn dập này phản ánh tâm lý e ngại rủi ro gia tăng trên phạm vi toàn cầu. Nhà đầu tư vừa phải đối mặt với môi trường lãi suất biến động mạnh, vừa đánh giá lại triển vọng tăng trưởng của nhóm cổ phiếu công nghệ và chờ đợi các tín hiệu chính sách tiền tệ mới từ các ngân hàng trung ương.
Các ý chính:
Nikkei 225 của Nhật Bản giảm hơn 3% – phiên giảm mạnh nhất trong nhiều tháng – khi lợi suất trái phiếu chính phủ nước này tăng vọt do lo ngại về kế hoạch tài khóa mở rộng của tân Thủ tướng Sanae Takaichi.
Lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật kỳ hạn 20 năm và 30 năm leo lên mức cao nhất kể từ cuối thập niên 1990, làm dấy lên lo ngại về gánh nặng nợ công và khả năng Ngân hàng Trung ương Nhật Bản phải thắt chặt chính sách tiền tệ sớm hơn dự kiến.
Đồng yen Nhật nhận được lực đỡ đáng kể: sau nhiều ngày suy yếu, đồng yen đảo chiều tăng giá, kéo tỷ giá USD/JPY giảm về quanh mức 155, nhất là khi Bộ Tài chính Nhật Bản tuyên bố “hết sức lo ngại” về biến động tỷ giá.
Cổ phiếu công nghệ châu Á lao dốc theo đà bán tháo trên Phố Wall; chỉ số KOSPI (Hàn Quốc) mất 3,3%, Hang Seng (Hong Kong) giảm 1,9% khi nhóm chip và internet bị xả hàng trước thềm báo cáo của Nvidia.
S&P/ASX 200 của Úc trượt 2,2%, chạm đáy 5 tháng do tâm lý né tránh rủi ro lan rộng và Ngân hàng Dự trữ Úc tỏ ra thận trọng về việc cắt giảm lãi suất.
Giới đầu tư tập trung theo dõi loạt sự kiện then chốt cuối tuần này: báo cáo thu nhập quý III của Nvidia, biên bản họp tháng 10 của Fed, số liệu việc làm Mỹ được công bố sau thời gian trì hoãn, cùng kết quả kinh doanh của các hãng bán lẻ lớn như Walmart, Home Depot và Target.
Thị trường chứng khoán châu Á đồng loạt giảm mạnh trong phiên 18/11, chịu ảnh hưởng từ cả yếu tố nội tại khu vực và xu hướng trên Phố Wall.
Tại Nhật Bản, chỉ số Nikkei 225 đóng cửa sụt hơn 3% xuống khoảng 48.750 điểm – mức giảm sâu nhất kể từ đầu năm nay. Chỉ số Topix cũng giảm hơn 2%. Đà lao dốc này diễn ra trong bối cảnh lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản tăng vọt, chạm mốc cao chưa từng thấy trong nhiều thập kỷ, khiến nhà đầu tư lo ngại chi phí vốn tăng sẽ ảnh hưởng tiêu cực tới định giá cổ phiếu.
Thủ tướng mới của Nhật Bản, bà Sanae Takaichi, được cho là sắp công bố gói kích thích kinh tế đầu tiên trong nhiệm kỳ, làm dấy lên lo ngại về việc chính phủ sẽ phải tăng vay nợ để tài trợ cho chi tiêu.
Thông tin kinh tế cho thấy GDP Nhật Bản quý III bất ngờ suy giảm mạnh cũng khiến giới phân tích dự báo chính quyền Takaichi sẽ bơm thêm tiền kích thích, thậm chí cân nhắc giảm thuế để hỗ trợ nhu cầu tiêu dùng.
Những tín hiệu này càng củng cố quan điểm rằng Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) có thể phải đối mặt áp lực nâng lãi suất sớm hơn, làm đảo lộn kỳ vọng thị trường.
Các áp lực trên thị trường trái phiếu đã nhanh chóng lan sang thị trường cổ phiếu.
Lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật tăng đồng nghĩa chi phí vay mượn của doanh nghiệp tăng và sức ép lãi suất đè nặng lên nền kinh tế. Nhà đầu tư lớn bắt đầu rút tiền khỏi các tài sản rủi ro, dẫn đến tình trạng bán tháo cổ phiếu diện rộng.
Ngay cả hiệu ứng thường thấy là đồng yen suy yếu giúp nâng đỡ xuất khẩu cũng không phát huy, do lần này thị trường nhìn nhận sự mất giá của yen là dấu hiệu bất ổn chính sách hơn là yếu tố hỗ trợ lợi nhuận doanh nghiệp.
Thêm vào đó, quan hệ ngoại giao căng thẳng Nhật – Trung cũng góp phần ảnh hưởng tâm lý: những phát ngôn cứng rắn của Tokyo về vấn đề Đài Loan đã gặp phản ứng từ Bắc Kinh, bao gồm việc Trung Quốc ngừng cho phép phát hành một số bộ phim Nhật Bản trên thị trường nước này.
Điều này đã khiến cổ phiếu các hãng phim lớn của Nhật như Toei và Toho giảm mạnh trong phiên, tạo thêm sức ép lên thị trường chứng khoán Tokyo.
Không chỉ Nhật Bản, các thị trường lớn khác trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương cũng đồng loạt đi xuống.
Tại Hàn Quốc, chỉ số KOSPI lao dốc 3,3%, mức giảm trong ngày mạnh nhất trong vòng gần một năm. Sự sụt giảm này chủ yếu đến từ nhóm cổ phiếu công nghệ và bán dẫn – vốn chiếm tỷ trọng lớn trong KOSPI.
Hai “gã khổng lồ” chip là Samsung Electronics và SK Hynix lần lượt mất 1,5% và 4% giá trị. Nhà đầu tư Hàn Quốc tỏ ra thận trọng trước khả năng các cổ phiếu trí tuệ nhân tạo đã bị đẩy giá quá cao, nhất là khi Nvidia – công ty dẫn đầu về chip AI – sắp công bố báo cáo tài chính.
Tương tự, tại Hong Kong, chỉ số Hang Seng giảm khoảng 1,9%, với cổ phiếu công nghệ Trung Quốc và các hãng thiết bị điện tử nằm trong nhóm giảm mạnh. Cổ phiếu Xiaomi (hãng điện thoại và thiết bị thông minh) rớt hơn 3% trước thềm báo cáo lợi nhuận quý III của hãng, cho thấy tâm lý né tránh rủi ro của giới đầu tư đối với ngành công nghệ.
Tại Úc, thị trường chứng khoán cũng không nằm ngoài xu hướng suy giảm chung.
Chỉ số S&P/ASX 200 trên sàn Sydney giảm 2,2%, chạm mức thấp nhất trong gần 5 tháng qua. Đà giảm bao trùm nhiều nhóm ngành từ ngân hàng đến khai khoáng.
Theo hãng tin ABC News, chỉ số ASX 200 thậm chí có thời điểm rơi xuống 8.450 điểm trong phiên, trước khi hồi phục nhẹ và chốt ngày ở mức 8.469 điểm. Tính rộng ra, thị trường chứng khoán Úc đã mất hơn 7% giá trị chỉ trong vòng một tháng trở lại đây.
Các chuyên gia nhận định nhà đầu tư đang trong trạng thái “bán tháo phòng vệ”, tức ưu tiên giảm nắm giữ cổ phiếu trước những bất định phía trước. Biên bản cuộc họp tháng 11 của Ngân hàng Dự trữ Australia (RBA) công bố cùng ngày cho thấy RBA vẫn thận trọng về việc nới lỏng chính sách, chưa sẵn sàng cắt giảm lãi suất sớm.
Quan điểm thận trọng này đã tước đi hy vọng hỗ trợ cho thị trường, góp phần đẩy ASX 200 giảm sâu thêm.
Sự sụt giảm mạnh của thị trường chứng khoán Nhật Bản, được thể hiện qua chỉ số thị trường chứng khoán Nikkei, là một dấu hiệu rõ ràng về áp lực kinh tế vĩ mô. Đồng thời, biến động của cặp USD JPY cũng phản ánh những lo ngại về chính sách tiền tệ và sự ổn định của khu vực.
Nguyên nhân trực tiếp gây ra cú sốc trên thị trường Nhật Bản lần này là đà tăng bùng nổ của lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản.
Ngay từ đầu tuần, lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 20 năm đã vượt ngưỡng 2,8%, mức cao nhất kể từ năm 1999, trong khi lợi suất trái phiếu 30 năm nhảy vọt lên khoảng 3,3% – tiệm cận mức kỷ lục lịch sử.
Chỉ riêng trong phiên 18/11, lợi suất trái phiếu 30 năm của Nhật tăng thêm 18 điểm cơ bản (0,18 điểm %), còn lợi suất kỳ hạn 20 năm tăng 14 điểm cơ bản. Đây là những biến động hiếm thấy ở thị trường vốn được coi là ổn định như trái phiếu Nhật, phản ánh tâm lý nhà đầu tư đang bất an về triển vọng tài khóa và tiền tệ của nước này.
Theo phân tích của giới chuyên gia, có hai lý do chính khiến trái phiếu Nhật Bản bị bán tháo mạnh, đẩy lợi suất lên cao.
Thứ nhất là lo ngại về chính sách tài khóa: Tân Thủ tướng Sanae Takaichi theo đuổi chương trình kích thích kinh tế lớn nhằm kéo Nhật Bản thoát khỏi giảm phát và suy giảm tăng trưởng.
Chính phủ của bà dự kiến công bố một gói chi tiêu khổng lồ, dự tính hàng chục nghìn tỷ yen, trong khi nguồn thu ngân sách hạn hẹp đồng nghĩa với việc phải phát hành thêm trái phiếu để vay nợ. Triển vọng nguồn cung trái phiếu gia tăng khiến giới đầu tư trái phiếu yêu cầu mức lợi suất cao hơn để chấp nhận nắm giữ nợ chính phủ, dẫn tới làn sóng bán ra và lợi suất tăng nhanh.
Thứ hai, chính sách tiền tệ của BOJ có khả năng đảo chiều: Lạm phát tại Nhật Bản đã tiến sát mục tiêu 2%, Thống đốc Kazuo Ueda từng úp mở rằng BOJ có thể nâng lãi suất ngay từ tháng 12 nếu áp lực giá cả duy trì.
Tuy nhiên, Thủ tướng Takaichi và Bộ trưởng Tài chính Satsuki Katayama lại công khai bày tỏ quan điểm muốn duy trì lãi suất thấp cho đến khi lạm phát đạt mục tiêu một cách bền vững. Sự thiếu rõ ràng trong định hướng chính sách khiến thị trường trái phiếu rơi vào trạng thái “mất niềm tin vào người cầm lái” – nhà đầu tư bán tháo trái phiếu vì lo ngại chính phủ và ngân hàng trung ương chưa phối hợp chặt chẽ để ổn định thị trường.
Hệ quả của việc lợi suất trái phiếu tăng vọt biểu hiện rõ nét trên toàn thị trường tài chính Nhật Bản.
Trước hết, chi phí vay của chính phủ sẽ đội lên đáng kể, gây áp lực cho ngân sách trong dài hạn. Mỗi khi lợi suất tăng, Chính phủ Nhật Bản sẽ khó khăn hơn khi phát hành trái phiếu mới do phải chấp nhận lãi cao để thu hút người mua.
Giới phân tích cảnh báo đây là dấu hiệu niềm tin của nhà đầu tư vào tình hình tài khóa Nhật Bản đang suy giảm. Bên cạnh đó, lãi suất dài hạn tăng còn kéo mặt bằng lãi suất cho vay trong nền kinh tế đi lên, đe dọa phục hồi kinh tế mong manh sau đại dịch.
Doanh nghiệp Nhật sẽ phải đối mặt với chi phí vốn đắt đỏ hơn, ảnh hưởng tiêu cực đến kế hoạch đầu tư mở rộng. Thị trường chứng khoán phản ứng tiêu cực hoàn toàn phù hợp với lý thuyết tài chính: khi lãi suất phi rủi ro (risk-free rate) tăng, định giá cổ phiếu (vốn dựa trên dòng tiền chiết khấu) sẽ bị điều chỉnh giảm.
Đặc biệt, nhóm cổ phiếu công nghệ tăng trưởng cao – vốn nhạy cảm với lãi suất – đã bị “đưa lên thớt” trong phiên vừa qua. Chỉ số Nasdaq của Mỹ giảm gần 1% đêm 17/11 đã tạo tiền đề cho làn sóng bán tháo cổ phiếu công nghệ châu Á sáng 18/11.
Tại Nhật, các cổ phiếu công nghệ lớn như SoftBank (tập đoàn đầu tư công nghệ) cắm đầu giảm gần 6%, những cổ phiếu sản xuất chip như Tokyo Electron hay Advantest rớt giá trên 4-5%. Điều này cho thấy lợi suất trái phiếu tăng không chỉ là câu chuyện của riêng thị trường nợ, mà đã lan sang làm suy yếu cả thị trường cổ phiếu và các tài sản rủi ro khác.
Một tác động quan trọng khác của việc lợi suất trái phiếu Nhật Bản tăng mạnh là sự thay đổi chiều hướng của tỷ giá đồng yen.
Trong nhiều tuần trước, đồng yen Nhật (JPY) liên tục trượt giá so với đồng USD, do chênh lệch lãi suất giữa Mỹ và Nhật Bản ở mức cao đã khuyến khích các hoạt động carry trade – nhà đầu tư vay yen lãi suất thấp để mua tài sản sinh lời bằng USD.
Tỷ giá USD/JPY có thời điểm vượt 155,3, chạm ngưỡng yếu nhất của đồng yen kể từ tháng 2/2025. Tuy nhiên, trước cú sốc trên thị trường trái phiếu Nhật, đồng yen đã bất ngờ nhận được lực hỗ trợ và bắt đầu mạnh lên.
Lợi suất nội địa tăng khiến việc nắm giữ tài sản bằng yen trở nên hấp dẫn hơn, đồng thời làm giảm phần nào sức hút của các giao dịch bán khống yen để đầu tư ra nước ngoài. Kết thúc ngày 18/11, tỷ giá USD/JPY đã giảm về quanh mức 154,5-155,0, giảm đáng kể so với vùng đỉnh thiết lập đầu tuần.
Theo hãng tin AP, trong sáng 18/11 đồng USD đã “hạ nhiệt” từ mức 155,26 yen xuống 155,08 yen. Mặc dù đồng yen vẫn ở vùng thấp trong lịch sử, việc nó ngừng rơi tự do và hồi phục nhẹ cho thấy tác động rõ rệt từ diễn biến trên thị trường trái phiếu.
Bên cạnh yếu tố thị trường, tín hiệu can thiệp từ chính phủ Nhật Bản cũng góp phần củng cố đà tăng của đồng yen.
Ngày 18/11, Bộ trưởng Tài chính Nhật Satsuki Katayama phát biểu rằng bà “hết sức lo ngại” trước mức độ biến động gần đây của tỷ giá yen. Giới phân tích nhìn nhận đây là lời cảnh báo ngầm rằng Bộ Tài chính có thể can thiệp nếu đồng yen tiếp tục mất giá quá nhanh.
Thực tế, vào năm ngoái, Nhật Bản từng nhiều lần can thiệp thị trường ngoại hối khi USD/JPY vượt ngưỡng 150 và 160, với việc Ngân hàng Trung ương bán USD mua vào yen để kéo tỷ giá xuống. Lần này, ngưỡng 155+ đã kích hoạt sự cảnh giác cao từ các nhà chức trách.
Cùng với đó, quan điểm thiên về thắt chặt hơn của BOJ (với khả năng tăng lãi suất sớm) cũng làm giới đầu cơ phải đánh giá lại chiến lược. Nhiều quỹ đầu cơ quốc tế thời gian qua đặt cược lớn vào xu hướng yen suy yếu; nhưng khi lợi suất trái phiếu Nhật tăng mạnh và rủi ro can thiệp lớn dần, họ buộc phải mua vào yen để đóng trạng thái, tạo nên một vòng xoáy củng cố đà tăng cho đồng tiền này.
Một báo cáo từ SPI Asset Management mô tả hình ảnh giới đầu tư “chạy trước cả băng hình tua nhanh đến cảnh ngân hàng can thiệp” – tức thị trường đã sớm phản ánh khả năng sẽ có hành động từ phía nhà chức trách Nhật.
Dù vậy, giới chuyên gia cũng lưu ý rằng đồng yen chưa thoát khỏi áp lực giảm giá.
Chỉ số DXY đo sức mạnh của đồng USD vẫn duy trì gần mức đỉnh một tuần, cho thấy đồng bạc xanh vẫn khá vững do kỳ vọng kinh tế Mỹ. Hơn nữa, khoảng cách lãi suất Mỹ – Nhật vẫn rất lớn (Fed Funds ~4% so với lãi suất chính sách BOJ -0,1%), nên các giao dịch chênh lệch lãi suất vẫn có cơ sở tồn tại.
Việc yen mạnh lên trong phiên vừa qua chủ yếu do các yếu tố ngắn hạn: lợi suất JGB tăng đột biến và tín hiệu cảnh báo từ Tokyo. Nếu những yếu tố này không kéo dài, xu hướng chính của USD/JPY có thể lại quay về với đà tăng (yen yếu đi).
Nhiều nhà phân tích kỳ vọng BOJ sẽ có động thái cụ thể trong cuộc họp chính sách tháng 12 sắp tới để xoa dịu tình hình – có thể là nâng lãi suất hoặc nới biên độ kiểm soát lợi suất – nhằm ngăn chặn đà bán tháo trái phiếu và đỡ giá cho đồng yen.
Trước mắt, thị trường tiền tệ sẽ tiếp tục biến động theo từng phát ngôn của quan chức Nhật cũng như diễn biến lợi suất toàn cầu, trong đó ngưỡng 155 JPY/USD đang trở thành “lằn ranh đỏ” mà Bộ Tài chính Nhật đặc biệt quan tâm.
Động thái tăng vọt của lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản là yếu tố then chốt đằng sau sự hỗn loạn này. Để hiểu rõ hơn về tác động của nó, việc nắm vững khái niệm về trái phiếu là cần thiết.
Sự thay đổi trong lợi suất thường báo hiệu sự điều chỉnh trong kỳ vọng thị trường về lạm phát và vai trò của BoJ trong việc duy trì ổn định.
Không chỉ các yếu tố khu vực, xu hướng thị trường toàn cầu cũng đang bất lợi cho chứng khoán châu Á.
Đêm 17/11 (giờ Mỹ), thị trường chứng khoán Mỹ tiếp tục chứng kiến đà bán tháo ở nhóm cổ phiếu công nghệ. Chỉ số Nasdaq Composite giảm 0,8% trong phiên, kéo dài chuỗi điều chỉnh từ đỉnh cao kỷ lục lập hồi cuối tháng 10.
Hai chỉ số còn lại là S&P 500 và Dow Jones cũng lần lượt mất 0,9% và 1,2% giá trị. Làn sóng chốt lời tập trung vào nhóm cổ phiếu công nghệ cao, đặc biệt là các cổ phiếu hưởng lợi từ trí tuệ nhân tạo (AI). Theo Reuters, nhiều quỹ đầu tư lớn đã giảm tỷ trọng ở những cổ phiếu thuộc nhóm “Magnificent Seven” (7 đại gia công nghệ Mỹ) trong quý vừa qua, trong đó có Nvidia, Amazon, Alphabet, Meta… do lo ngại định giá đã quá cao.
Việc hàng loạt cổ phiếu AI đồng loạt điều chỉnh làm dấy lên câu hỏi liệu thị trường có đang ở giai đoạn bong bóng công nghệ. Bitcoin – một tài sản rủi ro khác từng tăng mạnh – cũng tiếp tục lao dốc dưới mốc 95.000 USD, xoá sạch thành quả từ đầu năm, cho thấy tâm lý né tránh các tài sản đầu cơ đang lan rộng.
Trong bối cảnh đó, nhà đầu tư toàn cầu đang hướng sự chú ý đặc biệt đến báo cáo lợi nhuận quý III của Nvidia, dự kiến công bố sau khi thị trường Mỹ đóng cửa ngày 19/11 (giờ địa phương).
Nvidia không chỉ là công ty chip hàng đầu thế giới về công nghệ AI, mà còn là cổ phiếu có vốn hóa lớn nhất thị trường toàn cầu hiện nay (trị giá xấp xỉ 5 nghìn tỷ USD). Suốt ba năm qua, Nvidia là tâm điểm của “cơn sốt AI”, với giá cổ phiếu tăng vọt nhờ nhu cầu chip phục vụ học máy, dữ liệu lớn bùng nổ.
Tuy nhiên, chính điều này làm dấy lên lo ngại về định giá quá cao: hệ số P/E của Nvidia đã lên tới mức cao chưa từng có, và nhiều nhà đầu tư lo sợ một “bong bóng AI” đang hình thành. Một số quỹ phòng hộ lớn đã âm thầm chốt lời cổ phiếu Nvidia trong quý III vừa qua. Hiệu ứng từ những động thái này phần nào lý giải việc cổ phiếu Nvidia đã giảm gần 2% trong phiên 17/11 dù chưa có tin xấu cụ thể.
Báo cáo sắp tới của Nvidia được giới phân tích mô tả là “make-or-break” – có thể quyết định cục diện cho xu hướng thị trường công nghệ hiện tại.
Nếu kết quả kinh doanh và dự báo tương lai của Nvidia tích cực, nó sẽ trấn an nhà đầu tư rằng nhu cầu AI vẫn đang tăng trưởng bền vững, từ đó giúp ổn định giá cổ phiếu công nghệ sau đợt điều chỉnh. Ngược lại, chỉ cần Nvidia cho thấy dấu hiệu chững lại trong đà tăng doanh thu hoặc tỏ ra thận trọng về triển vọng, thị trường có thể phản ứng tiêu cực mạnh.
“Chỉ một dấu hiệu trục trặc nhỏ ở động cơ tăng trưởng AI cũng đủ để rút cạn không khí khỏi thị trường cổ phiếu châu Á” – trang FXStreet bình luận hình ảnh về mức độ chi phối của Nvidia hiện nay. Quả thực, không chỉ các công ty chip như ở Hàn Quốc hay Đài Loan, mà cả những tập đoàn công nghệ viễn thông, phần mềm khắp châu Á cũng đang “nín thở” chờ tin từ Nvidia.
Chỉ sau đó vài giờ, thị trường sẽ đón nhận thêm một phép thử khác từ Mỹ: báo cáo việc làm (Nonfarm Payrolls) tháng 9 – số liệu đã bị trì hoãn do chính phủ Mỹ đóng cửa, nay được công bố vào ngày 21/11. Đây là báo cáo có thể làm thay đổi đáng kể kỳ vọng về chính sách lãi suất của Fed trong tháng 12 tới.
Với chừng ấy yếu tố rủi ro treo lơ lửng, không ngạc nhiên khi nhà đầu tư châu Á chọn cách giảm tỷ trọng cổ phiếu và nắm tiền mặt chờ qua thời điểm nhiều biến số này. Các chuyên gia mô tả tâm lý thị trường lúc này là “phòng thủ thận trọng”, khi mà mọi nhịp hồi phục ngắn đều bị bán xuống ngay và mỗi đợt tăng tạm thời đều “có tội cho đến khi chứng minh được vô tội”.
Song song với biến động thị trường, tuần này giới đầu tư còn hướng đến tín hiệu từ Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) về lộ trình lãi suất.
Tối 19/11 (theo giờ Việt Nam), Fed sẽ công bố biên bản cuộc họp tháng 10 – cuộc họp mà Fed đã quyết định cắt giảm lãi suất lần thứ hai trong năm 2025. Thông thường, biên bản sẽ cho thấy quan điểm chi tiết của các quan chức Fed, mức độ đồng thuận hay chia rẽ về quyết định chính sách vừa qua, cũng như cách họ đánh giá nền kinh tế.
Ngay sau cuộc họp tháng 10, Chủ tịch Jerome Powell đã cảnh báo rằng quyết định hạ lãi suất trong tháng 12 “còn xa mới chắc chắn” và Fed sẽ tùy thuộc vào số liệu kinh tế. Thực tế, nội bộ Fed đang có sự phân hóa: một số quan chức có xu hướng “diều hâu” hơn lo ngại lạm phát vẫn cao, trong khi số khác thiên về “bồ câu” chú trọng dấu hiệu suy yếu của thị trường lao động.
Chẳng hạn, Chủ tịch Fed San Francisco Mary Daly – trước đây ủng hộ mạnh mẽ việc hạ lãi suất – gần đây lại tỏ ra do dự, cho rằng còn quá sớm để quyết định chính sách tháng 12. Trái lại, Chủ tịch Fed Minneapolis Neel Kashkari thừa nhận ông đã phản đối việc cắt giảm lãi suất hồi tháng 10 vì kinh tế vẫn khá vững. Những quan điểm trái chiều này báo hiệu khả năng cao sẽ có thêm bất đồng (dissent) trong cuộc họp tháng 12 nếu Fed tiếp tục giảm lãi suất.
Đáng chú ý, kỳ vọng của thị trường về việc Fed cắt giảm lãi suất vào tháng 12 đã giảm sút mạnh trong vài tuần qua.
Vào đầu tháng 10, giới giao dịch gần như tin chắc Fed sẽ hạ lãi suất vào cuối năm, với xác suất ước tính lên tới khoảng 90%. Tuy nhiên, theo Reuters, đến giữa tháng 11, xác suất này đã tụt xuống dưới 50% – chỉ còn khoảng 40% khả năng Fed sẽ giảm lãi suất trong cuộc họp ngày 10/12.
Sự thay đổi này phản ánh những dữ liệu kinh tế gần đây của Mỹ vẫn tương đối khả quan, và đặc biệt là việc chính phủ Mỹ đóng cửa kéo dài đã làm chậm trễ việc công bố các báo cáo quan trọng. Chính vì thiếu thông tin trong suốt thời gian shutdown, Fed có ít cơ sở hơn để tiếp tục nới lỏng chính sách.
Nhiều quan chức đã phát tín hiệu muốn “đợi thêm dữ liệu” trước khi hành động. Chẳng hạn, báo cáo CPI và số liệu việc làm chính thức của Mỹ đã bị hoãn, khiến bức tranh kinh tế chưa rõ ràng. Nhà đầu tư nhận ra rằng Fed có lý do chính đáng để tạm ngừng chu kỳ cắt giảm nếu không có đủ bằng chứng suy giảm kinh tế.
Trên thị trường tương lai lãi suất, mức cược cho phương án “giữ nguyên lãi suất” tháng 12 đang ngang ngửa phương án “cắt giảm”, biến quyết định sắp tới thành một “trò tung đồng xu” khó đoán.
Những ngày tới, các dữ liệu dồn dập hậu shutdown sẽ đóng vai trò then chốt định hướng kỳ vọng chính sách.
Báo cáo việc làm tháng 9 của Mỹ (dự kiến công bố ngày 21/11) được nhận định là mảnh ghép quan trọng nhất.
Nếu báo cáo cho thấy thị trường lao động vẫn tăng trưởng tốt, Fed nhiều khả năng sẽ “án binh bất động” trong tháng 12 do lo ngại lạm phát có thể trỗi dậy nếu nới lỏng sớm. Ngược lại, một báo cáo việc làm cực yếu có thể thúc đẩy Fed cắt lãi suất nhằm hỗ trợ nền kinh tế khỏi suy thoái.
Bên cạnh đó, doanh số bán lẻ mùa lễ và báo cáo kết quả kinh doanh từ các hãng bán lẻ lớn như Walmart, Target, Home Depot trong tuần này cũng phần nào phác họa sức khỏe chi tiêu của người dân Mỹ. Tất cả sẽ được Fed cân nhắc trước thềm cuộc họp tháng 12.
Các chuyên gia kinh tế nhấn mạnh rằng Fed hiện “dữ liệu đến đâu, hành động đến đó” (data-dependent) ở mức cao độ, nên bất kỳ thông tin bất ngờ nào trong tuần này cũng có thể làm đảo lộn hoàn toàn cục diện dự báo lãi suất.
Nhà đầu tư do vậy tỏ ra thận trọng, hạn chế đặt cược một chiều vào hướng đi của Fed. Điều này thể hiện rõ ở diễn biến thị trường trái phiếu Mỹ: lợi suất trái phiếu Kho bạc kỳ hạn 10 năm của Mỹ dao động nhẹ quanh 4,13%, gần như “án binh” chờ tin, trong khi lợi suất ngắn hạn 2 năm cũng ổn định ở mức ~3,6%.
Mặt khác, chỉ số Dollar Index của đồng USD đã phục hồi lên 99,5 điểm, chấm dứt chuỗi giảm 4 ngày liên tiếp nhờ kỳ vọng Fed sẽ không vội nới lỏng.
Các nhà đầu tư hiện đang dõi theo sát sao phản ứng của Ngân hàng Nhật Bản (BoJ) đối với tình hình này. Bất kỳ sự thay đổi nào trong chính sách điều hành tiền tệ của BoJ, dù là về lãi suất hay chương trình mua tài sản, đều có thể tạo ra những làn sóng lớn trên thị trường tài chính toàn cầu.
Sau phiên giao dịch đầy biến động này, giới đầu tư đang hướng tầm nhìn về những sự kiện then chốt ngay trước mắt để tìm kiếm manh mối cho hướng đi sắp tới của thị trường.
Báo cáo lợi nhuận của Nvidia sẽ là phép thử đầu tiên. Nếu kết quả tích cực vượt dự báo, nó có thể thổi một luồng sinh khí mới vào nhóm cổ phiếu công nghệ toàn cầu, giúp ổn định lại tâm lý vừa bị lung lay. Ngược lại, nếu Nvidia gây thất vọng, làn sóng bán tháo cổ phiếu AI có thể còn tiếp diễn và chứng khoán châu Á sẽ khó tránh khỏi ảnh hưởng tiêu cực trong những phiên tới.
Tiếp đó, biên bản họp Fed và báo cáo việc làm Mỹ sẽ lần lượt được “bật đèn xanh”. Những thông tin này sẽ định hình kỳ vọng lãi suất, qua đó tác động đến dòng vốn trên thị trường thế giới. Chỉ cần Fed tỏ ra thận trọng hơn hoặc số liệu kinh tế cho thấy Mỹ chưa yếu như dự lo ngại, kỳ vọng cắt giảm lãi suất có thể tiếp tục lùi xa, tạo sức ép lên chứng khoán nhưng hỗ trợ cho đồng USD.
Đối với Nhật Bản, tâm điểm chú ý là cách phản ứng của các nhà hoạch định chính sách trước biến động vừa qua.
Thủ tướng Takaichi và Thống đốc Ueda đã có cuộc gặp đầu tiên vào chiều 18/11, và thị trường đang chờ xem liệu có tín hiệu nào cho thấy chính phủ và BOJ sẽ phối hợp để xoa dịu “cơn địa chấn” trên thị trường trái phiếu hay không.
Nếu BOJ úp mở khả năng điều chỉnh chính sách Yield Curve Control (kiểm soát đường cong lợi suất) hoặc nâng lãi suất sớm, điều đó có thể giúp hạ nhiệt đà tăng của lợi suất và bình ổn phần nào thị trường chứng khoán, nhưng đồng thời cũng có thể khiến đồng yen tăng giá mạnh hơn.
Ngược lại, nếu chưa có động thái rõ ràng, nhà đầu tư có thể tiếp tục thử thách ngưỡng chịu đựng của nhà chức trách bằng cách bán tháo thêm trái phiếu hoặc đầu cơ vào khả năng can thiệp tiền tệ.
Tình hình hiện nay đặt nhà đầu tư trước nhiều ẩn số. Chiến lược phổ biến được khuyến nghị là tạm thời giữ vị thế phòng thủ, hạn chế dùng đòn bẩy và chờ qua giai đoạn nhiều sự kiện rủi ro cao này.
Tuy nhiên, một số cơ hội cũng có thể xuất hiện: ví dụ, đợt điều chỉnh sâu có thể mở ra điểm mua cho những cổ phiếu có nền tảng tốt nhưng bị bán tháo quá mức. Các chuyên gia khuyên nhà đầu tư nên theo dõi sát các tín hiệu vĩ mô và phát ngôn từ giới chức trong những ngày tới, bởi mỗi thông tin đều có khả năng đảo ngược tâm lý thị trường.
Trong ngắn hạn, thị trường tài chính được dự báo vẫn biến động mạnh và thận trọng là không thừa. Song về dài hạn, sau cơn chao đảo này, nếu lãi suất dần ổn định và bong bóng công nghệ (nếu có) được xì hơi một cách có trật tự, thị trường có thể thiết lập mặt bằng cân bằng mới. Lúc đó, niềm tin sẽ dần trở lại, tạo tiền đề cho những bước phục hồi bền vững hơn cho chứng khoán châu Á lẫn toàn cầu.
Nguồn tham khảo:
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung và không nhằm mục đích (và cũng không nên được coi là) lời khuyên về tài chính, đầu tư hay các lĩnh vực khác để bạn có thể dựa vào. Không có ý kiến nào trong tài liệu này được coi là khuyến nghị từ EBC hoặc tác giả rằng bất kỳ khoản đầu tư, chứng khoán, giao dịch hay chiến lược đầu tư cụ thể nào phù hợp với bất kỳ cá nhân nào.
