Đăng vào: 2025-12-26
Tỷ giá hối đoái thả nổi là tỷ giá tiền tệ biến động tự do dựa trên cung và cầu trên thị trường giao dịch tiền tệ toàn cầu.
Chính phủ và ngân hàng trung ương không ấn định tỷ giá ở một mức cố định. Thay vào đó, tỷ giá thay đổi suốt cả ngày khi các nhà giao dịch, công ty, nhà đầu tư và ngân hàng mua và bán tiền tệ.
Hầu hết các loại tiền tệ chính trên thế giới hiện nay đều sử dụng hệ thống tỷ giá thả nổi. Cách tiếp cận này trở nên phổ biến sau sự sụp đổ của hệ thống tỷ giá cố định Bretton Woods vào đầu những năm 1970, một sự thay đổi được các tổ chức như Quỹ Tiền tệ Quốc tế ủng hộ.
Tỷ giá hối đoái thả nổi là tỷ giá tiền tệ được thiết lập bởi thị trường, chứ không phải bởi chính phủ hay ngân hàng trung ương. Tỷ giá này tăng hoặc giảm dựa trên cung và cầu trên thị trường ngoại hối.
Khi nhu cầu đối với đồng tiền của một quốc gia tăng lên, tỷ giá hối đoái sẽ tăng. Khi nhu cầu giảm xuống, tỷ giá hối đoái sẽ giảm.
Việc liên tục điều chỉnh theo dòng chảy thương mại, đầu tư và tin tức chính là điều khiến tỷ giá hối đoái "thả nổi".
Tỷ giá hối đoái thả nổi không phải lúc nào cũng giống nhau. Trên thị trường thực tế, có hai loại chính.
Trong chế độ tỷ giá thả nổi tự do, tỷ giá hối đoái gần như hoàn toàn được quyết định bởi thị trường. Giá cả tăng hoặc giảm dựa trên cung và cầu, tin tức và hoạt động của nhà đầu tư. Chính phủ và ngân hàng trung ương không can thiệp thường xuyên.
Trong chế độ tỷ giá thả nổi có kiểm soát, tỷ giá hối đoái vẫn biến động theo thị trường trong hầu hết thời gian. Tuy nhiên, các cơ quan chức năng có thể can thiệp đôi khi nếu biến động giá trở nên quá mạnh hoặc không ổn định. Mục tiêu là để ổn định thị trường, chứ không phải để cố định tỷ giá ở một mức cụ thể.
Sự khác biệt này giúp giải thích tại sao một số loại tiền tệ thả nổi di chuyển tự do mỗi ngày, trong khi những loại khác đôi khi lại thể hiện dấu hiệu hỗ trợ hoặc kiểm soát chính thức trong những thời kỳ căng thẳng.
Đối với các nhà giao dịch, tỷ giá hối đoái thả nổi tạo ra cả cơ hội và rủi ro.
Giá cả biến động liên tục, ngay cả khi không có các sự kiện tin tức lớn.
Các báo cáo kinh tế, bình luận của ngân hàng trung ương và tin tức địa chính trị có thể gây ra những thay đổi nhanh chóng.
Biến động có thể tăng mạnh trong thời gian công bố dữ liệu hoặc khi xảy ra khủng hoảng.
Đây là lý do tại sao các nhà giao dịch theo dõi sát sao lịch kinh tế, tin tức và tâm lý đám đông trên thị trường khi giao dịch các loại tiền tệ có tỷ giá thả nổi.
| Tính năng | Tỷ giá hối đoái thả nổi | Tỷ giá hối đoái cố định |
|---|---|---|
| Ai là người quyết định giá cả? | Cung và cầu thị trường | Chính phủ hoặc ngân hàng trung ương |
| Sự vận động hàng ngày | Không thay đổi | Hạn chế hoặc không có |
| Vai trò của ngân hàng trung ương | Ảnh hưởng gián tiếp | Điều khiển trực tiếp |
| Ví dụ | USD, EUR, JPY | Một số loại tiền tệ được neo hoặc quản lý |
Một đặc điểm nổi bật của tỷ giá hối đoái thả nổi là khả năng phản ứng nhanh chóng với thông tin mới. Giá cả điều chỉnh theo thời gian thực khi các nhà giao dịch xử lý tin tức và thay đổi kỳ vọng của họ.
1. Dữ liệu kinh tế : Khi các dữ liệu kinh tế bất ngờ tác động đến thị trường, tỷ giá hối đoái thường biến động chỉ trong vài giây. Ví dụ, nếu chỉ số lạm phát được công bố cao hơn dự kiến, các nhà giao dịch có thể dự đoán lãi suất sẽ tăng. Điều này thường làm tăng nhu cầu đối với loại tiền tệ đó và đẩy tỷ giá hối đoái lên.
2. Các sự kiện chính trị : Các sự kiện chính trị cũng rất quan trọng. Bầu cử, thay đổi chính sách hoặc căng thẳng địa chính trị có thể làm gia tăng sự bất ổn. Khi niềm tin giảm sút, các nhà đầu tư có thể chuyển tiền từ một loại tiền tệ sang loại tiền tệ khác mà họ cho là an toàn hơn. Sự dịch chuyển nhu cầu này gây ra những biến động giá nhanh chóng.
3. Các cú sốc toàn cầu : Các cú sốc toàn cầu, chẳng hạn như khủng hoảng tài chính hoặc những thay đổi đột ngột về giá năng lượng, có thể khuếch đại những biến động này. Trong một hệ thống tỷ giá thả nổi, tỷ giá hối đoái đóng vai trò như một van điều áp. Thay vì các chính phủ bảo vệ một mức giá cố định, đồng tiền sẽ hấp thụ cú sốc bằng cách giảm hoặc tăng giá.
Đối với các nhà giao dịch, điều này có nghĩa là tỷ giá hối đoái thả nổi phản ánh thực tế hiện tại mọi lúc. Giá cả có thể thay đổi nhanh chóng, nhưng chúng cũng cung cấp các tín hiệu rõ ràng về cách thị trường đánh giá rủi ro, tăng trưởng và sự ổn định hiện nay.
Đồng đô la Mỹ biến động tự do so với các đồng tiền khác. Khi dữ liệu lạm phát của Mỹ cao hơn dự kiến, các nhà giao dịch có thể kỳ vọng lãi suất sẽ tăng. Điều này thường làm tăng nhu cầu đối với đồng đô la, đẩy tỷ giá hối đoái của nó tăng cao chỉ trong vài phút.
Đồng yên Nhật cũng là một loại tiền tệ thả nổi. Trong thời kỳ thị trường toàn cầu căng thẳng, các nhà đầu tư thường mua yên vì cho rằng đó là tài sản an toàn. Nhu cầu tăng cao có thể nhanh chóng làm tăng giá trị đồng yên, ngay cả khi không có bất kỳ hành động nào từ ngân hàng trung ương Nhật Bản.
Úc xuất khẩu một lượng lớn quặng sắt và than đá. Khi giá cả hàng hóa toàn cầu tăng, nhu cầu xuất khẩu của Úc cũng tăng theo. Điều này có thể làm tăng nhu cầu đối với đồng AUD, khiến đồng tiền này tăng giá trong hệ thống tỷ giá thả nổi.
Cung và cầu: Yếu tố cốt lõi quyết định giá trị của một loại tiền tệ thả nổi dựa trên nhu cầu của người mua và người bán.
Thị trường ngoại hối (Forex) : Là thị trường toàn cầu nơi tỷ giá hối đoái thả nổi được hình thành thông qua hoạt động giao dịch liên tục.
Tăng giá tiền tệ: Khi một đồng tiền thả nổi tăng giá trị do nhu cầu mạnh hơn.
Mất giá tiền tệ : Xảy ra khi một loại tiền tệ thả nổi giảm giá trị do nhu cầu suy yếu.
Biến động tỷ giá hối đoái : Tốc độ và biên độ thay đổi giá trong hệ thống tiền tệ thả nổi.
Tỷ giá thả nổi cho phép các nền kinh tế điều chỉnh một cách tự nhiên theo những thay đổi trong thương mại, dòng vốn và tăng trưởng kinh tế. Nếu nhu cầu xuất khẩu giảm, đồng tiền có thể suy yếu và giúp hàng xuất khẩu cạnh tranh hơn. Sự linh hoạt này làm giảm nhu cầu can thiệp liên tục của chính phủ.
Đúng vậy, nhưng là gián tiếp. Ngân hàng trung ương có thể thay đổi lãi suất, đưa ra định hướng chính sách hoặc mua bán tài sản. Những hành động này ảnh hưởng đến hành vi của nhà đầu tư, từ đó tác động đến nhu cầu tiền tệ. Tuy nhiên, họ không đảm bảo một mức giá cố định trong hệ thống tỷ giá thả nổi.
Trong giao dịch hàng ngày, đúng vậy. Tỷ giá thả nổi biến động liên tục, trong khi tỷ giá cố định duy trì gần mức mục tiêu. Tuy nhiên, hệ thống tỷ giá cố định có thể gặp phải những biến động mạnh đột ngột nếu tỷ giá cố định bị phá vỡ. Hệ thống tỷ giá thả nổi phân bổ các điều chỉnh theo thời gian thay vì trì hoãn chúng.
Khi một đồng tiền mạnh lên, hàng nhập khẩu trở nên rẻ hơn nhưng hàng xuất khẩu có thể trở nên đắt hơn đối với người mua nước ngoài. Khi một đồng tiền yếu đi, hàng xuất khẩu thường trở nên cạnh tranh hơn, trong khi hàng nhập khẩu lại đắt hơn. Những thay đổi này ảnh hưởng đến lạm phát, hoạt động cán cân thương mại và lợi nhuận của doanh nghiệp.
Điều đó phụ thuộc vào việc kiểm soát rủi ro và thời điểm. Tỷ giá thả nổi tạo ra sự biến động giá đều đặn, điều mà các nhà giao dịch có thể tận dụng. Đồng thời, những tin tức bất ngờ có thể gây ra thua lỗ nhanh chóng nếu rủi ro không được quản lý tốt. Hiểu được lý do tại sao giá cả biến động là điều thiết yếu.
Trong những trường hợp cực đoan, chính phủ có thể tạm thời can thiệp trong thời kỳ khủng hoảng. Điều này thường chỉ diễn ra trong ngắn hạn. Về lâu dài, cấu trúc kinh tế vẫn mang tính tự do, với phần lớn công việc được thực hiện bởi các lực lượng thị trường.
Tỷ giá hối đoái thả nổi được thiết lập bởi thị trường, chứ không phải bằng sắc lệnh. Nó tăng giảm theo các dữ liệu kinh tế, kỳ vọng về lãi suất, thương mại toàn cầu và niềm tin của nhà đầu tư.
Đối với các nhà giao dịch, hệ thống này tạo ra sự biến động và cơ hội liên tục, nhưng cũng đòi hỏi kỷ luật, sự chuẩn bị và hiểu biết rõ ràng về những yếu tố thúc đẩy nhu cầu tiền tệ.
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung và không được xem là (và không nên được coi là) lời khuyên về tài chính, đầu tư hoặc bất kỳ lời khuyên nào khác mà bạn nên dựa vào. Không có ý kiến nào được đưa ra trong tài liệu này cấu thành khuyến nghị của EBC hoặc tác giả rằng bất kỳ khoản đầu tư, chứng khoán, giao dịch hoặc chiến lược đầu tư cụ thể nào là phù hợp với bất kỳ cá nhân cụ thể nào.
