เผยแพร่เมื่อ: 2025-12-26
อัปเดตเมื่อ: 2025-12-29
ระบบอัตราแลกเปลี่ยนลอยตัว (Floating Exchange Rate) คือราคาของสกุลเงินที่เคลื่อนไหวอย่างเสรีตามกลไกอุปสงค์และอุปทานในตลาดอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศ
รัฐบาลและธนาคารกลางจะไม่กำหนดค่าเงินให้อยู่ในระดับตายตัว แต่ปล่อยให้อัตราแลกเปลี่ยนเปลี่ยนแปลงตลอดทั้งวัน ตามการซื้อขายของนักเทรด บริษัท นักลงทุน และสถาบันการเงินต่าง ๆ
ในปัจจุบัน สกุลเงินหลักของโลกส่วนใหญ่ใช้ระบบอัตราแลกเปลี่ยนลอยตัว ระบบนี้เริ่มแพร่หลายหลังจากการล่มสลายของระบบอัตราแลกเปลี่ยนคงที่ Bretton Woods ในช่วงต้นทศวรรษ 1970 ซึ่งการเปลี่ยนผ่านดังกล่าวได้รับการสนับสนุนจากองค์กรระหว่างประเทศอย่างกองทุนการเงินระหว่างประเทศ (International Monetary Fund: IMF)
อัตราแลกเปลี่ยนลอยตัว คือราคาของสกุลเงินที่ถูกกำหนดโดยตลาด ไม่ใช่โดยรัฐบาลหรือธนาคารกลาง ค่าเงินจะปรับขึ้นหรือลงตามอุปสงค์และอุปทานในตลาดเงินตราต่างประเทศ
เมื่อความต้องการถือครองสกุลเงินของประเทศใดเพิ่มขึ้น อัตราแลกเปลี่ยนของสกุลเงินนั้นก็จะปรับตัวสูงขึ้น ในทางกลับกัน หากความต้องการลดลง ค่าเงินก็จะอ่อนค่าลง
การปรับตัวอย่างต่อเนื่องตามการค้า การลงทุน และข่าวสารทางเศรษฐกิจนี้เอง ที่ทำให้อัตราแลกเปลี่ยนถูกเรียกว่า “ลอยตัว”
ระบบอัตราแลกเปลี่ยนลอยตัวไม่ได้มีรูปแบบเดียวทั้งหมด ในตลาดจริงสามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทหลัก
ในระบบลอยตัวเสรี ค่าเงินจะถูกกำหนดเกือบทั้งหมดโดยกลไกตลาด ราคาจะปรับขึ้นหรือลงตามอุปสงค์และอุปทาน ข่าวสาร และพฤติกรรมของนักลงทุน รัฐบาลและธนาคารกลางจะไม่เข้าแทรกแซงตลาดเป็นประจำ
ในระบบลอยตัวแบบมีการจัดการ ค่าเงินยังคงเคลื่อนไหวตามกลไกตลาดเป็นหลัก แต่ภาครัฐหรือธนาคารกลางอาจเข้ามาแทรกแซงเป็นครั้งคราว หากการเคลื่อนไหวของราคาเกิดความผันผวนรุนแรงหรือไม่เสถียร เป้าหมายของการแทรกแซงคือเพื่อรักษาเสถียรภาพของตลาด ไม่ใช่การตรึงค่าเงินให้อยู่ในระดับใดระดับหนึ่ง
ความแตกต่างนี้ช่วยอธิบายได้ว่า เหตุใดสกุลเงินลอยตัวบางสกุลจึงเคลื่อนไหวอย่างเสรีในแต่ละวัน ขณะที่บางสกุลอาจแสดงสัญญาณของการดูแลหรือควบคุมจากภาครัฐในช่วงที่ตลาดเผชิญแรงกดดันสูง
สำหรับนักเทรด ระบบอัตราแลกเปลี่ยนลอยตัวสร้างทั้งโอกาส และความเสี่ยงไปพร้อมกัน
ราคาเคลื่อนไหวอยู่ตลอดเวลา แม้ในช่วงที่ไม่มีข่าวเศรษฐกิจสำคัญ
รายงานข้อมูลเศรษฐกิจ คำแถลงของธนาคารกลาง และข่าวการเมืองระหว่างประเทศ สามารถทำให้ราคาเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว
ความผันผวนอาจเพิ่มขึ้นอย่างรุนแรงในช่วงการประกาศตัวเลขเศรษฐกิจหรือในภาวะวิกฤต
ด้วยเหตุนี้ นักเทรดจึงต้องติดตามปฏิทินเศรษฐกิจ ข่าวสาร และบรรยากาศของตลาด (Market Sentiment) อย่างใกล้ชิด เมื่อทำการซื้อขายสกุลเงินที่อยู่ภายใต้ระบบอัตราแลกเปลี่ยนลอยตัว
| คุณสมบัติ | อัตราแลกเปลี่ยนลอยตัว | อัตราแลกเปลี่ยนคงที่ |
|---|---|---|
| ผู้กำหนดราคา | กลไกอุปสงค์และอุปทานของตลาด | รัฐบาลหรือธนาคารกลาง |
| การเคลื่อนไหวรายวัน | เคลื่อนไหวตลอดเวลา | จำกัดหรือแทบไม่เคลื่อนไหว |
| บทบาทของธนาคารกลาง | อิทธิพลทางอ้อม | การควบคุมโดยตรง |
| ตัวอย่าง | USD, EUR, JPY | สกุลเงินที่ตรึงหรือผูกค่าเงินบางประเทศ |
หนึ่งในลักษณะเด่นของระบบอัตราแลกเปลี่ยนลอยตัวคือ การตอบสนองต่อข้อมูลใหม่อย่างรวดเร็ว ราคาในตลาดจะปรับเปลี่ยนแบบเรียลไทม์ เมื่อผู้เทรดรับรู้ข่าวสารและปรับความคาดหวังของตน
1. ข้อมูลเศรษฐกิจ : เมื่อข้อมูลเศรษฐกิจออกมาแตกต่างจากที่ตลาดคาดการณ์ ค่าเงินมักจะเคลื่อนไหวภายในไม่กี่วินาที ตัวอย่างเช่น หากตัวเลขเงินเฟ้อออกมาสูงกว่าคาด นักเทรดอาจคาดว่าธนาคารกลางจะปรับขึ้นอัตราดอกเบี้ย ส่งผลให้ความต้องการสกุลเงินนั้นเพิ่มขึ้น และค่าเงินแข็งค่าขึ้น
2. เหตุการณ์ทางการเมือง : เหตุการณ์ทางการเมืองก็มีผลอย่างมาก การเลือกตั้ง การเปลี่ยนนโยบาย หรือความตึงเครียดทางภูมิรัฐศาสตร์ สามารถเพิ่มความไม่แน่นอนในตลาดได้ เมื่อความเชื่อมั่นลดลง นักลงทุนอาจย้ายเงินออกจากสกุลเงินหนึ่งไปยังสกุลเงินที่มองว่าปลอดภัยกว่า การเปลี่ยนแปลงของอุปสงค์นี้ทำให้ราคาเคลื่อนไหวอย่างรวดเร็ว
3. วิกฤตการณ์ระดับโลก : เหตุการณ์ระดับโลก เช่น วิกฤตการเงิน หรือการเปลี่ยนแปลงราคาพลังงานอย่างฉับพลัน สามารถขยายความผันผวนของค่าเงินได้ ในระบบลอยตัว ค่าเงินทำหน้าที่เสมือน “วาล์วระบายแรงกดดัน” แทนที่รัฐบาลจะต้องปกป้องราคาคงที่ ค่าเงินจะปรับตัวขึ้นหรือลงเพื่อดูดซับแรงกระแทกจากภายนอก
สำหรับนักเทรด สิ่งนี้หมายความว่าอัตราแลกเปลี่ยนลอยตัวสะท้อนสภาพความเป็นจริงของตลาดในปัจจุบันอยู่เสมอ แม้ราคาจะเปลี่ยนแปลงรวดเร็ว แต่ก็ให้สัญญาณที่ชัดเจนเกี่ยวกับมุมมองของตลาดต่อความเสี่ยง การเติบโต และเสถียรภาพในขณะนั้น
ดอลลาร์สหรัฐเป็นสกุลเงินที่ใช้อัตราแลกเปลี่ยนลอยตัว เมื่อข้อมูลเงินเฟ้อของสหรัฐฯ ออกมาสูงกว่าที่ตลาดคาดการณ์ นักเทรดมักคาดหวังว่าอัตราดอกเบี้ยจะปรับตัวสูงขึ้น ส่งผลให้ความต้องการถือครองดอลลาร์เพิ่มขึ้น และดันค่าเงินดอลลาร์แข็งค่าขึ้นได้ภายในเวลาไม่กี่นาที
เงินเยนญี่ปุ่นก็เป็นสกุลเงินลอยตัวเช่นกัน ในช่วงที่ตลาดการเงินโลกเผชิญความตึงเครียด นักลงทุนมักเข้าซื้อเงินเยนในฐานะสินทรัพย์ปลอดภัย ส่งผลให้ความต้องการเพิ่มขึ้นและทำให้ค่าเงินเยนแข็งค่าขึ้นอย่างรวดเร็ว แม้ธนาคารกลางญี่ปุ่นจะยังไม่ได้ดำเนินการใด ๆ
ออสเตรเลียเป็นประเทศผู้ส่งออกแร่เหล็กและถ่านหินในปริมาณมาก เมื่อราคาสินค้าโภคภัณฑ์ในตลาดโลกปรับตัวสูงขึ้น ความต้องการสินค้าส่งออกของออสเตรเลียก็เพิ่มขึ้นตามไปด้วย ซึ่งส่งผลให้ความต้องการดอลลาร์ออสเตรเลียสูงขึ้น และทำให้ค่าเงินแข็งค่าภายใต้ระบบอัตราแลกเปลี่ยนลอยตัว
อุปสงค์และอุปทาน: แรงขับเคลื่อนหลักที่กำหนดราคาของสกุลเงินลอยตัว โดยขึ้นอยู่กับความต้องการซื้อและขายของผู้เข้าร่วมตลาด
ตลาดแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศ (Forex) : ตลาดการเงินระดับโลกที่อัตราแลกเปลี่ยนลอยตัวถูกกำหนดผ่านการซื้อขายอย่างต่อเนื่อง
การแข็งค่าของสกุลเงิน: ภาวะที่สกุลเงินลอยตัวมีมูลค่าสูงขึ้น จากความต้องการที่แข็งแกร่งมากขึ้น
การอ่อนค่าของสกุลเงิน : ภาวะที่สกุลเงินลอยตัวมีมูลค่าลดลง เนื่องจากความต้องการในตลาดลดลง
ความผันผวนของอัตราแลกเปลี่ยน : ความเร็วและขนาดของการเปลี่ยนแปลงราคาของสกุลเงินในระบบอัตราแลกเปลี่ยนลอยตัว
ระบบอัตราแลกเปลี่ยนลอยตัวช่วยให้เศรษฐกิจสามารถปรับตัวได้อย่างเป็นธรรมชาติต่อการเปลี่ยนแปลงด้านการค้า กระแสเงินทุน และการเติบโตทางเศรษฐกิจ หากความต้องการสินค้าส่งออกลดลง ค่าเงินสามารถอ่อนค่าลงเพื่อช่วยเพิ่มความสามารถในการแข่งขันของการส่งออก ความยืดหยุ่นนี้ช่วยลดความจำเป็นที่รัฐบาลต้องเข้าแทรกแซงตลาดอยู่ตลอดเวลา
ได้ แต่เป็นอิทธิพลทางอ้อม ธนาคารกลางสามารถปรับอัตราดอกเบี้ย ให้แนวทางนโยบาย หรือซื้อขายสินทรัพย์ทางการเงิน การดำเนินการเหล่านี้ส่งผลต่อพฤติกรรมของนักลงทุน และท้ายที่สุดก็ส่งผลต่อความต้องการสกุลเงิน อย่างไรก็ตาม ธนาคารกลางจะไม่รับประกันระดับค่าเงินที่ตายตัวในระบบลอยตัว
ในแง่ของการซื้อขายรายวัน ใช่ ระบบลอยตัวมีการเคลื่อนไหวของราคาอย่างต่อเนื่อง ขณะที่ระบบคงที่มักเคลื่อนไหวใกล้ระดับเป้าหมาย แต่ระบบคงที่อาจเผชิญการปรับตัวรุนแรงในครั้งเดียว หากการตรึงค่าเงินถูกยกเลิก ระบบลอยตัวจะกระจายการปรับตัวออกไปตามเวลา แทนที่จะเลื่อนการปรับตัวไปเกิดขึ้นในจุดเดียว
เมื่อค่าเงินแข็งค่า สินค้านำเข้าจะมีราคาถูกลง แต่สินค้าส่งออกอาจมีราคาสูงขึ้นสำหรับผู้ซื้อจากต่างประเทศ ในทางกลับกัน เมื่อค่าเงินอ่อนค่า สินค้าส่งออกมักมีความสามารถในการแข่งขันมากขึ้น ขณะที่สินค้านำเข้าจะมีต้นทุนสูงขึ้น การเปลี่ยนแปลงเหล่านี้ส่งผลต่อเงินเฟ้อ ดุลการค้า และผลกำไรของภาคธุรกิจ
ขึ้นอยู่กับการบริหารความเสี่ยงและจังหวะการเทรด ระบบลอยตัวสร้างการเคลื่อนไหวของราคาอย่างสม่ำเสมอ ซึ่งนักเทรดสามารถนำไปใช้เป็นโอกาสได้ ในขณะเดียวกัน ข่าวที่เกิดขึ้นอย่างกะทันหันก็อาจทำให้เกิดการขาดทุนอย่างรวดเร็ว หากไม่มีการจัดการความเสี่ยงที่เหมาะสม ดังนั้น การเข้าใจสาเหตุของการเคลื่อนไหวของราคาจึงเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่ง
ในกรณีรุนแรง รัฐบาลอาจเข้ามาแทรกแซงตลาดเป็นการชั่วคราวในช่วงวิกฤต อย่างไรก็ตาม การแทรกแซงมักเกิดขึ้นในระยะสั้น โครงสร้างระยะยาวยังคงเป็นระบบลอยตัว โดยให้กลไกตลาดทำหน้าที่หลัก
อัตราแลกเปลี่ยนลอยตัวเป็นระบบที่ค่าเงินถูกกำหนดโดยตลาด ไม่ใช่โดยคำสั่งจากภาครัฐ ค่าเงินจะปรับขึ้นหรือลงตามข้อมูลเศรษฐกิจ ความคาดหวังด้านอัตราดอกเบี้ย การค้าโลก และความเชื่อมั่นของนักลงทุน
สำหรับนักเทรด ระบบนี้สร้างทั้งการเคลื่อนไหวอย่างต่อเนื่องและโอกาสในการทำกำไร แต่ขณะเดียวกันก็ต้องอาศัยวินัย การเตรียมพร้อม และความเข้าใจอย่างชัดเจนเกี่ยวกับปัจจัยที่ขับเคลื่อนความต้องการของสกุลเงิน
ข้อสงวนสิทธิ์: เนื้อหานี้จัดทำขึ้นเพื่อเป็นข้อมูลทั่วไปเท่านั้น และไม่ได้มีเจตนาให้เป็น (และไม่ควรพิจารณาว่าเป็น) คำแนะนำทางการเงิน การลงทุน หรือคำแนะนำอื่นใดที่ควรนำไปใช้เป็นหลักในการตัดสินใจ ความเห็นใดๆ ที่ปรากฏในเนื้อหานี้ไม่ได้เป็นการแนะนำจาก EBC หรือผู้เขียนว่าการลงทุน หลักทรัพย์ ธุรกรรม หรือกลยุทธ์การลงทุนใดๆ เหมาะสมสำหรับบุคคลใดบุคคลหนึ่งโดยเฉพาะ
