Đăng vào: 2025-11-05
Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) là cơ quan điều hành chính sách tiền tệ, quản lý hệ thống tài chính và duy trì sự ổn định của đồng Nhân dân tệ, đóng vai trò then chốt không chỉ đối với kinh tế Trung Quốc mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến thị trường tài chính toàn cầu.
Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC), hay PBoC (People's Bank of China), là ngân hàng trung ương của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, được thành lập vào ngày 1 tháng 12 năm 1948. Với trụ sở chính tại Bắc Kinh, PBOC chịu trách nhiệm hoạch định và thực thi chính sách tiền tệ, phát hành đồng Nhân dân tệ, quản lý dự trữ ngoại hối khổng lồ của quốc gia và giám sát các định chế tài chính, đảm bảo sự ổn định và tăng trưởng bền vững cho nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Để hiểu rõ hơn về tác động của các chính sách này đến thị trường, bạn có thể bắt đầu giao dịch CFD tại EBC.
Hãy cùng EBC khám phá sâu hơn về cấu trúc, vai trò, các công cụ chính sách và tầm ảnh hưởng của cơ quan tài chính quyền lực này đối với các nhà đầu tư và doanh nghiệp trên toàn cầu, bao gồm cả chính sách tài khóa và thị trường ngoại hối.
Các ý chính:
PBOC là gì: Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) là ngân hàng trung ương của Trung Quốc, chịu trách nhiệm về chính sách tiền tệ, ổn định tài chính và quản lý đồng Nhân dân tệ.
Vai trò cốt lõi: Điều hành lãi suất, quản lý dự trữ ngoại hối, giám sát hệ thống thanh toán và thúc đẩy các cải cách tài chính quan trọng.
Công cụ chính sách: Sử dụng các công cụ như Tỷ lệ dự trữ bắt buộc (RRR), Lãi suất cho vay cơ bản (LPR) và các nghiệp vụ thị trường mở (OMO) để điều tiết kinh tế.
Tỷ giá NDT: PBOC thiết lập tỷ giá tham chiếu hàng ngày cho đồng Nhân dân tệ (cơ chế fixing), cho phép biên độ giao dịch ±2% so với tỷ giá này.
Tiên phong CBDC: PBOC là một trong những ngân hàng trung ương đầu tiên trên thế giới nghiên cứu và triển khai tiền kỹ thuật số (e-CNY) trên quy mô lớn.
So sánh với Fed: Khác với Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có mục tiêu kép, PBOC có sứ mệnh rộng hơn, bao gồm cả việc hỗ trợ các mục tiêu tăng trưởng kinh tế của chính phủ.
Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) không chỉ là một ngân hàng trung ương theo nghĩa truyền thống mà còn là một công cụ quan trọng của chính phủ trong việc định hình và điều khiển nền kinh tế quốc gia. Được thành lập trước cả khi Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa ra đời, PBOC đã trải qua nhiều giai đoạn chuyển đổi, từ một ngân hàng đơn nhất thực hiện cả chức năng ngân hàng trung ương và thương mại, đến một ngân hàng trung ương hiện đại với quyền lực và tầm ảnh hưởng to lớn.
Sứ mệnh của PBOC được xác định rõ trong Luật Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc, bao gồm duy trì sự ổn định của giá trị đồng tiền để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, giám sát và quản lý rủi ro trong hệ thống tài chính, và đảm bảo hoạt động an toàn, hiệu quả của hệ thống thanh toán. Cơ quan này đóng vai trò là người cho vay cuối cùng đối với các tổ chức tài chính, một chức năng tối quan trọng để ngăn chặn các cuộc khủng hoảng mang tính hệ thống. Với quy mô dự trữ ngoại hối lớn nhất thế giới, theo dữ liệu do chính PBOC công bố, đạt hơn 3,3 nghìn tỷ USD vào tháng 8/2024, mọi quyết định của ngân hàng này về quản lý danh mục đầu tư đều có thể tạo ra những làn sóng trên thị trường tài chính quốc tế.
Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc được thành lập vào ngày 1 tháng 12 năm 1948 thông qua việc hợp nhất ba ngân hàng lớn thời bấy giờ: Ngân hàng Huabei, Ngân hàng Beihai và Ngân hàng Nông dân Xibei. Ban đầu, PBOC thực hiện đồng thời vai trò của cả ngân hàng trung ương và ngân hàng thương mại, chịu trách nhiệm phát hành tiền tệ và quản lý hoạt động tài chính của nhà nước. Tuy nhiên, kể từ cuộc cải cách kinh tế năm 1978, vai trò của PBOC đã dần được chuyên môn hóa. Đến năm 1983, Hội đồng Nhà nước quyết định PBOC sẽ chỉ thực hiện chức năng của một ngân hàng trung ương, tách bạch các hoạt động thương mại sang các ngân hàng quốc doanh khác.
Sứ mệnh cốt lõi của PBOC hiện nay tập trung vào ba trụ cột chính:
Ổn định tiền tệ: Mục tiêu hàng đầu là kiểm soát lạm phát và duy trì sức mua của đồng Nhân dân tệ (RMB). Điều này được thực hiện thông qua việc điều chỉnh lãi suất, tỷ lệ dự trữ bắt buộc và các công cụ chính sách khác.
Ổn định tài chính: PBOC giám sát hệ thống tài chính, ban hành các quy định an toàn vĩ mô và vi mô, đồng thời đóng vai trò là người cho vay cuối cùng để ngăn chặn khủng hoảng thanh khoản và đổ vỡ hệ thống.
Hỗ trợ tăng trưởng kinh tế: Khác với nhiều ngân hàng trung ương phương Tây, PBOC còn có nhiệm vụ hỗ trợ các mục tiêu phát triển kinh tế do chính phủ đề ra, đảm bảo cung cấp đủ tín dụng cho các lĩnh vực ưu tiên.
PBOC hoạt động dưới sự lãnh đạo của Hội đồng Nhà nước Trung Quốc. Đứng đầu ngân hàng là Thống đốc, hiện nay là ông Pan Gongsheng, người chịu trách nhiệm chung về hoạt động và hoạch định chính sách. Thống đốc được hỗ trợ bởi một số Phó Thống đốc và một hội đồng chính sách tiền tệ, bao gồm các chuyên gia từ PBOC, các cơ quan chính phủ khác và giới học thuật.
Cơ cấu của PBOC bao gồm nhiều vụ, cục chuyên trách, mỗi đơn vị đảm nhận một lĩnh vực cụ thể:
Vụ Chính sách Tiền tệ: Chịu trách nhiệm nghiên cứu, phân tích và đề xuất các chính sách tiền tệ.
Vụ Ổn định Tài chính: Giám sát rủi ro hệ thống, xử lý các tổ chức tài chính yếu kém.
Cục Quản lý Ngoại hối Nhà nước (SAFE): Một cơ quan trực thuộc, chịu trách nhiệm quản lý dự trữ ngoại hối khổng lồ của Trung Quốc và giám sát các giao dịch vốn quốc tế.
Vụ Thanh toán và Công nghệ: Quản lý hệ thống thanh toán quốc gia và đi đầu trong việc phát triển đồng Nhân dân tệ kỹ thuật số (e-CNY).
Để đáp ứng nhu cầu thông tin của các nhà đầu tư, nhà nghiên cứu và công chúng (ý định tìm kiếm điều hướng), Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc duy trì một trang web chính thức song ngữ (tiếng Trung và tiếng Anh). Đây là nguồn thông tin chính thống và đáng tin cậy nhất về các hoạt động của ngân hàng.
Địa chỉ trang web chính thức (bản tiếng Anh): http://www.pbc.gov.cn/en/
Thông tin có thể tìm thấy: Tại đây, bạn có thể truy cập:
Thông cáo báo chí: Các quyết định chính sách mới nhất, chẳng hạn như thay đổi lãi suất hoặc tỷ lệ dự trữ bắt buộc.
Báo cáo chính sách tiền tệ: Các báo cáo phân tích sâu hàng quý và hàng năm về tình hình kinh tế và định hướng chính sách. Đây là tài liệu quan trọng cho bất kỳ ai muốn điều tra sâu về chiến lược của PBOC.
Số liệu thống kê: Dữ liệu về dự trữ ngoại hối, cung tiền, tín dụng, và các chỉ số tài chính quan trọng khác.
Tỷ giá hối đoái: PBOC công bố tỷ giá tham chiếu trung tâm của đồng Nhân dân tệ so với các ngoại tệ khác vào mỗi buổi sáng làm việc.
Luật và quy định: Toàn văn các văn bản pháp quy liên quan đến lĩnh vực ngân hàng và tài chính.
Là một trong những thể chế tài chính quyền lực nhất thế giới, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc đóng vai trò trung tâm trong việc định hình và thực thi các biện pháp điều hành tiền tệ. Tổ chức này sử dụng nhiều công cụ để quản lý lượng tiền lưu thông trong nền kinh tế, nhằm ổn định giá cả và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững. Hoạt động của ngân hàng trung ương này có tầm ảnh hưởng sâu rộng không chỉ trong nước mà còn trên toàn cầu.
Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc sử dụng một bộ công cụ đa dạng và linh hoạt để điều hành chính sách tiền tệ, nhằm đạt được các mục tiêu về ổn định giá cả, tăng trưởng kinh tế và an toàn tài chính. Không giống như các ngân hàng trung ương phương Tây chủ yếu dựa vào lãi suất chính sách, PBOC kết hợp cả các công cụ dựa trên giá (lãi suất) và các công cụ dựa trên số lượng (dự trữ bắt buộc, hạn mức tín dụng), cùng với các biện pháp hành chính như hướng dẫn cửa sổ (window guidance). Sự kết hợp này cho phép PBOC có khả năng can thiệp sâu và trực tiếp hơn vào hệ thống tài chính.
Trong những năm gần đây, đặc biệt là sau đại dịch COVID-19, PBOC đã thể hiện rõ xu hướng nới lỏng chính sách để hỗ trợ nền kinh tế. Theo Tạp chí Thị trường Tài chính Tiền tệ, PBOC đã nhiều lần cắt giảm lãi suất cho các khoản vay trung hạn và tỷ lệ dự trữ bắt buộc để bơm thêm thanh khoản vào hệ thống, khuyến khích các ngân hàng tăng cường cho vay. Đáng chú ý, vào cuối tháng 8/2024, PBOC đã tiến hành giao dịch thị trường mở đối với trái phiếu kho bạc lần đầu tiên sau gần hai thập kỷ, một động thái báo hiệu việc sử dụng một công cụ tiền tệ mới để quản lý thị trường và ổn định kinh tế.
PBOC triển khai một loạt công cụ để tác động đến lượng tiền trong lưu thông, chi phí vốn và dòng chảy tín dụng. Việc hiểu rõ các công cụ này là chìa khóa để dự báo các động thái chính sách của Trung Quốc.
Bảng: Các công cụ chính sách tiền tệ chính của PBOC
| Công cụ | Tên tiếng Anh | Mô tả chi tiết | Tác động |
|---|---|---|---|
| Tỷ lệ dự trữ bắt buộc (RRR) | Reserve Requirement Ratio | Tỷ lệ phần trăm tiền gửi mà các ngân hàng thương mại phải giữ tại PBOC, không được dùng để cho vay. | Giảm RRR sẽ giải phóng thêm vốn cho các ngân hàng, tăng khả năng cho vay, kích thích kinh tế. Ngược lại, tăng RRR sẽ thắt chặt tín dụng. |
| Lãi suất cho vay cơ bản (LPR) | Loan Prime Rate | Lãi suất tham chiếu cho các khoản vay mới, được xác định bởi 18 ngân hàng thương mại dựa trên lãi suất của cơ sở cho vay trung hạn (MLF) do PBOC cung cấp. | Giảm LPR làm giảm chi phí vay vốn cho doanh nghiệp và hộ gia đình, thúc đẩy đầu tư và tiêu dùng. |
| Nghiệp vụ thị trường mở (OMO) | Open Market Operations | PBOC mua hoặc bán trái phiếu chính phủ trên thị trường liên ngân hàng để bơm hoặc hút tiền, chủ yếu thông qua các hợp đồng mua lại (repos) và mua lại đảo ngược (reverse repos). | Mua trái phiếu (bơm tiền) làm tăng thanh khoản, hạ lãi suất liên ngân hàng. Bán trái phiếu (hút tiền) có tác dụng ngược lại. |
| Cơ sở cho vay trung hạn (MLF) | Medium-term Lending Facility | PBOC cung cấp các khoản vay có kỳ hạn 6 tháng đến 1 năm cho các ngân hàng thương mại, với lãi suất MLF đóng vai trò là lãi suất chính sách chính. | Lãi suất MLF là kim chỉ nam cho lãi suất LPR. Giảm lãi suất MLF thường dẫn đến giảm LPR. |
Để đáp ứng ý định tìm kiếm điều tra, các nhà phân tích và đầu tư cần theo dõi chặt chẽ các báo cáo do PBOC công bố. Báo cáo Thực thi Chính sách Tiền tệ hàng quý (Monetary Policy Implementation Report) là tài liệu quan trọng nhất. Báo cáo này không chỉ tóm tắt các hoạt động chính sách trong quý trước mà còn đưa ra những phân tích sâu sắc về bối cảnh kinh tế trong và ngoài nước, đồng thời phác thảo định hướng chính sách cho giai đoạn tiếp theo.
Trong các báo cáo gần đây, PBOC liên tục nhấn mạnh cam kết duy trì chính sách tiền tệ linh hoạt, có mục tiêu và phù hợp. Theo Investing.com, ngân hàng trung ương Trung Quốc đã cam kết tiếp tục hỗ trợ chính sách để kích thích nhu cầu trong nước và duy trì ổn định giá cả. Trọng tâm của các biện pháp nới lỏng tập trung vào việc củng cố các lĩnh vực đang gặp khó khăn như bất động sản và thúc đẩy tiêu dùng nội địa. Thống đốc Pan Gongsheng cũng đã công bố một loạt biện pháp nhằm tăng cường hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp tư nhân, một động lực quan trọng của nền kinh tế.
Một trong những mục tiêu chiến lược dài hạn của PBOC là thúc đẩy việc sử dụng đồng Nhân dân tệ (RMB) trong thương mại và đầu tư quốc tế, thách thức sự thống trị của đồng USD. Theo Thời báo Tài chính Việt Nam, PBOC đã thực hiện nhiều bước đi để đạt được mục tiêu này, bao gồm việc ký kết các thỏa thuận hoán đổi tiền tệ với nhiều ngân hàng trung ương khác, phát triển thị trường trái phiếu bằng đồng NDT ở nước ngoài (dim sum bonds), và điều chỉnh các quy định về dự trữ ngoại hối để tăng giá trị đồng nội tệ.
Song song đó, PBOC đang dẫn đầu thế giới trong lĩnh vực tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC). VnExpress ghi nhận rằng PBOC đã bắt đầu nghiên cứu về đồng Nhân dân tệ kỹ thuật số (e-CNY) từ năm 2014. Đến nay, e-CNY đã được thử nghiệm rộng rãi ở nhiều thành phố và kịch bản sử dụng khác nhau. Mục tiêu của e-CNY không chỉ là nâng cao hiệu quả của hệ thống thanh toán nội địa mà còn là một công cụ tiềm năng để thúc đẩy quốc tế hóa RMB và giảm sự phụ thuộc vào các hệ thống thanh toán do Mỹ kiểm soát như SWIFT. Để giao dịch các cặp tiền tệ liên quan đến NDT một cách hiệu quả, bạn có thể xem xét giao dịch ngoại hối CFD tại EBC.
Cơ chế tỷ giá hối đoái của đồng Nhân dân tệ là một trong những yếu tố được giới tài chính toàn cầu theo dõi sát sao nhất. PBOC không áp dụng chế độ thả nổi tự do hoàn toàn như nhiều đồng tiền lớn khác, mà sử dụng một hệ thống tỷ giá hối đoái thả nổi có quản lý (managed floating exchange rate system). Điều này có nghĩa là PBOC can thiệp vào thị trường để giữ cho tỷ giá biến động trong một biên độ nhất định, nhằm đảm bảo sự ổn định và hỗ trợ các mục tiêu kinh tế vĩ mô.
Quyết định về tỷ giá của PBOC có tác động trực tiếp đến các dòng chảy thương mại, quyết định đầu tư và sự ổn định của thị trường tài chính toàn cầu. Một đồng Nhân dân tệ mạnh hơn sẽ làm giảm khả năng cạnh tranh của hàng hóa xuất khẩu Trung Quốc nhưng lại giúp giảm chi phí nhập khẩu và kiềm chế lạm phát. Ngược lại, một đồng tiền yếu hơn sẽ thúc đẩy xuất khẩu nhưng có thể gây ra rủi ro dòng vốn chảy ra ngoài và bất ổn tài chính. Do đó, việc tìm ra điểm cân bằng luôn là một thách thức lớn đối với các nhà hoạch định chính sách tại PBOC.
Trái tim của hệ thống tỷ giá hối đoái Trung Quốc là cơ chế ấn định tỷ giá tham chiếu hàng ngày (daily fixing rate). Để đáp ứng ý định tìm kiếm thương mại của người dùng, việc hiểu cơ chế này là rất quan trọng. Mỗi buổi sáng, vào khoảng 9:15 giờ Bắc Kinh, Hệ thống Giao dịch Ngoại hối Trung Quốc (CFETS), một cơ quan thuộc PBOC, sẽ công bố tỷ giá tham chiếu trung tâm của đồng Nhân dân tệ trong nước (CNY) so với một rổ tiền tệ, trong đó quan trọng nhất là đô la Mỹ (USD).
Tỷ giá này được xác định dựa trên hai yếu tố chính:
Giá đóng cửa của ngày hôm trước: Giá trị của đồng CNY trên thị trường giao ngay vào lúc 4:30 chiều ngày làm việc trước đó.
Biến động của rổ tiền tệ: Sự thay đổi giá trị của một rổ tiền tệ (bao gồm USD, EUR, JPY, v.v.) trong 24 giờ qua.
Sau khi tỷ giá tham chiếu được công bố, đồng CNY được phép giao dịch trong một biên độ ±2% so với mức tham chiếu đó trong ngày. PBOC sẽ can thiệp bằng cách mua hoặc bán ngoại tệ nếu tỷ giá có xu hướng vượt ra ngoài biên độ này. Cơ chế này cho phép các lực lượng thị trường có vai trò nhất định trong việc xác định giá trị đồng tiền, nhưng vẫn đảm bảo ngân hàng trung ương giữ được quyền kiểm soát cuối cùng.
Đối với các nhà giao dịch, doanh nghiệp và cá nhân có nhu cầu theo dõi tỷ giá chính thức, có một số cách đáng tin cậy để tra cứu:
Trang web chính thức của PBOC: Như đã đề cập, trang web của PBOC và CFETS là nguồn công bố tỷ giá tham chiếu gốc.
Các hãng thông tấn tài chính lớn: Các nền tảng như Bloomberg, Reuters, và các trang tin tài chính uy tín khác đều cập nhật tỷ giá tham chiếu ngay khi được công bố. Đây là kênh nhanh và tiện lợi nhất cho nhà đầu tư quốc tế.
Các ngân hàng thương mại: Các ngân hàng có hoạt động kinh doanh ngoại hối đều niêm yết tỷ giá mua/bán dựa trên tỷ giá tham chiếu của PBOC.
Cần lưu ý phân biệt giữa đồng Nhân dân tệ trong nước (CNY) và đồng Nhân dân tệ ở thị trường nước ngoài (CNH). Mặc dù có giá trị tương đương, tỷ giá CNH được quyết định hoàn toàn bởi cung và cầu trên các thị trường quốc tế như Hong Kong, Singapore, London và thường biến động mạnh hơn so với CNY.
Chính sách tỷ giá của PBOC tạo ra cả cơ hội và thách thức.
Đối với doanh nghiệp xuất nhập khẩu: Một đồng NDT yếu đi sẽ giúp các nhà xuất khẩu Trung Quốc cạnh tranh hơn về giá, nhưng lại làm tăng chi phí cho các nhà nhập khẩu nguyên vật liệu và hàng tiêu dùng. Doanh nghiệp Việt Nam nhập khẩu hàng hóa từ Trung Quốc sẽ phải trả nhiều tiền hơn nếu NDT mạnh lên so với VND.
Đối với nhà đầu tư ngoại hối: Biến động của cặp tỷ giá USD/CNY và USD/CNH là cơ hội giao dịch hấp dẫn. Các nhà giao dịch thường phân tích các tuyên bố của PBOC và dữ liệu kinh tế Trung Quốc để dự đoán hướng đi của tỷ giá.
Đối với thị trường toàn cầu: Vì Trung Quốc là công xưởng của thế giới, sự thay đổi trong giá trị đồng NDT có thể ảnh hưởng đến lạm phát toàn cầu. Một đợt phá giá mạnh có thể gây ra áp lực giảm phát lên các quốc gia khác. Ngược lại, một đồng NDT mạnh lên có thể làm tăng giá hàng hóa trên toàn thế giới.
Tương tự ngân hàng trung ương Mỹ, các quyết sách của họ thường xuyên được giới đầu tư và chuyên gia kinh tế toàn cầu theo dõi sát sao. Những động thái này có thể tác động mạnh mẽ đến thị trường tài chính quốc tế, đặc biệt là thông qua việc điều chỉnh những nhân tố tác động đến giá trị trao đổi ngoại tệ. Để hiểu rõ hơn về bối cảnh kinh tế toàn cầu, việc công cụ đánh giá vĩ mô của các tổ chức lớn như vậy là vô cùng cần thiết.
Việc so sánh giữa Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) và Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) là một chủ đề thiết yếu đối với bất kỳ ai quan tâm đến kinh tế vĩ mô và tài chính toàn cầu. Đây là hai ngân hàng trung ương quyền lực nhất thế giới, nhưng triết lý, mục tiêu, và công cụ điều hành của họ lại có những khác biệt cơ bản, phản ánh sự khác biệt về hệ thống chính trị và cấu trúc kinh tế của hai quốc gia.
Trong khi Fed hoạt động trong một nền kinh tế thị trường phát triển với sự độc lập tương đối cao so với chính phủ, thì PBOC là một phần không thể tách rời của bộ máy nhà nước Trung Quốc, với sứ mệnh không chỉ là ổn định kinh tế mà còn phải phục vụ các mục tiêu chiến lược quốc gia.
Sự tương tác và đôi khi là đối lập trong chính sách của hai cơ quan này tạo ra những tác động lan tỏa mạnh mẽ, ảnh hưởng đến dòng vốn toàn cầu, tỷ giá hối đoái của các đồng tiền chủ chốt, và sự ổn định của toàn bộ hệ thống tài chính quốc tế. Hiểu được sự khác biệt này giúp nhà đầu tư đưa ra những quyết định sáng suốt hơn khi điều hướng trong một môi trường kinh tế toàn cầu đầy biến động.
Sự khác biệt rõ ràng nhất giữa Fed và PBOC nằm ở mục tiêu hoạt động của họ.
Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed): Hoạt động theo một nhiệm vụ kép (dual mandate) được Quốc hội giao phó: tối đa hóa việc làm và ổn định giá cả (kiểm soát lạm phát ở mức mục tiêu 2%). Fed có mức độ độc lập cao, các quyết định chính sách được đưa ra dựa trên phân tích dữ liệu kinh tế và không chịu sự chi phối trực tiếp từ nhánh hành pháp. Triết lý của Fed là sử dụng các công cụ chính sách để tạo ra một môi trường kinh tế ổn định, cho phép các lực lượng thị trường tự do hoạt động.
Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC): Có một sứ mệnh đa mục tiêu và phức tạp hơn. Ngoài việc duy trì ổn định tiền tệ và giá cả, PBOC còn phải đảm bảo ổn định tài chính và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế theo các mục tiêu do chính phủ đề ra. Sự độc lập của PBOC thấp hơn đáng kể so với Fed, và các quyết định lớn thường phải được Hội đồng Nhà nước phê duyệt. Triết lý của PBOC mang tính thực dụng và can thiệp nhiều hơn, nhằm hướng dòng tín dụng vào các ngành công nghiệp chiến lược và kiểm soát các rủi ro kinh tế một cách chủ động.
Sự khác biệt về mục tiêu dẫn đến việc sử dụng các bộ công cụ chính sách khác nhau.
Fed: Công cụ chính của Fed là lãi suất quỹ liên bang (Fed Funds Rate), là lãi suất mà các ngân hàng cho nhau vay qua đêm. Bằng cách điều chỉnh lãi suất này, Fed tác động đến chi phí vốn trong toàn bộ nền kinh tế. Ngoài ra, Fed còn sử dụng các nghiệp vụ thị trường mở và, trong các cuộc khủng hoảng, các chương trình nới lỏng định lượng (QE). Sự minh bạch là một đặc điểm quan trọng trong hoạt động của Fed, với các cuộc họp báo định kỳ, biên bản cuộc họp và các bài phát biểu của quan chức.
PBOC: Sử dụng một bộ công cụ rộng hơn và trực tiếp hơn. Bên cạnh các công cụ dựa trên lãi suất như MLF và LPR, PBOC còn phụ thuộc nhiều vào các công cụ dựa trên số lượng như tỷ lệ dự trữ bắt buộc (RRR). Một công cụ đặc biệt của PBOC là hướng dẫn cửa sổ (window guidance), trong đó PBOC trực tiếp yêu cầu các ngân hàng thương mại tăng hoặc giảm cho vay đối với các lĩnh vực cụ thể. Mức độ minh bạch của PBOC thấp hơn Fed, các quyết định đôi khi được đưa ra một cách đột ngột.
Các quyết định chính sách của Fed và PBOC thường tạo ra những tác động trái chiều lên nền kinh tế toàn cầu.
Bảng: So sánh tác động chính sách của Fed và PBOC
| Hành động chính sách | Tác động từ Fed (ví dụ: Tăng lãi suất) | Tác động từ PBOC (ví dụ: Giảm RRR/lãi suất) |
|---|---|---|
| Đối với đồng USD | Đồng USD mạnh lên do lợi suất cao hơn, thu hút dòng vốn. | Có thể gây áp lực lên đồng NDT, nhưng cũng có thể làm suy yếu đồng USD nếu các biện pháp kích thích của Trung Quốc thúc đẩy tâm lý rủi ro toàn cầu. |
| Đối với các thị trường mới nổi | Gây áp lực lên các thị trường mới nổi: dòng vốn chảy ra, chi phí vay bằng USD tăng, áp lực lên tỷ giá. | Hỗ trợ các thị trường mới nổi, đặc biệt là các nước xuất khẩu hàng hóa, do nhu cầu của Trung Quốc tăng lên. Dòng vốn có thể chảy vào các thị trường này. |
| Đối với giá hàng hóa | Giá hàng hóa (dầu mỏ, kim loại) có xu hướng giảm do đồng USD mạnh hơn và lo ngại về tăng trưởng kinh tế toàn cầu chậm lại. | Giá hàng hóa có xu hướng tăng do kỳ vọng nhu cầu từ Trung Quốc, nền kinh tế tiêu thụ hàng hóa lớn nhất thế giới, sẽ phục hồi. |
| Đối với thanh khoản toàn cầu | Thắt chặt thanh khoản toàn cầu, làm tăng chi phí tài chính trên toàn thế giới. | Tăng cường thanh khoản toàn cầu, tạo điều kiện tài chính dễ dàng hơn. |
Sự phân kỳ chính sách giữa hai gã khổng lồ này, chẳng hạn như khi Fed thắt chặt trong khi PBOC nới lỏng, tạo ra một môi trường phức tạp đòi hỏi các nhà đầu tư phải phân tích cẩn thận để đưa ra chiến lược phù hợp.
Nhìn về tương lai, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc đang phải đối mặt với một loạt thách thức và cơ hội đan xen. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu chậm lại, căng thẳng địa chính trị gia tăng và các vấn đề cơ cấu trong nước như nợ công, già hóa dân số và khủng hoảng ngành bất động sản, vai trò của PBOC trong việc duy trì sự ổn định và thúc đẩy tăng trưởng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
Ngoài ra, một trong những nhiệm vụ cốt lõi của tổ chức này là quản lý và ổn định đồng tiền chính thức của Trung Quốc, đảm bảo sức mạnh và uy tín trên trường quốc tế. Sự ổn định của nó là yếu tố then chốt cho hoạt động thương mại toàn cầu và đầu tư xuyên biên giới. Mọi thay đổi trong chính sách đều có thể tạo ra hiệu ứng domino, ảnh hưởng đến các đối tác thương mại và dòng vốn toàn cầu.
Một mặt, PBOC cần tiếp tục các biện pháp nới lỏng có mục tiêu để vực dậy niềm tin của thị trường và hỗ trợ các lĩnh vực kinh tế trọng yếu. Mặt khác, họ phải cảnh giác với rủi ro tích tụ trong hệ thống tài chính và nguy cơ mất giá của đồng Nhân dân tệ. Việc cân bằng giữa các mục tiêu ngắn hạn và các cải cách cấu trúc dài hạn sẽ là bài toán khó đòi hỏi sự khéo léo và quyết đoán.
Trong dài hạn, sự thành công của đồng Nhân dân tệ kỹ thuật số (e-CNY) và quá trình quốc tế hóa đồng RMB sẽ là những yếu tố định hình vị thế của Trung Quốc trong hệ thống tài chính toàn cầu. PBOC sẽ tiếp tục là một trong những chủ thể quan trọng nhất mà các nhà hoạch định chính sách, nhà đầu tư và doanh nghiệp trên toàn thế giới phải theo dõi chặt chẽ. Để tận dụng các cơ hội từ những biến động do chính sách của PBOC gây ra, việc trang bị kiến thức và một nền tảng giao dịch đáng tin cậy là điều cần thiết. Bạn có thể tìm hiểu và bắt đầu hành trình của mình bằng cách mở tài khoản demo tại EBC.
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung và không nhằm mục đích (và cũng không nên được coi là) lời khuyên về tài chính, đầu tư hay các lĩnh vực khác để bạn có thể dựa vào. Không có ý kiến nào trong tài liệu này được coi là khuyến nghị từ EBC hoặc tác giả rằng bất kỳ khoản đầu tư, chứng khoán, giao dịch hay chiến lược đầu tư cụ thể nào phù hợp với bất kỳ cá nhân nào.
