Đăng vào: 2025-11-17
Chỉ số USD Index (DXY) – thước đo sức mạnh đồng USD so với rổ tiền tệ chính – vừa tăng lên mức 99,36 trong phiên giao dịch đầu tuần, tiến gần đỉnh cao nhiều tháng. Cùng lúc, giá vàng thế giới phục hồi 0,43% lên khoảng $4.101/ounce, đánh dấu phiên tăng đầu tiên sau chuỗi hai ngày điều chỉnh giảm.
Động thái tăng đồng loạt của cả USD và vàng diễn ra trong bối cảnh giới đầu tư đánh giá lại kỳ vọng về lãi suất Mỹ: Các quan chức Cục Dự trữ Liên bang (Fed) gần đây tỏ ra thận trọng hơn với việc cắt giảm lãi suất, giúp đồng bạc xanh khởi sắc, nhưng đồng thời lo ngại về tăng trưởng và bất ổn địa chính trị lại thúc đẩy nhu cầu tìm đến vàng trú ẩn an toàn. Những diễn biến trái chiều này đang tác động mạnh đến tâm lý thị trường toàn cầu.
Dòng tiền trên thị trường tài chính hiện xoay chuyển nhanh giữa các tài sản an toàn. Đồng USD mạnh lên nhờ kỳ vọng Fed “tạm dừng” nới lỏng, trong khi vàng – dù chịu áp lực từ đồng USD – vẫn giữ vững trên ngưỡng $4.100/oz nhờ lực cầu trú ẩn.
Giới phân tích nhận định sự song hành tăng giá hiếm có của hai tài sản này phản ánh trạng thái “risk-off” (ngại rủi ro) bao trùm thị trường: Nhà đầu tư tìm đến đồng bạc xanh như một kênh an toàn truyền thống, đồng thời gom vàng để phòng ngừa bất ổn kinh tế và lạm phát.
Các diễn biến chính:
USD Index tăng lên 99,36 – cao nhất từ tháng 8, củng cố đà phục hồi của đồng USD sau nửa đầu năm suy yếu. Đồng bạc xanh mạnh lên chủ yếu do Fed phát tín hiệu thắt chặt hơn dự kiến, khiến giới đầu tư giảm đặt cược vào việc cắt giảm lãi suất trong tháng 12.
Giá vàng vượt mốc $4.100/oz – tăng 0,43% trong ngày, chấm dứt chuỗi hai phiên giảm liên tiếp. Kim loại quý hiện cao hơn khoảng 6,7% so với đáy cuối tháng 10 và đang tiến gần vùng kháng cự $4.193/oz thiết lập hồi cuối tháng 10.
Fed thận trọng, thị trường biến động – Sau quyết định hạ lãi suất cuối tháng 10, Chủ tịch Fed Jerome Powell cảnh báo chưa chắc sẽ tiếp tục nới lỏng trong năm nay, khiến xác suất cắt giảm lãi suất tháng 12 giảm từ >90% xuống ~65%. Quan điểm “diều hâu” hơn này hỗ trợ USD nhưng lại tạo áp lực điều chỉnh ngắn hạn cho vàng.
Nhu cầu trú ẩn và bất ổn vĩ mô – Vàng vẫn giữ giá cao nhờ lo ngại về kinh tế toàn cầu và địa chính trị: Xung đột Trung Đông, rủi ro nợ công Mỹ và triển vọng tăng trưởng u ám thúc đẩy giới đầu tư tìm đến vàng và bạc như “nơi trú ẩn” an toàn. Bên cạnh đó, các ngân hàng trung ương cũng đẩy mạnh mua vàng dự trữ, góp phần hỗ trợ giá vàng năm nay tăng hơn 50%.
Tác động thị trường rộng – Đồng USD mạnh gây sức ép lên tiền tệ và hàng hóa khác: nhiều đồng tiền mới nổi và tiền tệ khu vực (như EUR, JPY) suy yếu tương đối, buộc ngân hàng trung ương một số nước can thiệp ổn định tỷ giá. Ngược lại, giá vàng cao kỷ lục đem lại lợi nhuận lớn cho nhà đầu tư nắm giữ vàng nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro điều chỉnh, đòi hỏi thận trọng trong ngắn hạn.
Đồng đô la Mỹ đang cho thấy sức mạnh đáng kể khi chỉ số DXY leo lên 99,36 điểm – mức cao nhất trong vòng gần 3 tháng. Mức tăng này đánh dấu sự đảo chiều so với nửa đầu năm 2025, thời điểm đồng USD từng suy yếu mạnh.
Theo dữ liệu Reuters, chỉ số DXY đã giảm khoảng 10% từ tháng 1 đến tháng 6/2025, góp phần tạo môi trường thuận lợi cho đà tăng của thị trường mới nổi. Nguyên nhân chính khiến USD suy yếu giai đoạn đầu năm là việc Fed bắt đầu chu kỳ hạ lãi suất sau thời kỳ thắt chặt kéo dài, cùng với bất ổn xoay quanh chính sách thương mại và tài khóa của Mỹ dưới thời chính quyền mới.
Đặc biệt, những động thái “Nước Mỹ trên hết” của Tổng thống Donald Trump – như áp đặt thuế quan mạnh tay và gây sức ép lên Fed – đã phần nào làm xói mòn niềm tin của giới đầu tư vào đồng bạc xanh. Thực tế, năm 2025 chứng kiến USD có khởi đầu tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ đầu năm, khiến nhiều nhà đầu tư chuyển một phần tài sản sang các thị trường mới nổi và kim loại quý.
Tuy nhiên, từ cuối quý III trở đi, xu hướng đồng USD đã thay đổi. Tại cuộc họp tháng 9 và tháng 10, Fed liên tiếp cắt giảm lãi suất (mỗi lần 0,25 điểm %), đưa lãi suất tham chiếu về khoảng 3,75-4,00%. Nhưng quan trọng hơn, trong phát biểu sau cuộc họp ngày 29/10, Chủ tịch Jerome Powell nhấn mạnh “không có gì đảm bảo sẽ có thêm đợt hạ lãi suất nào trong tháng 12”, đồng thời tỏ ý quan ngại về lạm phát dai dẳng.
Lập trường thận trọng này đã “điều chỉnh” kỳ vọng thị trường: Xác suất Fed cắt lãi suất tháng 12 giảm đáng kể (từ ~90% xuống khoảng 65% theo CME FedWatch). Hệ quả là lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ bật tăng trở lại – lợi suất trái phiếu 10 năm hiện nhích lên trên 4,12% – và đồng USD được hỗ trợ mạnh.
David Meger, Giám đốc giao dịch kim loại tại High Ridge Futures, nhận xét: “Việc đồng USD liên tục lập đỉnh mới đang tạo sức nặng lên thị trường vàng… Nguyên nhân chính là khả năng Fed cắt giảm lãi suất trong tháng 12 ngày càng giảm đi”. Thực tế, đồng bạc xanh tăng khoảng 0,5% sau phát biểu của Powell, đạt 99,36 điểm – một trong những mức cao nhất kể từ tháng 8.
Đồng USD mạnh lên không chỉ do kỳ vọng lãi suất. Một yếu tố khác là sự suy yếu của các đồng tiền đối trọng. Trong rổ DXY, euro và yen Nhật chiếm tỷ trọng lớn, và cả hai đồng tiền này đều đang chịu áp lực.
Đồng yen Nhật vẫn ở mức thấp lịch sử do Ngân hàng Trung ương Nhật Bản kiên trì chính sách tiền tệ siêu nới lỏng. Đồng euro cũng giảm giá so với USD khi kinh tế châu Âu gặp khó khăn và Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) phát tín hiệu kết thúc chu kỳ hạ lãi suất.
Theo khảo sát của Reuters, giới phân tích dự báo đồng USD sẽ tiếp tục suy yếu dần trong trung hạn so với các tiền tệ mạnh khác – phần lớn dự đoán USD sẽ giảm giá trong 3, 6 và 12 tháng tới. Tuy nhiên, tại thời điểm hiện tại, chính sách tiền tệ phân kỳ (Fed tuy cắt giảm nhưng vẫn duy trì lãi suất thực dương cao hơn châu Âu, Nhật) đang giúp USD duy trì vị thế hấp dẫn tương đối.
Mặt khác, cũng không thể bỏ qua vai trò của tâm lý thị trường. Mỗi khi bất ổn gia tăng, đồng USD thường được giới đầu tư mua vào như một “hầm trú ẩn” nhờ tính thanh khoản và an toàn cao. Gần đây, lo ngại về tăng trưởng kinh tế Trung Quốc, xung đột ở Trung Đông và rủi ro tài khóa tại Mỹ khiến khẩu vị rủi ro suy giảm, càng củng cố thêm sức hấp dẫn của USD.
Tai Wong, một nhà giao dịch độc lập kỳ cựu, nhận định: “Hiện tượng bán tháo lan rộng đang diễn ra – chứng khoán, trái phiếu, tiền số đều đỏ lửa – và USD cũng nằm trong số các tài sản được mua vào cùng với vàng”. Thật vậy, trong phiên Mỹ cuối tuần trước, thị trường chứng khoán lao dốc (Dow Jones giảm 1,65%, Nasdaq giảm 2,29%), trong khi chỉ số USD và giá vàng cùng tăng, cho thấy dòng tiền dịch chuyển khỏi tài sản rủi ro sang các kênh an toàn.
Trái với quy luật thông thường (USD tăng thì vàng giảm), lần này giá vàng vẫn giữ được đà tăng nhẹ dù USD lên giá. Kết thúc phiên giao dịch gần nhất, vàng giao ngay đứng quanh $4.101/ounce, nhích 0,43% so với ngày hôm qua.
Trước đó, kim loại quý này đã trải qua hai phiên điều chỉnh liên tiếp vào cuối tuần trước, khiến giá trượt từ vùng $4.200 về sát $4.080/oz. Do vậy, phiên phục hồi đầu tuần lên trên ngưỡng tâm lý $4.100 cho thấy lực cầu bắt đáy khá mạnh. Bloomberg cho biết vàng đang ổn định trở lại sau đợt giảm do tâm lý lạc quan về khả năng Fed cắt giảm lãi suất bị suy yếu.
Hiện vàng giao ngay dao động ngay dưới mức $4.100 và đã mất hơn 2% trong phiên cuối tuần trước khi các quan chức Fed thiếu “nhiệt tình” với việc nới lỏng chính sách. Nguyên nhân chính của nhịp điều chỉnh này là việc thị trường thu hẹp kỳ vọng hạ lãi suất, dẫn đến lợi suất tăng và đồng USD mạnh lên, làm giảm sức hấp dẫn của vàng.
Dù vậy, nếu nhìn rộng hơn, giá vàng thế giới vẫn đang ở vùng cao kỷ lục lịch sử. So với đầu năm, vàng đã tăng giá hơn 56%, một mức tăng phi mã hiếm thấy trong vài thập kỷ. Trong tháng 10 vừa qua, vàng thậm chí liên tục lập đỉnh mới.
Ngày 8/10, lần đầu tiên trong lịch sử giá vàng vượt mốc $4.000/oz và nhanh chóng đạt đỉnh $4.059,05/oz vào phiên 9/10. Đà tăng không dừng lại ở đó: đến ngày 21/10, vàng leo lên vùng $4.244/oz – mức cao nhất mọi thời đại trước khi chững lại. Như vậy chỉ trong 10 tháng, giá vàng đã tăng hơn $1.400, phản ánh một loạt động lực hỗ trợ mạnh mẽ.
Tuy nhiên, chặng đường tăng của vàng không hoàn toàn thẳng băng mà đan xen những nhịp điều chỉnh rung lắc. Sau khi chạm đỉnh, vàng đã có đợt điều chỉnh hơn 9% vào cuối tháng 10 – đầu tháng 11. Cụ thể, từ mức kỷ lục trên $4.240, giá vàng giảm về vùng $3.915 vào ngày 30/10.
Theo phân tích của Peter Grant, chiến lược gia tại Zaner Metals, đợt bán tháo này là phản ứng “hợp lý” khi thị trường nhận ra Fed có thể không nới lỏng nhanh như kỳ vọng: “Vàng đã phản ứng logic trước việc Powell cố gắng giảm kỳ vọng cắt lãi suất tháng 12.
Lãi suất kỳ hạn Fed giảm kỳ vọng nới lỏng – điều này hỗ trợ USD và bất lợi cho vàng”. Quả vậy, vàng đã thủng mốc tâm lý $4.000 trong đợt điều chỉnh đó, có lúc về sát $3.915/oz, trước khi lực mua bắt đáy xuất hiện.
Hiện tại, vùng giá quanh $4.100 cho thấy vàng đang “xây nền” mới sau cú điều chỉnh. Nhiều chuyên gia cho rằng mốc $4.000/oz nay đã trở thành mặt bằng hỗ trợ vững chắc thay vì chỉ là ngưỡng kháng cự tâm lý. Neils Christensen, cây viết kỳ cựu của Kitco News, nhận định “phe đầu cơ giá lên có vẻ đã thấm mệt ở ngưỡng $4.200, nhưng giá vàng đang xây một mặt bằng vững chắc tại $4.000”.
Quả thực, mỗi lần giá vàng nhúng xuống dưới $4.000 đều thu hút lực cầu đáng kể từ cả nhà đầu tư cá nhân lẫn các tổ chức, phản ánh niềm tin vào xu hướng tăng dài hạn. Trong phiên 12/11, khi vàng giảm về ~ $4.050, lực mua đã đẩy giá tăng vọt 2% lên lại $4.209/oz – mức cao nhất kể từ đỉnh tháng 10.
Tuy nhiên ngay sau đó, khi thông tin Chính phủ Mỹ ký thỏa thuận mở cửa trở lại sau 43 ngày đóng cửa được công bố, thị trường đã chứng kiến hiện tượng “mua theo tin đồn, bán khi tin ra”: vàng quay đầu giảm khoảng 1% từ đỉnh 3 tuần $4.244 về $4.152 trong ngày 13/11.
Tai Wong mô tả: “Thị trường kim loại quý bị cuốn vào làn sóng bán tháo trên diện rộng, khi chứng khoán, trái phiếu, USD và tiền số đều đỏ lửa… Một kịch bản kinh điển: mua theo kỳ vọng (mở cửa chính phủ) và bán tất cả sau khi chính phủ Mỹ thực sự mở cửa trở lại”.
Đi cùng với vàng, bạc cũng có một năm bứt phá ngoạn mục. Giá bạc đã tăng gần 70% tính từ đầu năm, vượt mốc $50/oz lần đầu tiên kể từ thập niên 1980. Đỉnh điểm, bạc lập kỷ lục $51,22/oz vào đầu tháng 10 trước khi hạ nhiệt đôi chút sau thỏa thuận ngừng bắn tại Gaza.
Trong phiên 12/11, bạc tăng bùng nổ 4,6% lên $53,58 – mức cao nhất kể từ giữa tháng 10, sau đó điều chỉnh về ~$52 khi vàng giảm. Sự tăng giá song song của vàng và bạc củng cố luận điểm rằng nhà đầu tư đang tìm đến kim loại quý như nơi trú ẩn trong bối cảnh bất ổn.
Bạc thậm chí còn được hưởng lợi từ yếu tố cung cầu riêng: nguồn cung bạc vật chất eo hẹp và dòng tiền ETF đổ mạnh khiến thanh khoản bạc trên thị trường London cạn kiệt, đẩy giá lên cao. Một chiến lược gia tại RJO Futures cho biết: “Nguồn cung bạc đang rất thấp... Đà tăng của vàng hiện nay một phần là hiệu ứng lan tỏa từ bạc trong sáng nay”.
Tựu trung, thị trường vàng đang ở trạng thái nhạy cảm: giá neo ở vùng cao kỷ lục, phản ánh kỳ vọng lạc quan dài hạn, nhưng cũng dễ tổn thương trước các cú hích thông tin ngắn hạn. Rhona O’Connell, nhà phân tích tại StoneX, bình luận rằng vàng đã “xả bớt nhiệt” sau đợt tăng quá nhanh, nhưng vẫn đang “phản ánh những lo ngại về sự độc lập của Fed, khả năng stagflation (lạm phát đình trệ), cũng như rủi ro địa chính trị”. Bà cho rằng cú điều chỉnh đầu tháng 11 chỉ là sự “giảm bớt bọt nước” sau giai đoạn hưng phấn, và xu hướng tăng cơ bản của vàng vẫn vững khi những lo ngại nền tảng chưa được giải quyết.
Trong bối cảnh thị trường tài chính toàn cầu đang biến động mạnh, việc theo dõi các chỉ số quan trọng là điều không thể thiếu. Sự tăng vọt của thị trường vàng thế giới lên ngưỡng kỷ lục $4.100/oz đã diễn ra song song với việc thước đo sức mạnh của đồng đô la Mỹ chạm mốc 99,36 điểm. Đây là một kịch bản khá phức tạp, bởi lẽ một đồng đô la mạnh thường có xu hướng khiến vàng trở nên đắt đỏ hơn đối với các nhà đầu tư nắm giữ các loại tiền tệ khác, từ đó giảm sức hấp dẫn của kim loại quý.
Sự biến động đồng thời của USD và vàng không thể tách rời bối cảnh kinh tế – chính trị rộng lớn. Trước hết phải kể đến chính sách tiền tệ của Fed. Năm 2025 đánh dấu bước ngoặt khi Fed chuyển hướng từ tăng sang giảm lãi suất để hỗ trợ nền kinh tế đang có dấu hiệu giảm tốc.
Sau nhiều lần tăng lãi suất năm 2024, Fed đã hạ lãi suất lần đầu tiên vào tháng 9/2025 (0,25 điểm %), rồi tiếp tục giảm thêm ở cuộc họp cuối tháng 10. Lãi suất chính sách hiện ở mức 4,00% sau hai lần cắt, và thị trường từng tin sẽ còn ít nhất một lần cắt nữa vào tháng 12.
Chính kỳ vọng lãi suất giảm đã châm ngòi cho đợt bùng nổ giá vàng từ giữa năm. Lãi suất hạ đồng nghĩa lợi suất trái phiếu giảm, làm giảm chi phí cơ hội nắm giữ vàng – một tài sản không sinh lãi. Như Bloomberg lưu ý, môi trường lãi suất thấp thường khiến vàng trở nên hấp dẫn hơn với nhà đầu tư.
Quả thực, ngay sau khi Fed phát tín hiệu nới lỏng hồi tháng 9, vàng đã tăng vọt qua mốc $3.700, rồi tăng tiếp lên $3.800-$3.900 khi thị trường đặt cược mạnh vào chu kỳ cắt giảm lãi suất.
Tuy nhiên, Fed đang ở thế “tiến thoái lưỡng nan”. Lạm phát tuy đã hạ nhiệt so với đỉnh năm 2024 nhưng vẫn trên mục tiêu 2%. Đồng thời, thị trường lao động Mỹ bộc lộ dấu hiệu suy yếu – báo cáo ADP gần nhất cho thấy doanh nghiệp tư nhân Mỹ cắt giảm trung bình 11.250 việc làm mỗi tuần trong tháng 10, và số liệu NFP tháng 8 chỉ tăng 22.000 việc làm, mức rất thấp.
Fed do đó phải cân bằng giữa nguy cơ lạm phát và suy thoái. Tại cuộc họp báo tháng 10, ông Powell nhấn mạnh Fed “chưa chắc” sẽ tiếp tục hạ lãi suất, phần vì thiếu dữ liệu do chính phủ đóng cửa, phần vì lạm phát còn cao. Một số quan chức Fed (được Reuters dẫn lời) cũng bày tỏ sự thận trọng, cho rằng đã có hai lần cắt lãi suất trong năm nay nên cần đánh giá thêm trước khi nới lỏng tiếp.
Thông điệp này khiến thị trường phải điều chỉnh kỳ vọng: vàng chịu sức ép chốt lời, còn USD được vực dậy. Nhưng về dài hạn, nhiều chuyên gia vẫn dự báo Fed sẽ phải cắt giảm sâu hơn trong năm 2026 nếu tăng trưởng tiếp tục yếu đi, và đó sẽ là yếu tố hỗ trợ vàng tăng giá, đồng thời gây sức ép giảm giá lên USD.
Song hành với chính sách tiền tệ là câu chuyện tài khóa và chính trị Mỹ. Năm 2025, chủ đề trần nợ công và thâm hụt ngân sách nổi lên như một rủi ro lớn. Chính phủ Mỹ đã rơi vào tình trạng đóng cửa kéo dài 43 ngày (từ đầu tháng 10 đến 13/11) do bế tắc ngân sách tại Quốc hội.
Việc chính phủ ngừng hoạt động không chỉ khiến các báo cáo kinh tế quan trọng (như CPI, việc làm) bị hoãn công bố, mà còn làm dấy lên lo ngại về năng lực quản trị tài chính của Mỹ. Ngay khi việc đóng cửa tạm thời kết thúc nhờ một thỏa thuận ngân sách đến 30/1 năm sau, thị trường lại chuyển sự chú ý sang quy mô nợ công và thâm hụt ngân sách khổng lồ của Mỹ.
Thực tế, thâm hụt liên bang Mỹ đang phình to, vượt 6% GDP – mức cao hiếm thấy trong thời bình. Reuters cho hay nhà đầu tư toàn cầu đang ngày càng lo ngại về “con khỉ đột 800 pound” mang tên thâm hụt ngân sách Mỹ, nhất là khi có cảm giác Fed phải chiều theo sức ép chính trị. Điều này đã thúc đẩy họ đa dạng hóa tài sản khỏi đồng USD sang vàng và các đồng tiền khác.
Trong cuộc thăm dò các chiến lược gia ngoại hối do Reuters thực hiện cuối tháng 9, phần lớn ý kiến dự báo đồng USD sẽ suy yếu trong năm tới chính vì lo ngại tài khóa Mỹ và khả năng Fed mất dần độc lập trước áp lực chính trị.
John Hardy, Trưởng bộ phận chiến lược FX tại Saxo Bank, bình luận: “Tình hình tài khóa của Mỹ hiện như một con khỉ đột 800 pound đe dọa thị trường – địa vị đặc biệt của đồng USD đồng nghĩa bạn không thể dễ dàng chuyển sang tiền tệ khác mà sẽ tìm đến vàng”. Thật vậy, vàng năm nay đã tăng hơn 47%, liên tục lập đỉnh mới do nhu cầu trú ẩn an toàn trong bối cảnh nhà đầu tư “xả” bớt USD để phòng ngừa rủi ro tài khóa.
Bối cảnh địa chính trị càng làm nhu cầu vàng thêm vững. Cuộc xung đột giữa Israel và Hamas bùng nổ từ tháng 10 đã ngay lập tức đẩy giá vàng tăng vọt do lo ngại bất ổn Trung Đông lan rộng. Vào thời điểm chiến sự leo thang, vàng đã vượt $4.000 và hướng tới $4.100.
Đến khi Israel – Hamas đạt thỏa thuận ngừng bắn đầu tiên vào ngày 9/10, giá vàng mới hạ nhiệt nhẹ (giảm 2% xuống ~$3.959) do nhà đầu tư chốt lời khi rủi ro địa chính trị “hạ nhiệt” phần nào. Tuy nhiên, giới phân tích nhận định những yếu tố nền tảng hỗ trợ giá vàng “vẫn còn nguyên vẹn” ngay cả khi căng thẳng địa chính trị tạm lắng.
Ông Tai Wong cho rằng: “Vàng và bạc có thể cần điều chỉnh thêm, nhưng những động lực chính của đợt tăng này – nhu cầu dự trữ ngoại hối đa dạng hóa khỏi USD và núi nợ công toàn cầu phình to – vẫn hoàn toàn hiện hữu, giữ cho triển vọng dài hạn của vàng tiếp tục lạc quan”.
Thật vậy, dự trữ ngoại hối là mảnh ghép quan trọng trong câu chuyện vàng – USD năm nay. Các ngân hàng trung ương trên thế giới, từ Trung Quốc, Nga cho đến các nước đang phát triển, đều đẩy mạnh mua vàng nhằm đa dạng hóa dự trữ.
Tỷ trọng USD trong tổng dự trữ ngoại hối toàn cầu những năm gần đây có xu hướng giảm nhẹ, trong khi vàng tăng lên đáng kể. Mặc dù đồng USD vẫn chiếm vị thế thống trị trong dự trữ toàn cầu (nhờ quy mô kinh tế và thị trường tài chính Mỹ), sự dịch chuyển nhỏ nhưng liên tục sang vàng và các ngoại tệ khác (euro, Nhân dân tệ) cho thấy nhu cầu giảm phụ thuộc vào USD.
Năm 2023, các ngân hàng trung ương đã mua vào lượng vàng kỷ lục (trên 1.000 tấn) và xu hướng này tiếp tục trong 2024-2025. Động lực đằng sau là lo ngại rủi ro địa chính trị, nguy cơ các lệnh trừng phạt tài chính sử dụng USD, cũng như kỳ vọng USD sẽ suy yếu khi Mỹ nới lỏng tiền tệ.
Diễn biến này đặt ra nhiều câu hỏi về động lực thị trường. Thông thường, mối quan hệ giữa vàng và đồng bạc xanh khá nghịch chiều. Để hiểu rõ hơn về cách giá vàng và đô la Mỹ tương tác, cũng như tầm quan trọng của cặp giao dịch vàng với đô la Mỹ trong giao dịch quốc tế, các nhà đầu tư cần xem xét kỹ lưỡng các yếu tố kinh tế vĩ mô. Một trong những yếu tố có sức ảnh hưởng lớn nhất chính là chính sách điều chỉnh lãi suất của Fed, vốn có thể thay đổi đáng kể giá trị của đồng tiền và tâm lý thị trường đối với tài sản trú ẩn an toàn như vàng.
Sự biến động của USD và vàng ở tầm vĩ mô đang tác động lan tỏa đến nhiều lĩnh vực của thị trường tài chính cũng như quyết định của từng nhà đầu tư. Trước hết, một đồng USD mạnh thường mang lại những hiệu ứng trái chiều: tích cực cho một số và tiêu cực cho số khác.
Đồng bạc xanh tăng giá giúp kiềm chế lạm phát tại Mỹ (do hàng hóa nhập khẩu rẻ hơn), nhưng lại gây khó khăn cho các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển. Nhiều quốc gia vay nợ bằng USD sẽ phải đối mặt gánh nặng trả nợ lớn hơn khi USD lên giá.
Các đồng tiền từ châu Á đến châu Mỹ Latinh có xu hướng mất giá so với USD, làm tăng áp lực lạm phát nội địa và buộc ngân hàng trung ương những nước này can thiệp thông qua bán dự trữ ngoại tệ hoặc thậm chí nâng lãi suất để bảo vệ tỷ giá.
Chẳng hạn, đồng rupee của Ấn Độ gần đây trượt giá theo xu hướng chung của các đồng tiền châu Á, buộc Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ phải can thiệp giữ ổn định. Tương tự, nhiều quốc gia Đông Nam Á cũng chứng kiến tiền tệ giảm giá khi nhà đầu tư rút vốn về lại tài sản USD, tạo ra sức ép lên thị trường chứng khoán và trái phiếu nội địa.
Với doanh nghiệp đa quốc gia, USD mạnh có thể làm lợi nhuận bị ảnh hưởng. Các công ty Mỹ có doanh thu lớn ở nước ngoài sẽ quy đổi lợi nhuận ngoại tệ sang USD thấp hơn, trong khi hàng hóa Mỹ trở nên đắt đỏ hơn trên thị trường quốc tế, giảm sức cạnh tranh xuất khẩu.
Ngược lại, doanh nghiệp châu Âu, Nhật có thể hưởng lợi đôi chút khi đồng nội tệ yếu giúp hàng hóa họ rẻ hơn trên thị trường toàn cầu. Nhưng về tổng thể, một đồng USD quá mạnh thường đi kèm thắt chặt tài chính toàn cầu, tiềm ẩn rủi ro giảm tốc thương mại và tăng trưởng.
Đối với thị trường hàng hóa, USD tăng giá truyền thống sẽ gây sức ép giảm giá danh nghĩa lên các loại hàng hóa định giá bằng USD (dầu mỏ, kim loại công nghiệp, nông sản) do người mua ngoài Mỹ phải trả chi phí cao hơn.
Thực tế trong vài phiên gần đây, giá dầu Brent đã dịu xuống quanh 80 USD/thùng, một phần do hiệu ứng USD mạnh và nhu cầu lo ngại suy yếu. Tuy nhiên, vàng lại là ngoại lệ thú vị: vàng tăng giá bất chấp USD mạnh cho thấy nhu cầu đầu cơ đặc thù và yếu tố trú ẩn an toàn đang chi phối thị trường kim loại quý.
Nếu không có lực cầu trú ẩn này, lẽ ra vàng đã giảm khi USD lên giá. Do đó, việc vàng neo cao cùng USD hàm ý giới đầu tư đang ở trạng thái rất thận trọng về triển vọng kinh tế – tài chính, sẵn sàng trả giá cao để nắm giữ tài sản an toàn.
Đối với nhà đầu tư cá nhân, giai đoạn hiện tại mang đến cả cơ hội lẫn thách thức. Những ai đã nắm giữ vàng từ sớm đang hưởng lợi nhuận đáng kể – giá vàng tăng hơn 50% chỉ trong 11 tháng, một mức tăng vượt trội so với hầu hết kênh đầu tư truyền thống (chứng khoán Mỹ tăng khoảng 15% YTD, chứng khoán mới nổi ~17%).
Vàng khẳng định vai trò kênh giữ giá trị phòng chống rủi ro: trong bối cảnh chứng khoán rung lắc, bất động sản trầm lắng và lãi suất tiền gửi giảm, vàng trở thành lựa chọn hấp dẫn để bảo toàn tài sản. Đặc biệt, nhiều nhà đầu tư nhỏ lẻ tại châu Á (Ấn Độ, Việt Nam, Trung Quốc) có truyền thống tích trữ vàng đã tranh thủ cơ hội giá lên để hiện thực hóa lợi nhuận.
Tuy vậy, giá vàng ở mức cao cũng đặt ra bài toán cho nhà đầu tư chưa tham gia: mức giá $4.100 có thể khiến việc “mua đuổi” tiềm ẩn rủi ro nếu thị trường điều chỉnh. Các chuyên gia khuyến cáo nhà đầu tư cá nhân cần thận trọng, tránh tâm lý FOMO (sợ bỏ lỡ) chạy theo giá, thay vào đó nên phân bổ danh mục hợp lý và có thể chờ những nhịp điều chỉnh để tích lũy dần.
Một điểm tích cực nữa là sự lên giá của vàng và bạc đang hồi sinh ngành khai thác kim loại quý. Cổ phiếu các công ty khai thác vàng lớn đã tăng mạnh song hành với giá vàng. Chẳng hạn, chỉ số NYSE Arca Gold Miners Index theo dõi cổ phiếu các hãng đào vàng quốc tế đã tăng trên 40% từ đầu năm.
Nhiều mỏ vàng từng đóng cửa khi giá thấp nay có thể tái khởi động khai thác với biên lợi nhuận cao. Điều này đặc biệt quan trọng với các nước sản xuất vàng lớn như Úc, Canada, Nga – doanh thu xuất khẩu vàng tăng vọt hỗ trợ nền kinh tế.
Tuy nhiên, ở những nước tiêu thụ vàng hàng đầu như Ấn Độ, giá vàng cao lại gây quan ngại: người dân phải bỏ nhiều tiền hơn để mua vàng trang sức, có thể ảnh hưởng đến nhu cầu tiêu dùng dịp lễ hội. Một số chính phủ (ví dụ Ấn Độ) đang cân nhắc giảm thuế nhập khẩu vàng hoặc dùng biện pháp bình ổn để giảm thiểu tác động tiêu cực lên thị trường trong nước.
Cuối cùng, không thể không nhắc đến tác động tới chính sách tiền tệ. Fed tất nhiên theo dõi sát diễn biến thị trường tài sản: đồng USD mạnh quá mức có thể gây thắt chặt tài chính tương đương với tăng lãi suất (do xuất khẩu giảm, nhập khẩu tăng), trong khi vàng tăng quá nóng có thể là dấu hiệu kỳ vọng lạm phát tương lai hoặc bất tín nhiệm vào tiền pháp định.
Các ngân hàng trung ương khác cũng vậy – họ phải cân nhắc giá trị đồng nội tệ so với USD và giá vàng như một chỉ báo niềm tin. Chẳng hạn, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc thời gian qua đã liên tục mua thêm vàng vào dự trữ (hơn 26 tấn tháng 10 vừa rồi), một phần nhằm giảm phụ thuộc USD trong bối cảnh quan hệ địa chính trị căng thẳng.
Ngân hàng Trung ương Nga cũng tăng cường tích trữ vàng sau các lệnh trừng phạt tài chính. Đây là những bước đi cho thấy vàng đang được xem như “vũ khí” tài chính, và nếu xu hướng này tiếp diễn, hệ thống tiền tệ quốc tế có thể dịch chuyển dần sang đa tài sản hơn là xoay quanh mỗi USD.
Bên cạnh các yếu tố tiền tệ, các hiện tượng lạm phát và giảm phát cũng đóng vai trò then chốt trong việc định hình giá trị của vàng và đồng đô la. Vàng thường được coi là một hàng rào chống lại lạm phát, trong khi sự biến động của đô la Mỹ lại nhạy cảm với triển vọng kinh tế và chính sách tiền tệ. Do đó, việc phân tích những yếu tố chủ chốt định hình tỷ giá là cực kỳ quan trọng để dự đoán xu hướng tương lai của cả hai tài sản này, giúp các nhà đầu tư đưa ra quyết định thông minh trong một thị trường đầy bất trắc.
Diễn biến đồng USD và vàng trong thời gian tới sẽ phụ thuộc nhiều vào cách thức các mảnh ghép vĩ mô hiện tại đan xen và phát triển ra sao. Trước mắt, tâm điểm của thị trường là cuộc họp Fed tháng 12. Nếu Fed quyết định không cắt giảm lãi suất trong tháng 12 (như tín hiệu gần đây), điều này có thể tiếp tục hỗ trợ đồng USD duy trì ở mức cao hoặc tăng thêm.
Ngược lại, bất kỳ tín hiệu ôn hòa nào – chẳng hạn Fed tỏ ý sẽ nối lại cắt giảm vào đầu 2026 – đều có thể khiến USD đảo chiều giảm và tạo cú huých mới cho giá vàng. Hiện công cụ FedWatch của CME cho thấy khả năng cắt giảm lãi suất tháng 12 còn khoảng 50-60%, nghĩa là thị trường đang ở thế “cân não”.
Trong bối cảnh đó, các dữ liệu kinh tế Mỹ sắp tới (như lạm phát tháng 10, doanh số bán lẻ, báo cáo việc làm tháng 11 nếu được công bố kịp) sẽ ảnh hưởng mạnh đến kỳ vọng chính sách và do đó đến USD, vàng.
Bart Melek, Trưởng bộ phận chiến lược hàng hóa tại TD Securities, nhận định thị trường vàng đã phản ánh phần nào kỳ vọng kinh tế Mỹ suy yếu: “Chính phủ Mỹ mở cửa trở lại và thị trường dự đoán dữ liệu kinh tế sẽ cho thấy nền kinh tế đã suy yếu.
Điều này khiến giới đầu tư tăng vị thế mua vàng và đóng bớt vị thế bán khống”. Nếu các dữ liệu thực sự xác nhận kinh tế Mỹ giảm tốc rõ rệt, áp lực sẽ gia tăng buộc Fed phải nới lỏng – kịch bản thuận lợi cho vàng.
Về dài hạn, nhiều tổ chức tài chính lớn vẫn giữ cái nhìn lạc quan về vàng. Theo Economic Times, giới phân tích kỹ thuật cho rằng nếu vàng vượt qua ngưỡng cản $4.193 (đỉnh gần nhất), kim loại quý có thể hướng đến việc tái lập đỉnh lịch sử $4.382 đã ghi nhận trong năm nay.
Thậm chí, một số ngân hàng đầu tư đã nâng dự báo giá vàng cho các năm tới: Wells Fargo và JPMorgan dự báo vàng có thể đạt $4.700/oz vào năm 2026, với luận điểm Fed sẽ cắt giảm lãi suất sâu hơn và đồng USD sẽ suy yếu kéo dài, tạo lực đẩy cho vàng tăng giá. Tuy nhiên, con đường đi lên của vàng có thể sẽ không thẳng băng. Mức giá cao hiện tại có thể kích hoạt một số đợt chốt lời và điều chỉnh kỹ thuật.
Ole Hansen, chiến lược gia trưởng hàng hóa tại Saxo Bank, lưu ý rằng thị trường vàng có thể trải qua những phiên biến động mạnh khi thanh khoản cuối năm kém dần, nhưng bất kỳ nhịp điều chỉnh nào cũng có thể là cơ hội tích lũy cho xu hướng tăng dài hạn nếu các yếu tố cơ bản (lãi suất giảm, nhu cầu trú ẩn, mua vào của ngân hàng trung ương) vẫn duy trì.
Với đồng USD, triển vọng trung hạn lại nghiêng về xu hướng suy yếu dần, trừ phi kinh tế Mỹ vượt trội rõ rệt so với phần còn lại. Khảo sát của Reuters cho thấy phần lớn các chuyên gia dự báo USD sẽ giảm giá trong năm 2025 khi Fed cắt giảm lãi suất, trong khi các ngân hàng trung ương lớn khác (ECB, BOJ) đã gần hoàn tất chu kỳ nới lỏng.
Tỷ giá EUR/USD được dự đoán có thể trở lại mức 1,20 trong vòng một năm tới, còn JPY có thể hồi về khoảng 139 JPY/USD (tức tăng giá ~6% so với hiện tại). Dù vậy, USD khó sụt giảm đột ngột bởi vai trò đồng tiền dự trữ toàn cầu vẫn tạo lực đỡ quan trọng.
Lee Hardman, chuyên gia phân tích ngoại hối tại MUFG, nhận định: “Đồng USD có thể sẽ tiếp tục suy yếu trong 6-12 tháng tới khi Fed cắt giảm lãi suất, còn các ngân hàng trung ương lớn khác như ECB đã ở cuối chu kỳ cắt giảm”. Nhưng ông cũng lưu ý, nếu xuất hiện cú sốc bất ngờ (như khủng hoảng tài chính hoặc địa chính trị) thì USD có thể lại tăng vọt nhờ trạng thái tài sản an toàn.
Tựu trung, bức tranh 2025-2026 có thể chứng kiến sự dịch chuyển dần của dòng tiền từ tài sản USD sang các kênh thay thế như vàng, bạc, hoặc các ngoại tệ khác, nếu các xu hướng hiện tại tiếp diễn: Fed xoay trục sang nới lỏng, tài khóa Mỹ căng thẳng và địa chính trị bất định.
Tuy nhiên, hành trình đó sẽ không tuyến tính. Nhà đầu tư cần chuẩn bị cho biến động và luôn cảnh giác trước các tín hiệu mới từ ngân hàng trung ương và chính trường. Như chuyên gia John Hardy đã nhấn mạnh, vàng đang kể câu chuyện thị trường nghĩ gì về áp lực tài khóa của Mỹ – và hiện câu chuyện đó vẫn đang dở dang.
Việc USD và vàng cùng tăng trong thời điểm này có thể chỉ là “khoảng lặng” tạm thời trước khi một xu hướng rõ ràng hơn định hình. Liệu đồng USD có lấy lại đà tăng dài hạn hay sẽ bước vào chu kỳ suy yếu mới? Liệu vàng có tiếp tục tỏa sáng lập đỉnh cao mới hay sẽ điều chỉnh sau cơn sốt?
Câu trả lời sẽ phụ thuộc vào những biến số vĩ mô sắp tới, từ quyết sách của Fed, sức khỏe kinh tế Mỹ cho tới các biến động bất ngờ trên trường quốc tế. Nhà đầu tư thông minh nên theo dõi sát các tín hiệu đó, duy trì danh mục đa dạng và chuẩn bị sẵn sàng cho nhiều kịch bản – bởi nếu năm 2025 đã dạy chúng ta điều gì, thì đó là thị trường tài chính toàn cầu có thể thay đổi cục diện chỉ trong vài tuần ngắn ngủi.
Nguồn:
https://www.coindesk.com/daybook-us/2025/11/14/running-for-the-exits-crypto-daybook-americas
https://www.kitco.com/news/article/2025-11-14/gold-bulls-tire-4200-prices-build-floor-4000
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung và không nhằm mục đích (và cũng không nên được coi là) lời khuyên về tài chính, đầu tư hay các lĩnh vực khác để bạn có thể dựa vào. Không có ý kiến nào trong tài liệu này được coi là khuyến nghị từ EBC hoặc tác giả rằng bất kỳ khoản đầu tư, chứng khoán, giao dịch hay chiến lược đầu tư cụ thể nào phù hợp với bất kỳ cá nhân nào.
