Lãi suất ảnh hưởng đến hiệu suất vàng như thế nào?

Vàng là một trong những tài sản lâu đời nhất trong lĩnh vực tài chính, nhưng hành vi của nó lại gắn liền với một công cụ tiền tệ hiện đại: lãi suất. Các ngân hàng trung ương điều chỉnh lãi suất để kiểm soát lạm phát, quản lý tăng trưởng kinh tế và ổn định tiền tệ. Những thay đổi này tác động đến thị trường toàn cầu, thường đặt vàng vào trung tâm của những biến động tài chính.

Trong nhiều thập kỷ, các nhà phân tích và nhà giao dịch đã tranh luận liệu lãi suất tăng hay giảm có lợi cho vàng. Thoạt nhìn, mối quan hệ này có vẻ đơn giản: lãi suất cao hơn khiến vàng kém hấp dẫn hơn vì nó không mang lại lợi nhuận, trong khi lãi suất thấp hơn làm giảm chi phí cơ hội của việc sở hữu vàng. Tuy nhiên, mối liên hệ này phức tạp hơn. Kỳ vọng lạm phát, biến động tiền tệ và tâm lý nhà đầu tư đều tương tác với lãi suất để tác động đến hiệu suất của vàng.

Hiểu được sự phức tạp này, hướng dẫn này sẽ giải thích cách lãi suất ảnh hưởng đến hiệu suất của vàng, dựa trên các ví dụ lịch sử, động lực thị trường và hiểu biết chiến lược dành cho nhà đầu tư.

Mối liên hệ cơ bản: Chi phí cơ hội của việc nắm giữ vàng

Vàng không trả cổ tức hay lãi suất. Khi lãi suất tăng, các chứng khoán có thu nhập cố định như trái phiếu trở nên hấp dẫn hơn, thu hút đầu tư khỏi các tài sản không sinh lời. Đây là lý do tại sao giai đoạn lãi suất tăng thường chứng kiến hiệu suất vàng yếu hơn.

Ngược lại, khi lãi suất giảm hoặc khi lãi suất thực (lãi suất danh nghĩa trừ lạm phát) ở mức âm, vàng sẽ tỏa sáng. Nhà đầu tư không còn thu được lợi nhuận đáng kể từ tiền mặt hoặc trái phiếu, do đó sức hấp dẫn tương đối của vàng tăng lên. Lập luận về chi phí cơ hội là nền tảng của mối quan hệ lãi suất-vàng và giúp giải thích phần lớn diễn biến dài hạn của nó.

Lạm phát, Lãi suất thực và Hiệu suất vàng

Trong khi lãi suất danh nghĩa chiếm sóng tiêu đề, điều thực sự quan trọng đối với hiệu suất của vàng là lãi suất thực. Nếu lạm phát ở mức 5% trong khi lãi suất ở mức 3%, lãi suất thực sẽ âm ở mức -2%. Môi trường này trong lịch sử hỗ trợ vàng vì nó duy trì sức mua trong khi tiền mặt và trái phiếu đang bị xói mòn.

Những năm 1970 là minh chứng rõ ràng nhất cho điều này. Lạm phát tăng vọt trong khi lãi suất giảm, tạo ra lãi suất thực âm sâu sắc. Giá vàng bùng nổ, tăng hơn 20 lần trong chưa đầy một thập kỷ. Tương tự, sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, các ngân hàng trung ương đã cắt giảm lãi suất xuống gần bằng 0 trong khi những lo ngại về lạm phát vẫn còn dai dẳng, đẩy giá vàng lên mức cao kỷ lục vào năm 2011.

Mặt khác, các giai đoạn lãi suất thực dương thường hạn chế hiệu suất của vàng. Ví dụ, vào giữa những năm 1980 và cuối những năm 1990, khi Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ duy trì lãi suất cao hơn nhiều so với lạm phát, giá vàng đã trì trệ.

Mối liên hệ giữa đồng đô la: Lãi suất và tiền tệ

Lãi suất cũng ảnh hưởng đến tiền tệ, đặc biệt là đồng đô la Mỹ. Đồng đô la mạnh hơn thường gây áp lực lên giá vàng vì vàng được định giá bằng đô la trên toàn cầu. Khi lãi suất ở Mỹ tăng, tài sản bằng đô la trở nên hấp dẫn hơn, và vàng, do được định giá bằng đô la, có xu hướng giảm giá tương đối.

Ngược lại, khi lãi suất bị cắt giảm hoặc kỳ vọng chuyển sang chính sách nới lỏng, đồng đô la sẽ yếu đi. Trong những giai đoạn này, hiệu suất vàng thường được cải thiện, không chỉ vì chi phí cơ hội thấp hơn mà còn vì người mua ngoài nước Mỹ thấy vàng rẻ hơn khi mua bằng đồng tiền của họ.

Động thái tiền tệ này giải thích tại sao mối quan hệ giữa vàng và lãi suất không phải là một chiều — nó được lọc qua sức mạnh hoặc điểm yếu rộng hơn của đồng đô la.

Hiệu suất vàng ngắn hạn so với dài hạn

Trong ngắn hạn, hiệu suất của vàng có thể vượt ngoài dự đoán. Có những giai đoạn vàng tăng giá bất chấp lãi suất tăng, thường là do các nhà đầu tư dự đoán lạm phát, rủi ro địa chính trị hoặc bất ổn tài chính. Tương tự, vàng có thể giảm trong chu kỳ lãi suất giảm nếu thị trường tin rằng triển vọng tăng trưởng đang cải thiện và khẩu vị rủi ro mạnh.

Điểm mấu chốt: Về lâu dài, lãi suất thực thấp hoặc âm kéo dài thường hỗ trợ vàng, trong khi lãi suất thực cao kéo dài có xu hướng ảnh hưởng đến hiệu suất của vàng.

Hiệu suất vàng trên thị trường hiện đại

Môi trường thị trường hiện đại làm tăng thêm sự phức tạp. Ngày nay, các nhà đầu tư có thể tiếp cận vàng không chỉ thông qua vàng thỏi vật chất mà còn thông qua các quỹ ETF, hợp đồng tương lai và quyền chọn. Những công cụ này khuếch đại tác động của biến động lãi suất, vì chúng cho phép giao dịch nhanh hơn và dòng vốn lớn hơn.

Ngoài ra, vàng hiện đang cạnh tranh với các tài sản thay thế như tiền điện tử, được một số nhà đầu tư gọi là "vàng kỹ thuật số". Mặc dù Bitcoin đã cho thấy những giai đoạn tương quan nghịch với lãi suất thực, nhưng tính biến động của nó đồng nghĩa với việc hiệu suất của vàng vẫn là một hình thức bảo hiểm ổn định và đáng tin cậy hơn.

Một yếu tố hiện đại khác là hành vi của các ngân hàng trung ương. Trong những năm gần đây, các ngân hàng trung ương đã mua ròng vàng, đặc biệt là ở các thị trường mới nổi. Nhu cầu này bổ sung thêm một lớp hỗ trợ mang tính cấu trúc cho hiệu suất của vàng bất kể chu kỳ lãi suất.

Chiến lược dành cho nhà đầu tư: Sử dụng lãi suất để định thời điểm mua vàng

Đối với các nhà giao dịch và nhà đầu tư, việc hiểu được mối quan hệ giữa lãi suất và vàng có thể định hướng việc phân bổ và chiến lược.

Khi các ngân hàng trung ương đang trong chu kỳ thắt chặt với lãi suất thực dương, hiệu suất của vàng có thể chậm lại, cho thấy việc phân bổ tài sản giảm hoặc chiến lược giao dịch ngắn hạn. Mặt khác, trong các chu kỳ nới lỏng, hoặc khi kỳ vọng lạm phát vượt xa lãi suất danh nghĩa, vàng thường hoạt động tốt, lý giải cho việc phân bổ tài sản lớn hơn.

Điều quan trọng là các nhà đầu tư không chỉ nên tập trung vào mức lãi suất hiện tại mà còn cả kỳ vọng. Thị trường luôn biến động trước chính sách chính thức. Nếu các nhà giao dịch tin rằng việc cắt giảm lãi suất sắp diễn ra, giá vàng có thể cải thiện đáng kể trước khi lãi suất thực tế thay đổi lần đầu tiên.

Với những cách tiếp cận chiến lược này, liệu các nhà đầu tư hiện nay có còn nên dựa vào vàng như một công cụ phòng ngừa rủi ro lãi suất không?

Những người hoài nghi cho rằng mối liên hệ giữa vàng và lãi suất đã suy yếu, chỉ ra những giai đoạn phân kỳ. Ví dụ, trong một phần của chu kỳ tăng lãi suất 2015–2019, giá vàng vẫn duy trì tương đối tốt. Điều này cho thấy các yếu tố khác, chẳng hạn như rủi ro địa chính trị, có thể chi phối động lực lãi suất.

Tuy nhiên, qua nhiều thập kỷ nghiên cứu dữ liệu, mối liên hệ giữa lãi suất thực và hiệu suất vàng là một trong những mối quan hệ kinh tế vĩ mô đáng tin cậy nhất trên thị trường. Mặc dù không hoàn hảo trong mọi biến động ngắn hạn, nhưng đây vẫn là động lực cốt lõi mà các nhà đầu tư không thể bỏ qua.

Cuối cùng: Lãi suất, Vàng và Bức tranh toàn cảnh

Hiệu suất vàng không thể tách rời khỏi môi trường lãi suất rộng hơn. Lãi suất thực tăng thường kìm hãm giá vàng, trong khi lãi suất thực giảm hoặc âm lại thúc đẩy giá vàng tăng. Tuy nhiên, các nhà đầu tư cũng cần cân nhắc lạm phát, biến động tiền tệ, nhu cầu của ngân hàng trung ương và tâm lý thị trường khi phân tích mối liên hệ giữa lãi suất và vàng.

Đối với các danh mục đầu tư hiện đại, vàng tiếp tục đóng vai trò là một kênh phòng ngừa rủi ro và đa dạng hóa. Mặc dù vàng có thể không vượt trội trong mọi môi trường, nhưng mối quan hệ của nó với lãi suất khiến nó trở thành một công cụ hữu ích để quản lý rủi ro. Hiểu được mối liên hệ này cho phép các nhà đầu tư định vị bản thân hiệu quả hơn, cho dù họ coi vàng là bảo hiểm, đầu cơ hay bảo tồn tài sản dài hạn.

Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung và không nhằm mục đích (và không nên được coi là) tư vấn tài chính, đầu tư hoặc các hình thức tư vấn khác mà chúng ta nên tin cậy. Không có ý kiến nào trong tài liệu này cấu thành khuyến nghị của EBC hoặc tác giả rằng bất kỳ khoản đầu tư, chứng khoán, giao dịch hoặc chiến lược đầu tư cụ thể nào phù hợp với bất kỳ cá nhân cụ thể nào.