Dow Theory คือ สูตรลับจับจังหวะตลาดหุ้นที่ไม่เคยล้าสมัย

หลายคนคงต้องเคยได้ยินว่า Dow Theory คือรากฐานของการวิเคราะห์ทางเทคนิค (Technical Analysis) ที่นักลงทุนระดับตำนานหลายคนยึดถือ แต่ทั้งนักลงทุนหน้าใหม่และเก่าอาจจะยังไม่เข้าใจกันมากนักในเชิงของหลักการ ในบทความนี้เราจึงจะพาทุกท่านไปเจาะลึกหลักการทำงานของ Dow Theory พร้อมอินดิเคตเตอร์และเทคนิคที่นักวิเคราะห์เขาใช้ในทฤษฎีนี้กัน

เปิดตำราหลักการทำงาน Dow Theory อ่านตลาดให้เซียน

ทฤษฎีดาว หรือ Dow Theory คือ แนวคิดที่ Charles H. Dow ผู้ร่วมก่อตั้งดัชนี Dow Jones Industrial Average พัฒนาขึ้นจากการสังเกตพฤติกรรมของตลาดหุ้นในช่วงปลายศตวรรษที่ 19 ซึ่งแนวคิดนี้มีไว้เพื่ออธิบายการเคลื่อนไหวของตลาดหุ้น เนื่องจากเชื่อว่าตลาดสะท้อนทุกปัจจัย ไม่ว่าจะเป็นเศรษฐกิจ การเมือง หรือจิตวิทยานักลงทุนไปหมดแล้ว โดย Dow Theory จะมี 6 หลักการสำคัญดังนี้

1. ตลาดสะท้อนทุกสิ่ง (The Market Discounts Everything)

หลักการนี้ชี้ให้เห็นว่า ราคาที่เกิดขึ้นในตลาดได้รวมข้อมูลทั้งหมดที่มีผลต่อสินทรัพย์นั้น ๆ ไปแล้ว ไม่ว่าจะเป็นข่าวสารทางเศรษฐกิจ การเมือง เหตุการณ์ระดับโลก รวมถึงความรู้สึกและคาดการณ์ของนักลงทุนทั้งหลาย 

ซึ่งหมายความว่าราคาตลาดเป็น “ภาพรวมของความเชื่อทั้งหมด” ในขณะนั้นเรียบร้อย นักลงทุนจึงไม่จำเป็นต้องติดตามข่าวทุกข่าวอย่างละเอียดจนเกินไป เพราะราคาคือการตอบสนองรวมของข้อมูลเหล่านั้นทั้งหมด

2. ตลาดเคลื่อนไหวในรูปแบบของแนวโน้ม (Market Moves in Trends)

Dow Theory แบ่งแนวโน้มของตลาดออกเป็นสามประเภทหลัก คือ

• แนวโน้มขาขึ้น (Uptrend): ราคาทำจุดสูงสุดและจุดต่ำสุดใหม่ที่สูงขึ้นเรื่อย ๆ

• แนวโน้มขาลง (Downtrend): ราคาทำจุดสูงสุดและจุดต่ำสุดใหม่ที่ต่ำลงเรื่อย ๆ

• แนวโน้มไซด์เวย์ (Sideways): ราคาวิ่งในกรอบ ไม่ชัดเจนว่าจะขึ้นหรือลง

ดังนั้นนักลงทุนที่เข้าใจแนวโน้มจะรู้ว่าการเทรดไปกับแนวโน้ม (Trend Following) จะสามารถลดความเสี่ยงและเพิ่มโอกาสทำกำไรได้มากกว่าคนที่ไม่รู้

3. แนวโน้มหลักมี 3 ระยะ (Three Phases of Primary Trends)

แนวโน้มหลักตามทฤษฎี Dow ไม่ได้เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วทันที แต่แบ่งออกเป็น 3 ระยะสำคัญที่สะท้อนพฤติกรรมของตลาดในแต่ละช่วงอย่างชัดเจน ระยะแรกคือ “ระยะสะสม” ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่นักลงทุนรายใหญ่เริ่มทยอยสะสมสินทรัพย์อย่างเงียบ ๆ โดยราคายังอยู่ในกรอบแคบ นักลงทุนทั่วไปยังไม่สนใจหรือยังไม่มั่นใจในทิศทางตลาด

จากนั้นเข้าสู่ “ระยะเร่งตัว” ที่ข่าวดีและแรงซื้อจากนักลงทุนทั่วไปทำให้ราคาพุ่งขึ้นอย่างรวดเร็ว ปริมาณการซื้อขายเพิ่มสูงตามไปด้วย เป็นช่วงที่ตลาดมีพลังขับเคลื่อนสูง สุดท้ายคือ “ระยะกระจาย” เมื่อนักลงทุนรายใหญ่เริ่มขายสินทรัพย์ทำกำไร ราคาถึงจุดสูงสุดและเริ่มผันผวน นักลงทุนส่วนใหญ่ยังไม่ทันตั้งตัวและอาจตกอยู่ในกับดักเมื่อตลาดเริ่มกลับตัวลง การเข้าใจ 3 ระยะนี้ช่วยให้เทรดเดอร์วางแผนจังหวะซื้อขายได้แม่นยำและมีประสิทธิภาพมากขึ้น

4. ดัชนีหรือสินทรัพย์ต้องยืนยันกัน (The Averages Must Confirm Each Other)

Dow พัฒนาดัชนีหุ้นสองชุดคือ ดัชนีอุตสาหกรรมและดัชนีขนส่ง เพื่อใช้เป็นสัญญาณยืนยันกัน หากทั้งสองดัชนีแสดงแนวโน้มเดียวกัน เช่น ทั้งคู่ขึ้นหรือลงพร้อมกัน แสดงว่าแนวโน้มนั้นน่าเชื่อถือ แต่ถ้าดัชนีหนึ่งขึ้นและอีกดัชนีหนึ่งลง สัญญาณจะอ่อนและต้องระวัง

หลักการนี้สะท้อนว่า ตลาดที่แข็งแรงควรมีการเคลื่อนไหวที่สนับสนุนกันในแต่ละส่วนที่เกี่ยวข้องกัน

5. ปริมาณการซื้อขายต้องสอดคล้องกับแนวโน้ม (Volume Confirms the Trend)

Volume หรือปริมาณการซื้อขายมีบทบาทสำคัญในการยืนยันความแข็งแรงของแนวโน้ม เมื่อราคาเคลื่อนตัวไปตามแนวโน้มที่ชัดเจน ปริมาณการซื้อขายควรเพิ่มขึ้นด้วย เช่น ในขาขึ้น ปริมาณซื้อขายที่เพิ่มขึ้นชี้ให้เห็นว่ามีแรงหนุนมาก ในทางกลับกัน หากราคาเคลื่อนที่ขึ้นแต่ Volume ต่ำ อาจเป็นสัญญาณเตือนว่าการเคลื่อนไหวนั้นไม่ยั่งยืน และอาจกลับตัวเร็ว

6. แนวโน้มจะอยู่ต่อจนกว่าจะมีสัญญาณกลับตัว (Trend Persists Until Clear Reversal)

หนึ่งในหัวใจสำคัญของ Dow Theory คือการเข้าใจว่า “แนวโน้ม” ของตลาดจะยังคงดำเนินต่อไปจนกว่าจะมีสัญญาณชัดเจนที่บ่งบอกว่ามันจะเปลี่ยนทิศทาง ไม่ใช่แค่การแกว่งตัวหรือปรับฐานชั่วคราว การยืนยันสัญญาณกลับตัวจึงเป็นสิ่งจำเป็นเพื่อป้องกันการตัดสินใจผิดพลาด

สัญญาณกลับตัวที่ชัดเจน เช่น การเกิด “จุดต่ำสุดใหม่ต่ำกว่าเดิม” ในขาขึ้น หรือ “จุดสูงสุดใหม่สูงกว่าเดิม” ในขาลง ซึ่งบ่งบอกว่าแรงซื้อหรือแรงขายหลักได้เปลี่ยนไป นอกจากนี้ ปริมาณการซื้อขายและเครื่องมือวิเคราะห์อื่นๆ ก็ช่วยยืนยันสัญญาณเหล่านี้ การรอจนแน่ใจว่าตลาดเปลี่ยนแนวโน้มจริง ๆ จะช่วยให้นักลงทุนลดความเสี่ยงและสามารถจับโอกาสการเทรดได้อย่างมั่นใจมากขึ้น

ทำไมเทรดเดอร์ถึงนิยมใช้ Dow Theory

จากหลักการทำงานข้างต้น Dow Theory จึงได้รับความนิยมในหมู่เทรดเดอร์เพราะเข้าใจง่ายและประยุกต์ใช้ได้กับทุกตลาด ไม่ว่าจะเป็นหุ้น Forex Futures หรือคริปโต เพราะหลักการสำคัญอย่างการวิเคราะห์แนวโน้มหลัก การยืนยันสัญญาณจากหลายตลาด และการรอคอนเฟิร์มก่อนเข้าซื้อขาย ช่วยให้เทรดเดอร์ทั้งมือใหม่และมืออาชีพจับทิศทางตลาดได้ชัด ลดโอกาสตัดสินใจผิดพลาดจากอารมณ์

นอกจากนี้ Dow Theory ยังส่งเสริมวินัยการเทรด และมอบมุมมองภาพรวมตลาดผ่านการแยกแนวโน้มหลัก รอง และย่อย ซึ่งทำให้วางแผนได้แม่นยำขึ้น อีกทั้งยังเป็นรากฐานของเครื่องมือเทคนิคสมัยใหม่หลายประเภท เช่น แนวรับแนวต้าน รูปแบบกราฟ และอินดิเคเตอร์ จึงกลายเป็นหนึ่งในทฤษฎีคลาสสิกที่ยังคงใช้ได้จริงในทุกยุค

6 อินดิเคเตอร์คู่ใจสายวิเคราะห์ Dow Theory

อย่างไรก็ดี แม้ Dow Theory จะเป็นแนวคิดเชิงหลักการ แต่เมื่อนำมาใช้จริง ก็จำเป็นต้องมี อินดิเคเตอร์ เพื่อช่วยยืนยันสัญญาณ เนื่องจากหากวิเคราะห์โดยปราศจากเครื่องที่เหมาะสม ก็อาจทำให้เราอ่านตลาดผิดก็เป็นได้ โดยต่อไปจะเป็น 6 อินดิเคเตอร์ยอดนิยมที่มักถูกใช้ประกอบ Dow Theory ตามดังนี้

• Moving Average (MA)
  ใน Dow Theory แนวโน้มตลาดคือหัวใจสำคัญ การใช้ Moving Average จะช่วยกรอง “เสียงรบกวน” ของราคาที่แกว่งตัวชั่วคราว และเน้นภาพรวมแนวโน้มหลัก ซึ่งสอดคล้องกับหลักการที่สองของ Dow Theory ที่บอกว่าตลาดเคลื่อนไหวเป็นแนวโน้ม ตัวอย่างเช่น Golden Cross หรือ Death Cross เป็นสัญญาณที่ช่วยยืนยันว่ากำลังเกิดแนวโน้มขาขึ้นหรือขาลงจริงตามทฤษฎี

• Volume Indicator
  ปริมาณการซื้อขาย (Volume) เป็นตัวชี้วัดความแข็งแรงของแนวโน้มตามหลัก Dow Theory เพราะถ้าราคาขยับตามแนวโน้มพร้อมกับ Volume ที่เพิ่มขึ้น แสดงว่าการเคลื่อนไหวนี้ได้รับแรงหนุนจริง แต่ถ้า Volume ลดลงในช่วงที่ราคากำลังขยับ อาจเป็นสัญญาณเตือนว่าการเคลื่อนไหวนี้อาจไม่ยั่งยืนและอาจเกิดการกลับตัว

• Relative Strength Index (RSI)
  RSI เป็นอินดิเคเตอร์ที่ช่วยประเมินความแข็งแรงของแนวโน้มด้วยการวัดความเร็วและการเปลี่ยนแปลงของราคา RSI มักใช้ดูจุดที่ตลาดอยู่ในภาวะซื้อมากเกินไป (Overbought) หรือขายมากเกินไป (Oversold) เมื่อ RSI สูงกว่า 70 ตลาดอาจเข้าสู่ภาวะ Overbought และมีโอกาสพักตัวหรือปรับฐาน ส่วน RSI ต่ำกว่า 30 ชี้ว่าตลาดอาจจะฟื้นตัวจากภาวะ Oversold

• MACD (Moving Average Convergence Divergence)
  MACD ช่วยวัดโมเมนตัมของราคาและหาจังหวะเปลี่ยนแปลงแนวโน้ม โดยดูจากการตัดกันของเส้น MACD กับเส้นสัญญาณ สัญญาณตัดขึ้น (Bullish Crossover) มักบ่งบอกถึงจุดเริ่มต้นของแนวโน้มขาขึ้น ในขณะที่สัญญาณตัดลง (Bearish Crossover) ชี้ถึงแนวโน้มขาลง การใช้ MACD ร่วมกับ Dow Theory จะช่วยยืนยันสัญญาณและลดความเสี่ยงในการเข้าออกตลาดผิดจังหวะ

• Trendlines และ Support/Resistance
  การลากเส้นแนวโน้ม (Trendlines) และเส้นแนวรับ-แนวต้าน (Support/Resistance) เป็นวิธีง่าย ๆ ที่ช่วยนักลงทุนระบุกรอบของแนวโน้มและจุดเปลี่ยนแปลงราคา ซึ่งเป็นพื้นฐานของทฤษฎี Dow ที่ย้ำว่าตลาดสร้างจุดสูงสุดและต่ำสุดใหม่ นักลงทุนจึงใช้เส้นเหล่านี้เป็นเครื่องมือหลักในการยืนยันทิศทางและจุดกลับตัว

• Average True Range (ATR)
  ATR เป็นอินดิเคเตอร์ที่วัดความผันผวนของราคา ทำให้นักลงทุนเข้าใจช่วงความเสี่ยงที่เหมาะสมสำหรับการตั้งจุดหยุดขาดทุน (Stop Loss) หรือบริหารความเสี่ยงในแต่ละเทรด การนำ ATR มาใช้ร่วมกับ Dow Theory ช่วยให้การจัดการความเสี่ยงมีประสิทธิภาพมากขึ้นโดยยึดตามสภาพตลาดจริง

เทคนิคการใช้ Dow Theory ในการเทรด Forex

Dow Theory เป็นหลักการวิเคราะห์แนวโน้มราคาในตลาดที่พัฒนาขึ้นตั้งแต่ตลาดหุ้น แต่ก็สามารถนำมาปรับใช้กับตลาด Forex ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ด้วยความเข้าใจและประยุกต์ตามลักษณะเฉพาะของตลาด Forex ซึ่งมีความแตกต่างจากตลาดหุ้นพอสมควร เช่น ความผันผวนที่สูงกว่าและการได้รับอิทธิพลจากปัจจัยเศรษฐกิจมหภาคมากกว่า

1. ระบุแนวโน้มหลักก่อนเสมอ (Identify the Primary Trend)

• Dow Theory เน้นว่าแนวโน้มหลัก (Primary Trend) เป็นสิ่งสำคัญที่สุดในการวิเคราะห์

• ในตลาด Forex แนะนำให้ใช้กราฟ Timeframe ใหญ่ เช่น Daily (D1) หรือ Weekly (W1) เพราะจะช่วยกรอง “เสียงรบกวน” ของความผันผวนระยะสั้น และจับทิศทางหลักของคู่เงิน

• การระบุแนวโน้มหลักที่ชัดเจนจะช่วยให้การเทรดเป็นไปอย่างมีระบบและลดความเสี่ยงในการสวนแนวโน้ม

2. ยืนยันแนวโน้มด้วยหลายคู่เงินที่สัมพันธ์กัน (Confirm with Related Pairs)

• ในตลาดหุ้น Dow Theory ใช้การยืนยันแนวโน้มด้วยการดูดัชนีหุ้นหลักหลายตัวพร้อมกัน

• สำหรับตลาด Forex ซึ่งไม่มีดัชนีแบบเดียวกัน สามารถใช้การดูคู่เงินที่มีความสัมพันธ์กัน เช่น คู่เงิน EUR/USD กับ GBP/USD (ทั้งคู่มักมีทิศทางคล้ายกันเมื่อพูดถึง USD), คู่เงิน USD/JPY กับ USD/CHF (ซึ่งบางครั้งเคลื่อนไหวไปในทิศทางเดียวกัน)

• หากคู่เงินหลายคู่ที่สัมพันธ์กันแสดงสัญญาณแนวโน้มเดียวกัน จะช่วยเพิ่มความมั่นใจว่าทิศทางตลาดจริง

3. ใช้ Volume หรือ Tick Volume เป็นตัวช่วยวิเคราะห์ (Use Volume or Tick Volume)

• ตลาด Forex ไม่มีข้อมูล Volume จริงแบบตลาดหุ้น เพราะไม่มีศูนย์กลางการซื้อขายเดียว

• แต่ Forex มีข้อมูล Tick Volume (จำนวนครั้งที่มีการเปลี่ยนแปลงราคาในช่วงเวลานั้น) ซึ่งใช้เป็นตัวแทนปริมาณการซื้อขายได้ดีในระดับหนึ่ง

• การสังเกต Tick Volume ร่วมกับราคา เช่นการเพิ่มขึ้นของ Tick Volume ขณะราคาทะลุแนวต้าน/แนวรับ อาจยืนยันแนวโน้มใหม่ และ Volume ต่ำขณะราคาเคลื่อนไหว อาจบ่งบอกถึงการขาดแรงหนุนแนวโน้มหรือการกลับตัว

4. รอการกลับตัวที่ชัดเจนก่อนสวนเทรนด์ (Wait for Clear Reversal Confirmation)

• Dow Theory บอกว่าอย่ารีบสวนแนวโน้มหลักจนกว่าจะมีสัญญาณกลับตัวที่ชัดเจน

• ใน Forex ควรรอให้ราคาสร้างรูปแบบกลับตัว เช่น Break of previous High/Low (ทะลุแนวสูงสุดหรือต่ำสุดเดิม), รูปแบบแท่งเทียนกลับตัว (เช่น Hammer, Engulfing), สัญญาณจากอินดิเคเตอร์อื่นๆ เช่น RSI, MACD ยืนยันการเปลี่ยนแนวโน้ม

• การรอคอยสัญญาณยืนยันหลายด้านช่วยลดความเสี่ยงและเพิ่มโอกาสชนะในเทรด

5. รอให้ตลาดสร้าง Higher High และ Higher Low (สำหรับขาขึ้น) หรือ Lower High และ Lower Low (สำหรับขาลง)

• นี่คือหลักการสำคัญของ Dow Theory ในการยืนยันแนวโน้มที่แข็งแกร่ง

• สำหรับแนวโน้มขาขึ้น: ราคาต้องสร้างจุดสูงสุดใหม่ (Higher High) และจุดต่ำสุดใหม่ที่สูงกว่าจุดต่ำสุดก่อนหน้า (Higher Low) อย่างต่อเนื่อง

• สำหรับแนวโน้มขาลง: ราคาต้องสร้างจุดต่ำสุดใหม่ (Lower Low) และจุดสูงสุดใหม่ที่ต่ำกว่าจุดสูงสุดก่อนหน้า (Lower High) อย่างต่อเนื่อง

• เมื่อตลาดยังสร้างจุดเหล่านี้ได้ตามลำดับ แสดงว่าแนวโน้มยังคงอยู่

• นักลงทุนควรรอจนแนวโน้มเป็นไปตามรูปแบบนี้ก่อนเข้าสู่ตำแหน่งเทรด จะช่วยเพิ่มโอกาสสำเร็จและลดการโดนราคาหลอก

คำถามที่พบบ่อย (FAQ)

Q: Dow Theory ใช้กับตลาดคริปโตได้หรือไม่?

A: ได้ หลักการของ Dow Theory สามารถปรับใช้กับสินทรัพย์ทุกประเภท แต่ต้องเลือกอินดิเคเตอร์ที่เหมาะกับความผันผวนของคริปโต

Q: Dow Theory เหมาะกับการเทรดระยะสั้นหรือระยะยาว?

A: เหมาะกับการวิเคราะห์แนวโน้มหลักซึ่งมักใช้ในระยะกลางถึงยาว แต่สามารถปรับใช้กับระยะสั้นได้หากเข้าใจหลักการดี

Q: Dow Theory แตกต่างจากการใช้ Price Action ยังไง?

A: Dow Theory เน้นการตีความแนวโน้มและโครงสร้างตลาดโดยรวม ส่วน Price Action จะมุ่งวิเคราะห์พฤติกรรมราคาในระยะสั้นและรูปแบบแท่งเทียน

สรุป

Dow Theory เป็นหลักการวิเคราะห์ตลาดที่เน้นการมองแนวโน้มราคาว่าจะเคลื่อนไหวเป็นระยะเวลานาน และสะท้อนข้อมูลทั้งหมดในราคาตลาด หลักการสำคัญรวมถึงการแบ่งแนวโน้มออกเป็น 3 ระยะ และการยืนยันสัญญาณด้วยปริมาณการซื้อขายและการเปรียบเทียบดัชนีหลายตัว

การใช้ Dow Theory ช่วยให้นักลงทุนเข้าใจว่าตลาดจะอยู่ในแนวโน้มใดจนกว่าจะมีสัญญาณกลับตัวที่ชัดเจน จึงช่วยลดความเสี่ยงจากการตัดสินใจผิดพลาด นอกจากนี้ การนำอินดิเคเตอร์อย่าง Moving Average, Volume และ MACD มาช่วยวิเคราะห์ร่วมกันยังเพิ่มความแม่นยำและประสิทธิภาพในการเทรด

โดยรวมแล้ว Dow Theory ไม่ใช่เพียงแค่ทฤษฎีทางเทคนิค แต่เป็นเครื่องมือวิเคราะห์ที่ช่วยสร้างกรอบคิดและกลยุทธ์การลงทุนอย่างเป็นระบบ ทำให้นักลงทุนสามารถจับจังหวะตลาดและบริหารความเสี่ยงได้ดีขึ้นในระยะยาว

คำเตือน: เอกสารนี้จัดทำขึ้นเพื่อวัตถุประสงค์ในการให้ข้อมูลทั่วไปเท่านั้น และไม่มีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นคำแนะนำทางการเงิน การลงทุน หรือคำแนะนำอื่นใดที่ควรอ้างอิง (และไม่ควรพิจารณาว่าเป็นคำแนะนำ) ความคิดเห็นใด ๆ ในเอกสารนี้ไม่ถือเป็นคำแนะนำของ EBC หรือผู้เขียนว่ากลยุทธ์การลงทุน หลักทรัพย์ ธุรกรรม หรือการลงทุนใด ๆ เหมาะสมกับบุคคลใดบุคคลหนึ่งโดยเฉพาะ