Đăng vào: 2025-12-04
Trong ít ngày đầu tháng 12/2025, Tesla lại trở thành tâm điểm trên Phố Wall khi chính quyền Trump phát tín hiệu chuẩn bị một chính sách lớn để thúc đẩy ngành robot và sản xuất tiên tiến, kéo cổ phiếu Tesla bật tăng hơn 4% trong một phiên. Ở chiều ngược lại, doanh số và thị phần của hãng tại Trung Quốc và châu Âu đang bị bào mòn bởi làn sóng xe điện giá rẻ từ Trung Quốc. Cùng lúc, công nghệ tự lái FSD của Tesla được bật đèn xanh thử nghiệm diện rộng tại Tây Ban Nha, mở ra cơ hội robotaxi nhưng cũng kéo theo rủi ro pháp lý không nhỏ ở châu Âu.
Với nhà đầu tư, câu hỏi không chỉ là “Tesla có phải cổ phiếu AI/robot hấp dẫn?” mà là: trong 6–12 tháng tới, ba làn sóng này sẽ giao thoa thế nào lên tăng trưởng, biên lợi nhuận và định giá cổ phiếu Tesla?
Thông tin khiến thị trường “giật mình nhìn lại” Tesla đến từ Washington: chính quyền Trump đang chuẩn bị một sáng kiến chính sách mới nhằm “tăng tốc ngành robot Mỹ”, trong đó Bộ Thương mại được cho là sẽ đóng vai trò trung tâm, xem robot và sản xuất tiên tiến là “mấu chốt để đưa năng lực sản xuất quan trọng trở lại Mỹ”.
Theo bài phân tích của TradersUnion, một sắc lệnh hành pháp tập trung vào robot đang được cân nhắc cho năm 2026, đi cùng kế hoạch tăng cường AI và sản xuất tiên tiến đã khởi động trước đó trong “Genesis Mission” – chiến lược AI quốc gia mới của Nhà Trắng.
Ngay khi thông tin về gói chính sách robot lan ra, mã chứng khoán TSLA trong phiên 4/12 tăng khoảng 4,1% lên gần 447 USD/cổ phiếu, thoát khỏi vùng điều chỉnh quanh 420 USD và quay lại giao dịch phía trên đường trung bình 50 ngày. Thị trường nhìn đây như một tín hiệu chính sách “định hướng” cho narrative mới: không chỉ là hãng EV, Tesla ngày càng được xem như công ty robot/AI. Tâm lý này càng được củng cố khi tỷ phú Masayoshi Son vừa tuyên bố bán sạch cổ phiếu Nvidia để dồn 34,7 tỷ USD vào AI, tạo động lực cho các mã công nghệ như Tesla với hai trụ cột là Optimus (robot hình người) và nền tảng tự lái FSD/robotaxi.
Về dài hạn, các tổ chức phân tích như Mizuho hay Melius nhấn mạnh: tăng trưởng của Tesla trong giai đoạn 2026–2027 không chỉ đến từ số lượng xe bán ra, mà từ độ lan tỏa của FSD v14, dịch vụ robotaxi và thương mại hóa Optimus. Tuy vậy, các báo cáo này cũng cảnh báo rủi ro: cắt giảm ưu đãi EV tại Mỹ và Trung Quốc có thể gây sức ép lên tăng trưởng sản lượng, dù câu chuyện công nghệ vẫn hấp dẫn.
Nói cách khác, sóng chính sách robot/AI giúp cổ phiếu Tesla được thị trường nâng tầm như một “tài sản công nghệ”, nhưng không làm biến mất thực tế rằng đây vẫn là doanh nghiệp ô tô với chu kỳ, chi phí vốn và rủi ro thị trường rất “đời thường”.
Trong giai đoạn 2015–2018, khi đang loay hoay với “production hell” của Model 3, ban lãnh đạo Tesla đã chủ động mua và “mổ xẻ” xe điện Trung Quốc để học cách họ tối ưu chi phí. Cựu Chủ tịch Tesla Jon McNeill mô tả hãng là một “miếng bọt biển học hỏi”, đặc biệt ấn tượng với chiến lược tái sử dụng linh kiện ở mức cực đoan.
Từ đó, Tesla áp dụng mạnh vào Model 3 và Model Y: hai mẫu xe này chia sẻ khoảng 75% linh kiện, từ nền tảng khung gầm, hệ thống truyền động tới các module nội thất và nhiều chi tiết “ẩn” như cơ cấu ghế, công tắc. EVDANCE Chiến lược “dùng chung linh kiện” giúp:
Rút ngắn đáng kể thời gian thiết kế và sản xuất.
Đơn giản hóa chuỗi cung ứng.
Giảm chi phí trên mỗi xe, tạo dư địa để giảm giá mà vẫn giữ biên lợi nhuận chấp nhận được.
Đây chính là bối cảnh mà báo VnExpress nhắc đến: Tesla học chiến thuật dùng chung linh kiện từ EV Trung Quốc để kéo chi phí xuống, tạo lợi thế cạnh tranh khi bước vào phân khúc mass-market ở Mỹ và châu Âu.
Vấn đề là: trò chơi chi phí không dừng lại ở đó. Các hãng Trung Quốc – đặc biệt là BYD và nhóm EV nội địa – tiếp tục nâng cấp chiến lược:
Tận dụng tái sử dụng linh kiện sâu hơn (cùng motor gạt mưa, heat pump, mô-đun pin cho nhiều mẫu xe).
Tích hợp cao (vertical integration) để siết chặt chi phí.
Đẩy mạnh trải nghiệm phần mềm trong cabin, sạc nhanh, tính năng “bản địa hóa” đúng thị hiếu người dùng Trung Quốc.
Kết quả là, trong bối cảnh chỉ số PMI sản xuất Trung Quốc giảm xuống 49,9 vào tháng 11/2025 phản ánh sức cầu nội địa suy yếu, dữ liệu từ EVDANCE cho thấy thị phần Tesla tại đây đã giảm mạnh, từ khoảng 8,7% xuống chỉ còn 3,2% trong vòng một năm, kéo theo doanh số giảm về mức thấp nhất ba năm.
Ngay cả ở châu Âu, một số thị trường như Tây Ban Nha chứng kiến doanh số Tesla tăng nhẹ tính từ đầu năm, nhưng thị phần lại bị “nuốt dần” khi các hãng Trung Quốc và châu Âu tăng trưởng nhanh hơn, đặc biệt trong phân khúc EV tầm trung và hybrid sạc ngoài.
Bức tranh tài chính mới nhất từ báo cáo kết quả kinh doanh cho thấy “giá của cuộc chiến”:
Quý III/2025, Tesla ghi nhận doanh thu khoảng 28,1 tỷ USD, tăng 12% so với cùng kỳ, với hơn 497.000 xe được giao tới tay khách hàng
Tuy nhiên, bất chấp sự lạc quan của thị trường về việc Fed cắt giảm lãi suất trong tháng 12 giúp nới lỏng chi phí vốn, lợi nhuận hoạt động của Tesla vẫn giảm khoảng 40% so với cùng kỳ, biên lợi nhuận hoạt động chỉ còn khoảng 5,8%, phản ánh tác động rõ rệt của giảm giá xe và chi phí sản xuất tăng.
Trong khi đó, mảng dịch vụ và các hoạt động khác (bao gồm FSD, bảo trì, kết nối, Supercharger…) tăng trưởng lợi nhuận nhanh hơn, được xem như “đệm lợi nhuận” về dài hạn. Nhưng ở hiện tại, động lực chính vẫn là xe, nghĩa là Tesla buộc phải vừa giảm giá vừa giữ chất lượng – một bài toán không hề dễ khi EV Trung Quốc ngày càng rẻ mà vẫn nhiều tính năng.
Cuối tháng 11/2025, Tây Ban Nha trở thành thị trường đầu tiên ở châu Âu bật đèn xanh cho thử nghiệm rộng rãi hệ thống Full Self-Driving (FSD) của Tesla trên đường công cộng theo khung pháp lý mới ES-AV.
Các điểm chính:
Khung ES-AV có hiệu lực từ tháng 7/2025, cho phép thử nghiệm xe tự động từ giai đoạn nguyên mẫu tới gần thương mại.
Tesla được cấp phép 19 xe thử nghiệm FSD trên toàn lãnh thổ Tây Ban Nha, với phạm vi tuyến đường gần như không hạn chế.
Ở giai đoạn 3 của ES-AV, yêu cầu về lái xe an toàn trên xe có thể được nới lỏng, cho phép giám sát từ xa trong một số kịch bản – bước gần hơn tới mô hình robotaxi.
Điều này biến Tây Ban Nha thành trung tâm dữ liệu thực tế cho thuật toán FSD: hàng triệu km chạy thực, đa dạng tình huống giao thông, văn hóa lái xe và hạ tầng đô thị – những thứ mà mô phỏng không thể thay thế.
Song song, Tesla cũng đang đẩy mạnh demo FSD supervised tại nhiều thành phố châu Âu như Rome, Paris, Berlin, vừa để thu dữ liệu, vừa để “vận động chính sách” với các nhà làm luật.
Trái với cách tiếp cận khá linh hoạt của Mỹ, Liên minh châu Âu (EU) xây dựng một khung pháp lý khá chặt cho xe tự lái:
Quy định EU 2019/2144 và các tiêu chuẩn UNECE R157 đặt ra yêu cầu kỹ thuật cho hệ thống tự động cấp độ 3 (ALKS) trên đường cao tốc.
EU đang hướng tới cấp độ 4 (ít hoặc không cần tài xế), nhưng luôn gắn với nguyên tắc “an toàn trước tiên”, đi kèm các quy định mới về dữ liệu, quyền riêng tư và phân bổ trách nhiệm khi xảy ra tai nạn (AI Act, AI Liability Directive, Data Act…).
Song song, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen kêu gọi một sáng kiến cấp châu Âu về xe tự lái dùng AI, coi đây là trụ cột để cứu ngành ô tô châu Âu khỏi tụt hậu so với Mỹ và Trung Quốc.
Với Tesla, FSD ở châu Âu vừa là cửa sổ tăng trưởng khổng lồ – nếu có thể thu phí subscription và triển khai robotaxi – vừa là mỏ rủi ro pháp lý: chỉ một vụ tai nạn nghiêm trọng cũng có thể kéo theo điều tra, kiện tụng và siết quy định, tác động trực tiếp đến tốc độ triển khai và tâm lý của nhà đầu tư.
Từ góc độ nhà đầu tư, cổ phiếu Tesla hiện đang đứng giữa ba làn sóng lớn:
1. Sóng chính sách robot/AI từ Mỹ:
Trump “mở narrative” cho robot, AI và tự động hóa như một trụ cột cạnh tranh công nghệ – công nghiệp.
Tesla được nhắc tên trong cùng nhóm “robotics/AI play” với Optimus và FSD là mắt xích then chốt.
2. Sóng cạnh tranh EV từ Trung Quốc:
Tesla từng đi trước về chi phí nhờ dùng chung linh kiện, nhưng giờ chính các hãng Trung Quốc mới là người chơi “siêu tối ưu chi phí”, lại thêm lợi thế về tốc độ ra mắt sản phẩm, tính năng cabin, giá.
Thị phần Tesla tại Trung Quốc suy giảm rõ rệt; ở châu Âu, sức ép giá từ BYD và các hãng Trung Quốc khiến Tesla buộc phải “hy sinh biên lợi nhuận” nếu muốn giữ volume.
3. Sóng FSD/robotaxi tại châu Âu:
Tây Ban Nha bật đèn xanh thử nghiệm FSD diện rộng, Đức – Pháp – Ý và một số nước khác đang xem xét khung tương tự.
Nhưng khung pháp lý EU vẫn cực kỳ thận trọng; bất kỳ sự cố nào cũng có thể dẫn đến siết chặt, kéo dài thời gian thương mại hóa.
Chính sách robot/AI của Mỹ được cụ thể hóa, tạo thêm narrative tích cực cho nhóm cổ phiếu robot/AI, trong đó Tesla nổi bật.
Doanh số Tesla tại Trung Quốc và châu Âu ổn định trở lại nhờ các bản nâng cấp và chính sách giá linh hoạt, không cần giảm sâu hơn.
FSD tại châu Âu tiếp tục mở rộng (thêm nước tham gia chương trình kiểu ES-AV), không xảy ra sự cố nghiêm trọng.
Cổ phiếu Tesla có thể phá vùng kháng cự 460–480 USD và hướng tới vùng 500–520 USD nếu dòng tiền tổ chức tiếp tục quay lại, cộng hưởng với đà hưng phấn khi S&P 500 hướng tới mốc 7.000 điểm lịch sử.
Chính sách robot/AI tiến triển nhưng ra văn bản chậm, thị trường coi là “câu chuyện dài hạn”, không đẩy định giá thêm.
EV Trung Quốc tiếp tục gây áp lực, Tesla duy trì thị phần nhưng biên lợi nhuận không được cải thiện rõ.
FSD ở châu Âu tiến với tốc độ “từng bước nhỏ”, doanh thu phần mềm tăng nhưng chưa đủ bù cho biên lợi nhuận xe bị mỏng đi.
Cổ phiếu sideway trong vùng 420–480 USD, phản ánh vừa kỳ vọng công nghệ, vừa lo ngại về lợi nhuận.
EV Trung Quốc tiếp tục giảm giá, buộc Tesla phải cắt giá sâu hơn, biên lợi nhuận bị bào mòn thêm.
Một sự cố liên quan tới FSD/robotaxi ở Mỹ hoặc châu Âu khiến nhà làm luật siết chặt, trì hoãn thương mại hóa.
Chính sách ưu đãi EV ở Mỹ/Trung Quốc bị cắt giảm mạnh, gây áp lực lên sản lượng và định giá.
Cổ phiếu Tesla có thể quay lại test vùng 400 USD, thậm chí thấp hơn nếu tâm lý thị trường xấu đi.
Với nhà đầu tư cá nhân Việt Nam tiếp cận TSLA qua các sàn Mỹ hoặc công cụ tài chính phái sinh, có một số điểm cần lưu ý:
Tesla đang được nhiều tổ chức định vị như “công ty robot/AI và tự lái”, trong đó xe điện chỉ là nền tảng để thu dữ liệu, bán phần mềm và dịch vụ.
Khi mua cổ phiếu Tesla, thực chất bạn đang mua một rổ rủi ro kết hợp giữa:
Ngành ô tô (chu kỳ, chi phí, tồn kho, lãi suất),
Ngành công nghệ/AI (FSD, robot, chip AI5…),
Dịch vụ phần mềm/đăng ký (FSD subscription, robotaxi trong tương lai).
Doanh số & thị phần theo khu vực: Mỹ, Trung Quốc, châu Âu – đặc biệt là Trung Quốc, nơi áp lực cạnh tranh lớn nhất.
Biên lợi nhuận gộp & biên lợi nhuận hoạt động từng quý – xem Tesla còn bao nhiêu “dư địa giảm giá”.
Cập nhật về FSD v14, số lượng quốc gia thử nghiệm hoặc cho phép triển khai, các sự cố an toàn nếu có.
Tin tức về chính sách robot/AI và ưu đãi EV tại Mỹ/Trung Quốc.
Lượng dữ liệu, năng lực AI và robot của Tesla là lợi thế có thật, nhưng:
Doanh thu và dòng tiền hiện tại vẫn chủ yếu dựa vào bán xe.
FSD/robotaxi mới chỉ ở giai đoạn thử nghiệm/triển khai có kiểm soát; mô hình lợi nhuận dài hạn còn nhiều giả định.
Với người chấp nhận rủi ro cao, tin vào FSD/robot và sẵn sàng chịu biến động mạnh, Tesla có thể là một phần trong rổ “tăng trưởng cao”.
Với nhà đầu tư thận trọng, Tesla nên được xem là một vị thế vệ tinh (tỷ trọng nhỏ) trong danh mục, không phải “tất tay”, bởi định giá hiện tại đã phản ánh khá nhiều kỳ vọng về tương lai.
Sóng robot/AI từ Nhà Trắng: Chính quyền Trump chuẩn bị chính sách lớn cho ngành robot và sản xuất tiên tiến, kéo cổ phiếu Tesla bật tăng hơn 4% lên quanh 447 USD/cổ phiếu.
Cạnh tranh EV Trung Quốc: Tesla từng giảm chi phí nhờ chiến lược dùng chung linh kiện, nhưng hiện đang bị các hãng Trung Quốc vượt lên về giá, tính năng và trải nghiệm phần mềm; thị phần tại Trung Quốc giảm từ ~8,7% xuống 3,2%.
Biên lợi nhuận bị ép: Quý III/2025, doanh thu Tesla tăng 12% nhưng lợi nhuận hoạt động giảm 40%, biên lợi nhuận chỉ còn khoảng 5,8% vì phải giảm giá xe để giữ thị phần.
FSD/robotaxi ở châu Âu: Tây Ban Nha cho phép thử nghiệm FSD diện rộng với 19 xe, có giám sát từ xa – mở ra cơ hội robotaxi nhưng đi kèm rủi ro pháp lý nếu xảy ra sự cố.
Bài học đầu tư: Trong quá trình quản lý danh mục, hãy coi Tesla như “combo” EV + AI + robot + phần mềm, theo dõi sát doanh số từng khu vực, biên lợi nhuận, tiến độ FSD/robotaxi và chính sách ưu đãi EV – thay vì chỉ nhìn đây là một “mã AI hot trend”.
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung và không nhằm mục đích (và cũng không nên được coi là) lời khuyên về tài chính, đầu tư hay các lĩnh vực khác để bạn có thể dựa vào. Không có ý kiến nào trong tài liệu này được coi là khuyến nghị từ EBC hoặc tác giả rằng bất kỳ khoản đầu tư, chứng khoán, giao dịch hay chiến lược đầu tư cụ thể nào phù hợp với bất kỳ cá nhân nào.
