Đăng vào: 2025-11-10
Sau 40 ngày tê liệt kỷ lục, Chính phủ Mỹ đã tiến một bước dài đến việc mở cửa trở lại sau khi các nhà lãnh đạo Thượng viện từ cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa đạt được một thỏa thuận mang tính đột phá vào tối Chủ Nhật, ngày 9 tháng 11 năm 2025.
Thỏa thuận này, nếu được lưỡng viện Quốc hội thông qua và Tổng thống Donald Trump ký ban hành, sẽ chấm dứt một trong những giai đoạn bế tắc chính trị và bất ổn kinh tế kéo dài nhất trong lịch sử hiện đại của Hoa Kỳ. Ngay lập tức, thông tin tích cực này đã thổi một luồng sinh khí mạnh mẽ vào thị trường tài chính, với các chỉ số chứng khoán tương lai đồng loạt tăng vọt trong phiên giao dịch cuối tuần.
Thỏa thuận được hình thành sau nhiều tuần đàm phán căng thẳng, do một nhóm thượng nghị sĩ ôn hòa lưỡng đảng dẫn dắt, bao gồm các Thượng nghị sĩ Angus King, Jeanne Shaheen, và Maggie Hassan bên phía Dân chủ, cùng với sự điều phối của Lãnh đạo phe đa số Thượng viện John Thune và Nhà Trắng.
Mấu chốt của thỏa thuận là việc Thượng viện sẽ thông qua một dự luật ngân sách tạm thời để tài trợ cho chính phủ hoạt động đến ngày 30 tháng 1 năm 2026. Đổi lại, phe Dân chủ nhận được cam kết về một cuộc bỏ phiếu riêng vào tháng 12 tới đối với việc gia hạn các khoản trợ cấp y tế quan trọng theo Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Giá cả phải chăng (ACA), vốn là tâm điểm của sự bất đồng.
Sự bế tắc kéo dài đã gây ra những hậu quả sâu rộng, ảnh hưởng đến hàng trăm nghìn nhân viên liên bang, làm gián đoạn các dịch vụ công thiết yếu, và gieo rắc lo ngại về sự phục hồi kinh tế. Giờ đây, với tia hy vọng mới này, nước Mỹ đang nín thở chờ đợi những bước đi tiếp theo của Quốc hội để chính thức khép lại chương đầy biến động này.
Điểm nhấn:
Thỏa thuận đột phá: Thượng viện đạt được thỏa thuận lưỡng đảng để cấp ngân sách tạm thời cho chính phủ đến ngày 30/1/2026, chấm dứt 40 ngày đóng cửa.
Chứng khoán khởi sắc: Thị trường chứng khoán tương lai phản ứng tích cực, các chỉ số chính như Dow Jones, S&P 500 và Nasdaq đều tăng điểm mạnh trước hy vọng chính phủ mở cửa trở lại.
Giải quyết bế tắc ACA: Phe Dân chủ chấp nhận thỏa thuận để đổi lấy một cuộc bỏ phiếu riêng vào tháng 12 về việc gia hạn trợ cấp y tế theo Đạo luật ACA.
Phục hồi hoạt động: Thỏa thuận bao gồm điều khoản đảo ngược các quyết định sa thải và đảm bảo trả lương bù cho các nhân viên liên bang bị ảnh hưởng.
Thủ tục tiếp theo: Dự luật cần được Hạ viện thông qua trước khi trình Tổng thống Trump ký ban hành, quá trình này có thể mất vài ngày.
Sau 40 ngày căng thẳng, thỏa thuận tại Thượng viện được xem là một chiến thắng của chủ nghĩa ôn hòa và sự thỏa hiệp, một điều hiếm thấy trên chính trường Washington đầy chia rẽ. Cả hai đảng đều có lý do để tuyên bố một phần thắng lợi, dù phải chấp nhận những nhượng bộ quan trọng.
Cốt lõi của thỏa thuận là một chiến lược gồm hai phần. Trước hết, Quốc hội sẽ thông qua một gói ngân sách tạm thời, hay còn gọi là "nghị quyết tiếp tục" (Continuing Resolution), để tài trợ cho các cơ quan chính phủ hoạt động trở lại cho đến ngày 30 tháng 1 năm 2026. Điều này ngay lập tức chấm dứt tình trạng tê liệt, cho phép hàng trăm nghìn nhân viên liên bang quay lại làm việc và các dịch vụ công được khôi phục.
Điểm đáng chú ý thứ hai, và cũng là mấu chốt để "mở khóa" bế tắc, là cam kết của Lãnh đạo phe Cộng hòa tại Thượng viện về việc sẽ tổ chức một cuộc bỏ phiếu độc lập vào tháng 12 năm 2025 về việc gia hạn các khoản trợ cấp tăng cường của Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Giá cả phải chăng (ACA).
Các khoản trợ cấp này, vốn giúp hàng triệu người Mỹ giảm chi phí bảo hiểm y tế, sẽ hết hạn vào cuối năm nay, và việc gia hạn chúng là yêu cầu cốt lõi của phe Dân chủ. Bằng cách tách vấn đề ACA ra khỏi dự luật ngân sách, các nhà đàm phán đã phá vỡ được thế bế tắc "tất cả hoặc không có gì" đã kéo dài nhiều tuần.
Thỏa thuận cũng bao gồm các điều khoản quan trọng khác nhằm xoa dịu những thiệt hại do việc đóng cửa gây ra. Đáng kể nhất là việc đảo ngược các thông báo sa thải hàng loạt (reduction in force) mà chính quyền Trump đã ban hành trong thời gian đóng cửa và đảm bảo tất cả nhân viên liên bang bị cho nghỉ phép không lương sẽ được trả lương bù đầy đủ. Ngoài ra, thỏa thuận còn đảm bảo tài trợ cho Chương trình Hỗ trợ Dinh dưỡng Bổ sung (SNAP), hay còn gọi là tem phiếu thực phẩm, cho đến hết năm tài chính 2026.
Thị trường tài chính, vốn ghét sự bất ổn, đã ngay lập tức phản ứng tích cực với tin tức về thỏa thuận. Ngay trong phiên giao dịch tối Chủ Nhật, các hợp đồng tương lai của những chỉ số chứng khoán hàng đầu nước Mỹ đều tăng vọt. Hợp đồng tương lai của chỉ số Dow Jones Industrial Average tăng 135 điểm (0.3%), S&P 500 tương lai tăng 0.5%, và Nasdaq-100 tương lai tăng 0.7%.
Sự phục hồi này cho thấy mức độ nhẹ nhõm của các nhà đầu tư. Việc chính phủ đóng cửa kéo dài đã tạo ra một đám mây bất định bao trùm nền kinh tế. Nó không chỉ làm gián đoạn hoạt động của chính phủ mà còn trì hoãn việc công bố các dữ liệu kinh tế quan trọng như báo cáo việc làm và lạm phát, khiến Cục Dự trữ Liên bang (Fed) và các nhà đầu tư mất đi những thông tin cần thiết để ra quyết định.
Các nhà phân tích cho rằng, trong lịch sử, các đợt đóng cửa chính phủ thường chỉ có tác động ngắn hạn và không đáng kể đến thị trường chứng khoán. Tuy nhiên, lần đóng cửa kỷ lục này, kết hợp với những lo ngại về lạm phát và tăng trưởng kinh tế, đã bắt đầu làm xói mòn niềm tin của người tiêu dùng và doanh nghiệp.
Do đó, việc đạt được thỏa thuận được coi là loại bỏ một rủi ro lớn, mở đường cho thị trường tập trung trở lại vào các yếu tố cơ bản như lợi nhuận doanh nghiệp và chính sách tiền tệ của Fed. Dù vậy, một số chuyên gia vẫn cảnh báo rằng những biến dạng về dữ liệu kinh tế do việc đóng cửa gây ra sẽ còn ảnh hưởng trong một thời gian nữa.
Thỏa thuận đột phá tại Thượng viện Mỹ không chỉ chấm dứt tình trạng đóng cửa kéo dài mà còn mang lại một làn sóng tích cực cho triển vọng kinh tế. Trước đó, sự bế tắc chính trị đã tạo ra mối lo ngại lớn về ảnh hưởng tiêu cực đến tăng trưởng, đặc biệt là tiềm năng làm suy giảm tổng sản phẩm quốc nội của đất nước. Việc đạt được đồng thuận giờ đây mở ra hy vọng về sự ổn định và phục hồi các hoạt động kinh tế vốn bị đình trệ.
Đợt đóng cửa chính phủ lần này, kéo dài 40 ngày, đã trở thành một trong những lần dài nhất trong lịch sử Hoa Kỳ, chỉ sau đợt đóng cửa 35 ngày vào cuối năm 2018 và đầu năm 2019. Nguyên nhân sâu xa của cuộc khủng hoảng bắt nguồn từ sự chia rẽ chính trị sâu sắc tại Quốc hội, đặc biệt là những bất đồng không thể hòa giải về ngân sách và các chính sách ưu tiên giữa hai đảng.
Cuộc khủng hoảng bùng nổ khi năm tài khóa 2024-2025 kết thúc vào ngày 30 tháng 9 năm 2025 mà Quốc hội không thể thông qua các dự luật chi tiêu cần thiết để duy trì hoạt động của chính phủ. Trọng tâm của sự bất đồng là yêu cầu của phe Dân chủ về việc gia hạn các khoản trợ cấp y tế theo Đạo luật ACA, vốn được ban hành dưới thời Tổng thống Obama và luôn là mục tiêu bãi bỏ của phe Cộng hòa.
Phe Dân chủ, dù là thiểu số ở cả hai viện, đã sử dụng quyền lực của mình tại Thượng viện để chặn các dự luật ngân sách không bao gồm điều khoản gia hạn trợ cấp ACA. Họ lập luận rằng việc không gia hạn sẽ khiến chi phí y tế của hàng triệu người dân tăng vọt.
Ngược lại, phe Cộng hòa và Tổng thống Trump kiên quyết phản đối, cho rằng các khoản trợ cấp này quá tốn kém và không hiệu quả. Sự đối đầu này đã đẩy chính phủ vào tình trạng tê liệt, khi không có ngân sách để hoạt động.
Trong suốt 40 ngày, nhiều nỗ lực đàm phán đã thất bại. Cả hai bên đều đổ lỗi cho nhau về sự bế tắc, khiến công chúng ngày càng thất vọng. Áp lực gia tăng từ những tác động kinh tế tiêu cực và sự phẫn nộ của người dân cuối cùng đã buộc các nhà lãnh đạo phải tìm kiếm một giải pháp thỏa hiệp.
Quyết định này cũng có ý nghĩa quan trọng đối với các cơ quan quản lý chính sách tài chính và tiền tệ. Thị trường sẽ theo dõi sát sao cách vai trò của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ có thể điều chỉnh các chiến lược của mình, đặc biệt là liên quan đến chính sách lãi suất của Fed, trong bối cảnh môi trường kinh tế vĩ mô được cải thiện. Phản ứng ban đầu từ thị trường chứng khoán cũng rất tích cực, với diễn biến của chỉ số S&P 500 cho thấy sự hứng khởi của nhà đầu tư trước tin tức này.
Việc đóng cửa chính phủ đã gây ra một loạt hậu quả nghiêm trọng trên diện rộng. Về mặt kinh tế, các chuyên gia ước tính mỗi tuần đóng cửa có thể làm giảm từ 0.1 đến 0.2 điểm phần trăm tăng trưởng GDP của Mỹ.
Goldman Sachs thậm chí còn ước tính rằng nền kinh tế đã mất khoảng 1.5% GDP. Thiệt hại đến từ việc hàng trăm nghìn nhân viên liên bang không được trả lương, dẫn đến sụt giảm chi tiêu tiêu dùng. Các doanh nghiệp nhỏ và nhà thầu của chính phủ cũng bị ảnh hưởng nặng nề do các hợp đồng bị đình trệ và các khoản thanh toán bị trì hoãn.
Về mặt xã hội, tác động cũng rất rõ rệt. Nhiều dịch vụ công "không thiết yếu" đã phải tạm dừng, từ các công viên quốc gia, bảo tàng cho đến việc xử lý hồ sơ vay vốn cho doanh nghiệp nhỏ. Ngành hàng không bị ảnh hưởng nặng nề khi các nhân viên kiểm soát không lưu và an ninh sân bay phải làm việc không lương, dẫn đến tình trạng thiếu hụt nhân sự và hàng nghìn chuyến bay bị hủy hoặc hoãn, đặc biệt khi mùa du lịch Lễ Tạ ơn đang đến gần.
An ninh quốc gia cũng không nằm ngoài vòng ảnh hưởng. Các hợp đồng xuất khẩu vũ khí trị giá hơn 5 tỷ USD cho các đồng minh NATO và Ukraine đã bị đình trệ do cơ quan chịu trách nhiệm phê duyệt của Bộ Ngoại giao không thể hoạt động đầy đủ.
Thậm chí, việc trả lương cho quân nhân Mỹ cũng bị đe dọa nếu bế tắc tiếp tục. Tất cả những điều này đã làm xói mòn nghiêm trọng niềm tin của người dân vào thể chế chính trị và tạo ra một không khí bất an bao trùm xã hội.
Về lâu dài, việc chính phủ hoạt động trở lại bình thường là nền tảng vững chắc để xây dựng lòng tin và thúc đẩy đầu tư. Đây là minh chứng cho thấy sự hợp tác giữa các bên là thiết yếu để duy trì một nền kinh tế ổn định và dự đoán được. Thỏa thuận này cũng tái khẳng định tầm quan trọng của cách thức quản lý chi tiêu và thuế một cách hiệu quả để tránh những rủi ro tài chính tương tự trong tương lai, đồng thời đảm bảo nguồn lực cho các chương trình phát triển quốc gia.
Mặc dù thỏa thuận tại Thượng viện là một bước tiến lớn, con đường để chính phủ Mỹ hoàn toàn trở lại bình thường vẫn còn một vài chướng ngại vật. Sự lạc quan hiện tại vẫn còn khá mong manh và phụ thuộc vào những diễn biến tiếp theo tại Hạ viện cũng như các cuộc đàm phán trong tương lai.
Dự luật ngân sách tạm thời, sau khi được Thượng viện chính thức thông qua, sẽ phải được chuyển trở lại Hạ viện để bỏ phiếu phê chuẩn lần cuối. Mặc dù phe Cộng hòa kiểm soát Hạ viện, Lãnh đạo phe Dân chủ tại đây, Hakeem Jeffries, đã bày tỏ sự phản đối mạnh mẽ đối với thỏa thuận, cho rằng việc chỉ nhận được "lời hứa" về một cuộc bỏ phiếu cho trợ cấp ACA là không đủ.
Nhiều thành viên cấp tiến của đảng Dân chủ cũng đồng tình với quan điểm này, gọi đây là một sự "đầu hàng". Điều này cho thấy cuộc bỏ phiếu tại Hạ viện có thể sẽ rất sít sao và không loại trừ khả năng xảy ra những diễn biến bất ngờ.
Ngay cả khi chính phủ mở cửa trở lại, đây cũng chỉ là một giải pháp tạm thời. Thỏa thuận chỉ cấp ngân sách đến cuối tháng 1 năm 2026, nghĩa là các nhà lập pháp sẽ phải quay lại bàn đàm phán trong vài tuần tới để tìm kiếm một giải pháp ngân sách dài hạn cho cả năm tài khóa. Cuộc chiến về các khoản trợ cấp ACA cũng chưa kết thúc.
Cuộc bỏ phiếu vào tháng 12 chỉ là một cam kết về thủ tục, không có gì đảm bảo rằng dự luật gia hạn trợ cấp sẽ được thông qua, đặc biệt là khi nó sẽ phải đối mặt với sự phản kháng mạnh mẽ từ phe Cộng hòa và khả năng phủ quyết của Tổng thống Trump.
Cuộc khủng hoảng 40 ngày đã để lại những bài học sâu sắc về sự nguy hiểm của tình trạng phân cực chính trị và bế tắc lập pháp. Nó cho thấy sự mong manh của các hoạt động chính phủ và những tổn thương kinh tế - xã hội có thể xảy ra khi các nhà lãnh đạo không thể tìm được tiếng nói chung.
Đối với các nhà đầu tư và công chúng, sự kiện này là một lời nhắc nhở rằng rủi ro chính trị vẫn là một yếu tố không thể xem nhẹ trong bối cảnh hiện tại của nước Mỹ.
Nguồn tham khảo:
https://www.reuters.com/world/china/global-markets-global-markets-2025-11-10/
https://www.cnbc.com/2025/11/09/stock-market-today-live-updates.html
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung và không nhằm mục đích (và cũng không nên được coi là) lời khuyên về tài chính, đầu tư hay các lĩnh vực khác để bạn có thể dựa vào. Không có ý kiến nào trong tài liệu này được coi là khuyến nghị từ EBC hoặc tác giả rằng bất kỳ khoản đầu tư, chứng khoán, giao dịch hay chiến lược đầu tư cụ thể nào phù hợp với bất kỳ cá nhân nào.
