Bao thanh toán là gì: Giải pháp vốn & quản lý công nợ toàn diện

Bao thanh toán là giải pháp tài chính toàn diện giúp doanh nghiệp chuyển đổi các khoản phải thu thành tiền mặt ngay lập tức, tối ưu hóa dòng tiền, giảm thiểu rủi ro tín dụng và tập trung nguồn lực vào hoạt động kinh doanh cốt lõi.

Bao thanh toán, hay còn gọi là factoring, là một hình thức cấp tín dụng mà theo đó, một tổ chức tài chính (đơn vị bao thanh toán) sẽ mua lại các khoản phải thu ngắn hạn của một doanh nghiệp (bên bán hàng) phát sinh từ việc bán hàng hóa hoặc cung cấp dịch vụ. Thay vì phải chờ đợi khách hàng (bên mua hàng) thanh toán theo kỳ hạn, doanh nghiệp có thể nhận trước một khoản tiền ứng trước, thường lên đến 90% giá trị hóa đơn, từ đơn vị bao thanh toán. Đây là một nghiệp vụ tài trợ thương mại phổ biến, giúp giải quyết bài toán vốn bị chiếm dụng một cách hiệu quả.

Để tìm hiểu sâu hơn về các giải pháp tài chính ưu việt, hãy đăng ký tài khoản tại EBC.

EBC sẽ cùng bạn khám phá chi tiết về nghiệp vụ tài chính này, từ khái niệm, lợi ích, các hình thức phổ biến cho đến hướng dẫn quy trình và so sánh chi phí tại các ngân hàng lớn.

Các ý chính:

• Giải phóng dòng tiền: Bao thanh toán giúp doanh nghiệp biến các khoản phải thu thành tiền mặt nhanh chóng, giải quyết tình trạng bị chiếm dụng vốn.

• Đa dạng hình thức: Bao gồm bao thanh toán truy đòi, miễn truy đòi, trong nước, quốc tế, đáp ứng nhiều nhu cầu kinh doanh khác nhau.

• Quy trình rõ ràng: Thủ tục đăng ký tại các ngân hàng ngày càng được chuẩn hóa, bao gồm các bước từ tư vấn, thẩm định đến giải ngân.

• Công cụ cạnh tranh: Giúp doanh nghiệp tự tin cung cấp các điều khoản thanh toán linh hoạt hơn cho đối tác mà không ảnh hưởng đến vốn lưu động.

Bao thanh toán là gì? Giải thích toàn diện A-Z

Bao thanh toán (Factoring) là một giao dịch tài chính và một loại hình tài trợ nợ trong đó một doanh nghiệp bán các khoản phải thu của mình (tức là hóa đơn) cho một bên thứ ba (gọi là đơn vị bao thanh toán) với một mức chiết khấu. Về bản chất, đây là nghiệp vụ mua bán các khoản phải thu, giúp doanh nghiệp bán nhận được tiền mặt ngay lập tức thay vì phải chờ đợi từ 30 đến 90 ngày hoặc hơn để người mua thanh toán.

Nghiệp vụ này liên quan đến ba bên chính:

1. Bên Bán (The Seller): Doanh nghiệp có các khoản phải thu từ việc bán hàng hóa hoặc cung cấp dịch vụ.

2. Bên Mua (The Debtor/Buyer): Khách hàng của Bên Bán, người có nghĩa vụ thanh toán hóa đơn.

3. Đơn vị Bao thanh toán (The Factor): Thường là ngân hàng thương mại hoặc công ty tài chính, là bên mua lại các khoản phải thu.

Lịch sử của bao thanh toán có nguồn gốc từ rất lâu đời, khoảng 2000 năm trước dưới thời Đế chế La Mã, khi các đại lý hưởng hoa hồng thực hiện việc mua bán và luân chuyển hàng hóa. Tuy nhiên, hình thức hiện đại của nó phát triển mạnh mẽ ở châu Âu và Mỹ, và đang ngày càng trở nên phổ biến tại Việt Nam. Theo số liệu của Hiệp hội Bao thanh toán quốc tế (FCI), doanh số bao thanh toán tại Việt Nam đã tăng trưởng ngoạn mục từ 61 triệu EUR năm 2012 lên 658 triệu EUR năm 2016, cho thấy tiềm năng to lớn của dịch vụ này. Sự tăng trưởng này được hỗ trợ bởi hành lang pháp lý ngày càng hoàn thiện từ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, tiêu biểu là Thông tư 02/2017/TT-NHNN.

Dịch vụ tài chính này là một giải pháp hiệu quả cho các doanh nghiệp cần cải thiện dòng tiền. Thay vì chờ đợi khách hàng thanh toán, công ty có thể bán các khái niệm khoản phải thu của mình cho một bên thứ ba để nhận tiền mặt ngay lập tức. Điều này giúp doanh nghiệp tăng cường đáng kể mức độ thanh khoản, đảm bảo nguồn vốn luân chuyển ổn định để phục vụ hoạt động kinh doanh hàng ngày hoặc nắm bắt cơ hội mới.

Phân loại các hình thức bao thanh toán phổ biến

Để đáp ứng nhu cầu đa dạng của doanh nghiệp, dịch vụ bao thanh toán được chia thành nhiều loại khác nhau dựa trên các tiêu chí về quyền truy đòi, phạm vi địa lý và phương thức thông báo. Việc hiểu rõ từng loại hình sẽ giúp doanh nghiệp lựa chọn giải pháp tài trợ vốn lưu động phù hợp nhất.

• Bao thanh toán có quyền truy đòi (Recourse Factoring): Đây là hình thức phổ biến nhất. Trong trường hợp bên mua không thể thanh toán hóa đơn khi đến hạn, đơn vị bao thanh toán có quyền đòi lại số tiền đã ứng trước từ bên bán. Rủi ro tín dụng cuối cùng vẫn thuộc về bên bán, do đó, phí cho hình thức này thường thấp hơn.

• Bao thanh toán miễn truy đòi (Non-recourse Factoring): Với hình thức này, đơn vị bao thanh toán sẽ chịu toàn bộ rủi ro nếu bên mua mất khả năng thanh toán. Bên bán được bảo vệ khỏi nợ xấu. Đổi lại, phí dịch vụ sẽ cao hơn do đơn vị bao thanh toán phải gánh thêm rủi ro tín dụng.

• Bao thanh toán trong nước (Domestic Factoring): Là nghiệp vụ diễn ra khi cả bên bán, bên mua và đơn vị bao thanh toán đều ở cùng một quốc gia. Giao dịch tuân thủ theo quy định pháp luật của quốc gia đó.

• Bao thanh toán quốc tế (International Factoring): Được sử dụng trong các giao dịch xuất nhập khẩu, khi bên bán và bên mua ở hai quốc gia khác nhau. Hình thức này phức tạp hơn, thường cần sự tham gia của hai đơn vị bao thanh toán ở hai quốc gia (một bên cho nhà xuất khẩu và một bên cho nhà nhập khẩu) để quản lý rủi ro và quy trình thu nợ.

• Bao thanh toán có thông báo (Disclosed/Notification Factoring): Trong trường hợp này, bên mua sẽ được thông báo chính thức về việc khoản phải thu đã được chuyển nhượng cho đơn vị bao thanh toán. Theo đó, bên mua sẽ thực hiện thanh toán trực tiếp cho đơn vị bao thanh toán khi hóa đơn đến hạn.

• Bao thanh toán không thông báo (Undisclosed/Non-notification Factoring): Bên mua không được thông báo về giao dịch bao thanh toán. Họ vẫn thanh toán tiền hàng trực tiếp cho bên bán như bình thường, và sau đó bên bán có trách nhiệm chuyển lại số tiền này cho đơn vị bao thanh toán.

Lợi ích vượt trội và giải pháp cho vốn bị chiếm dụng

Một trong những thách thức lớn nhất đối với các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME), là quản lý dòng tiền và giải quyết tình trạng vốn bị chiếm dụng. Khi các khoản phải thu tồn đọng quá lâu, doanh nghiệp sẽ thiếu hụt vốn lưu động để tái đầu tư, trả lương, thanh toán cho nhà cung cấp, từ đó bỏ lỡ các cơ hội kinh doanh. Bao thanh toán nổi lên như một giải pháp tài chính chiến lược, mang lại nhiều lợi ích thiết thực để giải quyết triệt để vấn đề này.

Lợi ích chính và trực tiếp nhất là cải thiện dòng tiền ngay lập tức. Thay vì bị động chờ đợi 30-90 ngày, doanh nghiệp có thể nhận trước tới 90% giá trị hóa đơn chỉ trong vòng 24-48 giờ. Nguồn vốn dồi dào này giúp doanh nghiệp duy trì hoạt động liên tục, thanh toán các nghĩa vụ tài chính đúng hạn và nắm bắt nhanh chóng các cơ hội kinh doanh mới.

Bên cạnh đó, bao thanh toán giúp giảm thiểu rủi ro tín dụng. Đặc biệt với hình thức bao thanh toán miễn truy đòi, đơn vị bao thanh toán sẽ thẩm định uy tín của bên mua và chịu trách nhiệm thu hồi nợ, thậm chí gánh chịu rủi ro nếu bên mua mất khả năng thanh toán. Điều này giúp bên bán yên tâm mở rộng kinh doanh với các khách hàng mới mà không phải lo lắng về nợ xấu.

Hơn nữa, dịch vụ này còn giúp tiết kiệm chi phí và thời gian quản lý công nợ. Việc theo dõi, nhắc nhở và thu hồi các khoản nợ tốn rất nhiều nguồn lực của doanh nghiệp. Khi sử dụng bao thanh toán, đơn vị bao thanh toán sẽ đảm nhận công việc này một cách chuyên nghiệp, cho phép doanh nghiệp tập trung hoàn toàn vào các hoạt động kinh doanh cốt lõi như sản xuất, marketing và phát triển sản phẩm.

Giải quyết bài toán vốn bị chiếm dụng hiệu quả

Vốn bị chiếm dụng là tình trạng vốn của doanh nghiệp bị kẹt lại trong các khoản phải thu từ khách hàng. Điều này làm giảm hiệu quả sử dụng vốn và có thể dẫn đến khủng hoảng thanh khoản. Bao thanh toán cung cấp một cơ chế linh hoạt để phá vỡ vòng luẩn quẩn này.

Hãy xem xét một ví dụ cụ thể: Công ty A (bên bán) bán một lô hàng trị giá 500 triệu VNĐ cho Công ty B (bên mua) với điều khoản thanh toán trong 60 ngày. Trong 60 ngày này, 500 triệu VNĐ của Công ty A bị "đóng băng" trong khoản phải thu. Nếu cần vốn gấp để nhập nguyên liệu cho đơn hàng mới, Công ty A sẽ gặp khó khăn.

Với bao thanh toán, quy trình sẽ diễn ra như sau:

1. Công ty A chuyển nhượng hóa đơn 500 triệu VNĐ cho một ngân hàng (đơn vị bao thanh toán).

2. Ngân hàng thẩm định và ứng trước cho Công ty A 85% giá trị hóa đơn, tương đương 425 triệu VNĐ, trong vòng 24 giờ.

3. Công ty A ngay lập tức có vốn để tiếp tục hoạt động sản xuất kinh doanh.

4. Sau 60 ngày, Công ty B thanh toán 500 triệu VNĐ cho ngân hàng.

5. Ngân hàng giữ lại phần phí dịch vụ và lãi suất, sau đó chuyển phần còn lại (15% - phí = 75 triệu VNĐ - phí) cho Công ty A.

Như vậy, bao thanh toán không chỉ là một khoản vay dựa trên tài sản thế chấp, mà là một công cụ quản lý tài chính chủ động. Nó cho phép doanh nghiệp tăng sức cạnh tranh bằng cách đưa ra các điều khoản thanh toán hấp dẫn hơn cho khách hàng, từ đó mở rộng thị trường mà không phải hy sinh sự ổn định của dòng tiền. Để tối ưu hóa việc quản lý tài chính doanh nghiệp, bạn có thể tìm hiểu thêm các công cụ và giao dịch tại EBC.

Hướng dẫn đăng ký và so sánh phí bao thanh toán

Việc tiếp cận và sử dụng dịch vụ bao thanh toán tại Việt Nam ngày càng trở nên thuận tiện hơn khi có nhiều ngân hàng thương mại tham gia cung cấp. Hiện nay, có ít nhất 8 ngân hàng Việt Nam là thành viên của Hiệp hội Bao thanh toán quốc tế (FCI), cho thấy sự chuyên nghiệp và hội nhập của thị trường trong nước. Để đăng ký dịch vụ, doanh nghiệp cần chuẩn bị và thực hiện theo một quy trình chuẩn.

Đồng thời, việc hiểu rõ các loại phí liên quan và cách so sánh chúng giữa các ngân hàng là yếu tố then chốt để lựa chọn được đối tác tài chính phù hợp và tối ưu hóa chi phí. Mỗi ngân hàng có thể có biểu phí và chính sách khác nhau, nhưng nhìn chung, các thành phần chi phí chính đều tương tự nhau. Việc nắm vững các yếu tố này giúp doanh nghiệp đàm phán tốt hơn và đưa ra quyết định sáng suốt.

Quy trình đăng ký dịch vụ bao thanh toán chi tiết

Quy trình đăng ký bao thanh toán thường bao gồm các bước cơ bản sau đây, mặc dù có thể có một vài khác biệt nhỏ tùy thuộc vào từng đơn vị bao thanh toán:

Bước 1: Tư vấn và tiếp cận: Doanh nghiệp liên hệ với ngân hàng hoặc công ty tài chính để bày tỏ nhu dung dịch vụ. Chuyên viên quan hệ khách hàng sẽ tư vấn về các sản phẩm bao thanh toán, điều kiện, thủ tục và các loại phí liên quan.

Bước 2: Chuẩn bị và nộp hồ sơ: Doanh nghiệp cần chuẩn bị một bộ hồ sơ pháp lý và hồ sơ tài chính theo yêu cầu. Hồ sơ thường bao gồm:

1. Giấy đăng ký kinh doanh.

2. Báo cáo tài chính (thường là 2 năm gần nhất).

3. Hợp đồng mua bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ.

4. Hóa đơn, chứng từ giao hàng và các tài liệu liên quan đến khoản phải thu.

5. Thông tin về bên mua hàng để đơn vị bao thanh toán thẩm định.

Bước 3: Thẩm định hồ sơ và bên mua: Đơn vị bao thanh toán sẽ tiến hành thẩm định tính hợp lệ của hồ sơ, năng lực tài chính của bên bán và đặc biệt là uy tín tín dụng, lịch sử thanh toán của bên mua. Đây là bước quan trọng để quyết định hạn mức và tỷ lệ ứng trước.

Bước 4: Ký kết hợp đồng bao thanh toán: Sau khi hồ sơ được phê duyệt, hai bên sẽ ký kết Hợp đồng bao thanh toán. Hợp đồng này quy định rõ các điều khoản về quyền và nghĩa vụ của các bên, tỷ lệ ứng trước, hạn mức, các loại phí, lãi suất và quy trình xử lý khi có tranh chấp.

Bước 5: Chuyển nhượng khoản phải thu và giải ngân: Doanh nghiệp chính thức chuyển nhượng các hóa đơn, khoản phải thu cho đơn vị bao thanh toán. Sau khi nhận đủ chứng từ hợp lệ, đơn vị bao thanh toán sẽ giải ngân khoản tiền ứng trước vào tài khoản của doanh nghiệp.

So sánh phí bao thanh toán tại các ngân hàng hàng đầu

Phí bao thanh toán là yếu tố quan trọng mà doanh nghiệp cần cân nhắc. Các loại phí có thể khác nhau giữa các ngân hàng và phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại hình bao thanh toán (truy đòi/miễn truy đòi), uy tín của bên mua, và quy mô giao dịch. Dưới đây là bảng so sánh các loại phí phổ biến và mức tham khảo.

Để có thông tin chính xác nhất, doanh nghiệp nên liên hệ trực tiếp với các ngân hàng lớn như Vietinbank, Vietcombank, ACB, Sacombank để yêu cầu báo giá chi tiết dựa trên nhu cầu và đặc điểm kinh doanh của mình.

Quá trình này thường bao gồm việc bên cung cấp dịch vụ tài chính sẽ mua lại các hóa đơn với một chi phí chiết khấu nhất định so với tổng giá trị. Một trong những lợi ích quan trọng là việc chuyển giao nguy cơ các khoản nợ khó đòi cho bên mua hóa đơn, giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro tín dụng. Hiểu rõ cách thức quản lý dòng tiền qua việc sử dụng dịch vụ này là chìa khóa để tối ưu hóa hiệu quả tài chính.

Dịch vụ bao thanh toán tại các ngân hàng lớn

Tại Việt Nam, thị trường bao thanh toán đang ngày càng sôi động với sự tham gia của nhiều ngân hàng thương mại lớn, trong đó Vietinbank là một trong những đơn vị tiên phong và có uy tín. Việc lựa chọn một đối tác ngân hàng phù hợp không chỉ dựa trên biểu phí cạnh tranh mà còn phụ thuộc vào mạng lưới hoạt động, kinh nghiệm xử lý giao dịch quốc tế và chất lượng dịch vụ tư vấn.

Các ngân hàng lớn thường cung cấp các gói dịch vụ bao thanh toán đa dạng, từ bao thanh toán trong nước đến quốc tế, bao thanh toán theo lô hoặc bao thanh toán cho từng hóa đơn riêng lẻ. Họ cũng có lợi thế về mạng lưới đối tác quốc tế, đặc biệt quan trọng đối với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Việc hiểu rõ thế mạnh của từng ngân hàng sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa lợi ích từ dịch vụ tài chính này, đảm bảo nguồn vốn lưu động ổn định và an toàn trong giao dịch thương mại.

Tổng quan dịch vụ bao thanh toán tại Vietinbank

Vietinbank là một trong những ngân hàng thương mại nhà nước hàng đầu tại Việt Nam, cung cấp dịch vụ bao thanh toán với nhiều ưu điểm nổi bật. Sản phẩm của Vietinbank hướng đến việc hỗ trợ toàn diện cho các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp xuất nhập khẩu và các doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng.

Các đặc điểm chính của dịch vụ bao thanh toán tại Vietinbank:

• Sản phẩm đa dạng: Vietinbank cung cấp đầy đủ các loại hình bao thanh toán như bao thanh toán trong nước và quốc tế, bao thanh toán có truy đòi và miễn truy đòi (thông qua hợp tác với các định chế tài chính quốc tế).

• Tỷ lệ ứng trước cạnh tranh: Doanh nghiệp có thể được ứng trước một tỷ lệ cao trên giá trị hóa đơn, giúp tối đa hóa lượng vốn lưu động có thể sử dụng ngay.

• Mạng lưới quốc tế rộng khắp: Là thành viên của các hiệp hội tài chính quốc tế, Vietinbank có khả năng xử lý các giao dịch bao thanh toán quốc tế một cách nhanh chóng và hiệu quả, kết nối với nhiều ngân hàng đại lý trên toàn thế giới.

• Quy trình chuyên nghiệp: Với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, Vietinbank tư vấn và xây dựng giải pháp tài chính phù hợp với đặc thù của từng doanh nghiệp, đồng thời hỗ trợ quản lý các khoản phải thu một cách chuyên nghiệp.

• Đối tượng khách hàng: Dịch vụ của Vietinbank phù hợp với nhiều loại hình doanh nghiệp, từ các nhà xuất khẩu cần tài trợ vốn và phòng ngừa rủi ro tỷ giá, đến các nhà cung cấp cho các siêu thị, chuỗi bán lẻ lớn cần dòng tiền ổn định.

So sánh với các ngân hàng thương mại khác

Bên cạnh Vietinbank, nhiều ngân hàng thương mại khác tại Việt Nam cũng đang tích cực đẩy mạnh dịch vụ bao thanh toán, tạo ra một thị trường cạnh tranh và mang lại nhiều lựa chọn cho doanh nghiệp.

• Vietcombank: Với thế mạnh vượt trội về thanh toán quốc tế và mạng lưới đối tác rộng lớn, Vietcombank là lựa chọn hàng đầu cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu lớn. Dịch vụ bao thanh toán quốc tế của Vietcombank được đánh giá cao về tính an toàn và hiệu quả.

• ACB (Ngân hàng Á Châu): ACB được biết đến với sự năng động và linh hoạt, tập trung mạnh vào phân khúc khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME). Dịch vụ bao thanh toán của ACB thường có quy trình xét duyệt nhanh chóng và các chính sách linh hoạt, phù hợp với nhu cầu vốn cấp thiết của các SME.

• Sacombank: Sacombank cũng là một cái tên đáng chú ý trong lĩnh vực tài trợ thương mại. Ngân hàng này cung cấp các gói giải pháp tài chính trọn gói, kết hợp bao thanh toán với các dịch vụ khác như cho vay vốn lưu động, bảo lãnh thanh toán để tạo ra một giải pháp tổng thể cho doanh nghiệp.

Nhìn chung, khi lựa chọn đơn vị bao thanh toán, doanh nghiệp cần xem xét tổng hòa các yếu tố: uy tín của ngân hàng, biểu phí, tỷ lệ ứng trước, chất lượng dịch vụ tư vấn, và đặc biệt là sự phù hợp của sản phẩm với mô hình kinh doanh của mình.

Triển vọng và tương lai của bao thanh toán tại Việt Nam

Bao thanh toán không còn là một khái niệm xa lạ mà đã trở thành một công cụ tài chính chiến lược, đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ sự phát triển bền vững của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là khối doanh nghiệp vừa và nhỏ. Với hành lang pháp lý ngày càng được hoàn thiện bởi Ngân hàng Nhà nước và sự tham gia tích cực của các ngân hàng thương mại, tiềm năng phát triển của thị trường này là rất lớn.

Việc sử dụng dịch vụ này không chỉ đơn thuần là giải quyết vấn đề thiếu vốn ngắn hạn, mà còn là một công cụ chiến lược để nâng cao hiệu suất hoạt động. Qua đó, các doanh nghiệp có thể cải thiện đáng kể phân tích sức khỏe tài chính của mình, đặc biệt là các chỉ số liên quan đến vốn lưu động và khả năng thanh toán. Đây là một phương án cân nhắc kỹ lưỡng trong bối cảnh thị trường cạnh tranh gay gắt, nơi tốc độ luân chuyển vốn đóng vai trò cực kỳ quan trọng.

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế sâu rộng, các doanh nghiệp Việt Nam cần nâng cao năng lực cạnh tranh trên trường quốc tế. Bao thanh toán chính là chìa khóa giúp doanh nghiệp giải quyết bài toán vốn, quản trị rủi ro và tự tin hơn trong việc đàm phán các điều khoản thương mại có lợi. Tương lai của bao thanh toán tại Việt Nam hứa hẹn sẽ gắn liền với sự phát triển của công nghệ tài chính (Fintech), mang đến các quy trình số hóa nhanh chóng, minh bạch và hiệu quả hơn.

Để chuẩn bị cho những cơ hội kinh doanh sắp tới và đảm bảo sự vững chắc về tài chính, việc tìm hiểu và ứng dụng các công cụ tài chính hiện đại là vô cùng cần thiết. Hãy bắt đầu hành trình tối ưu hóa nguồn vốn của bạn bằng cách đăng ký tài khoản tại EBC ngay hôm nay.

Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung và không nhằm mục đích (và cũng không nên được coi là) lời khuyên về tài chính, đầu tư hay các lĩnh vực khác để bạn có thể dựa vào. Không có ý kiến nào trong tài liệu này được coi là khuyến nghị từ EBC hoặc tác giả rằng bất kỳ khoản đầu tư, chứng khoán, giao dịch hay chiến lược đầu tư cụ thể nào phù hợp với bất kỳ cá nhân nào.