Đăng vào: 2025-10-14
Các nhóm nợ là hệ thống phân loại chất lượng các khoản vay dựa trên lịch sử thanh toán của khách hàng, từ đó đánh giá rủi ro tín dụng và ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tiếp cận vốn trong tương lai của bạn.
Các nhóm nợ về cơ bản là một phương pháp được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) và các tổ chức tín dụng sử dụng để phân loại các khoản vay thành 5 cấp độ rủi ro khác nhau. Việc phân loại này dựa trên thời gian quá hạn thanh toán và khả năng trả nợ của người vay, được ghi nhận tại Trung tâm Thông tin tín dụng Quốc gia (CIC). Hiểu rõ vị trí của mình trong hệ thống phân loại nợ này là bước đầu tiên để bạn quản lý sức khỏe tài chính cá nhân hiệu quả.
Để nâng cao kiến thức tài chính và quản lý rủi ro hiệu quả, bạn có thể tìm hiểu thêm các công cụ và tài liệu giáo dục khi giao dịch tại EBC.
Hãy cùng EBC khám phá chi tiết về từng nhóm nợ, cách chúng ảnh hưởng đến điểm tín dụng và lộ trình để cải thiện lịch sử tài chính của bạn.
Các ý chính:
Hệ thống tín dụng Việt Nam phân loại nợ thành 5 nhóm chính theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.
Nợ xấu, bao gồm nhóm 3, 4, và 5, là các khoản nợ quá hạn từ 91 ngày trở lên và gây khó khăn lớn khi vay vốn.
Bạn có thể tự kiểm tra lịch sử tín dụng và nhóm nợ của mình qua website hoặc ứng dụng của CIC.
Việc thanh toán đầy đủ và đúng hạn các khoản nợ là yếu tố then chốt để duy trì lịch sử tín dụng tốt và thoát khỏi nhóm nợ xấu.
Lịch sử nợ xấu được CIC lưu trữ trong thời gian tối đa 5 năm kể từ ngày bạn đã tất toán hoàn toàn khoản vay.
Trong lĩnh vực tài chính, việc hiểu rõ cấu trúc và cách vận hành của hệ thống tín dụng là nền tảng cốt lõi. Tại Việt Nam, mọi hoạt động cho vay và đi vay của cá nhân cũng như tổ chức đều được ghi nhận và quản lý một cách có hệ thống. Trọng tâm của hệ thống này là việc phân loại các khoản nợ thành những nhóm khác nhau, phản ánh mức độ rủi ro và sức khỏe tài chính của người vay.
Đây không chỉ là một nghiệp vụ của ngân hàng mà còn là một chỉ số quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống tài chính của mỗi chúng ta. Việc phân loại này giúp các tổ chức tín dụng đánh giá khả năng thu hồi vốn và đưa ra quyết định cho vay phù hợp, đồng thời giúp người vay nhận thức được trách nhiệm và tầm quan trọng của việc thanh toán đúng hạn.
Trung tâm Thông tin tín dụng Quốc gia Việt Nam, hay còn gọi là CIC (Credit Information Centre), là một tổ chức sự nghiệp công lập trực thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Theo Tạp chí Ngân hàng, CIC có chức năng thu nhận, xử lý, lưu trữ, phân tích và quản lý cơ sở dữ liệu thông tin tín dụng quốc gia. Mọi thông tin về các khoản vay, thẻ tín dụng, và lịch sử trả nợ của bạn tại các ngân hàng, công ty tài chính đều được báo cáo và tổng hợp tại đây.
Khi bạn đăng ký một khoản vay mới, tổ chức tín dụng sẽ truy xuất báo cáo tín dụng của bạn từ CIC để đánh giá mức độ uy tín. Báo cáo này bao gồm điểm tín dụng và chi tiết về việc bạn đang thuộc nhóm nợ nào. Do đó, CIC đóng vai trò như một trọng tài minh bạch, cung cấp bức tranh toàn cảnh về lịch sử tài chính của mỗi cá nhân và doanh nghiệp, góp phần làm lành mạnh hóa thị trường tín dụng.
Theo quy định tại Điều 10 Thông tư 11/2021/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước, các khoản nợ được phân thành 5 nhóm với mức độ rủi ro tăng dần. Việc phân loại này là tiêu chuẩn chung cho tất cả các tổ chức tín dụng tại Việt Nam.
Dưới đây là bảng phân loại chi tiết 5 nhóm nợ:
| Nhóm Nợ | Tên gọi | Đặc điểm và Thời gian quá hạn | Mức độ ảnh hưởng |
|---|---|---|---|
| Nhóm 1 | Nợ đủ tiêu chuẩn | - Các khoản nợ trong hạn và được đánh giá có khả năng thu hồi đầy đủ cả gốc và lãi đúng hạn. - Các khoản nợ quá hạn dưới 10 ngày. |
Mức độ rủi ro thấp nhất. Lịch sử tín dụng tốt, dễ dàng được duyệt các khoản vay mới với điều kiện ưu đãi. |
| Nhóm 2 | Nợ cần chú ý | - Các khoản nợ quá hạn từ 10 ngày đến 90 ngày. - Các khoản nợ được cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu (trừ các khoản nợ được cơ cấu lại vẫn được phân loại vào nhóm 1). |
Mức độ rủi ro thấp. Có thể bị nhắc nhở từ tổ chức tín dụng. Bắt đầu có dấu hiệu cảnh báo, có thể gặp chút khó khăn khi xét duyệt vay. |
| Nhóm 3 | Nợ dưới tiêu chuẩn | - Các khoản nợ quá hạn từ 91 ngày đến 180 ngày. - Nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu quá hạn dưới 30 ngày. |
Bắt đầu được xếp vào nhóm nợ xấu. Rủi ro trung bình. Rất khó để được duyệt vay mới tại các ngân hàng và công ty tài chính uy tín. |
| Nhóm 4 | Nợ nghi ngờ | - Các khoản nợ quá hạn từ 181 ngày đến 360 ngày. - Nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu quá hạn từ 30 đến dưới 90 ngày. |
Nợ xấu với rủi ro cao. Hầu như không thể vay vốn ngân hàng trong thời gian lịch sử nợ xấu còn lưu trên CIC. |
| Nhóm 5 | Nợ có khả năng mất vốn | - Các khoản nợ quá hạn trên 360 ngày. - Nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu quá hạn từ 91 ngày trở lên. |
Nợ xấu có rủi ro cao nhất. Được xem là không có khả năng thu hồi. Bị liệt vào danh sách đen của CIC và không thể tiếp cận tín dụng chính thức trong ít nhất 5 năm. |
Hiểu rõ định nghĩa và tiêu chí của từng nhóm nợ giúp bạn chủ động hơn trong việc quản lý các khoản vay và duy trì một hồ sơ tín dụng sạch.
Việc phân loại các nghĩa vụ tài chính là một khía cạnh quan trọng trong cả quản lý kinh tế vĩ mô và vi mô. Các tổ chức tín dụng thường xuyên đánh giá khả năng thanh toán của cá nhân và doanh nghiệp, từ đó phân loại chúng thành nhiều hạng mục khác nhau dựa trên mức độ rủi ro và tình trạng trả nợ. Một trong những phân loại đáng chú ý nhất là khi các nghĩa vụ tài chính trở thành các khoản nợ không có khả năng thu hồi, gây ảnh hưởng lớn đến hệ thống tài chính.
Sự khác biệt giữa các nhóm nợ không chỉ nằm ở số ngày quá hạn mà còn ở mức độ ảnh hưởng sâu sắc đến khả năng tiếp cận các sản phẩm tài chính của bạn trong tương lai. Một lịch sử tín dụng tốt (thuộc nhóm 1 và 2) được xem là tấm vé thông hành cho các kế hoạch tài chính lớn như mua nhà, mua xe hay đầu tư kinh doanh.
Ngược lại, khi rơi vào nhóm nợ xấu (nhóm 3, 4, 5), cánh cửa tiếp cận nguồn vốn chính thức gần như sẽ khép lại, đẩy bạn vào tình thế khó khăn và có thể phải tìm đến các nguồn vốn không chính thống với lãi suất rất cao. Việc nắm bắt được bản chất và hệ quả của từng nhóm nợ là kỹ năng quản lý tài chính thiết yếu cho mọi cá nhân trong thời đại hiện nay.
Nhóm 1 (Nợ đủ tiêu chuẩn) là nhóm lý tưởng nhất. Khi bạn luôn thanh toán đầy đủ và đúng hạn hoặc trễ hạn không quá 10 ngày, bạn sẽ được xếp vào nhóm này. Các tổ chức tín dụng đánh giá rất cao những khách hàng này vì họ thể hiện sự uy tín và khả năng quản lý tài chính tốt. Việc thuộc nhóm 1 giúp bạn dễ dàng được phê duyệt các khoản vay mới với lãi suất cạnh tranh và hạn mức cao.
Nhóm 2 (Nợ cần chú ý) là một lời cảnh báo nhẹ. Khi bạn có khoản nợ quá hạn từ 10 đến 90 ngày, bạn sẽ bị chuyển sang nhóm này. Mặc dù chưa bị coi là nợ xấu, nhưng đây là dấu hiệu cho thấy bạn đang gặp một số khó khăn tạm thời trong việc thanh toán. Các ngân hàng sẽ xem xét kỹ lưỡng hơn hồ sơ của bạn. Một số tổ chức vẫn có thể duyệt vay nhưng có thể đi kèm với các điều kiện chặt chẽ hơn hoặc lãi suất cao hơn một chút so với khách hàng nhóm 1. Việc nhanh chóng thanh toán khoản nợ quá hạn để quay trở lại nhóm 1 là cực kỳ quan trọng ở giai đoạn này.
Một khi khoản nợ của bạn quá hạn từ 91 ngày trở lên, bạn chính thức bị phân loại vào nhóm nợ xấu. Đây là một rào cản tài chính nghiêm trọng với những hệ quả kéo dài.
Nhóm 3 (Nợ dưới tiêu chuẩn): Với thời gian quá hạn từ 91 đến 180 ngày, bạn đã bị xem là khách hàng có rủi ro. Hầu hết các ngân hàng và công ty tài chính lớn sẽ từ chối yêu cầu vay vốn của bạn. Theo Home Credit, một số ít tổ chức tài chính phi ngân hàng có thể xem xét cho vay, nhưng điều kiện sẽ rất khắt khe và lãi suất áp dụng sẽ cao hơn đáng kể để bù đắp rủi ro.
Nhóm 4 (Nợ nghi ngờ): Khi nợ quá hạn từ 181 đến 360 ngày, mức độ rủi ro đã ở mức cao. Khả năng bạn được duyệt bất kỳ khoản vay chính thức nào gần như bằng không. Các tổ chức tín dụng sẽ xem lịch sử này như một minh chứng cho thấy bạn không có khả năng hoặc không có thiện chí trả nợ.
Nhóm 5 (Nợ có khả năng mất vốn): Đây là cấp độ nghiêm trọng nhất, dành cho các khoản nợ quá hạn trên 360 ngày. Ở nhóm này, bạn sẽ bị đưa vào danh sách đen của hệ thống CIC. Theo quy định, lịch sử nợ xấu này sẽ được lưu trữ trong vòng 5 năm kể từ ngày bạn hoàn tất nghĩa vụ thanh toán. Trong suốt thời gian này, việc tiếp cận tín dụng từ các kênh chính thống là điều không thể.
Tóm lại, sự khác biệt cốt lõi giữa nhóm 2 và nhóm 3 là lằn ranh giữa việc được xem xét cho vay và việc bị từ chối. Việc duy trì tình trạng tín dụng trong nhóm 1 và 2 là chìa khóa để đảm bảo sự linh hoạt và tự do tài chính. Để quản lý các khoản đầu tư và dòng tiền hiệu quả, việc thực hành trên một nền tảng an toàn là rất quan trọng. Bạn có thể bắt đầu bằng cách mở tài khoản demo tại EBC để làm quen với thị trường mà không gặp rủi ro.
Để giảm thiểu rủi ro và hỗ trợ các chủ thể gặp khó khăn, các ngân hàng và tổ chức tài chính có thể thực hiện tái cấu trúc các nghĩa vụ tài chính. Quá trình này giúp điều chỉnh các điều khoản vay, kỳ hạn trả nợ hoặc lãi suất để phù hợp hơn với khả năng chi trả của người vay. Thông tin về lịch sử tín dụng của các cá nhân và tổ chức được theo dõi chặt chẽ bởi hệ thống thông tin tín dụng quốc gia, đóng vai trò then chốt trong việc đánh giá mức độ tin cậy và quyết định cấp tín dụng.
May mắn là, việc rơi vào nhóm nợ xấu không phải là điểm kết thúc. Với sự hiểu biết và một kế hoạch hành động rõ ràng, bạn hoàn toàn có thể cải thiện tình hình tài chính của mình. Bước đầu tiên và quan trọng nhất là chủ động kiểm tra tình trạng tín dụng của bản thân để biết chính xác mình đang ở đâu. Sau khi đã có thông tin, bạn có thể xây dựng một lộ trình cụ thể để giải quyết các khoản nợ tồn đọng, từng bước khôi phục lại uy tín và sức khỏe tài chính. Quá trình này đòi hỏi sự kiên nhẫn và kỷ luật, nhưng kết quả nhận được hoàn toàn xứng đáng với nỗ lực bạn bỏ ra.
Để biết mình có đang thuộc nhóm nợ xấu hay không, bạn có thể sử dụng các phương pháp chính thống và đáng tin cậy do CIC cung cấp. Theo ngân hàng Techcombank, đây là 3 cách phổ biến và chính xác nhất mà bạn có thể thực hiện.
1. Tra cứu qua website của CIC:
Bước 1: Truy cập website chính thức của Trung tâm Thông tin tín dụng Quốc gia tại địa chỉ cic.gov.vn.
Bước 2: Nhấn vào mục Đăng ký ở góc trên bên phải màn hình. Điền đầy đủ và chính xác các thông tin cá nhân được yêu cầu như họ tên, ngày sinh, số CMND/CCCD, email, số điện thoại.
Bước 3: Tạo mật khẩu và nhập mã OTP được gửi về số điện thoại để xác thực. Sau khoảng 1-3 ngày làm việc, CIC sẽ duyệt thông tin và gửi email xác nhận.
Bước 4: Sau khi tài khoản được duyệt, bạn đăng nhập lại và vào mục Khai thác báo cáo để xem báo cáo tín dụng chi tiết của mình. Theo quy định, mỗi cá nhân được tra cứu miễn phí 1 lần/năm.
2. Tra cứu qua ứng dụng di động CIC Credit Connect:
Bước 1: Tải ứng dụng CIC Credit Connect về điện thoại từ App Store (cho iOS) hoặc Google Play (cho Android).
Bước 2: Mở ứng dụng và thực hiện các bước đăng ký tài khoản tương tự như trên website. Bạn sẽ cần chụp ảnh hai mặt của CMND/CCCD và ảnh chân dung để xác thực.
Bước 3: Chờ hệ thống CIC phê duyệt tài khoản.
Bước 4: Sau khi đăng nhập thành công, bạn có thể yêu cầu báo cáo tín dụng ngay trên ứng dụng. Phương pháp này tiện lợi và nhanh chóng hơn.
3. Tra cứu trực tiếp tại ngân hàng:
Bạn cũng có thể đến bất kỳ phòng giao dịch của ngân hàng nào mà bạn đang có quan hệ tín dụng và yêu cầu nhân viên hỗ trợ tra cứu lịch sử tín dụng trên hệ thống CIC. Bạn cần mang theo CMND/CCCD để xác minh danh tính. Nhân viên ngân hàng sẽ cung cấp thông tin về nhóm nợ hiện tại của bạn.
Một khi đã xác định mình thuộc nhóm nợ xấu, điều quan trọng là không hoảng loạn mà hãy hành động một cách có kế hoạch. Dưới đây là lộ trình chi tiết giúp bạn cải thiện tình hình.
Bước 1: Liên hệ và làm việc với tổ chức tín dụng:Ngay lập tức liên hệ với ngân hàng hoặc công ty tài chính nơi bạn có khoản nợ quá hạn. Thể hiện thiện chí hợp tác và trình bày rõ ràng về những khó khăn tài chính bạn đang gặp phải. Việc chủ động đối thoại luôn tốt hơn là trốn tránh.
Bước 2: Tất toán toàn bộ khoản nợ:Đây là bước bắt buộc và quan trọng nhất. Bạn cần thanh toán đầy đủ cả gốc và lãi của khoản nợ quá hạn. Hãy cố gắng huy động các nguồn lực tài chính để hoàn thành nghĩa vụ này sớm nhất có thể.
Bước 3: Yêu cầu xác nhận đã hoàn thành nghĩa vụ nợ:Sau khi đã thanh toán xong, hãy yêu cầu tổ chức tín dụng cấp cho bạn một văn bản hoặc giấy xác nhận về việc đã tất toán toàn bộ khoản vay. Giấy tờ này là bằng chứng quan trọng để chứng minh bạn đã giải quyết xong nợ xấu.
Bước 4: Chờ đợi thời gian cập nhật của CIC:Theo Khoản 1, Điều 11 của Thông tư 03/2013/TT-NHNN, thông tin tiêu cực (nợ xấu) về khách hàng sẽ được CIC sử dụng để tạo lập sản phẩm thông tin tín dụng trong thời gian tối đa 05 năm, kể từ ngày kết thúc thông tin tiêu cực đó (tức là ngày bạn tất toán khoản nợ). Điều này có nghĩa là, sau khi trả hết nợ, lịch sử nợ xấu của bạn sẽ không còn ảnh hưởng đến việc vay vốn sau 5 năm. Trong thời gian này, hãy tập trung xây dựng lại lịch sử tín dụng tốt bằng cách thanh toán đúng hạn tất cả các hóa đơn và khoản vay nhỏ khác (nếu có).
Việc hiểu và thoát khỏi các nhóm nợ xấu chỉ là bước đầu. Mục tiêu dài hạn và bền vững hơn là xây dựng một nền tảng tài chính vững chắc để không bao giờ phải đối mặt với tình trạng này lần nữa. Điều này đòi hỏi một sự thay đổi trong tư duy và thói quen quản lý tiền bạc, biến việc kiểm soát tài chính cá nhân trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày.
Trong bối cảnh thị trường tài chính, nhiều nhà đầu tư và doanh nghiệp cũng tận dụng việc sử dụng vốn vay để tăng lợi nhuận. Tuy nhiên, chiến lược này đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc và khả năng quản lý rủi ro hiệu quả. Đối với mỗi cá nhân, việc lập kế hoạch tài chính hiệu quả là cực kỳ cần thiết để đảm bảo cân bằng giữa thu nhập, chi tiêu và các nghĩa vụ tài chính, tránh rơi vào tình trạng khó khăn.
Bằng cách chủ động lập kế hoạch, theo dõi chi tiêu và xây dựng các quỹ dự phòng, bạn không chỉ tránh được rủi ro nợ xấu mà còn mở ra nhiều cơ hội tài chính và đầu tư trong tương lai. EBC luôn đồng hành cùng bạn trên hành trình nâng cao kiến thức tài chính. Để bắt đầu một cách an toàn và có kiểm soát, hãy xem xét việc giao dịch CFD tại EBC, nơi cung cấp các công cụ và tài nguyên học tập phong phú giúp bạn đưa ra những quyết định đầu tư sáng suốt.
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung và không nhằm mục đích (và cũng không nên được coi là) lời khuyên về tài chính, đầu tư hay các lĩnh vực khác để bạn có thể dựa vào. Không có ý kiến nào trong tài liệu này được coi là khuyến nghị từ EBC hoặc tác giả rằng bất kỳ khoản đầu tư, chứng khoán, giao dịch hay chiến lược đầu tư cụ thể nào phù hợp với bất kỳ cá nhân nào.
