ขนาดสัญญา (Contract Size) คืออะไรและมีความเสี่ยงอย่างไร?

ขนาดสัญญา (Contract Size) คือหนึ่งในองค์ประกอบพื้นฐานที่สำคัญที่สุดของการเทรด เพราะมันเป็นตัวกำหนดว่าผู้เทรดควบคุมสินทรัพย์ได้มากแค่ไหน รวมถึงมีผลต่อความเสี่ยง เลเวอเรจ และการคำนวณขนาดสถานะในการเทรดฟิวเจอร์ส ออปชัน ฟอเร็กซ์ และ CFD

สำหรับทั้งมือใหม่และผู้มีประสบการณ์ การเข้าใจขนาดสัญญาถือเป็นเรื่องสำคัญ เนื่องจากจะกำหนดความเสี่ยงโดยประมาณ มูลค่าการซื้อขาย มาร์จิ้นที่ต้องใช้ และลักษณะการเคลื่อนไหวของการเทรดโดยรวม

คำนิยาม

คำว่าขนาดสัญญา (Contract Size) หมายถึง ปริมาณมาตรฐานของหุ้น สินค้าโภคภัณฑ์ หรือเครื่องมือทางการเงิน ที่เป็นสินทรัพย์อ้างอิงของสัญญาฟิวเจอร์สหรือออปชัน

ขนาดสัญญาจะระบุจำนวนที่แน่นอน ของสิ่งที่ถูกซื้อหรือขาย เพื่อให้ผู้เทรดทุกคนซื้อขายด้วยหน่วยที่เป็นมาตรฐานเดียวกัน โดยทั่วไป ตลาดซื้อขายล่วงหน้า (Exchanges) จะเป็นผู้กำหนดขนาดสัญญา ซึ่งจะแตกต่างกันไปตามประเภทของสินทรัพย์

ขนาดสัญญายังส่งผลต่อมูลค่าการเคลื่อนไหวของราคาแต่ละครั้ง รวมถึงผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงของราคาต่อหนึ่งหน่วยหรือหนึ่ง Tick ของสินทรัพย์อ้างอิง

ขนาดสัญญายังกำหนดปัจจัยสำคัญ ได้แก่:

• Notional value: มูลค่ารวมของสถานะทางการเงินที่ผู้เทรดควบคุม

• Tick value: มูลค่าทางการเงินของการเคลื่อนไหวราคาที่เล็กที่สุด

• Margin requirements: เงินทุนที่ต้องวางเพื่อเปิดสถานะ

• Risk exposure: ระดับความเสี่ยง ซึ่งทำให้กำไร/ขาดทุนขยายตามความผันผวนของตลาด

เมื่อราคาเคลื่อนไหว แม้เพียงเล็กน้อยขนาดสัญญาจะเป็นตัวกำหนดว่าการเคลื่อนไหวนั้นมีผลต่อมูลค่าทางการเงินมากแค่ไหน ดังนั้น การเข้าใจขนาดสัญญาจึงเป็นสิ่งสำคัญเพื่อการคำนวณขนาดสถานะ (Position Sizing) และการบริหารความเสี่ยงอย่างถูกต้อง

ทำไมขนาดสัญญาจึงสำคัญ?

ขนาดสัญญาเป็นองค์ประกอบสำคัญของการเทรด เพราะมันเป็นตัวกำหนดว่าเมื่อเปิดสถานะหนึ่งครั้ง ผู้เทรดจะรับความเสี่ยงหรือมีการเปิดรับมูลค่าตลาด (Exposure) มากแค่ไหน โดยมีผลโดยตรงต่อมูลค่า Notional Value, เลเวอเรจ, มาร์จิ้นที่ต้องใช้ และผลกระทบทางการเงินจากการเคลื่อนไหวของราคา ทุกครั้ง

การเข้าใจขนาดสัญญาอย่างชัดเจนช่วยให้ผู้เทรดสามารถประเมินความเสี่ยงได้อย่างถูกต้อง ปรับขนาดสถานะให้เหมาะสมกับยอดเงินในบัญชี และหลีกเลี่ยงการถือสถานะที่ใหญ่เกินความตั้งใจ

ขนาดสัญญายังช่วยสนับสนุนการบริหารความเสี่ยงอย่างมีวินัย ด้วยการทำให้ผู้เทรดสามารถคำนวณมูลค่าติ๊ก (Tick Value), ศักยภาพกำไร/ขาดทุน และเงินทุนที่ต้องใช้ในการถือสถานะได้อย่างแม่นยำ

ไม่ว่าจะใช้สัญญาขนาดเต็ม (Full-size), มินิ (Mini) หรือไมโคร (Micro) การรู้ขนาดสัญญาที่ชัดเจนช่วยให้ทุกสถานะที่เปิดขึ้นนั้นเป็นไปอย่างตั้งใจ ถูกควบคุมได้ และสอดคล้องกับกลยุทธ์และระดับความเสี่ยงที่ผู้เทรดยอมรับได้

ขนาดสัญญาในสินทรัพย์แต่ละประเภท

1. ฟิวเจอร์ส

ตลาดฟิวเจอร์สจะกำหนดขนาดสัญญาแบบมาตรฐาน เพื่อให้ผู้เทรดทุกคนใช้หน่วยเดียวกัน สินค้าแต่ละชนิดหรือเครื่องมือการเงินแต่ละประเภทจะมีขนาดสัญญาที่ตายตัว ไม่เปลี่ยนแปลงในแต่ละวัน

เมื่อเทรดฟิวเจอร์ส ผู้เทรดไม่ต้องจ่ายมูลค่าของสัญญาทั้งหมด

แต่ต้องวางเพียงมาร์จิ้น (Margin) ซึ่งทำหน้าที่เหมือนเงินประกัน เพื่อให้สามารถควบคุมสถานะที่มีมูลค่ามากกว่าทุนจริงหลายเท่า

ตัวอย่างขนาดสัญญา:

• S&P 500 E-mini (ES): $50 × ระดับดัชนี

• Micro E-mini S&P 500 (MES): $5 × ระดับดัชนี

• Natural Gas (NG): 10,000 mmBtu

การกำหนดมาตรฐานนี้ช่วยให้ผู้เทรดคำนวณ Notional Exposure ได้ทันที

ตัวอย่าง: หากน้ำมันดิบมีราคา $78

• Notional Value = 1,000 บาร์เรล × $78 = $78,000

ความชัดเจนนี้ทำให้ผู้เทรดประเมินได้ว่าสถานะที่เปิดมีความเสี่ยงสอดคล้องกับระดับที่ยอมรับได้หรือไม่

2. ออปชัน (Options)

ออปชันของหุ้นและ ETF มักใช้กฎง่าย ๆ:

• 1 สัญญาออปชัน = 100 หุ้น

ดังนั้น ถ้าคุณซื้อ Call Option ของหุ้นราคา $50 หมายถึงคุณมีสิทธิ์ควบคุมหุ้นมูลค่า: $50 × 100 = $5,000

สำหรับ Index Options อาจมีตัวคูณที่แตกต่างกัน แต่หลักการเหมือนเดิมคือ ขนาดสัญญาเป็นตัวกำหนดมูลค่าการเปิดรับความเสี่ยง (Exposure) และ Tick Value

3. ฟอเร็กซ์

ในการเทรด Forex ขนาดสัญญาจะผูกกับสิ่งที่เรียกว่า Lot Size ซึ่งแบ่งตำแหน่งเทรดออกเป็นหน่วยมาตรฐาน

ขนาดสัญญา/ล็อตใน Forex:

• Standard Lot: 100,000 หน่วยของสกุลเงินหลัก

• Mini Lot: 10,000 หน่วย

• Micro Lot: 1,000 หน่วย

• Nano Lot: 100 หน่วย (บางแพลตฟอร์มเท่านั้น)

ตัวอย่าง: หาก EUR/USD เทรดที่ 1.10

• Standard Lot = มูลค่า Notional Value ประมาณ 110,000 USD

• Micro Lot = มูลค่า Notional Value ประมาณ 1,100 USD

ความเชื่อมโยงระหว่างขนาดสัญญากับ Lot Size ทำให้ผู้เทรดสามารถปรับขนาดสถานะให้สอดคล้องกับแผนบริหารความเสี่ยงได้อย่างแม่นยำ

4. CFDs (Contract for Difference)

ผู้ให้บริการ CFD มักกำหนดขนาดสัญญาที่สะท้อนจากสินทรัพย์อ้างอิง เช่น หุ้น หรือดัชนี และมักมีความยืดหยุ่นสูงในการกำหนดปริมาณการเทรด ตัวอย่างทั่วไป:

• 1 Stock CFD = 1 หุ้นจริง

• Index CFD อาจกำหนดมูลค่าต่อจุด เช่น $1 ต่อ 1 จุดของดัชนี

ความยืดหยุ่นนี้ช่วยให้ผู้เทรดปรับระดับการเปิดรับความเสี่ยงได้ละเอียดกว่าฟิวเจอร์สมาก ทำให้เหมาะสำหรับการบริหารความเสี่ยงเชิงกลยุทธ์

ผลของขนาดสัญญาต่อมาร์จิ้นและเลเวอเรจ

จำไว้ว่า:

• ขนาดสัญญาที่ใหญ่ขึ้น = การเปิดรับความเสี่ยงมากขึ้น = ศักยภาพกำไรที่มากขึ้น และขาดทุนที่มากขึ้นด้วย

ถึงแม้อัตรามาร์จิ้นที่กำหนดอาจดูน้อย แต่ความเสี่ยงเป็นเงินดอลลาร์จริง ๆ อาจใหญ่กว่ามาก

การเข้าใจว่าขนาดสัญญามีผลต่อมาร์จิ้นและเลเวอเรจอย่างไร เริ่มจากการตระหนักว่า มาร์จิ้นคือเงินประกัน แต่มูลค่า Notional Value คือจำนวนเงินจริงที่คุณควบคุมในสัญญานั้น แม้ว่ามาร์จิ้นจะคิดเป็นเปอร์เซ็นต์เท่ากัน สัญญาที่ใหญ่กว่าย่อมสร้างการเปิดรับความเสี่ยงที่ใหญ่กว่ามาก

ลองนึกภาพง่าย ๆ แบบสองกล่อง:

*P/L = กำไร/ขาดทุน

สัญญาขนาดใหญ่

• ควบคุมสินทรัพย์มูลค่า $200,000

• ถ้าตลาดขยับ 1% การเปลี่ยนแปลง P/L คือ:

  - 1% ของ 200,000 ดอลลาร์ = 2,000 ดอลลาร์
  
  

สัญญาไมโคร

• ควบคุมสินทรัพย์มูลค่า $20,000

• ถ้าตลาดขยับ 1% การเปลี่ยนแปลง P/L คือ:

  - 1% ของ 20,000 ดอลลาร์ = 200 ดอลลาร์

แม้มาร์จิ้นที่ต้องใช้จะเท่ากันทั้งสองกล่อง แต่กล่องใหญ่จะตอบสนองต่อการเคลื่อนไหวของตลาดแรงกว่า 10 เท่า

บทสรุปสำคัญ (แบบเข้าใจง่าย)

สัญญาขนาดใหญ่ดูเหมือนราคาไม่แพง เพราะต้องใช้มาร์จิ้นเพียงเล็กน้อยเมื่อเทียบกับมูลค่าสัญญา แต่การเปิดรับความเสี่ยงจริงนั้นมหาศาล สัญญาไมโครและสัญญาขนาดเล็กเหมาะกับผู้เริ่มต้นมากกว่า เพราะการขยับของราคาต่อจุด (Dollar-per-point) มีขนาดเล็กกว่า จัดการง่ายกว่า และควบคุมความเสี่ยงได้ดีกว่า

ข้อดีและข้อเสียของขนาดสัญญา

เทรนด์สมัยใหม่ที่มีผลต่อขนาดสัญญา

มีหลายปัจจัยที่ทำให้ผู้เทรดในปัจจุบันมองขนาดสัญญาแตกต่างไปจากอดีต ได้แก่:

• การเติบโตของไมโครฟิวเจอร์ส (Micro Futures) ทำให้ตลาดฟิวเจอร์สเข้าถึงได้ง่ายขึ้นสำหรับบัญชีขนาดเล็ก

• การใช้ล็อตแบบย่อย (Fractional Forex Lots) ทำให้กำหนดขนาดสถานะได้ยืดหยุ่นมากขึ้น

• ความผันผวนที่เพิ่มขึ้น ทำให้ผู้เทรดหันไปใช้สัญญาขนาดเล็กที่จัดการความเสี่ยงได้ง่ายกว่า

• ผู้เทรดรายย่อย (Retail Traders) เพิ่มจำนวนขึ้น ส่งผลให้ตลาดต้องออกสัญญาหลากหลายขนาดเพื่อรองรับความต้องการ

การพัฒนาเหล่านี้เน้นย้ำถึงแนวโน้มอุตสาหกรรมที่กว้างขึ้น ได้แก่ การปรับขนาดการเปิดรับความเสี่ยงได้ตามต้องการ การควบคุมความเสี่ยงที่ดีขึ้น และการเข้าถึงตลาดที่ง่ายกว่าเดิม

คำถามที่พบบ่อย (FAQ)

1. ขนาดสัญญาในการเทรดคืออะไร?

ขนาดสัญญาคือปริมาณสินทรัพย์อ้างอิงที่ถูกกำหนดเป็นมาตรฐานในสัญญาฟิวเจอร์ส ออปชัน ฟอเร็กซ์ หรือ CFD หนึ่งสัญญา

2. ขนาดสัญญามีผลต่อความเสี่ยงอย่างไร?

ขนาดสัญญาที่ใหญ่ขึ้นทำให้มูลค่า Notional Exposure เพิ่มขึ้น ส่งผลให้กำไรและขาดทุนขยายตามไปด้วย ส่วนสัญญาขนาดเล็กช่วยให้ควบคุมความเสี่ยงได้ละเอียดและยืดหยุ่นมากกว่า

3. สัญญาไมโครเหมาะกับผู้เริ่มต้นหรือไม่?

สัญญาไมโครมักเหมาะกับผู้เทรดที่กำลังพัฒนา เพราะช่วยลดความเสี่ยง แต่ยังคงเข้าร่วมในตลาดหลักได้ อย่างไรก็ตาม ความเหมาะสมขึ้นอยู่กับเป้าหมายและระดับความเสี่ยงที่ผู้เทรดยอมรับได้

สรุป

ขนาดสัญญาเป็นองค์ประกอบพื้นฐานของการเทรด ซึ่งกำหนดระดับการเปิดรับความเสี่ยง เลเวอเรจ มาร์จิ้น และผลลัพธ์ทางความเสี่ยงในสินทรัพย์ทุกประเภท

เมื่อเข้าใจความเชื่อมโยงระหว่างขนาดสัญญา มูลค่าโนชันนัล และมูลค่าติ๊ก ผู้เทรดจะสามารถวางแผนขนาดสถานะได้อย่างถูกต้อง ควบคุมความเสี่ยงจากความผันผวน และกำหนดกลยุทธ์ให้สอดคล้องกับขนาดเงินทุนที่มี

แม้ว่าฟิวเจอร์ส ฟอเร็กซ์ ออปชัน และ CFD จะมีวิธีการกำหนดขนาดสัญญาที่แตกต่างกัน แต่หลักการสำคัญยังคงเหมือนเดิม นั่นคือ ขนาดของสัญญาคือสิ่งที่กำหนดว่าการเคลื่อนไหวของราคาจะส่งผลต่อบัญชีของคุณมากแค่ไหน

การประเมินขนาดสัญญาอย่างรอบคอบช่วยให้ผู้เทรดสร้างกลยุทธ์ที่มีวินัย แข็งแรง และสามารถปรับตัวได้ดีในสภาวะตลาดที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว

ข้อสงวนสิทธิ์: เอกสารนี้จัดทำขึ้นเพื่อวัตถุประสงค์ในการให้ข้อมูลทั่วไปเท่านั้น และไม่ได้มีเจตนา (และไม่ควรพิจารณาว่าเป็น) คำแนะนำทางการเงิน การลงทุน หรือคำแนะนำอื่นใดที่ควรอ้างอิง ความคิดเห็นใดๆ ในเอกสารนี้ไม่ได้เป็นคำแนะนำจาก EBC หรือผู้เขียนว่ากลยุทธ์การลงทุน หลักทรัพย์ ธุรกรรม หรือการลงทุนใดๆ เหมาะสมกับบุคคลใดบุคคลหนึ่งโดยเฉพาะ