Giao dịch
2025-09-05
Volume trong chứng khoán là gì? Đó là tổng số lượng cổ phiếu (hoặc hợp đồng) của một mã chứng khoán cụ thể được giao dịch mua và bán thành công trong một khoảng thời gian nhất định, chẳng hạn như một ngày, một tuần hoặc một giờ. Đây là một chỉ báo kỹ thuật cơ bản nhưng cực kỳ quan trọng, phản ánh mức độ quan tâm và sự tham gia của các nhà đầu tư vào một cổ phiếu. Khối lượng giao dịch cung cấp cái nhìn sâu sắc về thanh khoản và động lực của thị trường.
Để giúp bạn không chỉ hiểu mà còn ứng dụng thành thạo chỉ báo quan trọng này, EBC sẽ hướng dẫn bạn từ khái niệm cơ bản về thanh khoản đến các chiến lược giao dịch nâng cao, kết hợp phân tích volume và giá.
1. Volume trong chứng khoán là gì? Giải mã toàn tập cho nhà đầu tư
2. Ý nghĩa sâu sắc của volume trong việc phân tích xu hướng thị trường
3. Hướng dẫn đọc và phân tích biểu đồ volume chi tiết từng bước
4. Top 5 chỉ báo volume hiệu quả nhất cho nhà giao dịch chuyên nghiệp
5. Xây dựng chiến lược giao dịch nâng cao kết hợp volume và các chỉ báo khác
6. Những sai lầm phổ biến khi sử dụng volume và cách khắc phục
Khi bước chân vào thế giới đầu tư tài chính, một trong những thuật ngữ đầu tiên bạn sẽ gặp là volume, hay khối lượng giao dịch. Hiểu đúng và đủ volume trong chứng khoán là gì chính là bước khởi đầu vững chắc để xây dựng một phương pháp phân tích hiệu quả.
Đây không chỉ là một con số khô khan trên biểu đồ, mà là thước đo sống động cho thấy mức độ quan tâm, sự sôi động và tâm lý của toàn bộ thị trường đối với một cổ phiếu cụ thể. Mỗi giao dịch thành công, dù là mua hay bán, đều được ghi nhận và cộng dồn vào tổng khối lượng trong phiên.
Trong năm 2025, khi thị trường ngày càng biến động và có sự tham gia của nhiều nhà đầu tư mới, việc nắm vững các chỉ báo cốt lõi như volume lại càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Dòng tiền thông minh, hay hành động của các nhà đầu tư tổ chức, thường để lại dấu vết qua những đột biến về khối lượng giao dịch. Bằng cách phân tích những dấu vết này, nhà đầu tư cá nhân có thể có được lợi thế nhất định trong việc ra quyết định.
Một nghiên cứu từ Đại học Cornell đã chỉ ra rằng các mô hình giao dịch kết hợp cả giá và khối lượng có khả năng dự báo xu hướng ngắn hạn tốt hơn đáng kể so với các mô hình chỉ dựa trên giá. EBC tin rằng, việc trang bị kiến thức nền tảng về khối lượng giao dịch là yêu cầu bắt buộc cho bất kỳ ai muốn tồn tại và phát triển trên thị trường.
Khối lượng giao dịch, thường được viết tắt là KLGD hoặc Volume, là tổng số cổ phiếu được khớp lệnh thành công trong một đơn vị thời gian. Ví dụ, nếu trong ngày hôm nay cổ phiếu A có KLGD là 10 triệu, điều đó có nghĩa là đã có 10 triệu cổ phiếu A được chuyển từ bên bán sang bên mua.
Cần lưu ý rằng volume chỉ đếm các giao dịch đã khớp lệnh. Các lệnh đặt chờ mua hoặc chờ bán chưa được thực hiện sẽ không được tính vào volume. Đây là chỉ báo thể hiện mức độ thanh khoản của một cổ phiếu; cổ phiếu có volume cao thường dễ mua bán hơn và có chênh lệch giá mua-bán (spread) thấp hơn.
Rất nhiều nhà đầu tư mới thường nhầm lẫn giữa hai khái niệm này. EBC sẽ giúp bạn phân biệt rõ ràng:
Volume (Khối lượng giao dịch): Là số lượng cổ phiếu. Đơn vị tính là cổ phiếu.
Giá trị giao dịch: Là tổng số tiền của các giao dịch. Được tính bằng cách lấy Khối lượng giao dịch nhân với giá thực hiện trung bình. Đơn vị tính là tiền tệ (VND, USD).
Ví dụ minh họa:
| Cổ phiếu | Giá trung bình (VND) | Khối lượng giao dịch (cổ phiếu) | Giá trị giao dịch (VND) |
|---|---|---|---|
| A | 10.000 | 1.000.000 | 10.000.000.000 |
| B | 100.000 | 200.000 | 20.000.000.000 |
Trong ví dụ trên, cổ phiếu A có volume lớn hơn 5 lần cổ phiếu B, cho thấy mức độ quan tâm về số lượng cổ phiếu cao hơn. Tuy nhiên, cổ phiếu B lại có giá trị giao dịch gấp đôi cổ phiếu A, cho thấy dòng tiền đổ vào cổ phiếu B lớn hơn. Cả hai chỉ số đều quan trọng và cung cấp những góc nhìn bổ trợ cho nhau.
Volume được coi là nhiên liệu của thị trường. Một xu hướng giá tăng hoặc giảm mà không có sự xác nhận của volume thường được xem là yếu và không bền vững. Nhà đầu tư huyền thoại Jesse Livermore từng nói: Giá không bao giờ là quá cao để bắt đầu mua hoặc quá thấp để bắt đầu bán. Nhưng nếu không có volume xác nhận, bạn hãy cẩn trọng.
Xác nhận sức mạnh xu hướng: Volume giúp đo lường mức độ cam kết của nhà đầu tư với xu hướng hiện tại.
Cung cấp tín hiệu sớm: Những thay đổi bất thường trong volume có thể là dấu hiệu sớm của một sự thay đổi xu hướng sắp xảy ra.
Phản ánh tâm lý thị trường: Volume tăng đột biến tại các vùng giá quan trọng cho thấy sự hoảng loạn hoặc hưng phấn của đám đông.
Sau khi đã hiểu định nghĩa volume trong chứng khoán là gì, bước tiếp theo là diễn giải ý nghĩa của nó trong bối cảnh thực tế. Volume không tồn tại một cách độc lập; sức mạnh thực sự của nó chỉ được bộc lộ khi được phân tích kết hợp với hành động giá. Mối quan hệ tương quan này chính là chìa khóa để đọc vị thị trường và hành vi của dòng tiền lớn. Mỗi kịch bản kết hợp giữa giá và volume đều kể một câu chuyện riêng về cuộc chiến giữa bên mua và bên bán.
Việc hiểu được những câu chuyện này giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định sáng suốt hơn, thay vì chỉ phản ứng một cách thụ động với những biến động giá trên bề mặt. Đây là nền tảng của nhiều phương pháp phân tích kỹ thuật kinh điển như VSA (Volume Spread Analysis) hay lý thuyết của Wyckoff.
Đây là ứng dụng cơ bản và quan trọng nhất của volume. Một xu hướng được coi là lành mạnh và đáng tin cậy khi có sự đồng thuận của cả giá và khối lượng.
Xu hướng tăng bền vững: Giá tăng đi kèm với volume tăng dần. Điều này cho thấy dòng tiền đang liên tục chảy vào, ủng hộ cho đà tăng giá và ngày càng có nhiều nhà đầu tư chấp nhận mua ở mức giá cao hơn.
Xu hướng giảm bền vững: Giá giảm đi kèm với volume tăng. Điều này thể hiện áp lực bán đang gia tăng mạnh mẽ và sự hoảng loạn lan rộng, khiến nhiều người chấp nhận bán ra ở mức giá thấp hơn.
Ngược lại, nếu giá tăng nhưng volume giảm dần, đó là dấu hiệu cảnh báo xu hướng tăng đang yếu đi, có thể sắp đảo chiều. Tương tự, nếu giá giảm nhưng volume cũng cạn kiệt, cho thấy áp lực bán đã suy yếu và xu hướng giảm có thể sắp kết thúc.
Volume có thể cung cấp những tín hiệu rất sớm về khả năng đảo chiều của một xu hướng.
Đỉnh thị trường (Climax Top): Thường xuất hiện sau một giai đoạn tăng giá mạnh, giá tiếp tục tăng nhưng đi kèm với một phiên có volume đột biến cực lớn. Đây là dấu hiệu của sự phân phối, khi các nhà đầu tư thông minh chốt lời và bán ra cho đám đông đang hưng phấn.
Đáy thị trường (Selling Climax): Sau một chuỗi giảm giá dài, thị trường xuất hiện một phiên giảm mạnh với volume đột biến. Đây là tín hiệu của sự bán tháo trong hoảng loạn, các nhà đầu tư yếu thế buộc phải bán ra bằng mọi giá. Thường sau phiên này, lực bán cạn kiệt và thị trường có thể tạo đáy.
Breakout (Phá vỡ ngưỡng kháng cự): Khi giá vượt qua một vùng kháng cự quan trọng, nếu được hỗ trợ bởi volume tăng mạnh (thường cao hơn 150% so với trung bình 20 phiên), cú breakout đó được xem là đáng tin cậy. Volume lớn cho thấy sự quyết tâm của bên mua trong việc đẩy giá lên một mặt bằng mới.
Breakdown (Phá vỡ ngưỡng hỗ trợ): Ngược lại, khi giá phá vỡ một vùng hỗ trợ, nếu đi kèm với volume lớn, điều đó xác nhận áp lực bán là thực sự và xu hướng giảm có thể sẽ tiếp diễn.
Nếu một cú breakout hoặc breakdown xảy ra với volume thấp, đó có thể là một cái bẫy (bull trap hoặc bear trap) và giá có khả năng sẽ nhanh chóng quay trở lại vùng tích lũy trước đó.
Việc nắm vững lý thuyết là cần thiết, nhưng áp dụng vào thực tế biểu đồ mới là kỹ năng quyết định sự thành công. EBC sẽ hướng dẫn bạn cách đọc và phân tích volume trên các nền tảng phổ biến một cách trực quan và dễ hiểu nhất.
Trên hầu hết các phần mềm phân tích kỹ thuật, chỉ báo volume được hiển thị dưới dạng các cột thẳng đứng ở phía dưới biểu đồ giá.
Chiều cao của cột: Thể hiện tổng khối lượng giao dịch trong phiên đó (ngày, tuần, giờ). Cột càng cao, volume càng lớn.
Màu sắc của cột: Thường tương ứng với màu của cây nến giá trong cùng phiên.
Cột màu xanh: Giá đóng cửa cao hơn giá mở cửa (nến xanh).
Cột màu đỏ: Giá đóng cửa thấp hơn giá mở cửa (nến đỏ).
Đường trung bình động (MA) của volume: Nhiều nền tảng còn cung cấp một đường MA (thường là MA 20 hoặc 50) chạy ngang qua các cột volume. Đường này giúp bạn nhanh chóng xác định các phiên có volume đột biến (cao hơn hoặc thấp hơn mức trung bình).
Để hệ thống hóa kiến thức, EBC đã tổng hợp 5 kịch bản phổ biến nhất giữa giá và volume mà mọi nhà đầu tư cần ghi nhớ.
| STT | Hành động giá | Hành động Volume | Ý nghĩa | Hành động đề xuất |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Giá tăng | Volume tăng | Đồng thuận tăng: Xu hướng tăng mạnh và bền vững. | Tiếp tục nắm giữ hoặc mua thêm khi giá điều chỉnh. |
| 2 | Giá tăng | Volume giảm | Phân kỳ âm: Xu hướng tăng đang yếu dần, cẩn trọng rủi ro đảo chiều. | Cân nhắc chốt lời một phần, không mua đuổi. |
| 3 | Giá giảm | Volume tăng | Đồng thuận giảm: Xu hướng giảm mạnh và áp lực bán lớn. | Tránh bắt đáy, đứng ngoài quan sát hoặc bán ra. |
| 4.1 | Giá giảm | Volume giảm | Cạn kiệt lực bán: Áp lực bán đã suy yếu, xu hướng giảm sắp kết thúc. | Bắt đầu theo dõi tìm kiếm tín hiệu tạo đáy. |
| 4.2 | Giá đi ngang | Volume cạn kiệt | Tích lũy: Cổ phiếu đang được thu gom một cách thầm lặng. | Đưa vào danh sách theo dõi, chờ đợi tín hiệu breakout. |
| 5 | Giá đi ngang | Volume cao bất thường | Phân phối/Tích lũy mạnh: Cần phân tích thêm hành động giá để xác định. | Quan sát kỹ lưỡng, vùng giá này sắp có biến động mạnh. |
Việc áp dụng bảng phân tích này sẽ giúp bạn có một hệ thống quy tắc rõ ràng, giảm thiểu các quyết định cảm tính và nâng cao hiệu quả giao dịch.
Ngoài chỉ báo volume cơ bản, các nhà phân tích kỹ thuật đã phát triển nhiều chỉ báo phái sinh từ volume để cung cấp những góc nhìn sâu sắc hơn về dòng tiền. Dưới đây là 5 chỉ báo được các nhà giao dịch chuyên nghiệp trên thế giới tin dùng, cập nhật đến năm 2025.
1. On-Balance Volume (OBV)
Khái niệm: OBV là một chỉ báo động lượng sử dụng dòng chảy khối lượng để dự đoán những thay đổi trong giá cổ phiếu. OBV cộng dồn volume vào những ngày giá tăng và trừ đi volume vào những ngày giá giảm.
Ứng dụng: Tìm kiếm sự phân kỳ giữa đường OBV và đường giá. Nếu giá tạo đỉnh cao mới nhưng OBV không thể vượt đỉnh cũ, đó là tín hiệu phân kỳ âm, cảnh báo xu hướng tăng yếu đi. Ngược lại là phân kỳ dương.
2. Volume Profile (VP)
Khái niệm: Khác với volume truyền thống hiển thị theo thời gian, Volume Profile hiển thị khối lượng giao dịch tại từng mức giá cụ thể. VP được biểu diễn dưới dạng các thanh histogram nằm ngang bên cạnh biểu đồ giá.
Ứng dụng: Giúp xác định các vùng hỗ trợ và kháng cự mạnh, được gọi là Vùng giá trị (Value Area) và Điểm kiểm soát (Point of Control - POC), nơi có khối lượng giao dịch lớn nhất. Giao dịch tại các vùng này thường có xác suất thành công cao hơn.
3. Volume-Weighted Average Price (VWAP)
Khái niệm: VWAP là giá trung bình của một cổ phiếu trong một phiên giao dịch, được tính toán dựa trên cả giá và khối lượng. Đây là chỉ báo được các nhà đầu tư tổ chức rất ưa chuộng.
Ứng dụng: Giá nằm trên đường VWAP cho thấy phe mua đang kiểm soát, ngược lại giá nằm dưới VWAP cho thấy phe bán đang chiếm ưu thế. VWAP cũng thường đóng vai trò như một ngưỡng hỗ trợ hoặc kháng cự động trong phiên.
4. Chaikin Money Flow (CMF)
Khái niệm: Chỉ báo này đo lường dòng tiền vào và ra khỏi một cổ phiếu trong một khoảng thời gian nhất định (thường là 20 hoặc 21 kỳ).
Ứng dụng: Khi CMF có giá trị dương, nó cho thấy áp lực mua đang chiếm ưu thế. Khi có giá trị âm, áp lực bán đang mạnh hơn. Tín hiệu mua/bán có thể được tạo ra khi đường CMF cắt lên/xuống đường zero.
5. Money Flow Index (MFI)
Khái niệm: MFI thường được ví như chỉ báo RSI nhưng có trọng số là khối lượng giao dịch. MFI đo lường sức mạnh của dòng tiền bằng cách so sánh dòng tiền dương và dòng tiền âm.
Ứng dụng: Tương tự RSI, MFI được sử dụng để xác định các vùng quá mua (trên 80) và quá bán (dưới 20), cũng như tìm kiếm các tín hiệu phân kỳ với giá để dự báo đảo chiều.
Cơ hội trong tầm tay bạn. Việc phân tích các chỉ báo volume phức tạp này đòi hỏi một nền tảng giao dịch mạnh mẽ và ổn định. Hãy mở tài khoản demo tại EBC ngay hôm nay để thực hành và làm quen với các công cụ phân tích chuyên nghiệp mà không gặp bất kỳ rủi ro nào. Trải nghiệm sức mạnh của dữ liệu trong việc ra quyết định đầu tư.
Hiểu rõ từng công cụ là một chuyện, nhưng kết hợp chúng thành một hệ thống giao dịch hoàn chỉnh mới là mục tiêu cuối cùng. Dưới đây EBC sẽ giới thiệu một số chiến lược giao dịch nâng cao đã được kiểm chứng.
Đây là chiến lược kinh điển nhưng luôn hiệu quả.
Bước 1: Xác định vùng tích lũy: Tìm kiếm các cổ phiếu đang di chuyển trong một biên độ hẹp (đi ngang) với volume thấp và cạn kiệt. Đây là dấu hiệu cổ phiếu đang được thu gom.
Bước 2: Chờ đợi phiên breakout: Theo dõi cho đến khi giá phá vỡ cạnh trên của hộp tích lũy (kháng cự).
Bước 3: Xác nhận bằng volume: Phiên breakout phải đi kèm với volume tăng đột biến, lý tưởng là cao hơn 150-200% so với mức trung bình 20 phiên.
Bước 4: Vào lệnh và quản lý rủi ro: Có thể vào lệnh ngay tại phiên breakout hoặc chờ đợi một nhịp kiểm tra lại (retest) vùng kháng cự vừa bị phá vỡ. Đặt điểm dừng lỗ ngay bên dưới vùng kháng cự này.
Phân kỳ là một trong những tín hiệu đảo chiều mạnh mẽ nhất.
Bắt đáy (Phân kỳ dương):
Tín hiệu 1: Giá tạo một đáy sau thấp hơn đáy trước.
Tín hiệu 2: Cùng thời điểm đó, chỉ báo RSI hoặc OBV lại tạo một đáy sau cao hơn đáy trước.
Xác nhận: Chờ đợi một cây nến tăng giá mạnh mẽ với volume lớn để xác nhận tín hiệu đảo chiều trước khi vào lệnh mua.
Bắt đỉnh (Phân kỳ âm):
Tín hiệu 1: Giá tạo đỉnh sau cao hơn đỉnh trước.
Tín hiệu 2: Cùng lúc đó, RSI hoặc OBV lại tạo đỉnh sau thấp hơn đỉnh trước.
Xác nhận: Một cây nến giảm mạnh kèm volume lớn sẽ là tín hiệu bán đáng tin cậy.
VSA là một phương pháp nâng cao, tập trung vào việc phân tích mối quan hệ giữa ba yếu tố: volume, chênh lệch giá (spread) của thanh nến, và giá đóng cửa.
Nguyên tắc: VSA cho rằng sự mất cân bằng giữa cung và cầu, do các nhà giao dịch lớn (smart money) tạo ra, sẽ thể hiện qua volume.
Ví dụ tín hiệu:
No Supply Bar: Một cây nến giảm với thân nến hẹp và volume rất thấp sau một đợt giảm giá. Tín hiệu này cho thấy lực bán đã hoàn toàn cạn kiệt, phe mua sắp przejąć kontrolę.
Upthrust Bar: Một cây nến tăng có râu trên dài, giá đóng cửa ở mức thấp và đi kèm volume lớn. Tín hiệu này thường xuất hiện ở vùng đỉnh, cho thấy có một lượng cung lớn đang chặn đà tăng giá (bẫy tăng giá).
Sử dụng volume hiệu quả đòi hỏi sự tinh tế và kinh nghiệm. Dưới đây là những sai lầm mà các nhà đầu tư mới thường mắc phải.
Chỉ nhìn vào volume của một phiên duy nhất: Một phiên volume đột biến có thể không mang nhiều ý nghĩa nếu không được đặt trong bối cảnh chung. Luôn so sánh volume hiện tại với mức trung bình và các phiên giao dịch xung quanh.
Bỏ qua các giao dịch thỏa thuận: Ở thị trường Việt Nam, tổng khối lượng giao dịch bao gồm cả khớp lệnh trên sàn và giao dịch thỏa thuận. Cần loại bỏ khối lượng giao dịch thỏa thuận để có cái nhìn chính xác về cung cầu tự nhiên trên thị trường.
Áp dụng máy móc cho mọi cổ phiếu: Mỗi nhóm cổ phiếu (blue-chip, mid-cap, penny) có một mức thanh khoản và đặc điểm volume riêng. Đừng kỳ vọng một cổ phiếu penny có volume hàng chục triệu đơn vị mỗi phiên như một cổ phiếu trong rổ VN30.
Quên đi bối cảnh thị trường chung: Volume của một cổ phiếu riêng lẻ cần được xem xét trong bối cảnh của chỉ số VN-Index và ngành của nó. Một cổ phiếu đi ngược thị trường với volume lớn là một tín hiệu rất đáng chú ý.
Việc áp dụng các kiến thức trên vào thực tế là cách tốt nhất để thành thạo kỹ năng phân tích volume. EBC cung cấp một nền tảng toàn diện để bạn có thể bắt đầu hành trình đầu tư của mình.
Hướng dẫn mở tài khoản tại EBC
Việc đăng ký tài khoản tại EBC được thiết kế để trở nên nhanh chóng và thuận tiện, giúp bạn tiếp cận thị trường chỉ trong vài phút.
Truy cập trang đăng ký chính thức của EBC.
Điền thông tin cá nhân cơ bản theo hướng dẫn.
Xác thực danh tính theo quy định để đảm bảo an toàn cho tài khoản của bạn.
Nạp tiền và bắt đầu giao dịch các sản phẩm đa dạng, bao gồm cả giao dịch CFD trên các chỉ số và cổ phiếu hàng đầu thế giới.
Tại sao nên chọn EBC để áp dụng phân tích volume?
Công cụ biểu đồ nâng cao: Nền tảng của EBC tích hợp đầy đủ các chỉ báo volume từ cơ bản đến nâng cao... giúp bạn phân tích chuyên sâu.
Dữ liệu thời gian thực: Cung cấp dữ liệu giá và volume chính xác, nhanh chóng, đảm bảo bạn không bỏ lỡ bất kỳ cơ hội nào.
Môi trường giao dịch an toàn: EBC cam kết bảo mật thông tin và tài sản của khách hàng với các công nghệ tiên tiến nhất.
Hỗ trợ khách hàng chuyên nghiệp: Đội ngũ của EBC luôn sẵn sàng giải đáp mọi thắc mắc và hỗ trợ bạn trong suốt quá trình đầu tư.
Tóm lại, câu hỏi volume trong chứng khoán là gì không chỉ có một câu trả lời đơn giản. Volume là ngôn ngữ của thị trường, là dấu vết của dòng tiền, và là một trong những công cụ xác nhận mạnh mẽ nhất mà một nhà phân tích kỹ thuật có được.
Việc hiểu và áp dụng phân tích khối lượng giao dịch không đảm bảo bạn sẽ luôn chiến thắng, nhưng chắc chắn sẽ giúp bạn nâng cao xác suất thành công, quản lý rủi ro tốt hơn và có một cái nhìn sâu sắc hơn về động lực thực sự đằng sau mỗi biến động giá. Đây là một kỹ năng cần thời gian để rèn luyện, nhưng thành quả mà nó mang lại là hoàn toàn xứng đáng. Hãy bắt đầu từ những khái niệm cơ bản, thực hành trên biểu đồ và không ngừng học hỏi để biến volume thành lợi thế cạnh tranh của riêng bạn.
Đừng để kiến thức chỉ nằm trên giấy. Hãy biến lý thuyết thành lợi nhuận. Đăng ký tài khoản giao dịch tại EBC ngay bây giờ và bắt đầu áp dụng các chiến lược phân tích volume vào thị trường thực. Với EBC, bạn có đủ công cụ và sự hỗ trợ để đưa ra những quyết định đầu tư thông minh và hiệu quả hơn.
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung và không nhằm mục đích (và cũng không nên được coi là) lời khuyên về tài chính, đầu tư hay các lĩnh vực khác để bạn có thể dựa vào. Không có ý kiến nào trong tài liệu này được coi là khuyến nghị từ EBC hoặc tác giả rằng bất kỳ khoản đầu tư, chứng khoán, giao dịch hay chiến lược đầu tư cụ thể nào phù hợp với bất kỳ cá nhân nào.
