Bán khống (short selling) là gì? Định nghĩa, chiến lược, rủi ro

Bán khống là một chiến lược đầu tư tài chính phức tạp, bao gồm việc bán một tài sản bạn không sở hữu với kỳ vọng giá giảm, từ đó kiếm lợi nhuận từ chênh lệch giá, đồng thời đi kèm với những rủi ro và quy định pháp lý cần nắm vững.

Bán khống (short selling) là nghiệp vụ mà nhà đầu tư vay mượn cổ phiếu hoặc các tài sản tài chính khác từ một bên thứ ba (thường là công ty chứng khoán) để bán ra thị trường ở mức giá hiện tại. Sau đó, nhà đầu tư kỳ vọng giá của tài sản đó sẽ giảm trong tương lai để có thể mua lại với giá thấp hơn, trả lại tài sản đã vay và hưởng phần chênh lệch. Đây là một chiến lược đầu tư trái ngược hoàn toàn với phương pháp mua và nắm giữ truyền thống.

Để bắt đầu hành trình chinh phục chiến lược này, hãy cùng EBC mở tài khoản demo để thực hành giao dịch phái sinh CFD mà không gặp rủi ro.

Hãy cùng EBC tìm hiểu sâu hơn về cơ chế hoạt động, các quy định pháp lý tại Việt Nam và cách triển khai chiến lược bán non một cách hiệu quả, an toàn.

Các ý chính:

• Bán khống là chiến lược bán tài sản đi vay với kỳ vọng giá sẽ giảm để mua lại rẻ hơn và kiếm lời.

• Tại Việt Nam, bán khống cổ phiếu cơ sở chưa được cấp phép, nhưng nhà đầu tư có thể thực hiện vị thế bán thông qua thị trường chứng khoán phái sinh (hợp đồng tương lai VN30).

• Rủi ro lớn nhất của bán khống là thua lỗ không giới hạn nếu giá tài sản tăng thay vì giảm.

• Phân tích kỹ thuật và phân tích cơ bản là hai công cụ thiết yếu để xác định các cơ hội bán khống tiềm năng.

• Quản lý rủi ro chặt chẽ bằng lệnh dừng lỗ (stop-loss) là yếu tố bắt buộc để bảo vệ tài khoản khi thực hiện giao dịch short.

Bán khống là gì? Toàn tập về cơ chế hoạt động và ví dụ thực tiễn

Bán khống, hay còn được biết đến với thuật ngữ quốc tế là Short Selling, là một trong những chiến lược giao dịch tinh vi nhất trên thị trường tài chính. Về bản chất, đây là hành động đặt cược vào sự sụt giảm giá của một loại tài sản, thay vì kỳ vọng vào sự tăng trưởng như các phương pháp đầu tư truyền thống.

Việc hiểu rõ định nghĩa, lịch sử và cơ chế vận hành của nó là bước đầu tiên và quan trọng nhất cho bất kỳ nhà đầu tư nào muốn áp dụng chiến lược này. Bằng cách nắm vững các khái niệm nền tảng, bạn có thể tự tin hơn trong việc đưa ra các quyết định giao dịch, nhận diện cơ hội và quan trọng hơn cả là quản lý các rủi ro tiềm ẩn một cách hiệu quả. Kiến thức chuyên sâu về bản chất của vị thế bán sẽ là kim chỉ nam giúp bạn điều hướng trong các điều kiện thị trường biến động.

Định nghĩa cốt lõi của bán khống (Short Selling)

Về cơ bản, bán khống là hoạt động bán một loại chứng khoán mà người bán không thực sự sở hữu tại thời điểm giao dịch. Để thực hiện được điều này, nhà đầu tư phải thực hiện một chuỗi các bước theo một quy trình chặt chẽ.

Quy trình này diễn ra như sau:

1. Vay mượn tài sản: Nhà đầu tư (người bán khống) liên hệ với công ty môi giới của mình để vay một số lượng cổ phiếu cụ thể mà họ dự đoán giá sẽ giảm.

2. Bán trên thị trường: Ngay sau khi vay được, nhà đầu tư sẽ bán số cổ phiếu này trên thị trường mở với mức giá hiện hành và nhận về một khoản tiền tương ứng.

3. Chờ đợi giá giảm: Nhà đầu tư theo dõi diễn biến thị trường và chờ đợi cho đến khi giá cổ phiếu giảm xuống mức mục tiêu như dự đoán ban đầu.

4. Mua lại để hoàn trả: Khi giá đã giảm, nhà đầu tư sẽ mua lại đúng số lượng cổ phiếu đã vay trên thị trường với chi phí thấp hơn.

5. Hoàn trả cổ phiếu và ghi nhận lợi nhuận: Cuối cùng, nhà đầu tư trả lại số cổ phiếu đã mua cho công ty môi giới. Khoản chênh lệch giữa giá bán ban đầu và giá mua lại, sau khi trừ đi các chi phí liên quan như phí vay và lãi suất margin, chính là lợi nhuận của giao dịch bán khống.

Khi tham gia thị trường tài chính, nhà đầu tư có thể tận dụng cả cơ hội khi giá tài sản tăng và giảm. Để thực hiện điều này, việc hiểu rõ định nghĩa về các vị thế giao dịch là vô cùng quan trọng. Một trong những chiến lược phổ biến cho phép kiếm lời khi thị trường đi xuống chính là việc vay mượn tài sản và bán ra với kỳ vọng mua lại ở mức giá thấp hơn. Điều này đặc biệt hữu ích khi dự đoán diễn biến thị trường tăng trưởng hay suy yếu có thể mang lại cơ hội lợi nhuận.

Lịch sử và nguồn gốc của hoạt động bán khống

Hoạt động bán khống không phải là một phát kiến hiện đại. Theo tài liệu từ Ủy ban Chứng khoán Nhà nước Việt Nam, giao dịch bán khống đầu tiên được ghi nhận trên thế giới diễn ra vào năm 1609. Người thực hiện là Isaac Le Maire, một thương nhân người Hà Lan và cũng là một cổ đông lớn của Công ty Đông Ấn Hà Lan (Vereenigde Oostindische Compagnie - VOC).

Le Maire đã bán khống cổ phiếu của chính công ty VOC với niềm tin rằng giá trị của nó sẽ sụt giảm. Mặc dù hành động của ông đã gây ra nhiều tranh cãi và dẫn đến việc chính quyền Hà Lan sau đó đã ban hành các quy định hạn chế, thậm chí là cấm bán khống, nhưng nó đã đặt nền móng cho một chiến lược đầu tư tồn tại và phát triển cho đến ngày nay. Lịch sử này cho thấy bán khống luôn song hành cùng với sự phát triển của thị trường vốn và các cuộc tranh luận về tính minh bạch và sự ổn định của thị trường.

Ví dụ minh hoạ chi tiết về một giao dịch bán khống thành công

Để bạn dễ hình dung hơn, hãy xem xét một ví dụ cụ thể về việc bán khống cổ phiếu của Công ty Cổ phần A (mã: CPA).

Bối cảnh: Bạn phân tích và tin rằng cổ phiếu CPA hiện đang được định giá quá cao ở mức 120.000 VNĐ/cổ phiếu và sẽ sớm điều chỉnh giảm do kết quả kinh doanh quý tới không khả quan.

Bước 1: Vay và bán: Bạn quyết định bán khống 1.000 cổ phiếu CPA. Bạn liên hệ với công ty môi giới và vay 1.000 cổ phiếu CPA, sau đó bán ngay ra thị trường với giá 120.000 VNĐ/cổ phiếu. Số tiền bạn nhận được là: 1.000 x 120.000 = 120.000.000 VNĐ (chưa trừ phí).

Bước 2: Chờ giá giảm: Một tháng sau, đúng như dự đoán của bạn, Công ty A công bố báo cáo tài chính với lợi nhuận sụt giảm mạnh. Giá cổ phiếu CPA lao dốc xuống còn 95.000 VNĐ/cổ phiếu.

Bước 3: Mua lại và hoàn trả: Lúc này, bạn quyết định đóng vị thế. Bạn mua lại 1.000 cổ phiếu CPA trên thị trường với giá 95.000 VNĐ/cổ phiếu. Tổng chi phí mua lại là: 1.000 x 95.000 = 95.000.000 VNĐ. Sau đó, bạn hoàn trả 1.000 cổ phiếu này cho công ty môi giới.

Bước 4: Tính toán lợi nhuận:

• Tổng doanh thu từ việc bán: 120.000.000 VNĐ

• Tổng chi phí mua lại: 95.000.000 VNĐ

• Lợi nhuận gộp: 120.000.000 - 95.000.000 = 25.000.000 VNĐ

• Giả sử tổng các chi phí liên quan (phí giao dịch, phí vay cổ phiếu, thuế) là 1.500.000 VNĐ.

• Lợi nhuận ròng của bạn là: 25.000.000 - 1.500.000 = 23.500.000 VNĐ.

Đây là một ví dụ lý tưởng. Trong thực tế, nếu giá cổ phiếu CPA tăng lên 140.000 VNĐ thay vì giảm, bạn sẽ phải mua lại với giá cao hơn, dẫn đến một khoản lỗ đáng kể.

Quy định pháp lý và thực trạng bán khống tại Việt Nam

Một trong những câu hỏi lớn nhất của các nhà đầu tư Việt Nam là liệu hoạt động bán khống có được phép thực hiện hay không. Câu trả lời không đơn giản là có hoặc không, mà phụ thuộc vào từng loại thị trường cụ thể. Việc thiếu vắng một khung pháp lý rõ ràng cho bán khống trên thị trường cơ sở là một trong những rào cản khiến thị trường chứng khoán Việt Nam chưa thể được nâng hạng từ thị trường cận biên (Frontier Market) lên thị trường mới nổi (Emerging Market) theo tiêu chuẩn của các tổ chức như MSCI và FTSE Russell. Tuy nhiên, cánh cửa không hoàn toàn đóng lại, khi thị trường phái sinh lại mở ra một con đường hợp pháp để các nhà đầu tư thực hiện các chiến lược tương tự như bán khống.

Việt Nam có cho phép bán khống cổ phiếu cơ sở không?

Tính đến thời điểm hiện tại, pháp luật chứng khoán Việt Nam chưa cho phép nhà đầu tư cá nhân thực hiện giao dịch bán khống đối với cổ phiếu trên thị trường cơ sở (sàn HOSE, HNX, UPCOM). Điều này có nghĩa là bạn không thể vay cổ phiếu của một công ty niêm yết từ công ty chứng khoán để bán và mua lại sau.

Lý do chính cho quy định này bao gồm:

• Ngăn ngừa thao túng giá: Các nhà quản lý lo ngại rằng việc cho phép bán khống tràn lan có thể tạo điều kiện cho các hành vi thao túng, tung tin đồn thất thiệt để trục lợi, gây bất ổn cho thị trường.

• Bảo vệ nhà đầu tư nhỏ lẻ: Bán khống là một nghiệp vụ phức tạp với rủi ro cao. Việc hạn chế hoạt động này được xem là một biện pháp để bảo vệ các nhà đầu tư ít kinh nghiệm khỏi những khoản thua lỗ nặng nề.

• Sự non trẻ của thị trường: Mặc dù đã có những bước phát triển vượt bậc, thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn được xem là thị trường cận biên. Theo Tạp chí Kinh tế và Dự báo, việc thiếu vắng một Trung tâm thanh toán bù trừ trung tâm (CCP) đúng nghĩa và các cơ chế quản lý rủi ro tiên tiến là những nút thắt lớn cần được tháo gỡ trước khi có thể triển khai các sản phẩm phức tạp như bán khống.

Giải pháp thay thế: Bán khống qua chứng khoán phái sinh

Mặc dù không thể bán khống cổ phiếu riêng lẻ, nhà đầu tư tại Việt Nam hoàn toàn có thể thực hiện chiến lược bán khống một cách hợp pháp thông qua thị trường chứng khoán phái sinh, cụ thể là với sản phẩm Hợp đồng tương lai chỉ số VN30 (VN30F).

Hợp đồng tương lai VN30 là một thỏa thuận mua hoặc bán chỉ số VN30 tại một mức giá xác định vào một thời điểm cụ thể trong tương lai. Việc "bán" một hợp đồng tương lai được gọi là mở một vị thế bán (Short Position), có ý nghĩa tương đương với việc bạn đang đặt cược rằng chỉ số VN30 sẽ giảm điểm.

Hướng dẫn các bước đặt lệnh bán hợp đồng tương lai VN30:

1. Mở tài khoản chứng khoán phái sinh: Bạn cần có một tài khoản giao dịch chứng khoán phái sinh tại một công ty chứng khoán được cấp phép. Nếu chưa có, bạn cần hoàn tất thủ tục đăng ký.

2. Ký quỹ: Trước khi giao dịch, bạn phải nộp một khoản tiền ký quỹ ban đầu theo yêu cầu của Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSDC). Mức ký quỹ này là một tỷ lệ phần trăm nhất định trên tổng giá trị hợp đồng.

3. Phân tích và lựa chọn hợp đồng: Chọn mã hợp đồng tương lai bạn muốn giao dịch (ví dụ: VN30F2409 - hợp đồng đáo hạn vào tháng 9 năm 2024). Phân tích xu hướng của chỉ số VN30 để đưa ra quyết định bán.

4. Đặt lệnh bán: Đăng nhập vào tài khoản giao dịch của bạn. Trên bảng giá, chọn mã hợp đồng tương lai và thực hiện đặt lệnh BÁN (Short). Bạn cần nhập khối lượng (số lượng hợp đồng) và mức giá mong muốn.

5. Theo dõi và đóng vị thế: Sau khi lệnh bán được khớp, bạn sẽ ở trạng thái có một vị thế bán. Nếu chỉ số VN30 giảm điểm, vị thế của bạn sẽ có lãi. Để chốt lời, bạn chỉ cần thực hiện một lệnh MUA (Long) lại đúng số lượng hợp đồng đã bán. Lợi nhuận/thua lỗ sẽ được ghi nhận ngay lập tức vào tài khoản của bạn.

Việc giao dịch phái sinh CFD tại EBC mang lại cho bạn sự linh hoạt để tham gia vào cả hai chiều của thị trường một cách hiệu quả.

Chiến lược và phân tích để bán khống hiệu quả

Bán khống không phải là một hành động may rủi mà là một quyết định đầu tư đòi hỏi sự phân tích kỹ lưỡng và một chiến lược quản lý rủi ro chặt chẽ. Để thành công, nhà đầu tư không chỉ cần dự đoán đúng xu hướng giảm giá của tài sản mà còn phải xác định được thời điểm vào lệnh và thoát lệnh tối ưu. Điều này đòi hỏi sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa hai trường phái phân tích chính là phân tích cơ bản và phân tích kỹ thuật. Phân tích cơ bản giúp trả lời câu hỏi "Nên bán khống cái gì?", trong khi phân tích kỹ thuật giúp trả lời câu hỏi "Nên bán khống khi nào?". Thiếu một trong hai yếu tố này, giao dịch bán khống của bạn sẽ giống như đi trong đêm tối mà không có la bàn, tiềm ẩn rất nhiều nguy hiểm khó lường.

Phân tích cơ bản để xác định cổ phiếu bị định giá quá cao

Phân tích cơ bản tập trung vào việc đánh giá "sức khỏe" nội tại của một doanh nghiệp để tìm ra những cổ phiếu đang được thị trường định giá cao hơn giá trị thực của chúng. Đây là những ứng cử viên tiềm năng cho một vị thế bán.

Các yếu tố cần xem xét bao gồm:

• Các chỉ số tài chính yếu kém: Tìm kiếm các công ty có tỷ lệ Nợ/Vốn chủ sở hữu cao, dòng tiền hoạt động kinh doanh âm, biên lợi nhuận giảm sút qua nhiều quý, hoặc các chỉ số định giá như P/E, P/B cao bất thường so với trung bình ngành.

• Mô hình kinh doanh lỗi thời: Các doanh nghiệp không có khả năng thích ứng với sự thay đổi của công nghệ hoặc xu hướng tiêu dùng mới có thể đối mặt với nguy cơ sụt giảm doanh thu trong tương lai.

• Vấn đề về quản trị doanh nghiệp: Bất kỳ dấu hiệu nào về sự thiếu minh bạch, xung đột lợi ích trong ban lãnh đạo, hoặc các bê bối pháp lý đều là những "cờ đỏ" cảnh báo về rủi ro sụt giảm giá cổ phiếu.

• Áp lực cạnh tranh gay gắt: Một công ty đang mất dần thị phần vào tay đối thủ cạnh tranh hoặc hoạt động trong một ngành có rào cản gia nhập thấp thường khó duy trì được đà tăng trưởng.

Phân tích kỹ thuật để tìm điểm vào lệnh bán tối ưu

Sau khi đã xác định được một tài sản tiềm năng thông qua phân tích cơ bản, bạn cần dùng đến phân tích kỹ thuật để tìm thời điểm "vàng" để mở vị thế bán.

Các công cụ và tín hiệu kỹ thuật phổ biến cho việc bán khống:

• Các mẫu hình giá đảo chiều giảm: Các mẫu hình như Vai-Đầu-Vai (Head and Shoulders), Hai đỉnh (Double Top), hoặc các mẫu hình nến đảo chiều như Sao Hôm (Evening Star), Nhấn chìm suy giảm (Bearish Engulfing) là những tín hiệu sớm cho thấy phe mua đang yếu thế và phe bán sắp chiếm ưu thế.

• Giao cắt của các đường trung bình động (MA): Khi một đường MA ngắn hạn (ví dụ MA50) cắt xuống dưới một đường MA dài hạn (ví dụ MA200), đây được gọi là "Giao cắt tử thần" (Death Cross), một tín hiệu giảm giá mạnh trong dài hạn.

• Các chỉ báo động lượng: Khi giá tạo đỉnh mới cao hơn nhưng các chỉ báo như RSI (Relative Strength Index) hoặc MACD (Moving Average Convergence Divergence) lại tạo đỉnh thấp hơn, điều này tạo ra một "phân kỳ âm", báo hiệu đà tăng đang suy yếu và một sự đảo chiều có thể sắp xảy ra.

• Phá vỡ các ngưỡng hỗ trợ quan trọng: Khi giá phá vỡ xuống dưới một vùng hỗ trợ mạnh (vùng giá mà trước đó lực mua luôn chiếm ưu thế), đây là tín hiệu xác nhận xu hướng giảm đã bắt đầu.

Chiến lược giao dịch này thường yêu cầu nhà đầu tư phải mở một tài khoản đặc biệt, cho phép họ thực hiện phương thức giao dịch với số vốn vay từ sàn môi giới. Điều này cho phép thực hiện các giao dịch lớn hơn so với số vốn tự có. Để tối đa hóa tiềm năng lợi nhuận (và rủi ro), nhiều nhà giao dịch còn tìm hiểu thêm về cơ chế hoạt động của đòn bẩy tài chính, một công cụ khuếch đại sức mua trên thị trường.

Quản lý rủi ro: Chìa khóa sống còn trong bán khống

Điểm khác biệt và cũng là rủi ro lớn nhất của bán khống so với mua thông thường là mức lỗ tiềm năng không giới hạn. Khi bạn mua một cổ phiếu, khoản lỗ tối đa của bạn là toàn bộ số vốn đầu tư (khi giá cổ phiếu về 0). Nhưng khi bạn bán khống, về mặt lý thuyết, giá cổ phiếu có thể tăng vô hạn, và do đó, khoản lỗ của bạn cũng có thể là vô hạn.

Một hiện tượng cực kỳ nguy hiểm là ép bán (Short Squeeze). Điều này xảy ra khi giá của một cổ phiếu bị bán khống nhiều bất ngờ tăng mạnh, buộc những người bán khống phải đồng loạt mua lại cổ phiếu để đóng vị thế và cắt lỗ. Hành động mua vào ồ ạt này lại càng đẩy giá cổ phiếu lên cao hơn nữa, tạo ra một vòng xoáy thua lỗ cho những người bán khống còn lại.

Để tồn tại, bạn bắt buộc phải tuân thủ các nguyên tắc quản lý rủi ro sau:

• Luôn đặt lệnh dừng lỗ (Stop-loss): Ngay sau khi mở một vị thế bán, hãy đặt ngay một lệnh dừng lỗ ở mức giá cao hơn một chút. Lệnh này sẽ tự động đóng vị thế của bạn nếu thị trường đi ngược lại dự đoán, giúp giới hạn khoản lỗ ở một mức chấp nhận được.

• Xác định tỷ lệ Rủi ro/Lợi nhuận (Risk/Reward): Trước khi vào lệnh, hãy xác định rõ mục tiêu chốt lời và mức dừng lỗ. Chỉ nên thực hiện giao dịch nếu lợi nhuận tiềm năng lớn hơn rủi ro ít nhất 1.5 hoặc 2 lần.

• Không dồn tất cả vốn vào một giao dịch: Hãy đa dạng hóa và chỉ sử dụng một phần nhỏ trong tổng tài sản của bạn cho mỗi vị thế bán khống để tránh rủi ro "cháy tài khoản".

So sánh chi phí và lựa chọn nhà môi giới phù hợp

Khi thực hiện chiến lược bán khống, đặc biệt là qua kênh phái sinh hoặc giao dịch CFD tại các thị trường quốc tế, chi phí giao dịch và chất lượng của nhà môi giới là những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận của bạn. Việc lựa chọn một nhà môi giới uy tín với nền tảng giao dịch ổn định, chi phí cạnh tranh và dịch vụ hỗ trợ khách hàng chuyên nghiệp không chỉ giúp tối ưu hóa kết quả đầu tư mà còn đảm bảo an toàn cho tài sản của bạn. Một nhà đầu tư thông thái sẽ không chỉ tập trung vào việc phân tích thị trường mà còn dành thời gian để điều tra và so sánh các lựa chọn môi giới, coi đây là một phần không thể thiếu của chiến lược đầu tư tổng thể. Hãy trang bị cho mình kiến thức để có thể đưa ra lựa chọn sáng suốt nhất.

Để giúp bạn có cái nhìn tổng quan, EBC đã lập một bảng so sánh các tiêu chí quan trọng khi lựa chọn một nhà môi giới cho hoạt động giao dịch phái sinh hoặc CFD, những công cụ phổ biến để thực hiện vị thế bán.

Việc cân nhắc kỹ lưỡng các yếu tố trên sẽ giúp bạn tìm được một đối tác đồng hành đáng tin cậy. Khi đã sẵn sàng, hãy bắt đầu giao dịch chỉ số CFD tại EBC để trải nghiệm một nền tảng chuyên nghiệp với chi phí cạnh tranh.

Nâng cao chiến lược đầu tư với kiến thức về bán khống

Bán khống là một con dao hai lưỡi. Một mặt, nó cung cấp cho nhà đầu tư một công cụ mạnh mẽ để kiếm lợi nhuận ngay cả khi thị trường đi xuống, tạo ra sự cân bằng và tăng tính thanh khoản cho thị trường. Mặt khác, nó cũng đi kèm với những rủi ro đặc thù, đòi hỏi nhà đầu tư phải có kiến thức sâu rộng, kỷ luật thép và một chiến lược quản lý vốn không khoan nhượng.

Bản chất của phương pháp này nằm ở bản chất của hoạt động giao dịch dựa trên dự đoán giá, nơi nhà đầu tư tìm cách tận dụng những biến động giá trong ngắn hạn hoặc trung hạn. Tuy nhiên, nó cũng tiềm ẩn rủi ro đáng kể, vì về lý thuyết, mức lỗ có thể là vô hạn nếu giá tài sản tiếp tục tăng không ngừng. Do đó, việc quản lý rủi ro chặt chẽ là yếu tố then chốt để thành công với chiến lược này.

Hiểu về bán khống không chỉ là học cách đặt một lệnh bán. Đó là học cách tư duy ngược lại đám đông, nhận diện các tài sản bị định giá quá cao, và quan trọng nhất là biết cách bảo vệ mình trước những biến động khó lường của thị trường. Thay vì e sợ, hãy xem kiến thức về bán khống như một phần không thể thiếu trong bộ công cụ đầu tư của bạn, giúp bạn trở nên toàn diện và linh hoạt hơn trong mọi điều kiện thị trường.

EBC tin rằng, với sự chuẩn bị kỹ lưỡng về kiến thức và một tâm thế sẵn sàng học hỏi, bạn hoàn toàn có thể sử dụng chiến lược bán khống một cách thông minh để nâng cao hiệu quả đầu tư. Hãy bắt đầu hành trình của bạn bằng cách đăng ký tài khoản tại EBC để tiếp cận các công cụ phân tích và sản phẩm giao dịch đa dạng.

Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung và không nhằm mục đích (và cũng không nên được coi là) lời khuyên về tài chính, đầu tư hay các lĩnh vực khác để bạn có thể dựa vào. Không có ý kiến nào trong tài liệu này được coi là khuyến nghị từ EBC hoặc tác giả rằng bất kỳ khoản đầu tư, chứng khoán, giao dịch hay chiến lược đầu tư cụ thể nào phù hợp với bất kỳ cá nhân nào.