تاۋارغا مۇناسىۋەتلىك مەسىلىلەر
تاۋار (Commodities) ئېلىپ-سېتىشقا بولىدىغان ھەمدە ئەمەلىي مەھسۇلات ئىشلەپچىقىرىش ۋە مۇلازىمەتكە سېلىنىدىغان خام ئەشيا.
ئۇلار يەر شارى ئىقتىسادى ، سانائەت ئىشلەپچىقىرىشى قاتارلىقلار بىلەن يۈكسەك دەرىجىدە مۇناسىۋەتلىك ھەمدە پاي چېكى بازىرىدىن مۇستەقىل بولۇپ، قامۇ-قارشى سودا خەۋپ-خەتەردىن ساقلىنىش ۋە كۆپ مەنبەلىك مەبلەغ سېلىشتىكى مۇھىم تۈر.
EBC ئارقىلىق، سىز بىۋاسىتە تاۋار ئېلىپ ساتمىسىڭىزمۇ، ناھايىتى ئېقىشچان بازار ئارقىلىق يەر شارى تاۋار سودىسىغا قاتنىشىپ، كۆپ مەنبەلىك مەبلەغ سېلىشنى ئىشقا ئاشۇرالايسىز
تاۋار ئاساسلىقى ئىككى تۈرگە بۆلۈنىدۇ :
قاتتىق تاۋارلار : مېتال ( ئالتۇن، كۈمۈش، مىس ) ۋە ئېنېرگىيە مەھسۇلاتلىرى ( نېفىت، تەبىئىي گاز) نى تەبىئەت دۇنياسىدىن ئالغىلى بولىدىغان خام ئەشيالارنى كۆرسىتىدۇ . ئۇلار دۇنيا ئىقتىسادى ۋە سانائەت ئىشلەپچىقىرىشى قاتارلىقلار بىلەن يۈكسەك دەرىجىدە مۇناسىۋەتلىك، شۇنداقلا دۇنيا بويىچە سودا مىقدارى ئەڭ كۆپ تاۋارلارنىڭ بىرى.
يۇمشاق تاۋارلار : قوناق، دادۇر، كاكائو، چارۋا ۋە باشقا زىرائەت قاتارلىق تېرىلغان ياكى ئىشلەپچىقىرىلغان مەھسۇلاتلاردىن ئېكستراكتلاش ياكى قېزىش ھاجەتسىز ،بولغان تاۋارلارنى يۇمشاق تاۋار دەپ ئاتايمىز. يۇمشاق تاۋارلارنىڭ كۆپىنچىسى يېزا ئىگىلىك مەھسۇلاتلىرى بولۇپ، كىرىشتۈرمە مەزگىلدىكى قىممەت ساقلاشتا مۇھىم رول ئوينايدۇ.
سودا مىقدارىدىن ئېلىپ ئېيتقاندا، ئالتۇن ئەڭ قارشى ئېلىنىدىغان كۆپ مىقدارلىق تاۋار، ئۇنىڭ تەبىئىي قىممەت خۇسۇسىيىتى ۋە خەۋپتىن ساقلىنىش ئىقتىدارى سودا بازىرىدا ئىنتايىن جانلىق ؛ نېفىت يەر شارى بويىچە سودا مىقدارى ئەڭ چوڭ بولغان ئېنېرگىيە مەھسۇلاتى.
ئالتۇن، كۈمۈش قاتارلىق قىممەت مېتاللار بازىرى دۈشەنبە سەھەر سائەت بىردە ئېچىلىپ، ھەپتىنىڭ بەشى (كېچە سائەت 24 دە ) بازار يېپىلىدۇ. ھەر كۈنى سائەت 24:00 دىن سەھەر سائەت 1:00 گىچە بىر سائەت بازارنى توختىتىش ۋاقتى بار.
ئەنگلىيە برېنت خام نېفىتى دۈشەنبە كۈنى سەھەر سائەت 3 تە بازار ئېچىلىپ، ھەپتىنىڭ بەشى (كېچە سائەت 24 دە ) بازار يېپىلىدۇ. ھەر كۈنى سائەت 24:00 دىن سەھەر سائەت 3:00 گىچە بازارنى ئۈچ سائەت توختىتىش ۋاقتى بار.
تەبىئىي گاز ۋە ئامېرىكا خام نېفىتى دۈشەنبە سەھەر سائەت بىردە ئېچىلىپ،
ھەپتىنىڭ بەشى (كېچە سائەت 24 دە ) بازار يېپىلىدۇ. ھەر كۈنى سائەت 24:00 دىن سەھەر سائەت 1:00 گىچە بىر سائەت بازارنى توختىتىش ۋاقتى بار.
تاۋار سودىسىدىكى نۇقتا قىممىتى تاۋارنىڭ داۋالغۇشىدىكى ئەڭ كىچىك باھا ئۆزگىرىشىدۇر. بىز ئادەتتە << قانچە نۇقتا تەۋرىنىپ كەتتى >> دەيمىز، بۇ قانچە نۇقتا قىممىتىگە ماس كېلىدۇ.
ھەر بىر تاۋارنىڭ نۇقتا قىممىتى ئوخشاش بولمايدۇ.
ئالتوننىڭ ( XAU ) نۇقتا قىممىتى توغرا كېلىدىغىنى ئونلۇق كەسىر چېكىتىنىڭ كەينىدىكى بىر خانا، يەنى 0.1 گە توغرا كېلىدۇ . مەسىلەن، ئالتۇننىڭ تەۋرىنىشى 1874.52 دىن 1874.62 گە يەتكەنلىكىنىڭ ئۆزى بىر نۇقتا ؛ بىر ئۆلچەملىك قول ئالتۇننىڭ ھەر بىر داۋالغۇش نۇقتىسى، ھېساباتقا توغرا كېلىدىغان لەيلىمە زىيان 10 ئامېرىكا دوللىرى.
كۈمۈشنىڭ ( XAG ) نۇقتا قىممىتى توغرا كېلىدىغىنى ئونلۇق كەسىر چېكىتىنىڭ كەينىدىكى ئىككى خانا ، يەنى 0.01 گە توغرا كېلىدۇ . مەسىلەن، كۈمۈشنىڭ 22.466 دىن 22.476 گە تەۋرىنىشى بىر نۇقتا ؛ بىر ئۆلچەملىك قول كۈمۈشنىڭ ھەر بىر نۇقتىدا تەۋرىنىشى، ھېساباتقا ماس كېلىدىغان لەيلىمە زىيان 10 ئامېرىكا دوللىرى.
تەبىئىي گازنىڭ ( XNG ) نۇقتا قىممىتى توغرا كېلىدىغىنى ئونلۇق كەسىر چېكىتىنىڭ كەينىدىكى ئۈچ خانىگە، يەنى 0.001 گە توغرا كېلىدۇ ؛ نېفىتنىڭ ( XTI ) نۇقتا قىممىتى توغرا كېلىدىغىنى ئونلۇق كەسىر چېكىتىنىڭ كەينىدىكى ئىككى خانىگە، يەنى 0.01 گە توغرا كېلىدۇ.
سودا قىلىشتىن بۇرۇن ، چوقۇم ئوخشاش بولمىغان تۈرلەرنىڭ نۇقتا قىممىتىنى چۈشىنىش كېرەك.
باھا لەڭگىرى بولغان ئالتۇن ، دۇنيا ئېتىراپ قىلغان مېتال پۇل .ئېنىقسىز مۇھىتتا، ئالتۇن ھەمىشە خەتەردىن ساقلىنىش ۋە مۈلۈك قىممىتىنى ئاشۇرۇش ، قىممىتىنى ساقلاشتىكى ئاساسلىق مەبلەغ سېلىش نىشانى بولۇپ قالىدۇ.
ئالتۇن ئۆسۈم نىسبىتىگە نىسبەتەن سەزگۈر بولۇپ، ھەمىشە ئامېرىكا دوللىرىنىڭ يۈزلىنىشى بىلەن تەتۈر يۆنىلىشلىك مۇناسىۋەتتە بولىدۇ .مەسىلەن، ئامېرىكا فېدېراتسىيە زاپاس پۇل كومىتېتى ئۆسۈم نىسبىتىنى ئۆستۈرگەندە، ئامېرىكا دوللىرىنىڭ قىممىتىنىڭ ئۆرلىشى ئالتۇنغا بولغان ئېھتىياجنى باسىدۇ.
ئۇنىڭدىن باشقا، ئالتۇن بازارنىڭ ئىقتىسادقا بولغان مۆلچەرى بىلەن بىۋاستە مۇناسىۋەتلىك. مەسىلەن، ئامېرىكىنىڭ ئىككى يىللىق پايدا نىسبىتى ئەگرى سىزىقى بىلەن ئون يىللىق پايدا نىسبىتى ئەگرى سىزىقىنىڭ تەتۈر يۆنىلىشى بازارنىڭ ئىقتىسادنىڭ چېكىنىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپ، ئالتۇن باھاسىنىڭ ئۆسۈشىگە تۈرتكە بولىدۇ.
بىر خىل ناتۇرال مۈلۈك بولۇش سۈپىتى بىلەن، ئالتۇن ئوخشاشلا بازارنىڭ تەمىنلەش-ئېھتىياج مۇناسىۋىتى بىلەن بىۋاسىتە مۇناسىۋەتلىك. ئادەتتە بازارنىڭ ماددىي ئېھتىياجى ئاشسىمۇ ئالتۇن باھاسىنىڭ ئۆسۈشىگە تۈرتكە بولىدۇ. كۆپ ئۇچرايدىغان ئىز قوغلاش كۆرسەتكۈچى ETF ئالتۇننى ئۆز ئىچىگە ئالغان بولۇپ، بازار زاپىسىنىڭ ئۆزگىرىشىنى ئىز قوغلاش ئارقىلىق بازار ئېھتىياجىنى گەۋدىلەندۈرىدۇ.
EBC ھەر كۈنى ئالتۇن ETFھەر ۋاقىت ئىز قوغلاش سانلىق مەلۇماتى ۋە ئانالىز دوكلاتنى بىلەن تەمىنلەيدۇ، ھەمدە چوڭقۇر ئېقىشچانلىقى بويىچە ئالتۇننى سودا قىلىشتا رىقابەت كۈچىگە ئىگە نۇقتا پەرقى بىلەن تەمىنلەيدۇ.
نېفىت كۆپ مىقدارلىق تاۋارلار شاھى بولۇش سۈپىتى بىلەن ئىقتىساد دەۋرىيلىكى ۋە ئىشلەپچىقىرىش دەۋرىيلىكى بىلەن يۈكسەك مۇناسىۋەتلىك.
نېفىت باھاسىغا تەسىر كۆرسىتىدىغان ئەڭ مۇھىم ئامىل بازاردىكى تەمىنلەش بىلەن ئېھتىياج مۇناسىۋىتى. ئادەتتىكىچە قىلىپ ئېيتقاندا، ئەگەر نېفىت ئىشلەپچىقىرىش مىقدارىنىڭ ئېشىشى بازارنىڭ ئېھتىياجىدىن ئېشىپ كەتسە، ماي باھاسى تۆۋەنلەيدۇ. نېفىت ئىشلەپچىقىرىش مىقدارىنى ئىز قوغلاشتا ئادەتتە نېفىت بۇرغىلاش سانلىق مەلۇماتلىرى ۋە كارتېل تەشكىلاتى OPECنىڭ ئىشلەپچىقىرىش مىقدارىنىڭ ئۆزگىرىشىگە دىققەت قىلىش كېرەك.
ئۇنىڭدىن باشقا، بىر خىل دەۋرىيلىك تاۋار بولۇش سۈپىتى بىلەن، ئىقتىساد كېڭىيىش مەزگىلىدە تۇرغاندا، نېفىتقا بولغان ئېھتىياج كېڭىيىپ، باھانىڭ ئۆسۈشىگە تۈرتكە بولىدۇ، ئەكسىچە ماي باھاسىنى چۈشۈرۋېتىدۇ ؛
دىققەت قىلىشقا ئەرزىيدىغىنى شۇكى، نېفىت مۇكەممەل مەھسۇلات ئەمەس، يەنە ئاسانلا مۇناسىۋەتلىك كەسىپ زەنجىرىنىڭ تەسىرىگە ئۇچرايدۇ. مەسىلەن، نېفىت ئايرىش زاۋۇتلىرىنىڭ ئىش باشلاش نىسبىتى يېتەرلىك بولمىسا، تەييار ماي باھاسىنىڭ ئۆرلەپ كېتىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپ، نېفىت ئېرىتىش زاۋۇتلىرىنىڭ خام نېفىت ئېھتىياجىنى ئىلگىرى سۈرىدۇ ؛ ئۇنىڭدىن باشقا ، ئاپتوموبىل قاتارلىق خام نېفىت بىلەن يۈكسەك دەرىجىدە مۇناسىۋەتلىك مەھسۇلاتلارغا بولغان ئېھتىياجمۇ خام نېفىت باھاسىغا بىۋاستە تەسىر كۆرسىتىدۇ.
EBC دا دۇنيادىكى ئەڭ چوڭ خام نېفىت سودا بازىرىغا كىرىش ئۈچۈن، خام نېفىتنى بىۋاستە سېتىۋالمايلا سودا قۇرۇلمىسىنى جانلىق تەڭشەپ، بازار سودا پۇرسىتىنى قولغا كەلتۈرگىلى بولىدۇ.
مەبلەغ بىخەتەرلىكىگە كاپالەتلىك قىلىش ئۈچۈن، سودا قىلىش قارارغا كېلىشتىن بۇرۇن، ئىناۋىتى ياخشى، قاتتىق نازارەت قىلىپ باشقۇرۇلىدىغان، بەلگىلىمىگە ئۇيغۇن كېلىدىغان سودا سۇپىسىدىن بىرنى تاللاش ئىنتايىن مۇھىم.
ئادەتتە بۇ سودا سۇپېلىرىنىڭ ھەممىسىدە QICقاتتىق تەكشۈرىشتىن ئۆتۈپ، ئىشلەتكۈچىلەردىن كەسپىي ئاپپاراتلار چىقىرىپ بەرگەن ئىقتىسادىي تەپتىشلىك دوكلاتى بىلەن تەمىنلەشنى، ئىشلەتكۈچىلەرنىڭ سودىغا قاتنىشىش تەجرىبىسى ۋە خەۋپ-خەتەرگە بەرداشلىق بېرىش ئىقتىدارىنى تەكشۈرۈپ ئەمەلىيلەشتۈرۈشنى تەلەپ قىلىدۇ ھەمدە ئالاقىدار ئۇچۇرلارنى نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش ئاپپاراتى بىلەن ماس قەدەمدە ئەنگە ئالدۇرىدۇ. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، سودا قىلغۇچىلار نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش ئاپپاراتلىرى ئارقىلىق، سودا سۇپىسىلىرىنىڭ مۇكەممەل نومۇر تاختىسى ۋە ھوقۇق بېرىش ئۇچۇرىنى ھەر ۋاقىت تەكشۈرەلەيدۇ.
